جلسه نوزدهم: گروههای معارض
شیطان یعنی قدرتهای شرآفرین! |
آیات این جلسه |
آیه ۱۱۳ و۱۱۲ سورهی مبارکهی انعام
آیات ۳۴ و ۳۵ سورهی مبارکهی سبأ
آیه ۳۴ سورهی مبارکهی توبه |
واژگان کلیدی |
ملأ |
طاغوت |
احبار و رهبان |
طبقه اشراف |
آیه |
نکات کلیدی |
کَذَلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیَاطِینَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا وَلَوْ شَاءَ رَبُّکَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا یَفْتَرُونَ (انعام ۱۱۲)
و همانند تو برای همهی پیامبران دشمنان و مخاصمانی از شیطانهای انس و جن قرار دادیم که بعضی از آنان با سخنانی فریبنده و خوش ظاهر و جهالتانگیز، به بعضی دیگر الهام میدهند و اگر پروردگارت اراده میکرد آنان چنین نمیکردند پس آنان را با همهی افتراهاشان به کناری نِه (با آنها بیاعتنایی کن و از توطئههای آنان نومید مشو)
|
-
شیطان یعنی قدرتهای شرآفرینی که خارج از وجود انسانند. یک نوعش همین ابلیسیست که به آدم علیهالسلام، آدم ابوالبشر، سجده نکرده. آن شیطان، بدنامترین شیطانهای عالم است، بدنامی شیطانهای دیگر هم پای اوست بیچاره.
-
این شیطانهایی که دشمنان پیغمبر هستند، بعضیشان به بعض دیگر الهام میدهند، یاد میدهند. گاهی طبقهی احبار و رهبان به طبقهی ملأ درس میدهد، گاهی طبقهی ملأ به احبار و رهبان درس میدهد، گاهی مترفین به هر دو طبقه آموزش میدهند و غالباً هر سه طبقه از طاغوت الهام میگیرند.
-
این قدر خوش ظاهر، فرعون میگوید که «ذَرونی اَقتُل موسی»، بگذارید بکشم من این موسی را، خب چرا؟ چرا بکشی؟ «اِنّی اَخافُ اَن یُبَّدِلَ دینَکُم» میگوید میترسم موسی دین شما را خراب کند. این حرف فرعون است. فرعون میترسد که موسی بیاید دین مردم را خراب کند. یک چنین سخنان خوش ظاهر.
-
«غُروراً» از روی ایجاد غرور و جهالت، مردمان را و یکدیگر را مغرور میکنند.
-
اگر خدا میخواست و اراده میکرد، اینها این کار را نمیکردند، امکانات پیدا نمیکردند. اگر خدا میخواست، تمام این طبقات معارض را در یک لحظه خاکستر کند و بر باد بدهد، میتوانست؛ اما خب، سنت الهی بر این نیست، قانون خدا بر این نیست. قانون الهی این است که آنها دشمنیهایشان را بکنند تا مؤمن از غیر مؤمن باز شناخته بشود. رهایشان کن با هر آنچه که افترا میبندند و دروغ میگویند. یعنی چه رهایشان کن؟ یعنی به گفتههای آنها غمگین و دلگیر مشو، سست مشو، راهت را از دست مده.
|
وَلِتَصْغَى إِلَیْهِ أَفْئِدَهُ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَهِ وَلِیَرْضَوْهُ وَلِیَقْتَرِفُوا مَا هُمْ مُقْتَرِفُونَ (انعام ۱۱۳)
و در نتیجه و عاقبت دل کسانی که به آخرت ایمان نیاوردهاند بدان سخنان گوش فرادهد و بدان خشنود گردد و به همان فرجام آنان دچار گردند. |
-
نتیجهی این ... سخنهای خوشظاهر و فریب و غرور آمیز ... این است که دلهایی که به آخرت ایمان ندارند، تحت تأثیر این تبلیغات دروغینِ خوشظاهر قرار بگیرند. این تبلیغات دروغین، این تبلیغات فریبنده و خوشظاهر، دلهایی را فریب میدهد، به خود جذب میکند، اما دلهای چه کسی را؟ «وَ لِتَصْغَى إِلَیْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ» دلهای آن کسانی که به آخرت ایمان و باوری ندارند؛ لذا آنی که به آخرت ایمان دارد، به این زودی اسیر و فریبخوردهی تبلیغات دروغین نمیشود.
|
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُبِینٍ (مومن ۲۳)
همانا موسى را همراه با آیتهایمان و با حجتى آشکارا فرستادیم. |
-
آن قدرت آشکار یا حجت آشکار، دلیل آشکار [بودنش] چه بود؟ منطق قوی او، سخن حق او، عصای دست او، ید بیضای او.
|
إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ کَذَّابٌ (مومن ۲۴)
به سوى فرعون و هامان و قارون پس گفتند که جادوگری دروغپرداز است. |
-
به جنگ چه کسانی فرستادیم؟ طرف موسی چه کسی بود در این جامعه؟... به سوی فرعون، به سوی هامان، وزیر فرعون، از روسای مملکت فرعون، از اشراف چشم پر کن...[و] قارون ... قارون یک ثروتمند است.
-
عجیب این است که با اینکه فرعون در رأس حکومت است، یک طبقه است؛ هامان در کار اوست، طبقهی دیگریست؛ قارون به آنها اصلاً ارتباط ندارد، ثروتمند است، گنجور است، طبقهی دیگریست؛ با اینکه سه طبقه هستند، جوابشان یک جواب است، هر سه در مقابل موسی علیهالسلام یک موضع میگیرند، یک حرف میزنند... گفتند: جادوگری دروغگو و دروغپرداز است.
|
فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْیُوا نِسَاءَهُمْ وَمَا کَیْدُ الْکَافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ (مومن ۲۵)
چون حق را از جانب ما به آنان ارائه داد، گفتند: پسران آن کسانی را که بدو ایمان آوردهاند بکشید و زنانشان را زنده نگاه دارید . دشمنی و نقشهچینی کافران، گمراه و بی اثر است. |
-
وقتی حقیقت را از سوی ما به این معارضان، موسی بیان کرد و آورد، چه گفتند؟ آیا ساکت نشستند؟ هرگز؛ همچنانی که موسی نظام پیشنهادیاش پنجه به زندگی آنها میزد، آنها هم پنجول به سر و صورت موسی کشیدند.
-
آن کسانی که به فکر این نبی تازهوارد، این فکر نو و روشن و زندگیساز ایمان آوردند. پسرانشان را بکشید. بکشید که اینها نباشند تا فردا ما را تهدید کنند.
-
حالا چرا زنده بدارید زنها را؟ شرحی دارد. برای اینکه نسلشان مخلوط بشود، برای اینکه به فحشا کشیده بشوند، برای اینکه آنها را اشباعِ از غرایز بکنند، برای اینکه تو سری خور بشوند؛ وجوهی دارد در این.
-
« وَمَا کَیْدُ الْکَافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ » یعنی ... به نتیجه نمیرسد. مثل تیریست که شما بیندازید طرف یک دشمنی، یک نفری، یک هدفی، باد بیاید تیر را گم کند از این مسیر. اینجا هم ملاحظه کردید، در این آیه، از سه طبقه یاد شده: طبقهی فرعون، طبقهی هامان، طبقهی قارون؛ از این سه طبقه اینجا با همدیگر یاد شده بود.
|
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ کَثِیرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَیَأْکُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَیَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ ۗ وَالَّذِینَ یَکْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا یُنْفِقُونَهَا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ(۳۴ توبه)
ای مردمان که ایمان آوردهاید! همانا بسیاری از عالمان و زاهدان اموال مردمان را بدون استحقاق
میخورند. و مردم را از پیمودن راه خدا باز میدارند. و آنانکه طلا و نقره را اندوخته میکنند و در راه خدا آن را انفاق نمینمایند پس بشارتشان بده به عذابی المانگیز.
|
-
[این آیه مربوط] به طبقه احبار و رهبان است.... بسیاری از عالمان و زاهدان... بدون استحقاق، پول...[مردم] را هم میخورند و از راه خدا هم آنها را باز میدارند.
|