احتیاج مسئولان به کار جدی همراه با اخلاص ما امروز به‌عنوان مسئولان کشور عزیزمان و مسئولان نظام جمهورى اسلامى، احتیاج مبرمى داریم به کار جدّى و پیگیر و همراه با صفا و اخلاص؛ این دعاها ما را به این سمت حرکت میدهد. یک دعا، دعاى روز اوّل ماه مبارک رمضان است که من از این دعا، این فِقره را انتخاب کرده‌ام: اَللهُمَّ اجعَلنا مِمَّن نَوَى فَعَمِلَ وَ لا تَجعَلنا مِمَّن شَقِىَ فَکَسِلَ وَ لا مِمَّن هُوَ عَلى غَیرِ عَمَلٍ یَتَّکِل»؛(1) سه جمله است. جمله‌ى اوّل عرض میکند: اَلَّلهُمَّ اجعَلنا مِمَّن نَوَى فَعَمِلَ؛ پروردگارا ! ما را از کسانى قرار بده که با نیّت، با قصد، با معرفت عمل انجام میدهند؛ عملِ هدف‌دار، عمل همراه با نیّت، عملى که از پیش معلوم است که در چه جهتى و به سمت چه مقصدى است. جمله‌ى دوّم: وَ لا تَجعَلنا مِمَّن شَقِىَ فَکَسِل؛ ما را از آن تیره‌روزانى قرار نده که دچار تنبلى و بیکارگى هستند. کسالت یعنى تنبلى، یعنى بیکارگى؛ ما را از اینها قرار نده. دعا این را به ما تعلیم میدهد. جمله‌ى سوّم: وَ لا مِمَّن هُوَ عَلى غَیرِ عَمَلٍ یَتَّکِل؛ ما را از کسانى قرار نده که تکیه‌شان به چیزى غیر از عمل است. نشستن و آرزو کردن و حرّافى کردن و بافتن مطالبى به یکدیگر در جلسات، بدون اینکه عملى به دنبال آن باشد؛ ما را از اینها قرار نده. ببینید درس موجود در این دعا این است. مؤمن در روز اوّل ماه رمضان با این نفَس وارد این ضیافت الهى میشود. خود این یکى از مائده‌هاى بزرگ این ضیافت است. این یک دعا. دعاى دوّم، دعاى هرروز ماه مبارک است؛ در این دعا عرض میکند: وَ اَذهِب عَنّى فیهِ النُّعاسَ وَ الکَسَلَ و السَّأمَةَ و الفَترَةَ وَ القَسوَةَ وَ الغَفلَةَ وَ الغِرَّة؛(2) پروردگارا! من را از این خصلتها و از این خصوصیّات برکنار بدار؛ این خصوصیّات اینها است: اوّل «النُّعاس»، خواب‌آلودگى؛ دوّم «الکَسَل»، یعنى همان بیکارگى و تنبلى؛ سوّم «السَّأمَة»، ملول شدن، از یک چیزى دل‌زده شدن، دل‌زدگى؛ بعد «الفَترَة» یعنى سهل‌انگارى، کارها را با سهل‌انگارى گذراندن، در کارها استحکام را رعایت نکردن؛ بعد «القَسوَة»، سخت‌دلى، تحجّر، عدم انعطاف؛ بعد «الغَفلَة»؛ غافل شدن و گیج خوردن از موقعیّت خود و آنچه دارد میگذرد و آنچه پیش روى ما است و آنچه پیرامون ما است؛ و آخرى «الغِرَّة»؛ فریب‌خوردگى، مغرور شدن، فریب خوردن؛ من را از اینها برحذر بدار. ببینید اینها چه درسهایى است. خب، کاربرد این مفاهیم - که مفاهیم متعالى بسیار برجسته‌اى است - براى مسئولان و دارندگان شئون کارى و جمعى، خیلى مهم‌تر از کاربرد آن در مورد افراد معمولى و عادّى است. اینکه ما میگوییم ما را دچار تنبلى مکن، دچار قسوت نکن، دچار غفلت نکن، از دو نظر محتاج این درخواست الهى هستیم و محتاج این مراقبتیم: یکى از نظر شخصىِ خودمان که نلغزیم، اشتباه نکنیم، دچار مشکل نشویم؛ یکى از نظر حوزه‌ى مأموریّتمان و مسئولیّتمان. شما مثل ناخدایى هستید که دارد کشتى را میراند، مثل خلبانى هستید که دارد هواپیما را سِیر میدهد؛ مسئله‌ى شما فقط مسئله‌ى حفظ جان خودتان نیست؛ فرق میکنید با آن کسى که سوار اتومبیل شخصىِ خودش است و تنها دارد در جاده حرکت میکند؛ مسئولیّت او فقط مسئولیّت جان خودش است؛ شما نه، جماعتى با شما هستند. اینها است که کفّه‌ى مسئولیّت را و لزوم تعهّد را در مورد این مسائلى که ذکر شد سنگین‌تر میکند.1393/04/16
إقبالالأعمال،سیدبن طاووس ص 22 ؛ مستدرک الوسائل، نوری، ج 7، ص 444 ؛ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص 217 (اعمال مخصوص شب و روز ماه رمضان).
صلى أبو جعفر محمد بن علي الرضا ع صلاة المغرب في ليلة رأى فيها هلال شهر رمضان فلما فرغ من الصلاة و نوى الصيام رفع يديه فقال اللّهُمَّ يا مَنْ يَمْلِكُ التَّدْبيرَ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ، يا مَنْ يَعْلَمُ خائِنَةَ الاعْيُنِ وَ ما تُخْفي الصُّدُورُ، وَ تُجِنُّ الضَّميرُ وَ هُوَ اللَّطيفُ الْخَبيرُ، اللّهُمَّ اجْعَلْنا مِمَّنْ نَوى فَعَمِلَ ، وَ لا تَجْعَلْنا مِمَّنْ شَقِيَ فَكَسَلَ، وَ لا مِمَّنْ هُوَ عَلى غَيْرِ عَمَلٍ يَتَّكِلُ. ترجمه: عبدالعظیم حسنی روایت کرده است که امام جواد (علیه‌السلام) بعد از نماز مغربی که هلال ماه رمضان را دید و قصد روزه کرد دو دستش را بلند نمود و فرمود: اى خدائى كه تدبير امور عالم به دست قدرت اوست و از اشاره به گوشه چشمها (خیانت دیده ها) و سر دلها و راز درونها آگاه است كه او خداى نکته سنج داناى به تمام اسرار عالم است اى خدا ما را از آن بندگان صالح گردان كه چون نيت كنند در پى آن عمل نمايند و از آنان كه به كسالت محروم از سعادتند و آنان كه به كارى نكرده اعتماد كنند و پاداش خواهند.
2 )
الكافي، ثقة الاسلام کلینی، ج 4، ص 75 ح 7؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج 94، ص 359؛ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص 202 (اعمال روزهای ماه رمضان؛ دعای اللهم هذا شهر رمضان...).
أَنَّ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ ع كَانَ يَدْعُو بِهَذَا الدُّعَاءِ فِي كُلِّ يَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ ... اللَّهُمَّ أَذْهِبْ عَنِّي فِيهِ النُّعَاسَ وَ الْكَسَلَ وَ السَّأْمَةَ وَ الْفَتْرَةَ وَ الْقَسْوَةَ وَ الْغَفْلَةَ وَ الْغِرَّةَ... ترجمه: امام سجاد(علیه‌السلام) این دعا در در تمام روزهای ماه رمضان می خواند: ... خدایا چرت و تنبلی و دلتنگی و سستی و سنگدلی و غفلت و فریب را از من در این ماه از بین ببر.
رفع مشکلات مردم, نصیحت به مسئولان [همه مسئولین ] حرکت را براساس اصول انقلاب تنظیم کنید؛ از حاشیه‌سازی پرهیز کنید، به حلّ مشکلات مردم بپردازید.1393/04/16
نصیحت خیرخواهانه برای مسئولان جامعه اسلامی یكی از امتیازات وضع كنونی ما این است كه یك دولت تازه‌نفس وارد كار شده، با فكرهای نو، با ابتكارات نو، با ایده‌های جدیدی، با یك مجموعه‌ای از افرادی كه توانایی‌هایی دارند، میخواهند مشغول كار بشوند و كار را پیش ببرند ان‌شاءاللَّه به سمت همان هدفهایی كه اعلام هم كردند. رئیس‌جمهور محترم هم یك روحانیِ باسابقه‌ی فعّال در عرصه‌های گوناگونِ انقلابی كشور است، این هم یكی از امتیازاتی است كه وجود دارد. طبیعت كار این است كه همه كمك كنیم؛ من وظیفه‌ی خودم میدانم، همه‌ی دولتها را ما كمك كردیم، از همه‌ی دولتها حمایت كردیم، به این دولت هم قطعاً كمك خواهیم كرد و حمایت خواهیم كرد، و مسئولین هم همین‌جور. البتّه حمایت بنده‌ی حقیر از دولتها به معنای این نیست كه همه‌ی كاركرد آن دولتها را ما قبول داشته باشیم؛ نه، در دوره‌های مختلف، دولتهای گوناگونی بودند، از همه‌شان هم ما حمایت كردیم، به همه‌شان هم ایرادهایی داشتیم در زمینه‌های مختلف؛ اما آن ایرادها نباید موجب بشود كه ما دولت را بیگانه‌ی از خودمان بدانیم و دست حمایت و كمكی كه همه باید به سمت دولتها دراز كنند، این را انجام ندهیم. لازم است كه ان‌شاءاللَّه این حمایت و كمك انجام بگیرد، و دعا كنیم و توصیه كنیم؛ نصیحت هم لازم است؛ النَّصیحَةُ ِلأَئِمَّةُ المُؤمِنین،(۱) یعنی سخن خیرخواهانه، كه حالا گاهی این سخن خیرخواهانه ممكن است درشت و تند و تیز هم باشد، كه طبیعت كار این است كه اگر مسئولانی كه مخاطب این سخن تندوتیز قرار میگیرند، درست فكر كنند، گمان میكنم خرسند باشند؛ حتّی آن سخن تندوتیز هم به نفع آنها است.1392/06/14
الكافی، ثقة الإسلام كلينى، ج 1، ص 403، ح 1 ؛ أمالي، شیخ مفيد، ص 186 ؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج 74، ص 132.
ثَلَاثٌ لَا يُغِلُّ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِخْلَاصُ الْعَمَلِ لِلَّهِ وَ النَّصِيحَةُ لِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَ اللُّزُومُ لِجَمَاعَتِهِمْ. ترجمه: پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: سه چيز است كه دل هيچ مسلمانى را در آنها دغلى نباشد: پاكدلى در كردار براى خدا و خير انديشى براى پيشوايان مسلمانان، و همراه بودن با جماعت مسلمانان.
مشورت رهبری در میان دو راهی زندگی شخصی دوران جوانی بنده گاهی به آقایان وزرا و مسؤولان گوناگون دستگاه‌های مختلف این نکته را عرض می‌کنم؛ به شما هم عرض می‌کنم: این چهار سال مسؤولیت را از دورانی که بناست برای آینده‌ی مادی زندگی‌تان منشأ سودی باشد، خارج کنید. ممکن است انسان شصت سال، هفتاد سال، هشتاد سال عمر کند؛ در طول عمرش هم برای آینده‌ی خود فکر و تمهید و مقدمه‌سازی داشته باشد - فلان چیز را بخریم، فلان چیز را نگه‌داریم - ولی این چند سالی که وزیر هستیم، از دوره‌یی که باید به فکر آینده‌ی خود باشیم، خارج کنیم. وکالت مجلس هم همین‌طور است؛ این چند سال را از آن دوره خارج کنید. خیال خودتان را راحت کنید؛ نخواهید پایه‌ی زندگی آینده‌ی مادی را در این چند سال بچینید؛ نه، این چند سال را وقف کنید؛ خدای متعال به شما عوض خواهد داد. یک وقت در دوره‌ی جوانیِ بنده قضیه‌ای پیش آمد و من در میان دوراهیِ مهمی در زندگی شخصی قرار گرفتم. برای مشورت، به شخصی مراجعه کردم و گفتم اگر من بخواهم این کار را بکنم، در واقع روگرداندن از دنیا و آخرت است - یعنی اگر دنیا هم بخواهم، آن‌طرف است؛ آخرت هم بخواهم، آن‌طرف است - آن شخص تأملی کرد و به من گفت: شما بیا برای خدا این عملِ دیگر را انجام بده؛ خدا دنیا و آخرت تو را از آنجا برمی‌دارد و به اینجا می‌آورد. این حرف تا اعماق دل من اثر کرد؛ لذا به آن عمل کردم. شما برای خدا این چهار سال را وقف کنید - مثل اینکه انسان مالی را، زمینی را، خانه‌یی را وقف میکند - و بگویید برای زندگی و آینده‌ی خودمان نمی‌خواهیم از این چهار سال و از این موقعیت استفاده کنیم؛ خدای متعال هم متقابلاً چشم شما را روشن میکند؛ هر طور که به مصلحت شما باشد. خدای متعال کریم و اکرمِ از شماست - اکرم‌الأکرمین است - شما چیزی را در راه خدا دادید، محال است که او در مقابلش چیزی به شما ندهد.1384/03/08
کارگزاران نظام, وظیفه مسئولان, مقاومت, تهدید نظام اسلامی, تهدید نظامی نظام اسلامی, احساس مسئولیت, نصیحت به مسئولان توصیه‌ی من به مسوولان كشور این است كه با تهدید دشمن، خود را از وظایفشان منصرف نكنند؛ كار خودشان را بكنند.1384/01/01
نصیحت مسئولان، از وظایف مردم [به نظر شما با مسؤولان رده‌بالای دنیازده، چگونه باید برخورد کنیم؟] شما باید یک‌طور برخورد کنید، بنده هم طوری دیگر. دستگاه قضایی هم طور دیگر باید برخورد کند. به نظر من شما تا آن‌جایی که می‌توانید، نصیحت کنید؛ «النّصیحة لأئمّة المسلمین».(1) هر کسی را که احساس میکنید دنیازده است، به هر طریقی می‌توانید، نصیحت کنید و بدانید که نصیحت به‌هرحال مؤثّر است.1379/12/22
الكافی، ثقة الإسلام كلينى، ج 1، ص 403، ح 1 ؛ أمالي، شیخ مفيد، ص 186 ؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج 74، ص 132.
ثَلَاثٌ لَا يُغِلُّ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِخْلَاصُ الْعَمَلِ لِلَّهِ وَ النَّصِيحَةُ لِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَ اللُّزُومُ لِجَمَاعَتِهِمْ. ترجمه: پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: سه چيز است كه دل هيچ مسلمانى را در آنها دغلى نباشد: پاكدلى در كردار براى خدا و خير انديشى براى پيشوايان مسلمانان، و همراه بودن با جماعت مسلمانان.
نصیحت رؤسای کشورهای اسلامی در حج وظیفه‌ی رؤسای كشورهای اسلامی را در قبال امت اسلامی و ایجاد وحدت مسلمین و دوری از قدرتهای استكباری و گرایش و تكیه به ملتهای خود و ایجاد حسن رابطه میان مردم و حكّام، را به عنوان «النّصیحة لائمّة المسلمین» به آنان یادآور شوید و اصلاح این امر را از خداوند متعال بخواهید.1373/02/25
الكافی، ثقة الإسلام كلينى، ج 1، ص 403، ح 1 ؛ أمالي، شیخ مفيد، ص 186 ؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج 74، ص 132.
ثَلَاثٌ لَا يُغِلُّ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِخْلَاصُ الْعَمَلِ لِلَّهِ وَ النَّصِيحَةُ لِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَ اللُّزُومُ لِجَمَاعَتِهِمْ. ترجمه: پیامبر(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: سه چيز است كه دل هيچ مسلمانى را در آنها دغلى نباشد: پاكدلى در كردار براى خدا و خير انديشى براى پيشوايان مسلمانان، و همراه بودن با جماعت مسلمانان.
بسیج مستضعفین, شایستگی, مسئولان نظام(مخاطب), نصیحت به مسئولان مسولین، آحاد بسیج را به عنوان شایسته‌ترین افراد ملت ایران برای آن کارهایی که توانایی آن را دارند به حساب بیاورند.1372/08/30
کارگزاران نظام, مسئولان نظام(مخاطب), نصیحت به مسئولان, وظیفه مسئولان, اشرافی‌گری مسئولان افراد مسؤول در این نظام، باید دندان لذایذ بی‌شماری را بکَنند. از خیلی لذّتها باید بگذرند.1372/03/26
مبارزه با فساد, نظام اداری, نظام اداری, کارگزاران نظام, وظیفه مسئولان, نصیحت به مسئولان هر مدیری باید زیرمجموعه‌ی خودش را زیر چتر حمایت خودش قرار بدهد؛ والّا آنها نمی‌توانند کار کنند؛ ولی این دفاع از همکار - که سنت بسیار پسندیده و خوبی است - مانع نشود که اگر گزارشی علیه آن همکار آمد، شما بجد به آن برسید.1370/06/03
بیان حقیقت، تضمین بقای نظام بر خط اسلام اسلام یک خصوصیت دیگری دارد و آن این است که یک جاهائی عدم بیان را اسلام ممنوع کرده. یعنی مسئله فقط این نیست که بیان کردن مجاز است، بلکه بالاتر از این، بیان نکردن حرام است. یک جاهائی باید بیان کرد؛ آنجاهائی که کتمان حقیقت علیه مصالح نظام اسلامی است، علیه منافع رشد فکری جامعه است، آنجا بیان واجب است، کتمان حقیقت حرام است، که این هم یکی از خصوصیات اسلام است که آیات فراوانی در قرآن دارد؛ برادرانی که میخواهند دنبال کنند، آیات بیان و تبین: «لتبیّننّه للنّاس و لا تکتمونه»،(1) آیات کتمان، اینها را در قرآن ملاحظه کنید، خواهید دید که بیان کردن و ارائه‌ی حقیقت کردن در یک جاهائی لازم است و این تضمین واقعی بقای نظام بر خط اسلام است. یعنی اگر مصالح نظام اسلامی و مصالح مسئولین، مصالحی که ارتباط به اسلام دارد، نه مصالح شخصی‌شان، آنقدر مهم است که یک جاهائی بیان کردن را غیر مجاز میکند، اما همین نظام، همین دستگاه، همین مسئولین، اگر قرار شد از خط اسلام منحرف بشوند، اگر بنا شد که راه را عوضی بروند، اگر سرنوشت نظام اسلامی تهدید به انحراف از مبانی اسلامی شد، اینجا تکلیف چیز دیگری میشود، اینجا بیان کردن واجب است، امر به معروف و نهی از منکر لازم است، نصیحت لائمة المسلمین(2) لازم است و افشای حقایق برای مردم لازم است که مجموعه‌ی اینها نظر اسلام را در باب بیان و آزادی اظهار عقیده روشن میکند.1366/02/18
1 )
سوره مبارکه آل عمران آیه 187 وَإِذ أَخَذَ اللَّهُ ميثاقَ الَّذينَ أوتُوا الكِتابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنّاسِ وَلا تَكتُمونَهُ فَنَبَذوهُ وَراءَ ظُهورِهِم وَاشتَرَوا بِهِ ثَمَنًا قَليلًا ۖ فَبِئسَ ما يَشتَرونَ ترجمه: و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که خدا، از کسانی که کتاب (آسمانی) به آنها داده شده، پیمان گرفت که حتماً آن را برای مردم آشکار سازید و کتمان نکنید! ولی آنها، آن را پشت سر افکندند؛ و به بهای کمی فروختند؛ و چه بد متاعی می‌خرند؟!
2 )
الكافی، ثقة الإسلام كلينى، ج 1، ص 403؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج 74، ص 132.
«... ثَلَاثٌ لَا يُغِلُّ عَلَيْهِنَّ قَلْبُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ إِخْلَاصُ الْعَمَلِ لِلَّهِ وَ النَّصِيحَةُ لِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَ اللُّزُومُ لِجَمَاعَتِهِمْ ...» ترجمه: رسول خدا(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: سه خصلت است كه قلب هيچ مسلمانى نبايد درباره آن خيانت كند: خالص كردن عمل براى خدا، نصيحت پيشوايان مسلمانان و همراه بودن با جماعت مسلمانان.
