| موسی حقانی
| دکتر موسی حقانی
جریان روشنفکری در ایران تقریباً در مواقع بسیاری «دوزیست» بوده است. آنها در حاکمیت نفوذ داشتند و از نفوذشان استفاده میکردند تا هم شبکهی خودشان را گسترش دهند و هم بتوانند شاه و بخشهای تصمیمساز حاکمیت را با خود همراه کنند...
حلقهی سوم بیداری در ایران، نهضت مشروطه است. مرحوم میرزای شیرازی با حکم تاریخی خود عملاً هیمنهی استبداد و استعمار را در ایران شکست. شهید مدرس دربارهی انقلاب مشروطه این تعبیر را دارد که: «انقلاب مشروطه در نهضت تحریم تنباکو جوانه زد.»
مرحوم آقانجفی اصفهانی در نقطهی مقابل نفی نفوذ بیگانه، تأکید بر استفاده از محصولات و منسوجات داخلی را در نظر داشتند. مثلاً ایشان و دیگر علمای اصفهان اعلامیهای را صادر کردند مبنی بر اینکه: «بعد از این، بر مردهای که کفن او از پارچهی خارجی باشد، نماز نمیخوانیم.»