از جنسی متفاوت

نشست نخبگان و برجستگان علمی کشور برای بررسی اندیشه‌های راهبردی چهارشنبه شب در محضر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی برگزار شد. آنچه می‌خوانید یادداشتی است از دکتر صادق واعظ زاده درباره چگونگی برگزاری این نشست که پایگاه اطلاع‌رسانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای آن را منتشر کرده است.

فلسفه‌ی تشکیل «نشست اندیشه‌های راهبردی»
نظام جمهوری اسلامی یک نظام حکیمانه است و بر اساس دیدگاهی حکمی و ساختاری عقلانی شکل گرفته است. به همین خاطر همواره باید مسیر پیشرفت کشور در این نظام و تصمیم‌سازی‌های اساسی آن را با مشارکت گسترده‌ی علما و نخبگان انجام داد و به پیش برد. این دیدگاه هم‌سنخ و متناسب است با روح و جان این نظام و در قانون اساسی نیز انعکاس دارد.

همچنین گفتمان‌های اساسی و حرکت‌های فکری و نظری کشور را که مبنای اقدام‌های مهم و زیربنایی برای پیشرفت است، باید با اندیشه‌ورزی و ابراز نظر شخصیت‌های علمی، اساتید و علما شکل داد. باید تصمیم‌های مهم کشور را در حلقه‌های علمی سامان داد تا بر اساس آنها مسئولان کشور تصمیم‌های اساسی را اتخاذ کنند.
 
کشور ما امروز از لحاظ تربیت نیروی انسانی، توسعه‌ی آموزش و به‌ویژه آموزش عالی و تعدد مراکز علمی و گسترش حوزه‌های علمیه و حضور نخبگان و فرهیختگان و فضلا و دانشمندان در بهترین موقعیت تاریخی خود قرار دارد. این مزیت بزرگ اقتضا می‌کند که سازوکار بهره‌گیری از نظرات این گروه و به‌ویژه برجستگان آنان را در امور اساسی کشور به بهترین نحو سامان بدهیم تا انگیزه و حضور و مشارکت بسیار بیشتر آنان را در این امور شاهد باشیم. تنها با این شیوه می‌توان از ذخیره‌ی نرم‌افزاری کشور استفاده‌ی تمام و کمال نمود.

ابتکار رهبر انقلاب
با توجه به این ضرورت‌ها، نشست روز دهم آذر با عنوان «نشست اندیشه‌های راهبردی» در محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی و با شرکت جمعی از استادان، علما و صاحب‌نظران شکل گرفته است. این نشست اگرچه مانند دیدارهای دیگر ایشان که در طول سال و با حضور جمعی از استادان و نخبگان یا هنرمندان برگزار می‌شود، فضایی صمیمی و معنوی دارد، اما مانند آنها نیست. این نشست برنامه‌ی ویژه‌ای دارد و بر اساس رهنمود ابتکاری رهبر فرزانه‌ی انقلاب برنامه‌ریزی و تدارک گردید.

حدود ده ماه پیش در جلسه‌ای در محضر رهبر انقلاب حضور داشتم. ایشان ضرورت تشکیل این‌گونه نشست‌‌ها را مطرح فرمودند و اظهار داشتند که جلساتی با حضور اندیشمندان و متفکران برای بررسی و تبادل نظر نسبت به موضوعات اساسی کشور برگزار گردد. در پی آن، «دبیرخانه‌ی نشست اندیشه‌های راهبردی» تشکیل شد و با اشراف و تعامل دفتر مقام معظم رهبری به انجام وظیفه پرداخت.
[گزارش تصویری]
اولین ویژگی این زنجیره نشست‌ها، تخصصی و راهبردی بودن موضوع آن‌ها است. نخستین موضوع این ‌سلسله نشست‌ها عبارت بود از «الگوی اسلامی‌ـ‌ایرانی پیشرفت». این یک موضوع راهبردی است که باید در مورد آن نظریه‌پردازی و تصمیم‌سازی کرد تا در یک مدت معین تدوین گردد و چهارچوب و راهنمای برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت کشور قرار گیرد. این نشست، مفهوم پیشرفت و همچنین ضرورت و مبانی و ویژگی‌های الگوی اسلامی‌ـ‌‌ایرانی پیشرفت و وجوه تمایز اساسی آن با مفهوم توسعه و الگوهای شناخته شده و رایج را بررسی شد.

اعضای جلسه را چگونه انتخاب کرده‌اید؟
ویژگی دوم این نشست، ترکیب شرکت‌کنندگان آن است؛ استادان، علما و محققانی که در زمینه‌ی موضوع نشست تخصص دارند یا صاحب‌نظرانی که در این باره‌ تجارب و آگاهی‌های کاربردی دارند.

انتخاب این افراد با بررسی‌هایی نسبتاً گسترده‌ صورت گرفته است. علاوه ‌بر تخصص و تجربه، تنوع دیدگاه‌ها نیز یکی از شروط انتخاب افراد است. بنابراین سعی شده تا یک نوع تضارب افکار و آراء وجود داشته باشد تا گفتمان‌ها و جریان‌های نظری یا کاربردی موجود در کشور نقد و ارزیابی شود و پیشنهادهایی ارائه گردد.

ویژگی سوم این نشست برگزاری آن در محضر شخصیت اول نظام جمهوری اسلامی بود که طبیعتاً آن را از همایش‌های معمول علمی ممتاز می‌کند.

نحوه‌ی برگزاری جلسه
با توجه به بررسی روش‌های متفاوت و رایج برای برگزاری گردهمایی‌ها و جلسات تخصصی و عمومی در سطح داخلی و بین‌المللی، تصمیم بر این شد تا در این نشست و پس از توضیحات دبیر، ابتدا مقالاتی ارائه شود که به همت برخی استادان دانشگاه و حوزه و صاحب‌نظران تهیه گردیده است. دبیرخانه‌ی نشست در تماس با برخی مراکز و شخصیت‌های علمی کشور و مشورت با صاحب‌نظران و نیز بررسی آثار، از بعضی شخصیت‌ها خواسته تا کار منسجمی را روی این موضوع انجام بدهند و حاصل آن را در این نشست ارائه کنند.

پس از ارائه‌ی این مقالات، نوبت به بحث و تبادل نظر اعضای نشست رسید. در این بخش، مدعوین دیدگاه‌های خود را عنوان کردند. سپس رهبر انقلاب نقطه‌نظرات خود را بیان کردند.

پس از نشست
یکی از وظایف دبیرخانه، انتشار مجموعه‌ی اسناد و مقالات و سخنان و دیدگاه‌های مطرح‌شده در نشست «اندیشه‌های راهبردی» است. مقدمات این کار از قبل آماده شده است. به‌علاوه این‌که بیانات رهبر انقلاب و احیاناً بعضی مواردی که مرتبط با محتوای نشست است، منتشر خواهد شد. مسلماً پیشنهادهای قابل استفاده و حائز اهمیت در نشست ارائه می‌شود.

انتظار می‌رود که از محتوای مطالب این نخستین نشست، در تهیه و تدوین الگوی اسلامی‌ـ‌ایرانی پیشرفت به نحو شایسته‌ای استفاده‌ شود. مباحث نشست به‌طور طبیعی در حلقه‌های فکری و در مراکز علمی کشور قابل بسط و پیگیری است.

هر یک از رسانه‌های تخصصی و عمومی به فراخور سطح و نوع خود می‌توانند به این مباحث دامن بزنند و فضای آزاداندیشی را گسترش دهند. همچنین و در حالت مطلوب، این نشست برای نظریه‌پردازی در مجامع تخصصی زمینه‌سازی می‌کند و گفتمان‌سازی در سطوح عمومی‌تر را تسهیل خواهد کرد. البته قطعاً رهنمودهای رهبری نیز چه در مورد جنبه‌های نظری موضوع نشست و چه در پیگیری و تحقق این امر، مغتنم و شایان توجه خواهد بود.