همت مضاعف کار مضاعف
دکتر الیاس نادران
شعار همت مضاعف و کار مضاعف، هم ناظر بر مسائل داخلی کشور است و هم بر مسائل پیرامونی؛ چه در خاورمیانه و چه در جهان. همچنین این شعار هم ابعاد اقتصادی را در بر میگیرد و هم دیگر جنبههای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی کشور را شامل میشود. در عین حال در شعار همت و کار مضاعف به روند متغیرهای اساسی نیز توجه شده است. درمجموع، انتخاب این شعار را میتوان مصداق و نشانهی اشراف کامل رهبر معظم انقلاب بر مسائل مختلف روز و توجه ایشان به تمام رویدادهای داخلی و بینالمللی ارزیابی کرد.
مجموعهی رویدادهایی که در سالهای گذشته در حوزههای مختلف کشور حادث شده است، همچنین اتفاقهایی که احتمالاً در سال جاری روی خواهد دهد، همگی مستلزم همت و تلاش مضاعف است. شرایط کنونی کشور ایجاب میکند که همهی مردم و نهادهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور تلاش مضاعفی داشته باشند تا بتوانند اهداف تعریف شده برای تعالی نظام را محقق کرد و همچنین منافع ملی را تأمین نمود.
در سال جاری از یک سو با بحرانهای مالی بینالمللی روبهرو هستیم که بر اقتصاد ملی جمهوری اسلامی ایران نیز سایه میاندازد، از سوی دیگر مسائل بیرونی و محدودیتهای بینالمللی نیز وجود دارد. همچنین به علت مسائل مختلفی که در اقتصاد ایران اتفاق افتاده، رکود بر برخی بخشهای اقتصادی و تولیدی صنعت و کشاورزی تحمیل شده است. برای رفع این رکود و ادامهی توانمند مقابله با تحریمها و دیگر مشکلات بیرونی، همچنین بهمنظور جبران کمبودها، افزایش سطح اشتغال، خروج از شرایط تورمی کشور و مشکلاتی که برای اقتصاد ملی ما حادث شده، باید یک ارادهی جدی در عموم مردم و یک وفاق ملی در مسئولان شکل بگیرد تا این دوران را با موفقیت و به سلامت پشت سر بگذاریم.
مجموعهی مردم و مسئولان در مسیر پیشرفت و برای دستیابی به اهداف سند چشمانداز 20 ساله، مراحل مختلفی را دنبال کرده و فراز و نشیبهای متفاوتی را پشت سر گذاشته یا در پیش رو دارند. متغیرهای مختلف باید به اهداف تعریف شدهی شاخصها، دسترسی پیدا کنند و آن اهداف برای نظام اقتصادی و اجتماعی کشور محقق شود. برای برداشتن این گامها به همت و کار مضاعف نیاز است.
با توجه به شدت مصرف مسرفانه در کشور و هدر دادن منابع ملی، رهبر معظم انقلاب سال گذشته را سال اصلاح الگوی مصرف نام نهادند. بر این اساس آنچه در سال گذشته به آن بیشتر توجه شد، این بود که نسبت به اصلاح الگوی مصرف کشور در امر تولید، توزیع، مصرف و حوزههای دولتی و غیر دولتی اهتمام شود. بر همین اساس و برای تحقق اصلاح الگوی مصرف از سوی مجلس، دولت و دیگر نهادها راهکارهای مختلفی طراحی و تمهیدهایی اندیشیده شد تا بستری فراهم آید که همگان در مصارف خود تجدید نظر کنند. اصلاح و بازنگری در شیوه و مقدار مصرف، لزوماً در صرف هزینههای مصرفی و تنها در مصارف خانوارها نیست، بلکه همهی حوزههای مصرف مختلف میتوانند مشمول تعریف اصلاح الگوی مصرف باشند.
بهطور قطع، اهتمام به تحقق شعارهایی که برای هر سال از سوی رهبر انقلاب تعیین میشود، مقطعی و محدود به یک سال نیست. این شعارها زنجیرهای به هم پیوسته است. شعار اصلاح الگوی مصرف سال گذشته، امسال نیز اعتبار و ادامه دارد. یعنی ضمن توجه به شعار امسال و تحقق همت و کار مضاعف باید برای ارتقای بهرهوری و نیز برای اصلاح الگوی مصرف در کشور، تلاش مضاعف نمود.
همت و کار مضاعف در تمام حوزهها و عرصههای جامعه ضروری است، اما بر اساس برآوردها کمترین بهرهوری مربوط به خدمات دولتی و سرمایه است که به اصلاح ساختار نیاز دارد. هم در ساماندهی به پساندازهای مردم و هم در ساماندهی به منابع درآمدی برای تأمین سرمایه و بهکارگیری آنها اهتمام ویژه و دوچندان ضروری است. اصلاح وضعیت سرمایه و منابع درآمدی برای استفاده از فناوریهای نوین در ساماندهی فعالیتهای دولتی و بهرهوری آنها در خدماترسانی به مردم، از جمله الزامهایی است که در سال همت و کار مضاعف اولویت دارد. هر یک از این اقدامها به سازوکارهای مربوط به خود نیاز دارد. به همین منظور تلاشهایی انجام گرفته و الگوهایی نیز تعریف شده است. با اجرای این سازوکارها، اصلاح الگوی مصرف و الگوی رفتار محقق خواهد شد.
بر خلاف برخی برداشتها، شعار سال گذشته -اصلاح الگوی مصرف- به حاشیه نرفته و برای تحقق آن، همچنان تلاش میشود. ضمن اینکه برای تحقق شعار امسال نیز بهطور قطع تمام قوا، مسئولان و مردم بسیج و همدل میشوند. البته به نظر میرسد که موضوع اساسی که در ورای شعارها باید به آن توجه نمود، این است که این شعارها به عنوان گامی در بسترسازی برای تحقق اهداف سند چشمانداز هستند که باید همواره و در همهی سالها به آنها توجه نمود و برای دستیابی به آنها همت کرد و کوشید. اصلاح الگوی مصرف و دستیابی به آن در عرصههای مختلف، ممکن است سالها به طول انجامد. از این رو باید مردم و مسئولان نامگذاری سالها را با هم و در ادامهی یکدیگر ببینند. باید همگان در نظر داشته باشند که ممکن است تحقق یک شعار به یک فرآیند چند ساله و حتی تلاشی بیش از آن نیاز داشته باشد.
مردم و مسئولان باید بکوشند که شعارها به بوتهی فراموشی سپرده نشود و به حاشیه نرود. مسئولان باید توجه کنند که امسال هم در تداوم تلاشهای انجام شده، باید مسائل و راهکارهای آن را صادقانه با مردم در میان بگذارند. به نظر میرسد که همت مضاعف و کار مضاعف در سال جاری را باید برای تحقق شعار سال گذشته، یعنی اصلاح الگوی مصرف نیز به کار گرفت. بخشی از این موضوع با هدفمند کردن یارانهها و تغییر در برخی قیمتها حاصل میشود. با اصلاح ساختار قیمت و نظام توزیع حاملهای انرژی و توجه به مصرف آنها در حوزههای مختلف، بهطور طبیعی در بخشهای تولیدی، خدماتی و مصرف خانوار، آثار چشمگیر و پرثمری خواهد داشت که حاصل همت و کار مضاعف برای اصلاح الگوی مصرف است. توجه صحیح به الگوهای رفتاری برای تحقق شعار برگزیدهی سالها ضروری است. یعنی اصلاح الگوی مصرف و همت و کار مضاعف باید به الگوی رفتاری و فرهنگ عمومی جامعه تبدیل شود.