قانون جهش تولید دانش‌بنیان در مراحل پایانی است

مجلس شورای اسلامی در کنار دولت و دستگاه اجرایی یکی از مهم‌ترین کنشگران عرصه اقتصادی کشور محسوب می‌شوند. رسانه KHAMENEI.IR برای اطلاع از بعضی جزئیات اقدامات این نهاد نسبت به نام سال ۱۴۰۱ به گفت‌وگو با آقای محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی پرداخته است.

مجلس شورای اسلامی در راستای شعار سال و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی چه تدابیری را در دست اقدام دارد یا طراحی کرده است؟
با توجه به فرمان رهبر انقلاب در ارتباط با موضوع تولید دانش‌بنیان و حوزه فعالیت‌هایی که در اقتصاد دانش‌بنیان مطرح می‌شود، خوشبختانه مجلس از سال گذشته به این موضوع ورود کرد و قانونی تحت عنوان قانون جهش تولید دانش‌بنیان در کشور را تصویب کرد. البته مراحل نهایی‌اش در بین مجلس و شورای نگهبان دارد به پایان می‌رسد. در ارتباط با این موضوع، کمیسیون‌های تخصصی هم ورود کردند. ما در کمیسیون اقتصادی، اولین جلسه‌ این کمیسیون را اختصاص به حضور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری دادیم تا آخرین وضعیت موضوع شرکت‌های دانش‌بنیان را بررسی کنیم. عمده نگاه ما این است که بتوانیم هم به استناد قانون جدیدی که ان‌شاءالله ظرف چند هفته آینده با تأییدیه‌ شورای نگهبان به اتمام خواهد رسید و هم به استناد ظرفیت‌هایی که به‌صورت کاملاً ساختاری در کمیسیون‌های تخصصی همانند کمیسیون اقتصادی هست، به تحقق فرمان رهبر انقلاب در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان کمک کنیم.

این طرح چه محورهایی را در دستور بررسی و تحلیل خود قرار داده است؟
یکی از محورهای بسیار حائز اهمیت، موضوع تأمین مالی این شرکت‌هاست. حوزه‌ مالیاتی و مباحث بیمه‌ای سرفصل‌های مهمی است که در مباحث اقتصادی این شرکت‌ها مطرح می‌شود. در کنار این قضیه، یک نکته‌ بسیار حائز اهمیت دیگر این است که ما بتوانیم آن فرآیندی را که در ارتباط با پذیرش خطر در حوزه ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری به این صنعت هست، به شکلی عملیاتی کنیم. پیشنهادی هم که در جلسه نشست مشترک کمیسیون با معاونت علمی و فناوری داده شد و خوشبختانه مورد توافق هم قرار گرفت این بود که ما یک کارگروه تخصصی را امسال تعریف کنیم و حوزه کمیته تخصصی اقتصاد دانش‌بنیان در کمیسیون اقتصادی را تشکیل بدهیم. مقرر شد بین ما و معاونت علمی و فناوری نشست‌های مشترکی در ارتباط با همین مباحث ساختاری که عرض کردم و در کنار آن مباحث عملیاتی و اجرایی‌اش شکل بگیرد.

یکی از مباحث عملیاتی پیشنهاد ما تشکیل بزرگ‌ترین شرکت مخاطره‌پذیر است که الآن خلأ آن در کشور کاملاً‌ مشهود است. با توجه به نیاز معاونت علمی و فناوری برای تأمین مالی این موضوع در پروژه‌های پرخطر در ارتباط با شرکت‌های دانش‌بنیان، اگر ما بتوانیم این ساختار را در ماه‌های اول امسال عملیاتی کنیم، می‌توانیم یکی از ظرفیت‌هایی که خلأ آن در حوزه‌ فناوری و نوآوری جدّاً احساس می‌شود، پوشش بدهیم.

پیش‌بینی خودتان از زمان لازم برای اجرایی‌شدن این طرح چیست؟
قرار هست ظرف تقریباً یک ماه آینده جمع‌بندی لازم را در این خصوص داشته باشیم تا ان‌شاءالله اولین مجموعه بزرگ تأمین مالی از طریق شرکت مخاطره‌پذیر در ساختار بازار سرمایه را عملیاتی کنیم. حسن این قضیه این است که منابع بخش غیرمولد در اقتصاد کشور که حجم نقدینگی آن از عددهای چهار هزار همت (هزار میلیارد تومان) هم گذشته و به‌شدت دارد افزایش پیدا می‌کند، می‌تواند این منابع هم جذب حوزه سرمایه‌گذاری در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان بشود.

اقدامات دیگری هم در کنار این قضیه داریم. موضوعات مربوط به سرفصل‌های حوزه مالیاتی، بیمه‌ای، گمرک و خیلی از اقدامات در این بخش -که خوشبختانه ظرفیت‌هایی در این قانون جدید در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان بوده- مدنظر قرار گرفته است.

چشم‌انداز اجرایی‌شدن و توجه به رویکرد شعار سال را در سال جاری در دولت و مجلس چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مجموع صحبت‌های من ناظر بر این است که مجلس تمام ظرفیت‌های کمیسیون اقتصادی و تخصصی خودش را فراهم‌کرده تا ان‌شاءالله اقدامات جهادی با هماهنگی و همکاری دولت در مسیر ایجاد خلق ثروت در نظام اقتصادی فراهم کند. الآن تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان ما حدود شش هزار و هفتصد هست که بخش عمده‌ای از این شرکت‌ها در حوزه مسائل خدماتی دارند کار می‌کنند. هدف‌گذاری ما باید در حوزه مسائل کاملاً تولیدی باشد. جهت‌گیری تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان جدید باید مبتنی بر ظرفیت‌های تولید در نظام اقتصادی باشد. ضمن اینکه حوزه خدماتی را هم باید کمک بکنیم.

در کنار این حوزه که به نظرم بسیار حائز اهمیت است، موضوع تجاری‌سازی علم اصلی‌ترین مقوله‌ای است که در این حوزه مدنظر قرار می‌گیرد. جمهوری اسلامی ایران علی‌رغم همه فشارها و تحریم‌ها توانسته به رتبه پانزدهم تولید علم و دانش در دنیا برسد. این رتبه‌ نشان از انباشت عظیم علمی در کنار وجود نیروهای جدیدی است که هر روز نگاه علمی‌شان با توجه به ظرفیتشان دارد افزایش پیدا می‌کند. امیدواریم این مسیر حرکت در راستای تجاری‌سازی علم به‌واسطه این توانمندی‌ها در مجلس و دولت تحقق پیدا کند که مدنظر رهبر انقلاب است.