حامی نهضت ادبی در دفاع مقدس

یکی از ویژگی‌‌های عرصه‌ی ادبیّات در ایران، توجّه ویژه‌ی رهبر معظم انقلاب اسلامی به این حوزه است. رهبر انقلاب خود، در ادبیات دستی بر آتش دارند و دوست و دشمن بر این ویژگی ایشان معترف هستند و از همان ابتدا، فرهنگ و ادبیّات برای ایشان دغدغه‌ای مهم بوده است، چه بعد از خرداد ۱۳۶۸ که در زعامت رهبر جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتند، چه زمانی که در مسند ریاست جمهوری اسلامی ایران، چهره‌ی مهم سپهر سیاسی کشور محسوب می‌شدند و چه زمانی که پیش از انقلاب اسلامی، یک طلبه‌ی مبارز در حلقه‌ی یاران و اطرافیان امام خمینی رحمه‌الله بودند و مشغول مبارزه با دستگاه پهلوی. ایشان از همان زمان دستی در شعر و ادبیّات داشتند و به‌عنوان یکی از چهره‌‌های فرهنگی و ادبی در میان فعّالان این حوزه شناخته شده بودند. در سلسله مطالب پرونده «شرح حال نویسی شهدا»، در گزارشی ابتدا اهمیت نگاشتن کتاب درباره‌ی دفاع مقدس از منظر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تبیین شده و در ادامه تقریظ‌‌‌های ایشان بر برخی کتاب‌‌های دفاع مقدسی بررسی شده است.
 
به جرأت می‌توان گفت رهبر انقلاب یک رمان‌خوان قهّار است
روحیه و علاقه‌ای که سال‌هاست با ایشان همراه است و هر سال خود را چه در عرصه‌ فرهنگی سالانه‌ی ایران، چه در شب نیمه‌ ماه رمضان نشان می‌دهد، آنچه این روزها از تقریظات ایشان بر آثار متعدد به چاپ می‌رسد، نشان‌دهنده همین روحیه است.

ایشان معتقد است: «با وجود اهمیّت رسانه‌‌های تصویری هیچ کدام جای کتاب را پر نمی‌کنند.» ۱۳۹۰/۴/۲۹ همچنین ایشان بارها در خلال صحبت‌ها از علاقه‌ وافر خود به تاریخ در کنار ادبیّات گفته‌اند: «من سطر سطر ورق‌‌های تاریخ هفتاد هشتاد سال گذشته و قبل از آن را مکرّر خوانده‌ام. بنده در باب شبه قارّه‌ی هند مطالعات مفصلی داشته‌ام و کتابی هم در این زمینه نوشته‌ام.» ۱۳۸۰/۵/۱

شاید پیگیری کتاب‌ها در حوزه‌‌های مختلف دینی، فلسفی و تاریخی از سوی ایشان پدیده‌ای عجیب نیست، امّا علاقه و پیگیری به روز ایشان در حوزه‌ی ادبیّات، به‌ویژه شعر و رمان عجیب می‌نماید. پیگیری و علاقه‌ای که اگر سن و سالش به اندازه‌ی سن و سال ایشان نباشد، کمتر نیست و یادگار ایّام جوانی ایشان است که تا الآن از کم و کیف آن کاسته نشده است. ایشان نه تنها کتاب‌‌های منتشر شده در ایران را می‌بینند بلکه با ادبیّات و رمان‌‌های روز دنیا نیز آشنایند، حتی کتاب‌‌هایی را که هنوز به زبان فارسی ترجمه نشده‌اند، به زبان عربی یا انگلیسی خوانده‌اند، «خلاصه‌ی انگلیسی کتاب‌‌های جین استین، از جمله همین کتاب «غرور و تعصّب» را من خوانده‌ام.» ۱۳۷۶/۲/۱۴
 
ایشان در کنار خواندن و آشنایی با رمان‌‌های روز دنیا، نگاهی نیز به جریان‌سازی و تربیت نویسندگان در داخل کشور دارد. اواخر مهرماه سال ۷۰ بود که ایشان در دیدار مجمع نویسندگان مسلمان، از رمان تازه منتشرشده‌ی روسی با نام «پطر بزرگ» سخن گفتند‌، این کتاب رمانی بسیار قوی در شرح حال پطر است. ایشان خطاب به نویسندگان جوان و دغدغه‌مندان این حوزه فرمودند: «به نظر من اگر یک مترجم خوب این کتاب را ترجمه می‌کرد، می‌توانست کتاب مفیدی حتی برای ادبیّات کنونی جامعه‌ی ما باشد، امّا آن طوری برخورد نمیشود، به نظر من، شما در این میدان ترجمه کنید. همین کتاب‌‌های خوبی که الآن در می‌آید، ترجمه کنید. انصافاً کتاب‌‌های خوب و جالبی درمی‌آید که از لحاظ جنبه‌ی هنری، قدرت تأثیرگذاری زیادی دارد.» ۱۳۷۰/۷/۲۸
 
جنگ و صلح لئو تولستوی درباره مقاومت روسیه است، برای مقاومت مردم ایران بنویسید
رهبر انقلاب معتقد است خاطرات جنگ ایران و عراق هیچ‌گاه نباید از ذهن‌های مردم پاک شود، و این وظیفه را بر عهده‌ی نویسندگان گذاشته‌اند که برای نسل‌های جدید که جنگ را ندیده‌اند و سختی‌‌هایش را لمس نکرده‌اند به وضوح تصویرسازی کنند و نگذارند یاد ایّام جنگ، در پستوی خاطرات خاک بخورد. ایشان همچنین پیشنهاد داده‌اند خاطرات جنگ و تقویت فرهنگ ایثار و شهادت می‌تواند و باید پایه‌ی تولید کار‌های قوی در حوزه‌ی رمان باشد.
 
حوزه دفاع مقدس، مهم و پر دغدغه
رهبر انقلاب در کنار مطالعات مختلف خود در حوزه‌ی کتاب، علاقه عجیبی به خاطرات به جای‌مانده از رزمندگان دفاع مقدّس دارند، خاطراتی که حالا بسیاری از آنها سوژه‌ی رمان‌های قوی و پر مخاطب شده است. «از دهه‌ی ۶۰ من یکی از مشتری‌‌های پر و پا قرص این کتابها بودم ... خیلی تحت تأثیر جذّابیت و صداقت و خلوص این نوشته‌ها و گفته‌ها هستم. این را واقعاً عرض می‌کنم. یاد کسانی که این کارها را تولید کردند، از خاطر محو نمی‌شود. اسم‌‌هایی که من پشت این کتابها خواندم و کتاب‌‌هایشان را نگاه کردم، غالباً در ذهنم هست و من قدردان و قدرشناس‌ این‌ها هستم و اگر می‌توانستم عظمت این کار را مدح می‌کردم.» ۱۳۸۴/۶/۳۱

در کنار توصیه‌‌های رهبر انقلاب و تأکیدات ایشان بر اهمیّت تولیدات متنی و نگارش بیشتر درباره‌ی دفاع مقدّس، امّا تعریف و تمجیدها، دعاها، توصیه‌ها و حتی نقد‌های ایشان در قالب تقریظ، از اوایل دهه‌ی ۷۰ شمسی شروع شد، ایشان تا کنون بر بیش از ۶۰ اثر مکتوب از آثار فاخر این حوزه، یادداشت نوشته‌اند.
 
نگارش و مطالعه خاطرات دفاع مقدّس اولویّت است
سپاسگزاری از خداوند، تقدیر از نویسندگان، توجّه به زبان و ادبیّات فارسی، ضرورت ترجمه‌ی برخی منابع، تأکید بر ساخت فیلم، توجّه به نقش زنان در دفاع مقدّس و تاریخ‌سازی، از جمله مواردی است که ایشان در تقریظ‌‌های خود مورد تأکید قرار داده‌اند. بیشترین تقریظ‌‌های نوشته‌شده‌ی ایشان متعلّق به رده‌ی موضوعی ۹۵۵، DSR (جنگ ایران و عراق، ۱۳۶۷ – ۱۳۵۹ – خاطرات) است، که نشان‌دهنده تأکید ایشان بر معرّفی و اهمیّت کتاب‌‌های فارسی دفاع مقدّس برای اولویت مطالعه است.
 
رهبرانقلاب بیشترین تقریظ‌ها را بر کتاب‌های دفاع مقدس نوشته‌اند
آنچه از تحلیل تقریظ‌‌های حضرت آیت‌الله سیّدعلی خامنه‌ای، مرتبط با ساختار ادبی و هنری منابع می‌توان گفت، این است که ایشان توجّه خاص به این موضوع داشته‌اند و در اکثر موارد در تقریظ‌‌های خود اقدام به مدح و تمجید نموده‌اند و برخی موارد را نیز نارسا و ضعیف توصیف کرده‌اند.

نویسنده‌‌های این حوزه، همواره نقد و نظر‌های رهبر معظم انقلاب را به‌عنوان نظرات یک منتقد برجسته‌ی ادبیّات حوزه‌ی دفاع مقدّس، غنیمت می‌شمارند، چنان‌که حمید داوودآبادی، نویسنده‌ی پرکار دفاع مقدّس می‌گوید: سخنان و دیدگاه‌‌های آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ی کتاب‌های تألیفی‌ام در حوزه‌ی دفاع مقدّس، از منظر یک نویسنده و منتقد است. گاهی اوقات بحث و تبادل نظر ما درباره‌ی این آثار حدود یک ساعت طول می‌کشد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با نگارش حدود ۶۰  تقریظ بر کتاب‌‌های فارسی دفاع مقدّس، دارای بیشترین تقریظ در این زمینه هستند. این تقریظ‌ها شامل دست‌نوشته‌‌هایی است که ایشان بعد از مطالعه‌ی کتاب می‌نویسند. ایشان معمولاً در این نوشته‌ها، ضمن ذکر موقعیّتی که کتاب را خوانده‌اند، نکاتی را درباره‌ی آن می‌نویسند که می‌تواند برای نویسندگان راهگشا باشد. در ادامه، برخی تقریظ‌های رهبرانقلاب بر کتاب‌های دفاع مقدس در ضمن معرفی کوتاه این کتابها، مرور شده است.
 
پیشانی شیشه‌ای
این کتاب مجموعه‌ی چهار داستان کوتاه درباره‌ی دفاع مقدّس است که در فاصله‌ی کم‌تر از دو سال بعد از پایان جنگ تحمیلی، منتشر می‌شود و یکی از اوّلین آثار مربوط به دوران دفاع مقدّس است.
نویسنده: محمّد طیب
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«در ۶۹/۱۱/۹ مطالعه شد. یکی دو نوشته آن بسیار خوب و همه مجموعاً یکی از آثار خوب است.»
 
تپه‌‌های لاله سرخ
این کتاب روایتی است از شهیده‌ی ۱۲ ساله‌ای به‌نام سهام خیّام، که در هویزه، سنگی به سوی اشغال‌گران عراقی انداخت و سهمش، رگبار گلوله‌ شد.
نویسنده: غلامرضا نباتی
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«از این کتاب، آخرین نوشته یعنی تپه‌‌های لاله سرخ از همه شیرین‌تر و دقیق‌تر است. نوشته شهید هم که طلوع دوباره نام گرفته، عطر شهادت و اخلاصش محسوس است.. و هر سه نوشته یادبود‌های با ارزش از جنگ و ایثار هشت ساله است. در نوشته‌ی حجت ایروانی کوشش پرمرارت و تحمّل‌ طلب نیرو‌های دیده‌بان بخوبی تشریح شده است. خدایا بهترین پاداش خود به صالحان را به این جوانان پاک عطا کن.. و ما را نیز از آن عشق و اخلاص سهمی عنایت فرما. آمین.» ۷۰/۱۲/۱۴
 
پرواز شماره ۲۲
این کتاب، جنگ را از آن طرف خاکریز، از سوی بعثی‌ها روایت می‌کند. از زبان خلبانی عراقی که به خاطر نقص فنّی، اجکت می‌کند و با چتر فرود می‌آید، امّا زمینی که روی آن پا می‌گذارد، دزفول ایران است و نه العماره عراق. این کتاب در دوران اسارت عصام، خلبان عراقی، نوشته و در سال ۱۳۷۰ چاپ شده است.
نویسنده: عصام عبدالوهاب الزبیدی، ترجمه محمدحسین زوارکعبه
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«در ۷۱/۳/۲۷ مطالعه شد. این کتاب از جهت ارائه اطّلاعاتی درباره‌ی نیروی هوایی عراق و برخی مسائل جنبی خالی از فایده نیست. اشتباه گرفتن دزفول به‌جای العماره، نقطه شیرین و جالب داستان است.»
 
تیپ ۸۳
این کتاب کمی متفاوت است و به خاطرات روحانیّون رزمنده‌ای پرداخته است که در تیپ مستقل ۸۳ امام جعفر صادق علیه‌السلام حضور داشتند.
نویسنده: محمّدعلی دیباجی
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبرانقلاب اسلامی:
«شرح خاطرات طلّاب رزمنده جوان که ضمناً شرح گوشه‌‌هائی هرچند کوتاه از مجاهدات معصومانه‌ی آنان نیز هست، در این کتاب با قلمی و تقریری شیوا به نگارش آمده است. این شیوه‌ی نُوی است که روایت از کسی و تقریر از کس دیگری باشد. این قلم اگر پخته‌تر شود بسی شیواتر خواهد شد. خیلی از خواندن این کتاب محظوظ شدم، چون روحانی در این کتاب درس دین و معرفت را در خطرناک‌ترین جاها می‌دهد و در آزمایش‌‌های دشوار زندگی با مردم شریک میگردد. این طلبه‌‌های جوان و خوش روحیه‌اند که اگر مدارج تحصیل را طی کنند رهبران برجسته باب انقلاب و جمهوری اسلامی خواهند شد و روحانیون پرچمدار دینِ زندگیساز.. حوزه‌ی علمیه بیشک از پرورش چنین طلّاب و روحانیونی به خود می‌بالد و احساس رضایت از انجام وظیفه‌ی تاریخی خود که همواره بحمدالله بدان موفق بوده است می‌کند. تصادف جالبی بود که توفیق مطالعه‌ی این کتاب در ایام ۱۵ شعبان و مابعد آن که بزیارت قم رفته بودم، دست داد.»
 
جدال در زیویه
این کتاب، مجموعه‌ای از نوشته‌‌های چهار رزمنده است که شما را از کردستان تا جبهه‌‌های جنوب به پرواز در می‌آورد.
نویسنده: شهید محمدتقی مشکوری، عباس پاسیار، ولی صابری و حمید حسینی
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«چند ساعتی از شب و روزهای ایام مبارک شهرالله به خواندن این خاطرات گذشت. بااینکه آدم‌های متفاوت، از جاها و قضایای متفاوت و در زمانهای متفاوت، و همه بیخبر از یکدیگر گفته و نوشته‌اند، محصول همه‌ی این خاطرات یک چیز است: همه از عظمت حادثه‌‌ی هشت ساله‌‌ی دفاع مقدّس و تحوّل شگرفی که در دل و جان و فکر و عمل جوانان این کشور پدید آورده بود، خبر میدهند و ابعاد بی‌نهایت این معجزه‌‌ی الهی تاریخ را ـ بتقریب ـ نشان میدهند.. دریغ از آن روزهای فراموش نشدنی، دریغ از آن ماجرای معجزنشان، دریغ از آن تجربه‌‌ی درس‌آموز و جانهای پاکی که آن را شکل دادند.. و دریغ از آن جویبار رحمت و فضل خدا که کسانی چه زیرکانه و هوشمندانه از آن نوشیدند.. خوشا بحال آنان و افسوس بر جانهای محرومی که در سرنوشتشان بهره از آن لطف بیحساب رقم نخورده بود. آنانکه بهره‌مند شدند، به گذشت و مجاهدت و موقع‌شناسی ـ و البته بتوفیق حق ـ‌ این نعمت را یافتند.. وما.. آیا نباید با هوشمندی و زیرکی جویبار رحمت را که هرگز منقطع نیست ـ و هرگاه به‌گونه‌ئی و در مجرائی ـ بشناسیم و با گذشت و مجاهدت، توفیق الهی را جلب و خود را از آن سیراب سازیم؟.. در میان این چند نوشته، نوشته‌‌ی شهید از همه معطّرتر و معنوی‌تر و مؤثرتر است و نوشته‌ی «ولی صابری» از همه زیباتر و هنرمندانه‌تر» ۷۰/۱۲/۲۳
 
جشن حنابندان
این کتاب به خاطرات رزمندگان لشکر ۲۷ محمّد رسول‌الله (ص) در جبهه‌‌های جنوب و غرب می‌پردازد.
نویسنده: محمدحسین قدمی
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«روز و شبی چند در لحظه‌های پیش از خواب، در فضائی عطرآگین و مصفّا و در معراج شور و حالی که سطور و کلمات نورانی این کتاب به خواننده‌‌ی خود عطا می‌کند، سیر کردم و خدا را سپاس گفتم، هم بر آن قطره‌‌ی عشقی که در جان این نویسنده افکنده و چنین زلال اندیشه و ذوقی را بر قلم او جاری ساخته است، و هم بر آن دست قدرتی که نقشی چنان بدیع و یکتا بر صفحه‌‌ی تاریخ معاصر پدید آورده و صحنه‌هائی که افسانه‌وار از ذهن و چشم بشر این روزگار بیگانه است، در واقعیت زندگی این نسل از ملت ایران نقش زده است.. له الحمد حمد الحامدین ابد الآبدین. بیشتر فضیلت‌هائی که تاریخ انسان را زیور بخشیده و آرایش داده و مشعل و راهنمای افراد بشر شده است محصول لحظه‌‌ی پرباری از زندگی یک یا چند انسان است، صبر، زهد، امتناع، گذشت، شجاعت، صدق، ایثار،..و همه‌‌ی فضائل بشر که در سرگذشت او می‌بینیم از این قبیل است . هزاران لحظه‌‌ی پربار در هر روز و شب حماسه‌‌ی هشت ساله‌‌ی ملت ایران مکنون است و هر که با نگاهی هنرمندانه آن‌ها را ببیند و با قلمی هنرمندانه آن را ثبت و ماندگار کند و پیش از اینها، با توفیقی الهی به این همه دست یافته باشد، مشعل رهروان معراج انسانی را جانمایه و فروغ بخشیده است، و این کتاب و نویسنده‌اش در آن زمره‌اند» ۷۰/۱۱/۶
 
جنگ پابرهنه
«جنگ پا برهنه» خاطرات رحیم مخدومی از مراحل مختلف جنگ و بیشتر از عملیات‌‌های والفجر ۸ و کربلای ۵ است. این کتاب بر شخصیت‌‌هایی که در جبهه حضور داشتند تمرکز کرده است و در کنار آن نگاهی هم به حوادث و رویداد‌های جنگ دارد. تمام ۲۴ خاطره‌ی کتاب، با آیه‌ای از قرآن آغاز می‌شود. آیه‌ای به عنوان مقدّمه که با خاطره، ارتباط معنایی دارد و به نوعی ریشه‌‌های جنگ پابرهنه را مشخص می‌کند.
نویسنده: رحیم مخدومی
انتشرات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«این انعکاسی از رنجهای مردم پابرهنه است که بخصوص در مقایسه‌ با فداکاری همین مردم،‌ بسی جانکاه و تلخ و ناپذیرفتنی می نماید.. و وقتی روح لطیف و حساسی منظره‌‌ی این هر دو را به چشم دیده بلکه با آن زیسته باشد، با زبانی به همان تلخی آن را روایت می‌کند.. و البته توسن خیال اهل هنر همیشه و در همه‌‌ی میدانها از واقعیت پیشی می‌گیرد.. در روایتهای دیگر از همین جبهه و همان خط و در مقابله با همان دشمن،‌ چیزی از همه برجسته‌تر است و شیرین‌تر،‌ و آن،‌ تواضع و چندان ندیدن کار خود در مقابل کار دیگرانی که ـ باری ـ آنان نیز در جبهه‌هائی دیگر اما باز در برابر همان دشمن و بعشق همان خدا، تلاشی کرده و عرقی ریخته‌اند، اگرچه خطر در همه‌‌ی میدان‌ها یکسان نیست.. و همه‌‌ی کسانی را که فیض آن جبهه را نبرده‌اند، اهل دنیا و دلبسته به تعلّقات آن ندانستن، و زحمت و مرارتی را که خود برای خدا برده‌اند بر سر دیگران خرد نکردن.. و این صفت پاکان و پارسایان است.. این خصوصیت در این نوشته که از جهات بسیار: زبان، تصویر، پردازش، و بخصوص استفاده‌ی خوب از آیات قرآن، خیلی خوب است، به چشم نمی‌خورد.. و افسوس دیگر آنکه فرق است میان اینکه کسی از بسته شدن دروازه‌‌ی جهاد و شهادت غمگین شود و حسرت بخورد امّا با اینحال از عمل به وظیفه‌ئی که مصلحت اسلام و مسلمین بر دوش همه نهاده خرسند باشد، و اینکه کسی اصل را بر تشخیص خود ـ اگر نگوئیم میل خود ـ نهاده و قبول ختم جنگ را خیانت و کار شیطان و توطئه‌‌ی دشمن بداند.. و حتی به اشاره‌ئی امام و خاصان او را هم مستثنی نکند.. در اینکتاب شق اوّل دیده نمی‌شود» شب جمعه ۷۰/۱۲/۹
 
جنگ خیابانی
این کتاب روایتی از قیام شیعیان جنوب عراق پس از جنگ کویت را رقم زده است. تقریظ رهبر معظم انقلاب بر این کتاب، به دی‌ماه ۱۳۷۰ بر می‌گردد.
نویسنده: سید نظام مولاهویزه
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«تلخ است و شیرین. اینکه ملت مظلوم عراق ـ‌ و اینبار نیز مثل بیشتر دفعات قبل، شیعیان ـ قیام کرده و شهامت ورزیده و بر دشمن ضربه وارد کرده‌اند، شیرین است. اما اینکه اینبار هم دست خباثت سلطه‌گران بین‌المللی، بر تخت قدرت نشستگان را از انقلابیون برای خود مفیدتر یافته و بنحوی ـ ولو غیر مستقیم ـ به آنان برای سرکوب اینان کمک رسانده‌اند، تلخ است. تلخ است خواندن و شنیدن و حسّ کردن نومیدی ملتی پس از امیدی نزدیک.. و آنگاه مصیبتی که در مظلومیت و مغلوبیّت می‌کشند» رجب ۱۴۱۲
 
خداحافظ کرخه
این کتاب روایتی داستان‌گونه از خاطرات و تجربیّات و زندگی رزمندگان است.
نویسنده: داوود امیریان
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«این کتاب شیرین و ساده، زندگی و احساس و جهتگیری‌های بسیجی را بخوبی تشریح می‌کند. نویسنده، که خود یک بسیجی با همه‌‌ی بار فرهنگی این کلمه است، با بیان بعضی از جزئیات بظاهر کم اهمیّت، آن امر مهّم را تصویر و ترسیم کرده است. با اینکه جوانی کم سنّ و سال است، بسی پخته‌تر از عمر خود می‌نویسد و می‌اندیشد. گاه در نقل حوادث، تسلسل طبیعی و منطقی رعایت نشده است. باری، این یکی از کتابهای خیلی خوب در مجموعه‌ی خاطره‌ها است» ۷۰/۱۲/۲۰
 
دا
کم‌تر مخاطب ادبیّات پایداری را می‌توانیم پیدا کنیم که این کتاب را نخوانده باشد؛ روایتی خاص از دوران دفاع مقدّس.
نویسنده: سیده اعظم حسینی
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«کتاب دا که حقاً و انصافاً کتاب بسیار خوب و قابل طرح در سطح جهانی است، مربوط به بخش کوچکی از وقایع جنگ تحمیلی است و این نشان می‌دهد که هشت سال دفاع مقدّس دارای ظرفیت تولید هزاران کتاب به منظور انتقال فرهنگ و ارزش‌‌های اسلامی و انقلابی به جامعه و جهان است ... این کتاب در گستره کشور هنوز شناخته نشده است؛ در حالی که چند صد هزار تا حالا چاپ کردید. اگر «دا» شناخته شود، میلیون‌ها نسخه از این کتاب فروش خواهد رفت و میلیون‌ها نفر از محتوای این کتاب بهره خواهند برد ... شما هزار کتاب «دا» می‌توانید تولید کنید. «دا» یک رگه‌ی ارزشمند است که در معدن پیدا کردید، این راه را ادامه دهید.»
 
دسته یک
این کتاب نگاهی جزئی‌نگر به جنگ دارد. ویژگی خاصی که در تفریظ رهبر معظم انقلاب نیز مشخص است.
نویسنده: اصغر کاظمی
انتشارات سوره مهر

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی:
«من یک کتابی را اخیراً خواندم که شرح چند روز در حول و حوش یکی از حملات ماست؛ از زبان افراد باقی‌مانده از یک دسته، نه از یک لشکر یا یک تیپ یا از گردان یا از یک گروهان حتی. تعدادی از این دسته باقی ماندند و گزارش کردند. این نویسنده و محقق بسیار با ذوق، که حقاً و انصافاً این جور کارها بسیار با ارزش است، رفته جزء جزء مطالب را از زبان آن افراد گرفته که یک کتاب ششصد هفتصد صفحه‌ای شده. ما فقط می‌شنویم عملیات فاو. خیلی از کارهای مهمی هم که در این عملیات انجام گرفته، این ها را همین‌طور از رو می‌دانیم: از اروند عبور کردند، فاو را گرفتند، کارخانه نمک را فتح کردند، فلان کار را کردند. ما کلیات را می‌دانیم؛ اما اینکه ئر این قدم به قدم چه گذشته، دیگر اینها را نمی دانیم.
یک صفحه‌ی عظیم مینیاتور با نهایت استادی و زیبایی جلوی ما گذاشته اند، ما هم از دور ایستاده‌ایم نگاه می‌کنیم و می‌گوییم: به به. نمی‌رویم نزدیک تا ببینیم در هر گوشه‌ای از مینیاتور، چقدر هنر به کار رفته تا ساخته شده. این کارها را بعضی‌ها می‌کنند. کرده‌اند. حالا این نمونه‌ای که بنده دیده‌ام، یکی از کارهاست. امیدوارم این کارها ادامه پیدا کند.
کتاب دسته یک بسیار کتاب خوبی است» ۱۳۸۶/۰۶/۳۱
 
حوض خون
کتاب «حوض خون» توسط نسرین تتر و مهناز الفتی‌پور به رشته‌ی تحریر درآمده و منیره زین‌العابدین آن را ویراستاری کرده است. این کتاب به گوشه‌ای نادیده و ناشنیده از جنگ می‌پردازد. به شستن لباس‌‌های رزمندگان توسط زنان اندیمشک. انتشار تقریظ این کتاب مربوط به اسفندماه ۱۴۰۰ است.

در متن تقریظ این کتاب که در مراسمی به پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت منتشر شده، آمده است:
«اولین احساس، پس از خواندن بخش‌هائی از این کتاب، احساس شرم از بی‌عملی در مقایسه با مجاهدت این مجاهدانِ خاموش و بی‌ریا و گمنام بود. آنچه در این کتاب آمده بخش ناشناخته و ناگفته‌ئی از ماجرای عظیم دفاع مقدس است. باید از بانوی پرکار و صبور و خوش‌سلیقه‌ئی که این کار پرزحمت را به‌عهده گرفته و بخوبی از عهده برآمده است و نیز از مؤسسه‌ی جبهه‌ی فرهنگی عمیقاً تشکر شود.» مهر ماه ۱۴۰۰
 
تنها گریه کن
این کتاب به دلتنگی مادر برای فرزند نوجوانش می‌پردازد و روایتی مادرانه از جنگ دارد و انتشار تقریظ رهبر معظم انقلاب به آبان‌ماه ۱۴۰۰ باز می‌گردد. این کتاب توسط انتشارات حماسه یاران منتشر شده و در متن رهبر انقلاب آمده است: «با شوق و عطش، این کتاب شگفتی‌ساز را خواندم و چشم و دل را شستشو دادم. همه چیز در این کتاب، عالی است؛ روایت، عالی؛ راوی، عالی؛ نگارش، عالی؛ سلیقه‌ی تدوین و گردآوری، عالی، و شهید و نگاه مرحمت سالار شهیدان به او و مادرش در نهایت علوّ و رفعت .. هیچ سرمایه‌ی معنوی برای کشور و ملّت و انقلاب برتر از اینها نیست. سرمایه‌ی باارزش دیگر، قدرت نگارش لطیف و گویایی است که این ماجرای عاشقانه‌ی مادرانه به آن نیاز داشت.
ــ از نویسنده جداً باید تشکر شود» ۱۰ اسفند ۱۳۹۹


عصر‌های کریسکان
کتاب «عصر‌های کریسکان» مربوط به خاطرات آقای امیر سعید زاده (سعید سردشتی) است. وی از دوران پیش از انقلاب تا دوران دفاع مقدّس مجاهدت‌‌هایی را انجام داد و توسط گروه کومله و دموکرات زندانی شد.

در متن تقریظ رهبر انقلاب برای این کتاب آمده است:
«بسیار جذّاب تهیّه شده است؛ هم خود سرگذشت این جوان آزاده‌ی کُرد جذّاب است و هم نوع نگارش صریح و کوتاه و بی‌حاشیه‌ی کتاب. با اینکه نیروهای مبارز کُردِ طرف‌دار جمهوری اسلامی را از نزدیک دیده و شناخته‌ام، آنچه از فداکاری‌های آنان در این کتاب آمده، برایم کاملاً جدید و اعجاب‌آور است. نقش مادر و همسر هم حقّاً برجسته است. دلاوری و شجاعتِ راوی و خانواده‌اش ممتاز است و نیز برخی عناصر دیگر کُردی که از آنان نام برده شده است. در کنار این درخشندگی‌ها، رفتار قساوت‌آمیز و شریرانه‌ی کسان دیگری که بدروغ از زبان مردم شریف کُرد سخن میگفتند نیز بخوبی تشریح شده است. کتاب جامعی است؛ تاریخ، شرح حال، شناخت قوم کُرد، شناخت حوادث تلخ و شیرین منطقه‌ی کردی در اوایل انقلاب..» در آذر ۹۹ مطالعه شد.
 
در کمین گل سرخ
کتاب «در کمین گل سرخ» اثری مربوط به زندگی شهید علی صیاد شیرازی از فرماندهان ارتش در دوران دفاع مقدّس به قلم محسن مؤمنی است. این کتاب یکی از شاخص‌ترین آثار ادبیّات پایداری محسوب می‌شود. متن تقریظ رهبر انقلاب برای این کتاب در سال ۹۸ در هشتمین مراسم پاسداشت ادبیّات جهاد و مقاومت در بهشت زهرای تهران منتشر شد.

در متن تقریظ این کتاب آمده است:‌ «این نمونه‌ی جالب و بیسابقه‌ئی است از گزارش جنگ در ضمن داستان شیرین زندگی یکی از شخصیتهای آن. آن را یکسره مطالعه کردم (تا ۸۴/۶/۷) زیبا و هنرمندانه نوشته شده است. با بسیاری از حوادث آن کاملاً آشنایم.
البته بسیاری دیگر از حوادث آن دوران و نیز مطالب بسیاری از آنچه مربوط به این شهید عزیز است ناگفته مانده است. و این طبیعی است. البته برجستگیهای شخصیت شهید صیاد شیرازی را در نوشته و کتاب به درستی نمیتوان نشان داد او حقاً نمونه‌ئی از یک ارتشی مومن و شجاع و فداکار بود. رحمت خدا بر او»
 
فرنگیس
این کتاب که توسط خانم مهناز فتّاحی به رشته‌ی تحریر درآمده، مربوط به خاطرات فرنگیس حیدرپور، اهل گیلان‌غرب است. در سال ۱۳۵۹ پس از حمله‌ی عراق به روستای اوازین، مردم به دره‌‌های اطراف فرار می‌کنند. فرنگیس که در آن زمان ۱۸ سال داشت، شب‌هنگام همراه برادر و پدرش جهت تهیه‌ی غذا به روستا باز می‌گردند. اما در طول راه، پدر و برادر فرنگیس ضمن درگیری با عوامل عراقی کشته می‌شوند و فرنگیس در پی برخورد با دو سرباز عراقی بدون داشتن سلاح گرم، با تبرِ پدرش با سربازان درگیر شده، یکی را کشته و دیگری را با تمام تجهیزات جنگی اسیر می‌کند و به مقرّ فرماندهی ارتش ایران تحویل می‌دهد.

متن تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «فرنگیس» در مراسم پاسداشت ادبیّات جهاد و مقاومت (دوره هفتم) منتشر شد. در این متن (۹۶/۱۱/۲۱) آمده است: «بخش ناگفته و بااهمّیّتی از حوادث دوران دفاع را به مناسبت شرح حال این بانوی شجاع و فداکار، در این کتاب میتوان دید. بانو فرنگیس دلاور با همان روحیّه‌ی استوار و پُرقدرت، و با زبان صادق و صمیمی یک روستایی، و با عواطف و احساسات رقیق و لطیف یک زن، با ما سخن گفته و منطقه‌ی ناشناخته و مهمّی از جغرافیای جنگ تحمیلی را با جزئیّاتش به ما نشان داده است. ما از روستاهای مرزی در دوران جنگ و مصائب فراوان آنان و آوارگی‌ها و گرسنگی‌ها و خسارتهای مادّی و ویرانی‌ها و داغ عزیزان آنها، هرگز به این وضوح و تفصیلی که در این روایت صادقانه آمده است، خبر نداشتیم؛ و نیز از فداکاری جوانان آنان که در شمار اوّلین شتابندگان به مقابله با دشمن مهاجم بودند. ماجرای قتل و اسارت دشمن به دست این بانوی دلاور هم که خود یک داستان مستقل و استثنائی است که نظیر آن فقط در سوسنگرد، در همان اوان، اتّفاق افتاده بود. بانو فرنگیس را باید بزرگ داشت و از نویسنده‌ی کتاب -خانم فتّاحی- به‌خاطر قلم روان و شیوا و هنر مصاحبه‌گیری و خاطره‌نویسی، باید بسیار تشکّر کرد.»
 
سرباز کوچک امام
کتاب سرباز کوچک امام (ره)، درباره‌ی سرگذشت آزاده‌ای به نام مهدی طحانیان است که در سنین نوجوانی از سال ۶۱ تا ۶۹ زندانی رژیم بعث عراق بود. این کتاب که دوران اسارت این رزمنده‌ی ۱۳ ساله را روایت می‌کند، تاکنون بیش از ۴۰ بار تجدید چاپ شده است.

در متن تقریظ این کتاب (۹۶/۴/۱۲) آمده است: «سرگذشت این نوجوان شجاع و باهوش و صبور در اردوگاه‌های اسارت، یکی از شگفتی‌های دفاع مقدّس است؛ ماجراهای پسربچّه‌ی سیزده چهارده ساله‌ای که نخست میدان جنگ و سپس میدان مقاومت در برابر مأموران درنده‌خوی بعثی را با رفتار و روحیه‌ای اعجاب‌‌‌انگیز، آزموده و از هر دو سربلند بیرون آمده است. دلْ بر مظلومیّت او میسوزد ولی از قدرت و تحمّل و صبر او پرمیکشد؛ این نیز بخشی از معجزه‌ی بزرگ انقلاب اسلامی است. در این کتاب، نشانه‌های خباثت و لئامتِ مأموران بعثی آشکارتر از کتابهای مشابهی است که خوانده‌ام. به‌هرحال این یک سند باارزش از دفاع مقدّس و انقلاب است؛ باید قدر دانسته شود.
خوب است سست‌پیمان‌های مغلوب‌دنیاشده، نگاهی به امثال این نوشته‌ی صادقانه و معصومانه بیندازند، شاید رحمت خدا شامل آنان شود.»
 
دختر شینا
این کتاب نیز از چشم زنان، دوران دفاع مقدّس را می‌بیند. دختر شینا، خاطرات بانو قدم‌خیر محمدی کنعان، همسر سردار شهید حاج ستار ابراهیمی است.

متن تقریظ برای کتاب «دختر شینا» در مراسم ششم پاسداشت ادبیّات جهاد و مقاومت در بهمن‌ماه ۱۳۹۵ رونمایی شد. این مراسم در حسینیه‌ی امام خمینی (ره) در شهر همدان برگزار شد و متن تقریظ رهبر انقلاب به این شرح بود: «رحمت خدا بر این بانوی صبور و با‌ایمان؛ و بر آن جوان مجاهد و مخلص و فداکاری که این رنجهای توانفرسای همسر محبوبش نتوانست او را از ادامه‌ی جهاد دشوارش باز دارد.
جا دارد از فرزندان این دو انسان والا نیز قدردانی شود.» شهریور ۹۱
 
گلستان یازدهم
در مراسم ششم پاسداشت ادبیّات جهاد و مقاومت از متن تقریظ کتاب «گلستان یازدهم» خاطرات همسر شهید علی چیت‌سازیان نیز رونمایی شد. این کتاب توسط خانم ضرّابی‌زاده به رشته‌ی تحریر درآمده است. متن تقریظ این کتاب به این شرح است:‌ «این روایتی شورانگیز است از زندگی سراسر جهاد و اخلاصِ مردی که در عنفوان جوانی به مقام مردان الهی بزرگ نائل آمد، و هم در زمین و هم در ملأ اعلیٰ به عزّت رسید .. هنیئاً له.
راوی -شریک زندگی کوتاه او- نیز صدق و صفا و اخلاص را در روایت معصومانه‌ی خود بروشنی نشان داده است.
در این میان، قلم هنرمند و نگارش آکنده از ذوق و لطف نویسنده است که به این همه، جان داده است. آفرین بر هر دو بانو؛ راوی و نویسنده‌ی کتاب.» ۹۵/۱۰/۲۱


آب هرگز نمی‌میرد
کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» یکی دیگر از کتاب‌‌هایی است که متن تقریظ رهبر انقلاب، در مراسم ششم پاسداشت ادبیّات جهاد و مقاومت منتشر شد. این کتاب را آقای حمید حسام که خود از یادگاران جنگ است، به رشته‌ی تحریر درآورد و به خاطرات و زندگی‌نامه میرزا محمد سلگی، جانباز سرافراز دوره‌ی دفاع مقدّس اختصاص دارد.

در متن تقریظ این کتاب آمده است:‌ «بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم، سلام بر یاران حسین (علیه‌السّلام) و سلام بر لشگر انصارالحسین همدان؛ و سلام بر شهیدان، دلاوران، فدائیان، شیران روز و عابدان شب؛ و سلام بر شهید زنده میرزا محمد سُلگی و بر همسر باایمان و صبور او؛ و سلام بر حمید حسام که دردانه‌هایی چون سُلگی و خوش‌لفظ را به ما شناساند. ساعتهای خوش و باصفائی را با این کتاب گذراندم و بارها با دریغ و حسرت گفتم:
 
وقتی مهتاب گم شد
متن تقریظ برای کتاب «وقتی مهتاب گم شد» مربوط به سال ۱۳۹۵ و مراسم ششمین پاسداشت ادبیّات جهاد و مقاومت است. «وقتی مهتاب گم شد»، اثری است به قلم حمید حسام که در آن خاطرات علی خوش‌لفظ را به رشته‌ی تحریر درآورده است. اما این خاطرات بیش از آن که شرح زندگانی وی باشد، یک تصویرسازی دقیق و دست اول از اتّفاقی تاریخی است که سرنوشت گروه گسترده‌ای از مردم ایران را تحت تأثیر قرار داد. زندگی علی خوش لفظ یکی از آن زندگی‌‌های پر فراز و نشیب است که در بحبوحه‌ی این حوادث، دچار تغییر شد.

رهبر انقلاب در متن تقریظ برای این کتاب نوشتند: «بچّه‌های همدان؛ بچّه‌های صفا و عشق و اخلاص؛ مردان بزرگ و بی‌ادّعا؛ یاران حسین (علیه‌السّلام)؛ یاوران دین خدا .. و آنگاه مادران؛ مردآفرینان شجاع و صبور .. و آنگاه فضای معنویّت و معرفت؛ دلهای روشن، همّتها و عزمهای راسخ؛ بصیرتها و دیدهای ماورائی .. اینها و بسی جویبارهای شیرین و خوشگوار دیگر از سرچشمه‌ی این روایت صادقانه و نگارش استادانه، کام دل مشتاق را غرق لذّت میکند و آتش شوق را در آن سرکش‌تر میسازد.
راوی، خود یک شهید زنده است. تنِ بشدّت آزرده‌ی او نتوانسته از سرزندگی و بیداری دل او بکاهد، و الحمدلله ربّ العالمین. نویسنده نیز خود از خیل همین دلدادگان و تجربه‌دیدگان است. بر او و بر همه‌ی آنان گوارا باد فیض رضای الهی؛ ان‌شاء‌الله.
درباره‌ی نگارش این کتاب، آنچه نوشتم کم است؛ لطف این نگارش بیش از اینها است. مقدّمه‌ی کتاب یک غزل به تمام معنی است.» ۹۵/۱۰/۱۸
 
دختران آفتاب
این تقریظ کمی متفاوت است. بر کتابی نوشته شده که ارتباطی به ادبیّات پایداری و دفاع مقدّس ندارد. بلکه قصّه زا‌ئران مشهد و حرم حضرت امام رضا علیه‌السّلام است که توسط سه نویسنده روی کاغذ آمده است.

متن تقریظ این کتاب در خرداد سال ۱۳۸۷ نوشته شده و به این شرح است: «پس از نزدیک سه سال توانستم در این روزها -ایام شهادت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها- این کتاب را بخوانم. در میان کتابهای داستانی که هدفش طرح مسائل فکری است، این بهترین کتاب از نویسنده‌ئی ایرانی است. طرح کلی داستان و درونمایه‌های داستانی آن خوب و شیرین است. حرفها هم قوی و منطقی است.
 
آن بیست و سه نفر
۲۳ نوجوانی که صدام را از نزدیک دیدند، قصّه این کتاب هستند. آن‌‌هایی که داستان زندگی‌شان بر پرده‌ی سینما هم نقش بست. کتاب آن بیست و سه نفر، یکی از آثار شناخته‌شده در سال‌‌های اخیر مربوط به دوران دفاع مقدّس و به‌ویژه مسائل دوران اسارت است.

در متن تقریظ این کتاب آمده است: «در روزهای پایانی ۹۳ و آغازین ۹۴ با شیرینی این نوشته‌ی شیوا و جذاب و هنرمندانه، شیرین‌کام شدم و لحظه‌ها را با این مردان کم سال و پرهمت گذراندم. به این نویسنده‌ی خوش ذوق و به آن بیست و سه نفر و به دست قدرت و حکمتی که همه‌ی این زیبائیها، پرداخته‌ی سرپنجه‌ی معجزه‌گر اوست درود میفرستم و جبهه‌ی سپاس بر خاک میسایم.
یک بار دیگر کرمان را از دریچه‌ی این کتاب، آنچنان که از دیرباز دیده و شناخته‌ام، دیدم و منشور هفت رنگ زیبا و درخشان آن را تحسین کردم.» ۹۴/۱/۵
 
من زنده‌ام
«من زنده‌ام»، یکی دیگر از کتاب‌‌های دوران جنگ به روایت زنان است که اسارت خانم معصومه آباد، سفیر ایران در فنلاند، را روایت می‌کند.

این کتاب خاطرات دوران چهار ساله‌ی اسارت خانم معصومه آباد در زندان‌‌های رژیم بعث صدام است. در متن تقریظ رهبر انقلاب برای این کتاب آمده است: «کتاب را با احساس دوگانه‌ی اندوه و افتخار و گاه از پشت پرده‌ی اشک، خواندم و بر آن صبر و همت و پاکی و صفا، و بر این هنرمندی در مجسّم کردن زیبائیها و زشتیها و رنجها و شادیها آفرین گفتم. گنجینه‌ی یادها و خاطره‌های مجاهدان و آزادگان، ذخیره‌ی عظیم و ارزشمندی است که تاریخ را پربار و درسها و آموختنی‌ها را پرشمار میکند. خدمت بزرگی است آنها را از ذهنها و حافظه‌ها بیرون کشیدن و به قلم و هنر و نمایش سپردن.
این نیز از نوشته‌هائی است که ترجمه‌اش لازم است. به چهار بانوی قهرمان این کتاب بویژه نویسنده و راوی هنرمند آن سلام میفرستم.» ۹۲/۷/۵
 
لشکر خوبان
بچه‌‌های اطّلاعات عملیّات هنوز هم اخلاق‌‌های حرفه‌ای خود در دوران جنگ را دارند که بسیاری حرف‌ها را بعد از گذشت سال‌ها تعریف نمی‌کنند. پس لشکر خوبان، کتابی متفاوت در ادبیّات پایداری است.

کتاب «لشکر خوبان» خاطرات آقای مهدیقلی رضایی از واحد اطّلاعات عملیّات لشکر ۳۱ عاشورا در دوران دفاع مقدّس بوده که توسط خانم معصومه سپهری به رشته‌ی تحریر درآمده است. در متن تقریظ این کتاب آمده است:‌ «این نیز بخشی از آن تصویر عظیم و باشکوهی است که ما همواره آن را از دور دیده و تحسین کرده و بزرگ شمرده‌ایم؛بی‌آن‌که از ریزه‌کاری‌ها و نقش‌های معجز‌آسای تشکیل‌دهنده‌ی آن و رنگ‌آمیزی‌های بی‌نظیر جزء‌جزء آن به‌درستی خبر داشته باشیم. این کتاب شرح این ریزه‌کاری‌های حیرت‌انگیز در بخشی از این تابلوی ماندگار و تاریخی است. آن‌چه درباره‌ی عملیات بدر و والفجر ۸ و کربلای ۵ و کربلای ۴ و بیت‌المقدس ۲ و ۳ در این کتاب آمده، از بخش‌های برجسته‌تر آن است. همچنین مجاهدت‌ها در کوه‌های غرب؛ در ماووت و گرده‌رش و قامیش و دیگر آن بلندی‌های سخت، و نیز آن‌چه به یگان‌ها و دسته‌جات اطلاعات و غواص مربوط می‌شود و نیز بخش‌های دیگری از آن، درخور آن است که در شکل فیلم و رمان عرضه شود.» فروردین ۹۲
 
پایی که جا ماند
در این کتاب روایتی از اسارت یک جانباز را خواهید خواند. رهبر انقلاب در متن تقریظ این کتاب این‌گونه نوشتند: «تا کنون هیچ کتابی نخوانده و هیچ سخنی نشنیده‌ام که صحنه‌های اسارت مردان ما در چنگال نامردمانِ بعثی عراق را، آن چنان که در این کتاب است به تصویر کشیده باشد. این یک روایتِ استثنائی از حوادث تکان‌دهنده‌ئی است که از سوئی صبر و پایداری و عظمت روحیِ جوانمردانِ ما را، و از سوئی دیگر پَستی و خباثت و قساوت نظامیان و گماشتگان صدام را، جزء به جزء و کلمه به کلمه در برابر چشم و دل خواننده میگذارد و او را مبهوت میکند . . احساس خواننده، از یک سو: شگفتی و تحسین و احساس عزت است، و از سوی دیگر: غم و خشم و نفرت.
کارهای لازم:
- ترجمه‌ی سلیس به زبانهای عربی و انگلیسی.
- درود و سلام به خانواده‌ی مجاهد و مقاوم حسینی» ۱۳۹۱/۶/۲

همپای صاعقه
کتاب «همپای صاعقه» کارنامه‌ی عملیّاتی لشکر ۲۷ محمّد رسول‌الله صلّی‌الله‌علیه‌وآله است. این کتاب توسّط انتشارات سوره‌ی مهر به چاپ رسیده و اثری مرجع به‌خصوص برای پژوهشگران دوران جنگ است.

در متن تقریظ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای این کتاب آمده است: «این یک کتاب منبع بسیار غنی و ارزشمند است که از آن میتوان دهها کتاب و فیلمنامه و زندگینامه استخراج کرد. لحظات و حالات ثبت شده در سراسر این کتاب، همان ظرافتهای حیرت انگیزی است که از مجموع آن، تابلوی پرشکوه و با عظمت عملیاتی چون فتح‌المبین و بیت‌المقدس پدید آمده و برترینهای هنر جهاد و ایثار و شجاعت و ابتکار را در مجموعه‌ی نمایشگاه بی‌نظیر هنرهای انقلاب اسلامی، نشان میدهد. این مردان بزرگی که نام آنها بسی آسان بر زبان و دلِ غافل ما میگذرد از جنس همان اِخوان صفا و فرسان هیجائند که سید شهیدان سلام‌الله علیه آنها را با عظمت و سوز و مهر، مخاطب ساخت و از فقدان آنان غمگین بود. سلام خدا و بندگان برگزیده و فرشتگان و رسولان او نثار روح مطهر آنان باد.
در روز و شبهائی از آبان و آذر ۸۶ صفحه به صفحه و سطر به سطر مطالعه و نیوشیده شد.»
 
نورالدین پسر ایران
این کتاب، خاطرات سیّد نورالدّین عافی، پسری شانزده ساله از اهالی روستای خنجان در حوالی تبریز است.

در متن تقریظ رهبر انقلاب برای این کتاب آمده است: «این نیز یکی از زیباترین نقاشیهای صفحه‌‌ی پُرکار و اعجاز گونه‌‌ی هشت سال دفاع مقدس است. هم راوی و هم نویسنده حقاً در هنرمندی، سنگ تمام گذاشته‌اند. آمیختگی این خاطرات به طنز و شیرین‌زبانی که از قریحه‌‌ی ذاتی راوی برخاسته و با هنرمندی و نازک‌اندیشی نویسنده، به خوبی و پختگی در متن جا گرفته است، و نیز صراحت و جرأت راوی در بیان گوشه‌هائی که عادتاً در بیان خاطره‌ها نگفته میماند، از ویژگیهای برجسته‌‌ی این کتاب است. تنها نقصی که به نظر رسید نپرداختن به نقش فداکارانه‌‌ی همسری است که تلخی‌ها و دشواریهای زندگی با رزمنده‌ئی یکدنده و مجروح و شلوغ را به جان خریده و داوطلبانه همراهی دشوار و البته پر اَجر با او را پذیرفته است.
ساعات خوش و با صفائی را در مقاطع پیش از خواب با این کتاب گذراندم والحمد‌لله » ۹۰/۱۰/۲۰
 
فرمانده من
«فرمانده من» نوشته‌ی آقایان رحیم مخدومی، ‌احمد کاوری، داوود امیریان، ‌علی اکبر خاوری نژاد، ‌حسن گلچین، ‌هادی جمشیدیان و عباس پاسیار است. در این کتاب، نویسندگان که خود از بچّه‌‌های جنگ هستند، خاطرات‌شان را از فرمانده‌ به دست قلم سپرده‌اند.

در متن تقریظ این کتاب (اردیبهشت‌ماه ۸۶) آمده است: «السلام علیکم یا اولیاء الله و احبائه، السلام علیکم یا اصفیاءالله و خیرته، السلام علیکم یا انصاردین الله و اعوان ولیه ...
ای آیت‌های خدا، ای معجزه‌های ایمان، ای نشانه‌های تعالی جاودانه انسان ...
ای گلهای محمدی که فساد و آلودگی جهان امروز نتوانست از شکوفایی باز داردتان، برقی شدید و دنیای تاریک را روشن کردید، حجتی شدید بر آن کوتاه‌نظران که بالندگی انسان الهی را در عصر تسلط مادیت ناممکن میدانستید، خاطره‌ی مسلمانان صدر اسلام را زنده کردید و صدق و اراده و فناء فی الله را حتی پیش از آنان به نمایش گذاشتید. آنان به نفس پیامبر و نزول پیاپی آیات قرآن دل را گرم و جان را تازه می‌کردند. اما شما چه؟ حقا خلوص و تقوا را مجسم کردید و برای آن امام بحق که مظهر خلوص و تقوا بود سربازانی شایسته شدید ... سلام الله علیه و علیکم هنیئا لکم رحمة ربکم.
کتبه بیمناه الوازره اسیر امانیة و ذلیل نفسه‌علی الحسینی غفرالله له و رحمة و حشر مع اولیائه و الحقه بهذه الزمره الطیبه. آمین.
این کتاب در ۱۳ رجب ۱۴۱۱ با چشمی لبریز اشک شوق و حسرت زیارت شد.»
 
ره‌نمای طریق
کتاب «ره‌نمای طریق» مشتمل بر ۵۸۰ سؤال از محضر آیت‌الله جاودان و پاسخ‌‌های ایشان است. کتاب پس از شرح زندگی‌نامه مختصری از محمدعلی جاودان به پرسش‌‌های اخلاقی و عبادی‌ای که از او شده است، اشاره کرده و پاسخ‌‌های گفته‌ شده را نیز آورده است. بخش‌‌های بعدی کتاب حاضر به پاسخ‌‌های این شخصیت به مشاوره‌‌های تحصیلی، پرسش‌‌های اعتقادی، قرآنی، روایی و تاریخی، مشاوره‌‌های مطالعه، پرسش‌‌های مربوط به ازدواج، پرسش‌‌های مربوط به مسائل خانواده و... پرداخته است. رهبر انقلاب در متن تقریظ این کتاب این‌گونه نوشته‌اند: «بخش عمده‌ای از کتاب مطالعه شد، مطالب سودمند بسیاری در آن هست که برای جوانان دانستن آن لازم یا راه‌گشا است. خداوند به همه‌ی آن‌ها توفیق دهد و مؤلف محترم را محفوظ بدارد بمنّه و کرمه.» مرداد ۹۷


پنجره‌‌های تشنه
تقریظ کتاب «پنجره‌‌های تشنه» در سال ۱۳۹۳ در حرم امام حسین علیه‌السّلام رونمایی شد. مهدی قزلی، نویسنده‌ی این کتاب، در توصیف اثرش می‌گوید: «پنجره‌‌های تشنه کتابی نیست که فقط خوانده می‌شود، بلکه سفری است معنوی و زیارتی است که باید با کلمات لمسش کرد و اشک ریخت در واقع پنجره‌‌های تشنه دری است به سوی روشنایی.»

در متن این تقریظ آمده است: «این حسین کیست که عالم همه دیوانه‌ى اوست‌ - این چه شمعی است که جانها همه پروانه‌ى اوست‌ - اى شعله‌ى فروزان، اى فروغ تابان، اى گرمابخش دلهاى خلایق! تو کیستى با این شکوه و جلال، با این شیرینى و دلنشینى، با این هیبت و اقتدار، با این‌همه لشکر دل‌به‌همراه، با غلغله‌ى فرشتگان که در کنار موکب تو با آدمیان رقابت میکنند؟ تو کیستى اى نور خدا، اى نداى حقیقت، اى فرقان، و اى سفینةالنجاة؟ چه کرده‌ئى در راه خدایت که پاداش آن خدائى‌شدنِ هر آن چیزى است که به تو نسبت میرساند؟ بنفسى انت، بروحى انت، بِمُهجَةِ قلبى انت، و سلام الله علیکَ یومَ وُلِدتَ و یوم اُستُشهِدتَ مظلوماً و یوم تُبعَثُ فاخِراً و مَفخَراً.» ۲۹/۲/۹۳
«بسیار خوب و با ذوق و سلیقه نوشته شده است؛ و با نگاه هنرمندانه و کنجکاو و نکته‌یاب. خواندم تا ۹۳/۲/۲۸.»
 
تن تن و سندباد
حوزه‌ی ادبیّات کودک و نوجوان یکی از موضوعات مورد توجّه رهبر انقلاب است. به همین دلیل ۱۸ مردادماه سال ۱۳۹۵ مراسمی در مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد. عنوان این نشست «ادبیّات کودک و نوجوان از منظر رهبر انقلاب» نام داشت. در این مراسم از کتاب «تن تن و سندباد» رونمایی شد و متنی به قلم رهبر انقلاب خطاب به نویسنده، محمد میرکیانی، درباره‌ی این کتاب منتشر شد که همچون تقریظی برای آن محسوب می‌شود و به این شرح است: «من هم همین قصّه را همیشه تعریف می‌کردم! حیف که خیلی‌ها آن را باور نداشتند. حالا خوب شد، شاهد از غیب رسید! راوی این حکایت که خود همه چیز را به چشم خود دیده، حکایت تن تن و سندباد را چاپ کرده است. حالا دیگر کار من آسان شد! همین بس است که نسخه‌ی این کتاب را به همه‌ی بچه‌ها بدهم..» ۷۳/۸/۶


آتش به اختیار
مجموعه‌ی «آتش به اختیار» خاطراتی از سرگذشت دیده‌بانان سیّار و نفوذی جنگ تحمیلی است. کسانی که در عملیّات کربلای ۵ درخشیدند و از نظر تکنیکی و تاکتیکی مهارت کافی داشتند. حجّت ایروانی، نویسنده‌ی کتاب، خودش یکی از دیده‌بانان روز‌های جنگ بوده‌ است و نام کتابش، نام یکی از خاطراتش است.

رهبر انقلاب در تقریظ این کتاب نوشته‌اند: «در نوشته ی حجت ایروانی کوشش پرمرارت و تحمل طلب نیروهای دیدبان به خوبی تشریح شده است.
نمی دانم کدام یک از شما آن کتاب مربوط به امدادگران را نوشته اید. من دیدم که این کتاب واقعاً چقدر لازم است.
معلوم بود که این فرد خودش امدادگر بوده است. بدون اینکه آدم امدادگر باشد، نمی تواند مطلبی بنویسد. یا آن کس که کتاب آتش به اختیار را نوشته است، پیدا بود که قاعدتاً باید دیده بانی را ... حس کرده باشد.»
 
اردوگاه عنبر
«اردوگاه عنبر» یکی دیگر از کتاب‌‌های شاخص ادبیّات پایداری و خاطرات آزادگان است. این کتاب توسّط حسین فرهنگ اصلاحی، مهدی گلابی و غلامحسین کهن نوشته شده است.

در تقریظ رهبر انقلاب بر این کتاب آمده است: «تدوین و انتشار خاطرات آزادگان، کاری ماندنی و در شکل ‌بخشیدن به تاریخ ما در آینده دارای تأثیری مخصوص خود است. بعضی از نوشته‌‌ها از لطف و رقت هم برخوردار است (در این جزوه، قصه‌ی اول و آخر) نکته‌ی جالب، همخوانی ماجراهائی است که در اردوگاههای دور از هم و بر سر آدم‌های جدا و نا آشنا با هم، آمده است و این است یکی از ثمرات حکومت ظالمانه و جابرانه‌ی حزب ـ‌ و در نهایت، فرد - ی که جز به حفظ خود، به هیچ چیز دیگر ـ و از جمله به ارزش‌های انسانی‌ ـ ذره‌ئی و لحظه‌ئی نمی‌اندیشد.» آبان ‌ماه ۱۳۷۰
 
بابانظر
این کتاب توسّط سید حسین بیضایی نوشته شده است که خاطرات شفاهی شهید محمدحسن نظرنژاد است. محمدحسن نظرنژاد که بعدها به «بابانظر» معروف شد، فعالیت‌‌های مبارزاتی‌اش را از دوران پیش از انقلاب آغاز کرد. اولین بار در سال ۱۳۵۸ عازم جبهه شد و تا پایان جنگ در جبهه‌ها حضور داشت. در بُستان، چشم و گوش چپ خود را از دست داد. در فکّه کمرش شکست. در فاو قفسه سینه‌اش شکافت و... وی سرانجام روز ۷ مردادماه ۱۳۷۵ دچار تنگی نفس شده و به شهادت رسید.

متن تقریظ رهبر انقلاب اسلامی بدین شرح است: «بابانظر که یک جوان کم سوادی بوده رفته جنگ، فرماندهی کرده و سال ها در جنگ بوده و بعد هم جانباز شده و شهید شده است، شرح حال را خودش گفته؛ این کتاب شد. یک داستان مفصل شد.»
 
پا به پای باران
کتاب پا به پای باران، نوشته‌ی هدایت الله بهبودی و مرتضی سرهنگی، دربردارنده‌ی تأثیرگذارترین گزارش‌‌هایی است که درباره‌ی هشت سال جنگ تحمیلی گردآوری شده و نمای شهر‌های استان خوزستان را بعد از پایان جنگ به تصویر می‌کشد. این گزارش‌ها ‌مربوط به سال‌‌های ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸ بوده و موضوع آن، مسائل پیرامون جنگ ایران و عراق ‌است.

رهبر انقلاب در خصوص این کتاب نوشته‌اند: «این هر دو نوشته، گویا، پر سوز، دردمندانه و هنرمندانه است. دست این عزیزان درد نکند که درد دل غریبانه‌ی یک شهر،‌ بلکه یک ملت را چنین پرمهر و دلسوز،‌ روایت می‌‌کنند ـ‌ تاریخ ما بعدها نه فقط خرمشهر و جوانها و پدر و مادرهای مقاوم آن را، که این دلها و وجدانهای بیدار و حقجو و حقگو را نیز، ستایش خواهد کرد که نگذاشتند قصّه‌ی جهادی به آن عظمت در لابه لای یاوه‌گوئیها و هرزه درائیهای زمانه گم شود. درود بر بهبودی‌ها و سرهنگیها..» سوم رمضان  ۱۴۱۲ – ۱۸ اسفند ۷۰
 
کتاب ‌های بسیاری به ویژه کتاب‌‌هایی که در زمینه‌ی دفاع مقدّس نگاشته شدند مورد توجّه رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است که مزیّن به تقریظ ایشان شده و با اعمال یادداشتی از سوی ایشان، نویسندگان و پدیدآورندگان این کتاب‌ها مورد تقدیر واقع شده‌اند و چه بسا یادداشت‌‌های ایشان نقش بسزایی در معرفی این کتاب‌ها به اجتماع و بالا رفتن تیراژ آن‌ها هم داشته است. از مهم‌ترین ویژگی تقریظ‌‌های حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، می‌توان به این موارد اشاره کرد که ایشان دارای نظر کارشناسی است، همچنین یک کتاب‌خوان، کتاب‌نویس، ادیب و شاعر حرفه‌ای است.