ما موقعی موفق میشویم که سیمای حق را آنگونه که هست جلوه دهیم و سیاهنماییها را آنگونه که هست تبیین کنیم تا جامعه راه سعادت خود را پیدا کند. کجفکری و کجرویها، به انحرافکشیدن آحاد جامعه، نرسیدن جامعه به آن سعادت موردنظر و ... همه ناشی از عدم تشخیص راه حق است.
در حقیقت آنچه در تبیین مدنظر است، زدودن غبار بدفهمی، تحریف و کجفهمی از مفاهیم و معارف انقلاب اسلامی و همچنین فهمیدن تحلیلهای نادرست، غلط و مغرضانه از رویدادها و پیشگیری از تحریف و دریافت نادرست است.
رویکرد ما در جهاد تبیین باید این باشد که سمت سازمانی شدن نرویم. باید سمت مردم برویم تا آنها بخشهایی از کار را پیش ببرند. باید موفقیتها و دلایل عدم موفقیتها برای نسل جوان تبیین شود.
تربیت نیرو آن هم تربیت اصولی و نه تربیت سیاستزده و هیجانی، نکته محوری جهاد تبیین است. اگر ما تربیت سطحی، هیجانی، شعاری و تبلیغی کنیم، باختهایم. ما آدمهایی را باید تربیت کنیم که اول اطلاعات درست داشته باشند.
«در این جهادی که وجود دارد، در این جنگ بیامانی که وجود دارد بین اسلام و کفر، بین حق و باطل، بین روایت دروغ و حقیقت -این جنگی است بین اینها- ما در کجای این جبهه قرار داریم و حضور داریم؟» ۱۴۰۰/۱۱/۰۳ «جهاد تبیین» موضوعی است که ماههای اخیر در بیانات حضرت آیتالله خامنهای بارها مورد تأکید و اشاره قرار گرفته است و رهبر انقلاب اسلامی ابعاد مختلف آن را توصیف کردهاند.
معضل اول ما این است که مبانی تئوریک تاریخنگاریمان ضعیف است. دوم اینکه مدیریت تبیین تاریخ وجود نداشته است. هر مؤسسه و هر شخص بر مبنای ذوق، نگاه و احساس مسئولیت خودش دارد کار میکند. سوم هم عدم توجه به مخاطب است. باید بدانیم کتاب را برای چه کسی مینویسیم و مخاطبمان کیست.
جنگ نرم مثل جنگ سخت نیست، بلکه خیلی سختتر است. بهخاطر همین آقا نسبت به دیدار مداحان خیلی حساسیت به خرج میدهند. در حوزه جهاد داریم کارهایی در هیئت انجام میدهیم. نمونهاش، محرومیتزدایی است.
ساموئل نای سال ۲۰۱۱ در کتاب «The Future of Power» میگوید آمریکا در آینده تمایل چندانی به استفاده از قدرت نظامی نخواهد داشت و برتری نظامی بهمعنای برتری جهانی نیست. وی در مورد ایران هم این بحث را مطرح میکند و میگوید که آمریکا جنگ نرم را با ایران در پیش خواهد گرفت.
عدم تبیین باعث شد انقلابی که به نام آزادی و عدالت بود بهدست دیکتاتوری مثل رضاخان بیفتد و قرار بود راه نفوذ بیگانگان بسته شود، اما انگلیس و کشورهای دیگر نیز از راه دیگری از طریق رضاخان وارد شدند. قهرمانان هم جابهجا شدند و شخصیتی مانند شیخ فضلالله نوری به شهادت رسید.
دشمن در جنگ تبلیغاتی نهتنها تاریخ انقلاب، بلکه تاریخ جنگ هشتساله را هم مورد هجمه قرار داده است، به گونهای که در تبلیغات و تاریخسازیهای خود بسیاری از واقعیتهای تاریخی جنگ را همانگونه که خود میخواهد ارائه میدهد.
در حقیقت، امام صادق علیهالسلام با دستور به «احیای امر»، به همه شیعیان فراخوان عمومی «جهاد» دادهاند و این فراخوان درخواست کمک از شیعیان برای تحقق دین الهی است. لذا، در روایتی میفرمایند: «فَأَعِینُونَا عَلَى ذَلِکَ»؛ ما را برای تحقق دین الهی کمک کنید. البته، این درخواست جهاد نه از نوع جهاد نظامی، بلکه از نوع «جهاد روشنگری» است.
تو کجای این جنگی، تکلیف و وظیفهات چیست و کجا ایستادی؟! اینجاست که تبیین جای خود را پیدا میکند. اگر تبیین صورت نگیرد و یا خودت قوه تبیین و شناخت و بصیرت لازم را نداشته باشی، ممکن است قربهالیالله به جنگ الله بروی!
نهضت امام خمینی(ره) با تکیه بر عنصر تبیین و بدون استفاده از حرکتهای مسلّحانه توانست رژیم تا دندان مسلّح ستمشاهی را به زیر آورد و به پیروزی برسد. همچنین پایداری و مانایی انقلاب اسلامی نیز با بهره گرفتن از عنصر تبیین بوده است.
عرصه، عرصهی «نبردِ ارادهها» و جنگ، «جنگ روایت»هاست: در جنگ نامتقارن ارادهها هستند که با هم میجنگند؛ هر ارادهای غلبه پیدا کرد، پیروز خواهد شد. در میدان، اراده را ضعیف نکنید؛ در میدان نبرد، اراده را دچار تزلزل نکنید؛ اگر یک طرفِ جنگ در میدان نبرد ارادهاش سست شد، قطعاً شکست خواهد خورد. نگذارید ارادهتان سست بشود...
بعضی وقایع برای جامعه یا ملت، مهم و سرنوشتساز است؛ به همین دلیل باید بهسرعت این موضوع در بستری دقیق و صحیح روایت شود. اگر شما روایت نکردید، مخاطب ناچار است که روایت دیگران را -اگرچه نادرست- بشنود که در رفتار و گفتار جامعه و محیط تأثیر میگذارد...
تعابیری همچون «زینب تالىتلو مقام امامت است» و «زینب کبرى از اولیاءالله است»، هر انسانی را بر سر ذوق میآورد تا درباره عظمت وجود حضرت زینب کبری تأمل کند؛ امّا ابعاد شخصیتی مهم این الگوی تاریخی کدام است؟
ممکن است موضوع تبیین و اهمیت آن برای بعضی افراد موضوعی جدید جلوه کرده باشد، امّا کسانی که با سیره عملی حضرت آیتالله خامنهای آشنایی دارند، تصدیق میکنند که ویژگی بارز شخصیت ایشان در طول سالهای مبارزه و مسئولیت توجه به موضوع تبیین و اهمیت قائلشدن برای بیان واضح حقایق بوده است.
اگر تبیین نباشد، فرصت برای اغواگری و گمراهسازی مردم توسط دشمن در عرصههای مختلف باز خواهد شد که تولید گروهک داعش یکی از نمونههای این مسئله در سالهای اخیر است.