دولت آمریکا اعلام کرد که با جنبش إخوانالمسلمین مصر رابطه نزدیکتری برقرار میکند. بسیاری این تحرک را دیرهنگام اما صحیح میدانند. این در حالی است که شورای روابط خارجی از غافلگیر شدن دولت آمریکا در قبال بیداری اسلامی انتقاد کرده است. پیش از پرداختن به این تحلیل و بقیه اخبار خاورمیانه در هفته گذشته، نگاهی خواهیم داشت به روزهای آتی یمن و نقش عربستان سعودی:
روزهای سخت یمن برای عربستان
نشریه فارنافرز در مقالهای با عنوان «معضل عربستان سعودی در یمن» نوشت: «عربستان سعودی در بحران یمن از حامی حفظ وضعیت موجود به طراح خروج احتمالی رئیسجمهور علی عبدالله صالح تبدیل شده است.» برنارد هیکل، رئیس موسسه مطالعات فرامنطقهای خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیا مرکزی دانشگاه پرینستون و نویسنده این مقاله معتقد است در صورت خروج صالح از یمن، «گزینههای عربستان برای تأمین نفوذش در این کشور، تنها سختتر خواهد شد.» این مقاله با اشاره به خواست مردم یمن، میافزاید: «این وضعیت، عربستان سعودی را در میان دو سیاست متناقض قرار میدهد؛ تأمین نفوذ در یمن و حفظ ثبات یمن به حدی که تهدیدی برای عربستان سعودی نباشد. ریاض در یمن با گزینههایی سخت بدون راه حل آسان روبرو است.»
شورای روابط خارجی آمریکا: غافلگیری دولت و ناکامی نهادهای اطلاعاتی آمریکا
شورای روابط خارجی آمریکا در یادداشتی ضمن اشاره به غافلگیر شدن دولت اوباما در قبال بیداری اسلامی در خاورمیانه اظهار داشت که «نهادهای اطلاعاتی آمریکا نیز در این جریان شکست خوردند؛ چراکه نه توانستند به مسئولان آمریکایی در قبال وضعیت انفجاری تونس و مصر و حتی قادر به ارائه پیشبینی و یا مشاوره در مورد چگونگی واکنش دولت آمریکا به قیام اعراب و یا بیثباتی سیاسی در کشورهای دارای اهمیت بسیار برای اهداف و منافع آمریکا نبودند.» به عقیده نویسنده این یادداشت، در نتیجه این ناکامیها «دولت آمریکا در مدیریت بحران و واکنش به آن، ایده مشخصی از تبعات و اهداف استراتژیک خود نداشته است.» شورای روابط خارجی آمریکا در پایان پیشنهاد داد که دولت آمریکا دست به تدوین ارزیابی خطرات متوجه سیاست خارجی آمریکا در سطح جهان بزند.
آمریکا مجبور به پذیرش رسمی أخوانالمسلمین شد
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که دولت وی به برقراری تماس محدود با جنبش إخوانالمسلمین مصر ادامه خواهد داد. خانم کلینتون، این اقدام را در جهت «منافع واشنگتن» دانست. در حالی که وزیر امور خارجه آمریکا سعی داشت این اقدام جدید را همسو با سیاستهای قبلی آمریکا جلوه دهد، در واقع این تصمیم یک تغییر در نحوه مواجهه با جنبشهای مسلمان است. شادی حمید، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این رابطه نوشت: «آمریکا گزینه دیگری نداشت؛ عدم ارتباط با آنها یک کار احمقانه خواهد بود.» حمید تأکید کرد که إخوان المسلمین، «قویترین نیروی سیاسی مصر» است.
رفراندوم در مراکش
بر اساس آمار اولیه، ۹۸.۵ درصد شرکتکنندگان در رفراندوم اصلاح قانون اساسی مراکش به پیشنهادات پادشاه این کشور رأی دادند. این پیشنهادات برای مهار قیام مردم مراکش طراحی شده بود. این پیشنهادات، وظایف اجرایی پادشاه را به دولت محول مینماید اما پادشاه مراکش هنوز در رأس قدرت و امور مهم باقی میماند. این انتخابات در حالی برگزار شد که مشارکت مردم مراکش تا ظهر به وقت محلی تنها ۲۶ درصد بوده و نیروهای مخالف پادشاه مراکش نیز خواهان تحریم این انتخابات شدهاند. پیشبینی میشد دستکم شش میلیون تن از واجدین شرایط رأی، به پای صندوقهای رأی نروند. برخی صاحبنظران معتقدند پیشنهادات سیاسی همچون اقدامات پادشاه مراکش، «میتواند مدلی برای پادشاهان دیکتاتور جهان عرب برای ادامه تسلط بر قدرت باشد.»
تشکیل شورای انتقالی در یمن
اپوزوسیون یمن در دیدار مشترکی که با یکدیگر داشتند، به این نتیجه رسیدهاند که یک شورای انتقالی رسمی شامل نمایندگان معترضان و دیگر احزاب را تشکیل دهند. عبد ربوح منصور هادی، معاون رئیسجمهور یمن و مقامات حزب حاکم این کشور از پیوستن به این شورا امتناع کردهاند.
خیابانهای یمن پس از نماز جمعه روز گذشته در این کشور نیز شاهد تظاهرات دهها هزار نفری علیه علی عبدالله صالح، رئیسجمهور یمن بود. این جمعیت خواهان استعفای صالح و پیوستن معاون وی به معترضان و پایان درگیریها شدند.
الوفاق تعهد خود برای حل مشکلات بحرین را به نمایش گذاشت
حزب الوفاق بحرین اعلام کرد که در گفتوگوی ملی این کشور شرکت میکند اما اگر با جهتگیری این گفتوگوها مخالف باشد، این مذاکرات را ترک خواهد کرد. الوفاق، اصلیترین حزب شیعه در بحرین، تأکید کرد که با وجود اینکه دولت بحرین با آنها بدرفتاری کرده، متعهد به حل مشکلات خواهد بود. الوفاق افزود که برخوردار بودن از ۵ نماینده با توجه به جمعیت حامیان آنها، امری عادلانه نیست.
اردن: «جمعه شرم»
هزاران اردنی پس از نماز جمعه به خیابانهای شهرهای بسیاری از این کشور ریختند و خواهان استعفای معروف البخیط، نخستوزیر و انحلال پارلمان این کشور شدند. معترضان دولت اردن، این جمعه را «جمعه شرم» نامیدهاند.