برگزارکنندگان همایش بینالمللی «نوآوری و اجتهاد از دیدگاه آیتالله خامنهای» در بیانیه پایانی همایش بر ضرورت توجه به ابعاد اندیشهای رهبر انقلاب و تجربه ولایت فقیه تأکید کردند و از سیدحسن نصرالله خواستند عهدهدار جایزهای با عنوان «جایزه نوآوری فکری امام خامنهای» شود.
در ابتدای این بیانیه به سخنان دبیرکل حزب الله لبنان در آئین افتتاحیه همایش اشاره شده و از قول سید حسن نصر الله آمده است که ما با شخصیت حکیم، استثنایی و دقیقی روبهرو هستیم که دشمنان، او را محاصره کردهاند و و حقیقتش مخفی مانده تا جایی که دوستان نیز حق او را آنگونه که باید ادا نمیکنند.
مسئولان برگزاری همایش همچنین اعلام کردند که در بیانیه پایانی همایش تلاش شده است تا به افکار و ایدههای اساسی مطرحشده در همایش پرداخته شود.
در این بیانیه آمده است:
مواضعی که امام خامنهای در مقابل نهضتهای معاصر اسلامی اتخاذ نمودهاند مبتنی بر فکر اجتهادی و تیزبینانه ایشان است که ابتدا رویدادها و دانشها را مورد موشکافی قرار داده سپس موضع خود را نسبت به آن ارائه میدهند و این امر ایشان را برای رهبری لایق نموده است.
اسلام بر تشکیل حکومت و نشر عقلانیت تأکید دارد.
گسترش حرکت بیداری اسلامی در جهانِ امروز، نیازمند مطالعه تجربه اسلامی در ایران است.
بررسی تجربه امام خامنهای، آسان و در عین حال سخت است، زیرا هر محققی میتواند آن را ملاحظه کرده و ببیند ولی منابعی پیرامون این موضوع وجود ندارد و جوهر تمدن اسلامی از درون آن میجوشد بدون اینکه تعامل با تمدنهای دیگر مورد انکار قرار گیرد.
نظریه ولایت فقیه در فقه اسلامی اختصاص به فقه امام خمینی(ره) ندارد و بسیاری از فقهای اسلام اعم از شیعه و اهل سنت به ولایت فقیه بر مردم بر طبق اصول دینی و اسلامی و شرایط فقیهِ لایق رهبری اشاره کردهاند. از سوی دیگر، فقها بر نظارت خبرگان بر ولیفقیه، اتفاق نظر دارند زیرا حتماً باید بر استمرار شرایط ولایت، نظارت شود.
امام خامنهای دارای دیدگاههای شگفتانگیز و باارزشی میباشند بهطوری که در پژوهشها و بررسیهای خود پیرامون اسلام و سیره نبوی، روش تحلیل سیاسی و فرهنگی را به عنوان رهبری فکری و اجتماعی و با هدفِ ساختن جامعه دینی و تمدن پیشرفته در پیش میگیرند.
گوهر تمدن اسلامی از معارف قرآن کریم و تعلیمات باارزش آن پدید آمده است. شکوفایی مادی و معنوی با به کارگیری تمام توان بشری از برانگیختن عقلها گرفته تا تولید علوم و فنون، نتیجه تعالیم اسلام و معارف قرآن است.
امام خامنهای دارای نگرشی فرهنگی نسبت به مراحل حرکت جامعه انقلابی اسلامی میباشند:
الف) مرحله انقلاب اسلامی که مرحله تغییر جامعه در تمام دستگاههای حکومتی و ارزشهای حاکم است؛
ب) مرحله برنامهریزی برای برپایی نظام اسلامی که منظور از آن طرحی منظم و کامل و شامل برطبق قانون اساسی است که مردم به آن رأی دادهاند؛
ج) برپایی دولت اسلامی برای تنظیم دستگاههای حکومتی مورد نیاز دولت بر طبق طرح اسلامی که جامع سنت و مدرنیته است؛
د) مرحله برپایی جامعه اسلامی و بنا یا تجدید بنای آن کاملاً منطبق بر اصول اسلامی؛
ه) مرحله برپایی تمدن اسلامی و حرکت جهانی اسلامی.
از دید امام خامنهای انسان، نقشی محوری در نگرش اسلامی دارد اما این محوریت با محوریت انسان در نگرش اومانیستی 180 درجه اختلاف دارد.
ایشان قائل هستند که ایمان به زندگی پس از مرگ در تنظیم روابط اجتماعی و و اداره جامعه تأثیر بهسزایی دارد و خواهان پژوهش در مورد این ایده و فکر هستند که ذهنی و انتزاعی صرف نبوده، بلکه عملی و واقعی باشد.
روابط بینالمللی در اندیشه امام خامنهای از مهمترین موضوعاتی است که باید امروزه بر آن متمرکز شد. در این راستا به عزت و سربلندی معتقدند و ایشان با این دیدگاه بر گسترش برنامه هستهای ایران اصرار میورزند.
امام خامنهای نقش مرکزی و اصلی ولایت فقیه را در تکمیل دیدگاه معاصر رهبری و حکومت براساس اسلام ناب محمدی(ص) برعهده دارند و در این راستا براساس اصولی که امام خمینی(ره) آن را بنا نهادند، حرکت میکنند.
فیلسوف سیاسی در نظر ایشان همان انسان مسئول است که هرگز نقش تماشاچی نسبت به امور پیرامون را ندارد، بلکه واجب است که با حرکت اجتماعی مرتبط بوده و فلسفه سیاسی خود را بر طبق مبادی آزادی شکل دهد؛ بهطوری که سازنده بوده و حافظه تاریخی و فرهنگی را با خود حمل کند.
حرکت اصلاحی، حرکت مکانیکی نبوده و نیاز به عقلها دارد و امام خامنهای عقل این حرکت است.
همچنانکه ایشان بر مسئله فرهنگ و تعلیم در تمام سطوح تأکید دارند، برای رسیدن به تمدن و پیشرفت اسلامی نیز اصرار دارند که واجب است در فرهنگ، اصلاحاتی صورت گیرد. ایشان دائماً تذکر داده و تأکید میکنند که نوآوری و پیشرفت اصولی در زمینه تربیت و تعلیم عمومی از واجبات است و همچنین بر تحول و پیشرفت در حوزههای علمیه، در زمینه نظام آموزشی و سیستم درسی و محتوای کتابهای درسی و روشهای تدریس تأکید دارند. از ایشان تعبیر «بومیسازی علوم» نقل شده است که روشی برای رسیدن به حل استراتژیک در هر نوآوری و اجتهاد و تولید علمی است.
از اینجا است که باید باب جدیدی برگرفته از تفکر و تأمل برای تحول جدید فکری باز شود که این اندیشه را از عالم ذهن انتقال میدهد.
لازم است حجتالاسلام و المسلمین سیدحسن نصرالله که معلم شیوه امام خمینی(ره) و امام خامنهای به تمام عربها است، عهدهدار جایزهای با عنوان «نوآوری فکری امام خامنهای» شود، زیرا امام خامنهای، پیشوای نوآوری و اندیشه و معلم نسلها است.