حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ماه مبارک رمضان سال ۱۳۵۳ در مسجد امام حسن علیه‌السلام مشهد جلساتی با عنوان «طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن» داشته‌‌اند و طی آن به «تبیین پایه‌های تفکر اسلامی» بر مبنای آیات قرآن پرداخته‌اند. ایشان با اشاره به اهمیت این مباحث گفته‌اند: «این جلسات، پایه‌های فکری برای ایجاد یک نظام اسلامی است.» ۸۱/۴/۴ پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رمضان، گزیده‌ای از هفت جلسه‌ی ابتدایی این سخنرانی‌ها را که به بحث «ایمان» اختصاص داشته به مرور منتشر می‌کند.
بخشی از جزوه‌ی کپی‌شده‌ای که در ابتدای جلسه توزیع شده است:|
خلاصه‌ی جلسه‌ی ششم: نویدها (۱) شناخت هدف، لازمه‌ی سعادت انسان |
|||||
| آیات این جلسه |
یونس:۹، نساء:۱۷۴ و ۱۷۵، عنکبوت: ۶۹، بقره: ۲۵۷ احزاب: ۴۱ تا ۴۳ و حدید: ۲۸ |
||||
|---|---|---|---|---|---|
| واژگان کلیدی: |
وعده‌های الهی (نویدها) |
هدایت | نور | ||
| ایمان | مجاهدت | ولایت | |||
| نویدها | آیه | نکات کلیدی | |||
| هدایت |
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ یَهْدِیهِمْ رَبُّهُم بِإِیمَانِهِمْ ﴿یونس:٩﴾ همانا کسانی که ایمان آوردند و اعمال شایسته (تعهدات متناسب با ایمان) به‌جای آوردند، پروردگارشان به‌وسیله‌ی ایمانشان (که با عمل همراه است) هدایتشان می‌نماید (به سرمنزل سعادت، به راه‌های قابل پیمودن، به وسائل تکامل) |
۱. عمل صالح را با یک تعبیری داخل پرانتز توضیح دادیم، عمل صالح یعنی تعهد متناسب با آن ایمان. ایمان انسان بر دوش انسان تعهدی می‌گذارد، انجام آن تعهد، بر دوش گرفتن آن تعهد، عمل صالح است. ۲. آن کسانی که ایمان بیاورند، آن باور را پیدا کنند، بعد هم بر طبق تعهداتش عمل نمایند، پروردگارشان به سبب ایمانشان آنها را هدایت خواهد کرد. خودِ ایمان موجب می‌شود که آنها راه را پیدا کنند. به چه راه پیدا کنند؟ هم به هدف هم به راه‌ها و هم به وسیله‌ها. ... وقتی انسان ایمانِ به هدف و راه آورد و دنبال این ایمان حرکت کرد، راه خودبه‌خود، خود را نشان می‌دهد. |
|||
|
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُم بُرْ‌هَانٌ مِّن رَّ‌بِّکُمْ وَ أَنزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورً‌ا مُّبِینًا ﴿نساء:١٧٤﴾ هان ای انسان‌ها! همانا از سوی پروردگارتان برای شما دلیلی قاطع آمد و به سوی شما نوری روشنگر فرستادیم. فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّـهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَیُدْخِلُهُمْ فِی رَ‌حْمَةٍ مِّنْهُ وَ فَضْلٍ وَ یَهْدِیهِمْ إِلَیْهِ صِرَ‌اطًا مُّسْتَقِیمًا ﴿نساء:١٧٥﴾ پس آن کسانی که به خدا ایمان آورده و به او متمسک و متکی گردند، پس خدا آنان را مشمول رحمت و فضل خویش می‌سازد و به‌راهی مستقیم راهبریشان می‌کند. |
۱. منظور از این برهان و نور، قرآن است و حقایق قرآنی. ۲. این هدایت [به صراط مستقیم] مخصوص مؤمنین است. اگر ایمان نداشته باشید؛ اگر ایمان داشته باشید، اعتصام نداشته باشید، تعهدات خودتان را در مقابل خدا عمل نکنید؛ به سوی خدا راه نمی‌یابید. آن روشنایی هدایت در دل شما فروغ نمی‌افکند، این مخصوص مؤمنین است. |
||||
|
وَ الَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۚ وَ إِنَّ اللَّـهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ ﴿عنکبوت:۶۹﴾ و آن کسانی که در راه ما (و به خاطر هدف‌های الهی) مجاهدت کنند را به راه‌های خود (که راه‌های سعادت و تکامل انسان است) رهبریشان می‌کنیم و بی‌گمان خدا با نیکوکاران است. |
آن کسانی که در راه ما -خدا می‌گوید، راه خدا چیست؟- و به خاطر اهداف الهی در این عالم مجاهدت کنند. هدف‌های خدایی چیست؟ عدالت است، امنیت است، بندگی در مقابل او، به رشد رسیدن و تکامل بندگان خداست، آبادشدن روی زمین و آبادشدن دل انسان‌هاست؛ اینها خواسته‌های خداست. در همه‌ی رشته‌ها هر کسی که در راه هدف‌های الهی قدم گذاشت، هر قدمی که پیش رفت، قدم بعد برایش روشن است. | ||||
| نور |
اللَّـهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُوا یُخْرِ‌جُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۖ خدا سرپرست و هم‌جبهه‌ی مؤمنان است، آنان را از ظلمت‌ها (ظلمت‌های جهل، خرافه، غرور، نظام‌های تحکم‌آمیز و ضد انسانی) می‌رهاند و به نور (نور معرفت، دانش و ارزش‌های انسانی) می‌رساند. وَالَّذِینَ کَفَرُ‌وا أَوْلِیَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ یُخْرِ‌جُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ ۗ و آنان که کفر و انکار ورزیدند، سرپرستان و اربابانشان طاغوت‌ها و سرکشان و تجاوزکارانند، آنان را از نور و معرفت دور ساخته، به زندان ظلمت‌ها و تاریکی‌ها می‌کشاند. أُولَـٰئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ ﴿بقره:٢٥٧﴾ آنها همگی مصاحبان آتش و در آن جاودانه‌اند. |
۱. کلمه‌ی ولی را من، هم‌جبهه و به‌هم‌پیوسته، هم‌سطح معنا می‌کنم و بر سرپرست و دوست و یاور و این چیزهایی که معمول است، ترجیح می‌دهم. چون ولایت به معنای پیوستگی است، دو چیز که به همدیگر پیوسته‌ی بسته می‌شوند، به این می‌گویند ولایت. خدا ولیّ مؤمنین است، یعنی پیوسته‌ی با مؤمنین است، یعنی چه پیوسته‌ی با مؤمنین است؟ یعنی خدا و مؤمنین در یک صفند. دشمنان خدا در صف دیگر، در مقابل مؤمنین و در مقابل خدا. هر جا که در قرآن تعبیر «ولی» هست، به این معنی است. ۲. خدا هرگز غیر مؤمن را، بی‌ایمان را، شک و تردیدگرا را، کافر ناسپاس را به نور نمی‌رساند؛ لذا مشرک همیشه مضطرب است و دغدغه دارد. ۳. اما کفار چطور؟ کفار یعنی آن کسانی که عقیده‌ی دینی و مکتب دین را ناسپاسی کردند؛ این ارمغان هدیه‌ی الهی را با ناسپاسی رد کردند، کافرنعمتان. ... کافر آن کسی نیست که دین را قبول نکرده، کافر یعنی پوشاننده‌ی نعمت، ناسپاس نعمت، چرا به این می‌گویند کافر؟ خب، این دین را قبول نکرده، کافر چرا؟ برای خاطر اینکه این دین ارمغان خدا بود، این هدیه‌ای بود از سوی خدا برای سعادت او و همه‌ی انسان‌ها؛ این را رد کرد، این ناسپاس نمک‌نشناس، این کافر نعمت؛ لذا به او می‌گویند کافر. |
|||
|
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکُرُ‌وا اللَّـهَ ذِکْرً‌ا کَثِیرً‌ا ﴿احزاب:٤١﴾ ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! خدا را بسیار یاد کنید. وَ سَبِّحُوهُ بُکْرَ‌ةً وَ أَصِیلًا ﴿احزاب:٤٢﴾ و در هر بامداد و شامگاه او را به پیراستگی و پاکی بستائید. هُوَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْکُمْ وَ مَلَائِکَتُهُ لِیُخْرِ‌جَکُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ﴿احزاب:٤٣﴾ اوست که بر شما درود می‌فرستد -و فرشتگانش نیز- تا شما را از ظلمت‌ها برهاند و به نور و روشنی رهنمون گردد. |
اوست که بر شما درود می‌فرستد و فرشتگانش نیز. چرا؟ تا شما را از ظلمت‌ها برهاند و به نور و روشنی رهنمون گردد. این قرآن است و این نوید قرآن است. | ||||
|
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّـهَ وَ آمِنُوا بِرَ‌سُولِهِ ای کسانی که در دائره‌ی مؤمنان درآمدید! از خدا پروا کنید و به پیامبرش به‌درستی بگروید. یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِن رَّ‌حْمَتِهِ تا به شما دو بخش و دو بهره از رحمتش نصیب فرماید. وَ یَجْعَل لَّکُمْ نُورً‌ا تَمْشُونَ بِهِ ﴿حدید:٢٨﴾ و برای شما فروغ و نوری که با آن بتوانید راه پیمود قرار دهد. |
[در جلسه‌ی سخنرانی به این آیه اشاره‌ای نشده بوده است اما در کتابی که سال ۵۴ توسط سخنران منتشر می‌گردد این آیه اضافه می‌شود. به همین جهت توضیحاتی ذیل این آیه وجود ندارد.] | ||||
بخشی از بیانات آیت‌الله خامنه‌ای در ۵۳/۰۷/۰۲ در مسجد امام حسن علیه‌السلام مشهد:
هجرت؛ راه مسلمان زیستنولایت طاغوت یا ولایت الله؟ولیامر یعنی اجراکننده فرمان خدا در جامعهجامعه دارای ولایت؛ مظهر همه نیکیهای انسانیامام؛ قلب امت اسلامیولایت یعنی بههمپیوستگی و همجبههگی یک عده انسانمؤمن بودن یعنی پایبندی به تعهدات ایمانی نبوتپیروزی همیشگی حق!پیروزی در گرو ایمان و صبر!شیطان یعنی قدرتهای شرآفرین!توحید؛ سرانجامی در آغازتشکیل کارخانه انسانسازیباطل را به حق برگرداندندانش بشری برای هدایت کافی نیستتأثیرات نگاه توحیدی در دل خویشتن!حکم قاطع اسلام؛ همه یکسان و برابرند!رهایی از زنجیره اطاعت غیر خداقطعنامه توحیدیآزادی از عبودیت غیر خداخداوند صاحب اختیار عالم استخدا عمل مؤمنین را ضایع نمیکندمؤمن واقعی در مقابل «همه» احکام خدا احساس تعهد میکندعمل به تکلیف، شرط تحقق وعده‌های الهیفقط ایمان آگاهانه باقی میماندایمان نقطه آغاز حرکت انسانتقوای الهی یعنی مجهز بودن در مقابل گناهماجرای کتاب «طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن»
ارسال پیوند با پیامک
