بسمهتعالی
یکی از پربسامدترین موضوعات در بیانات رهبر معظّم انقلاب اسلامی، نام، یاد، و تبیین اهمیت، نقش، و آثارمتعدد و عمیق زندگی و قیام امام خمینی (ره) است.
حضرت آیتالله خامنهای از دوران مبارزات ضد رژیم طاغوتی پهلوی تا پیروزی انقلاب اسلامی و از آن پس تا ارتحال حضرت امام همواره و در سخنرانیهای مختلف به بیان نقش آن امام اهتمام داشتند و از زمانی که پرچم رهبری انقلاب اسلامی را بر دوش گرفتند تا امروز در مناسبتهای مختلف و از جمله در بیاناتی که هر ساله در سالگرد ارتحال ملکوتی امام خمینی داشتهاند به بیان وجوه شخصیتی و ابعاد رهبری حکیمانه آن امام سخن گفته ونسل جوان را با آموزههای آنچه «مکتب امام» نامیدهاند آشنا کردهاند.
ایشان در طول سه دهه گذشته و خصوصاً در آنچه به مناسبت سالگرد ارتحال حضرت امام بیان فرمودهاند بتدریج ابعاد مختلف از شخصیت، مکتب، و اصول مورد نظر و عمل امام را تبیین کردهاند که حتی نگاهی اجمالی به عناوین این بیانات خود نشان دهنده عظمت و اهمیت شخصیت، ابعاد و نقش امام راحل از نظر ایشان میّباشد،
[الف]
نگاهی اجمالی به سرفصلهای بیان شده از ۱۳۶۸ تا ۱۴۰۳
۱. امام، ودیعۀ خدا در دست ما، حجّت خدا بر ما، نشانۀ عظمت الهی (
۱۳۶۸/۳/۱۷).
۲. بیان ابعاد متعدد شخصیت بینظیر امام (ره) (پیام به ملت ایران در آغاز مسئولیت رهبری
۱۳۶۸/۳/۱۸).
۳. تبیین شخصیت امام با استفاده از آیات قرآن کریم (پیام به ملت ایران به مناسبت چهلمین روز ارتحال امام
۱۳۶۸/۴/۲۳).
۴. امام، اسلام ناب مجسّم در زندگی و اخلاق و تصمیمگیری (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۶۹/۳/۱۴).
۵. بصیرت و صبر، عامل موفقیت امام و امت (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۰/۳/۱۴).
۶. ۹ خصوصیت جهتگیری و سلوک امام به عنوان پرچمدار بزرگ اسلام و قرآن در تاریخ معاصر (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۱/۳/۱۴).
۷. نقش امام در گسترش نهضت گرایش به اسلام در جهان (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۲/۳/۱۴).
۸. چهار ویژگی بارز شخصیت و خط امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۳/۳/۱۴).
۹. سه اثر مهم پیام امام و انقلاب در جهان (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۴/۳/۱۴).
۱۰. استقامت، الگوبرداری امام از نهضت امام حسین (ع) (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۵/۳/۱۴).
۱۱. هنر بزرگ امام در برقراری نظام اسلامی (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۶/۳/۱۴).
۱۲. ماندگاری راه و فکر امام به عنوان محکمات، واضحات، و بیّنات انقلاب اسلامی (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۷/۳/۱۴).
۱۳. پانزده ویژگی ممتاز امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۸/۳/۱۴).
۱۴. امام تغییردهندۀ مفاهیم سیاسی دنیا و معیارها، ارائه راه نو در مقابل بشریت (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۷۹/۳/۱۴).
۱۵. چهار عنصر اصلی از نظر امام در مهندسی ساختار نظام اسلامی (اسلام، مردم، قانونگرایی، سلطهستیزی و بیداری در برابر دشمن) (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۰/۳/۱۴).
۱۶. تبیین اصول و محکمات انقلاب و امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۱/۳/۱۴).
۱۷. اسلام و مردم؛ دو محور اساسی تمام اقدامات امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۲/۳/۱۴).
۱۸. پنج شاخص اصل مکتب سیاسی امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۳/۳/۱۴).
۱۹. ویژگیها و اهداف حرکت امام، مردمسالاری (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۴/۳/۱۴).
۲۰. آثار ارزشمند، ماندگار و حیاتی حرکت امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۵/۳/۱۴).
۲۱. هویت و شاخصههای نظام اسلامی، قدرت معنوی و عظمت و نفوذ امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۶/۳/۱۴).
۲۲. بازخوانی نکات مهم و اساسی وصیتنامۀ امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۷/۳/۱۴).
۲۳. آثار حرکت تاریخی و احیاگر امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۸/۳/۱۴).
۲۴. امام برجستهترین شاخص انقلاب، و شش شاخص اصلی اندیشه و خط امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۸۹/۳/۱۴).
۲۵. ابعاد سهگانۀ مکتب امام (عقلانیت، معنویت، عدالت)، و انحرافات از خط امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۰/۳/۱۴).
۲۶. ابعاد وجودی حرکت امام، سیره و منش امام در دمیدن روح عزّت (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۱/۳/۱۴).
۲۷. سه باور عمیق و سرنوشتساز امام، اصول امام در چهار عرصۀ سیاست داخلی، سیاست خارجی، فرهنگ، اقتصاد (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۲/۳/۱۴).
۲۸. چهار نکته دربارۀ مکتب امام، چالشهای بیرونی و درونی در تحقق اهداف و راه امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۳/۳/۱۴).
۲۹. خصوصیات مکتب و منظومۀ فکری امام، هفت اصل از اصول و مسلّمات مکتب امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۴/۳/۱۴).
۳۰. معیارها و شاخصهای امام، پنج شاخص انقلابی بودن. عنوان جامع امام: مؤمن متعهّد انقلابی (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۵/۳/۱۴).
۳۱. شخصیت جامعالاطراف، کامل، بزرگ، و با عظمت امام (
۱۳۹۵/۶/۳۰).
۳۲. مبانی امام، راز موفقیت امام، جذابیتهای شخصیت امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۶/۳/۱۴).
۳۳. سه جبهه دشمنان امام(ره) (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۷/۳/۱۴).
۳۴. خصوصیات امام، منطق مقاومت امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۸/۳/۱۴).
۳۵. امام تحول، ۹ تحول در نگاه ملت ایران (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۳۹۹/۳/۱۴).
۳۶. مهمترین ابتکار امام، نظریه جمهوری اسلامی (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۴۰۰/۳/۱۴).
۳۷. درسهایی از مکتب امام، (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۴۰۱/۳/۱۴).
۳۸. تحولات سهگانه، ایمان و امید دو عامل نرمافزاری امام در تحول؛ امام مؤمن به ۴ ایمان: ایمان به هدف ـ ایمان به راه ـ ایمان
۳۹. به مردم ـ ایمان به خدا (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۴۰۲/۳/۱۴).
۴۰. دو نمونه تحقق یافته از روشنبینی و آیندهنگریهای امام (بیانات در مراسم سالروز رحلت امام
۱۴۰۳/۳/۱۴).
[ب]
همچنین برای آگاهی از تصویر ابعاد گوناگون و متعدد شخصیت حضرت امام خمینی (ره) کافی است نگاهی اجمالی به برخی از اوصاف و تعابیری شود که حضرت آیتالله خامنهای درباره حضرت امام به کار بردهاند:
الف) در بُعد علمی:
حکیم، فقیه، مظهر نوآوری علمی و تبحّر در فقه و اصول، عالِم بزرگ، فقیه صاحب مکتب، فیلسوف برجسته، فقیه نوگرا، روحانی نوگرا، دارای حکمت و عقلانیت، سرآمد همهجانبه در دانشهای دین، فقه، فلسفه، عرفان نظری.
ب) در بُعد امور معنوی و عبادی:
عبد صالح، مرد الهی و معنوی، زاهد و عارف، منقطع از دنیای بد، اهل خلوت، عبادت، گریه نیمهشب، دعا، تضرّع، ارتباط با خدا، معنویت، ذوق و حال، ارتباط با خدا، سلوک معنوی، توجه و تذکّر و خشوع و ذکر.
ج) در بُعد عاطفی و روحی:
دلسوز، مهربان، لطیف، مظهر عاطفه و لطافت و محبت، دل عطوف.
د) در بُعد رهبری انقلاب:
از سرآمدان تاریخ، روح انقلاب، روح جمهوری اسلامی، حقیقت همیشه زنده، خورشید فروزان، خورشید درخشان امامت و ولایت در دوران معاصر، امام هدایت، شخصیت برجسته و ممتاز، مصلح بزرگ اجتماع، معمار بزرگ انقلاب، بانی، معمار و بنیانگذار انقلاب و نظام، شخصیت استثنایی، حقیقت زیبا و برجسته، پیشوا، رهبر و مرشد بزرگ ملت، رهبر آسمانی، پرچمدار بزرگ اسلام و قرآن، بنیانگذار جمهوری اسلامی
ه) در بُعد قدرت سیاسی:
قوی، مقتدر، شجاع، با ارادۀ پولادین، شخصیت فولادین، مقتدر، قاطع، غیرمتزلزل، راسخ، دشمنشناس، ظلمستیز، استکبارستیز، عدالتخواه، طرفدار مظلومان، حامی مظلومان، مبارز.
[ج]
نگاه دو سویۀ مراد و مرید
مطالعه صدها صفحه و هزاران کلمهای که حضرت آیتالله خامنهای درباره امام خمینی (ره) نوشته یا بیان کردهاند حاکی از ارادت فوقالعاده و مبتنی بر شناخت و مؤانست طولانی با آن شخصیت تاریخساز میباشد. ایشان در اولین پیام خود که پس از عهدهدار شدن رهبری صادر کردند در عبارتی کوتاه نسبت خود را با امام چنین توصیف کردهاند:
«شاگردی متواضع، فرزندی مطیع، و مریدی دلباخته آن روحالله»
امّا نظر حضرت امام نیز نسبت به آیتالله خامنهای بارها به شکلهای مختلف بیان شده از جمله:
-
اگر گمان بکنید که در تمام دنیا ... یک نفر را مثل آقای خامنهای پیدا بکنید که متعهّد به اسلام باشد و خدمتگزار، و بنای قلبیاش این باشد که به این ملت خدمت کند، پیدا نمیکنید. ایشان را من سالهای طولانی میشناسم ... از نعمتهایی است که خدا به ما داده (۱۳۶۱/۱۱/۱۰)
-
من آقای خامنهای را بزرگش کردهام. (۱۳۶۰/۶/۱۷)
-
در بین دوستان و متعهّدان به اسلام و مبانی اسلامی از جمله افراد نادری هستید که ... چون خورشید روشنی میدهد. (۱۳۶۶/۱۰/۲۱)
-
معلمی آموزنده در محراب و خطیبی توانا در جمعه و جماعات ... و از سلاله رسول اکرم (ص) و خاندان حسینبنعلی (ع) (۱۳۶۰/۴/۷)
[د]
جامعیت، مهمترین ویژگی حضرت امام (ره)
در میان صدها خصوصیت و ویژگی بیان شده از سوی حضرت آیتالله خامنهای در توصیف حضرت امام خمینی (ره) یکی از مهمترین ویژگیها که تنها صفتی در میان دیگر صفات نیست بلکه ویژگی ممتاز و برجستهای است که نسبت میان تمامی صفات دیگر را نیز حفظ میکند و از ترکیب همه صفات، یک ترکیب حقیقی و کارآمد و نه اعتباری میسازد وصف «جامعیت» است جامعیتی از تمامی ویژگیهای ارزشمند و متعالی اخلاقی، علمی، روحی، اجتماعی، سیاسی و ...
در طول تاریخ شخصیتهای بسیاری بودهاند که دارای دو یا چند ویژگی بودهاند امّا به بیان رهبر انقلاب اسلامی بعد از انبیاء الهی و معصومین (علیهمالسلام)، فردی که تمامی این صفات را مجتمعاً دارا باشد ظهور نکرده است مگر امام خمینی (ره).
حضرت آیتالله خامنهای در اولین پیام بعد از رهبری این ویژگی خاص را چنین بیان کردهاند:
«امام خمینی شخصیتی آن چنان بزرگ بود که در میان بزرگان و رهبران جهان و تاریخ، به جز انبیاء و اولیای معصومین (علیهمالسلام)، به دشواری میتوان کسی را با این ابعاد و این خصوصیات تصور کرد.
آن بزرگوار قوّت ایمان را با عمل صالح، و ارادۀ پولادین را با همّت بلند، و شجاعت اخلاقی را با حزم و حکمت، و صراحت لهجه و بیان را با صدق و متانت، و صفای معنوی و روحانی را با هوشمندی و کیاست، و تقوا و ورع را با سرعت و قاطعیت، و ابّهت و صلابت رهبری را با رقّت و عطوفت و خلاصه بسی خصال نفیس و کمیاب را که مجموعۀ آن در قرنها و قرنها به ندرت ممکن است در انسان بزرگی جمع شود، همه و همه را باهم داشت. الحق شخصیت آن عزیز یگانه، شخصیتی دست نیافتنی، و جایگاه والای انسانی او جایگاهی دور از تصوّر، و اساطیرگونه بود.» (۱۳۶۸/۳/۱۸)
آری از نظر ایشان، ترکیب بینظیر این صفات و ویژگیهای متعدد آن امام را به کیمیایی تبدیل کرد که مس وجود انسانها را به طلا تبدیل کرد. این تعبیر نیز در اولین روزهای رهبری معظمله بیان شد:
«ما مس بودیم،او ما را طلا کرد؛ او کیمیا بود، او اکسیر بود.» (
۱۳۶۸/۳/۱۷)
رهبر معظم انقلاب اسلامی بر اساس این جامعیت در ویژگیهای حضرت امام (ره) در بیانات مختلف به ابعاد متعدد و نتایج این ویژگی در رهبری انقلاب اسلامی پرداختهاند از جمله:
-
دوگانههایی که در الگوی امام، همساز و هماهنگ شدند:
ـ دوگانه معنویت و رأی مردم.
_ دوگانه اجرای احکام الهی و رعایت اقتضائات زمان.
_ دوگانه عدالت اقتصادی و مجاز بودن تولید ثروت.
_ دوگانه نفی ظلم و نفی ظلمپذیری.
_ دوگانه تقویت علم و اقتصاد و تقویت دفاع و امنیت کشور.
_ دوگانه وحدت ملی و پذیرفتن تنوع آراء.
_ دوگانه تعهّد و تخصص مسئولان (
۱۴۰۱/۳/۱۴).
-
_ ابعاد متعدد و مختلف تحوّل (۱۳۹۱/۳/۱۴).
-
جمع خصوصیات ظاهراً متضاد و ناسازگار اقتدار، مظلومیت،پیروزی نهایی (۱۳۹۷/۳/۱۴).
-
ابعاد مکتب امام «عقلانیت، معنویت، عدالت» (۱۳۹۰/۳/۱۴).
-
خصوصیات و ویژگیهای ممتاز امام (۱۳۸۷/۳/۱۴).
-
آثار گوناگون زندگی و مبارزات امام (۱۳۶۸/۴/۲۳).
سخن آخر
بدین ترتیب میتوان مهمترین ویژگی و صفت اصلی و شاخص حضرت امام روحالله الموسوی الخمینی(ره) که موجب تمامی توفیقات الهی آن رهبر عالیقدر در تمامی جنبههای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و خصوصاً در رهبری بزرگترین انقلاب الهی قرون اخیر و برپایی نظام مقدس جمهوری اسلامی در کشور عزیز ایران گردید را «جامعیت در تمامی ابعاد و جهات» دانست.
ومناللهالتوفیق