امروز یکشنبه، ۱۸ فروردین ۱۴۰۴
پرونده «سرمایه‌گذاری برای تولید»
ظرفیت‌های قانونی برای سرمایه‌گذاری در تولید چیست؟
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به‌مناسبت آغاز سال ۱۴۰۴، سال جدید را سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری کردند و مقدّماتی را برای تحقق آن ذکر کردند: «یکی از مسائل مهمّ اقتصاد در کشور سرمایه‌گذاری‌های تولیدی است. تولید آن وقتی جهش پیدا میکند که سرمایه‌گذاری انجام بگیرد. البتّه سرمایه‌گذاری عمدتاً از سوی مردم باید انجام بگیرد ــ و دولت شیوه‌های مختلفش را برنامه‌ریزی کند ــ لکن در آن جایی که مردم یا انگیزه‌ای ندارند یا توانایی سرمایه‌گذاری ندارند، دولت هم میتواند در این میدان وارد بشود؛ نه به عنوان رقابت با مردم، بلکه به عنوان جایگزین مردم؛ آنجایی که مردم نمی‌آیند، دولت وارد میدان بشود و سرمایه‌گذاری کند. به هر حال سرمایه‌گذاری تولید یکی از مسائل لازم برای اقتصاد کشور و برطرف کردن مشکل معیشت مردم است. اصلاح معیشت مردم برنامه‌ریزی میخواهد لکن این برنامه‌ریزی بدون مقدّماتی از این قبیل امکانپذیر نیست. بایستی حتماً هم دولت و هم مردم با عزم و انگیزه‌ی فراوان، سرمایه‌گذاری برای تولید را جدّی بگیرند و دنبال کنند. کار دولت، فراهم کردن زمینه‌ها است، برداشتن موانع تولید است؛ کار مردم هم این است که سرمایه‌های خُرد و سرمایه‌های بزرگ خود را بتوانند در راه تولید به کار ببرند.» ۱۴۰۳/۱۲/۳۰بخش اقتصاد رسانه KHAMENEI.IR به همین مناسبت در ادامه مطالب پرونده «سرمایه‌گذاری برای تولید»، ظرفیت‌های قانونی برای سرمایه‌گذاری در تولید را بررسی کرده است.
«سرمایه‌گذاری برای تولید» شعاری موثر، رو به جلو و پیشرفت‌آفرین برای اقتصاد ایران است که رهبر معظم انقلاب با تدبیری صحیح در تکمیل زنجیره پیشرفت عدالت‌محور اقتصاد ایران در دهه آغازین قرن ۱۵ شمسی، پس از «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها»، «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین»، «مهار تورم، رشد تولید» و «جهش تولید با مشارکت مردم» برگزیدند تا نقطه ضعف اقتصاد کشور در پازل جهش تولید و مشارکت مردم را برطرف و به نقطه قوت اقتصاد ایران تبدیل نمایند.از این رو باید با نگاهی جامع و فهمی کامل‌تر از شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» در منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به ابعاد این شعار پرداخت و با بررسی مؤلفه‌های مختلف این شعار در بیانات رهبر انقلاب و رهنمودهای ایشان در سیاستهای کلی نظام که توسط ایشان ابلاغ گردید، ظرفیت‌های قانونی پشتیبان شعار سال در ادبیات معظم‌له را شناخت و سپس با تفسیر و تبیین صحیح از بایدها و نبایدهای سرمایه‌گذاری در تولید، مسیر درست تحقق شعار سال را ترسیم نمود و در پایان نیز با تقسیم کار میان دولت و مردم، نقش و وظایف هر کدام را در بیان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای روشن نمود تا ان‌شاءالله پایان سال ۱۴۰۴ همراه با لبخند رضایت مردم و مسئولین از تحقق شعار سال و ارتقای فرهنگ مردم و رشد شاخص‌های مربوط به سرمایه گذاری، باشد.
سرمایه گذاری در تولید ذیل سیاستهای کلان اقتصادی
شعار سال ۱۴۰۴، شعاری مهم و راهبردی است اما در قانون اساسی جمهوری اسلامی و نیز اندیشه‌های رهبر انقلاب و رهنمودها و سیاستهای ایشان، سیاست جدیدی به شمار نمی‌رود. ایشان طی دو دهه گذشته در سیاستهای کلان ابلاغی خود، موارد متعددی را در این زمینه جهت برنامه‌ریزی و اجرا اعلام نمودند. در این بخش سعی میشود به بخشی از ظرفیت‌های قانونی در سیاستهای کلان ابلاغی مقام معظم رهبری که از شعار سال پشتیبانی و باعث کمک به تحقق آن می‌گردد، پرداخته شود.
در همین راستا میتوان فصل ۴ قانون اساسی -که به اقتصاد و امور مالی می‌پردازد- را بستری مناسب برای شناسایی سیاستهای کلان قانون اساسی و تدابیر آن برای تحقق شعار سال دانست. اصل ۴۳ قانون اساسی و به طور ویژه بند ب این اصل یعنی «تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به‌اشتغال کامل و قراردادن وسایل کار در اختیار همه کسانی که قادر به‌کارند ولی وسایل کار ندارند، در شکل تعاونی، از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر که نه به تمرکز و تداول ثروت در دست افراد وگروههای خاص منتهی شود و نه دولت را به صورت یک کارفرمای‌بزرگ مطلق درآورد. این اقدام باید با رعایت ضرورتهای حاکم بر برنامه‌ریزی عمومی اقتصاد کشور در هر یک از مراحل رشد صورت‌گیرد.» یکی از مهمترین محورهای قانون اساسی در حمایت از شعار سال می‌باشد.
همچنین با بررسی سیاستهای کلی ابلاغی رهبر انقلاب اسلامی در دو دهه اخیر میتوان به سیاستهای مختلفی اشاره نمود که پشتیبان تحقق شعار سال هستنند؛ از جمله سیاستهای کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی (بهمن ۱۳۹۱)، سیاستهای کلی نظام در امور تشویق سرمایه‌گذاری (بهمن ۱۳۸۹)، سیاستهای کلی خانواده (شهریور ۱۳۹۵)، سیاستهای کلی توسعه دریا محور (آبان ۱۴۰۲)، سیاستهای کلی برنامه هفتم با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت (شهریور ۱۴۰۱)، سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی (بهمن ۱۳۹۲)، سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی (خردادماه ۱۳۸۴)، سیاستهای کلی اشتغال (تیر ۱۳۹۰). به کمک این سیاستهای کلی میتوان ابعاد مختلف شعار سال را نشان داد و به تحقق هر چه بیشتر شعار سال کمک کرد.
آنچه سرمایه گذاری در تولید هست!
در همین راستا میتوان فصل ۴ قانون اساسی -که به اقتصاد و امور مالی می‌پردازد- را بستری مناسب برای شناسایی سیاستهای کلان قانون اساسی و تدابیر آن برای تحقق شعار سال دانست. اصل ۴۳ قانون اساسی و به طور ویژه بند ب این اصل یعنی «تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به‌اشتغال کامل و قراردادن وسایل کار در اختیار همه کسانی که قادر به‌کارند ولی وسایل کار ندارند، در شکل تعاونی، از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر که نه به تمرکز و تداول ثروت در دست افراد وگروههای خاص منتهی شود و نه دولت را به صورت یک کارفرمای‌بزرگ مطلق درآورد. این اقدام باید با رعایت ضرورتهای حاکم بر برنامه‌ریزی عمومی اقتصاد کشور در هر یک از مراحل رشد صورت‌گیرد.» یکی از مهمترین محورهای قانون اساسی در حمایت از شعار سال می‌باشد.
همچنین با بررسی سیاستهای کلی ابلاغی رهبر انقلاب اسلامی در دو دهه اخیر میتوان به سیاستهای مختلفی اشاره نمود که پشتیبان تحقق شعار سال هستنند؛ از جمله سیاستهای کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی (بهمن ۱۳۹۱)، سیاستهای کلی نظام در امور تشویق سرمایه‌گذاری (بهمن ۱۳۸۹)، سیاستهای کلی خانواده (شهریور ۱۳۹۵)، سیاستهای کلی توسعه دریا محور (آبان ۱۴۰۲)، سیاستهای کلی برنامه هفتم با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت (شهریور ۱۴۰۱)، سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی (بهمن ۱۳۹۲)، سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی (خردادماه ۱۳۸۴)، سیاستهای کلی اشتغال (تیر ۱۳۹۰). به کمک این سیاستهای کلی میتوان ابعاد مختلف شعار سال را نشان داد و به تحقق هر چه بیشتر شعار سال کمک کرد.
آنچه سرمایه گذاری در تولید هست!
نکته مهم در تحقق شعار سال این است که باید آن را در امتداد شعار سال ۱۴۰۳ دانست و با مشارکت و تعیین نقش برای همه مردم، آن را پایه‌ریزی نمود تا منجر به جهش تولید و رشد اقتصادی شده و در عین حال معیشت و رفاه خانوار را نیز ارتقا دهد. به همین خاطر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تاکید دارند که تولید و سرمایه‌گذاری فقط در انحصار گروهی خاص از ثروتمندان نیست و همه مردم با هر سرمایه‌ای باید امکان مشارکت در تولید و سرمایه‌گذاری را داشته باشند.
بدین جهت رهبر معظم انقلاب منظور خود از نقدینگی مورد نیاز سرمایه گذاری را «همین نقدینگی‌ای که در اختیار مردم است» داشتند و فرمودند: «اگر صرف سرمایه‌گذاری بشود برای تولید، کشور پیشرفت خواهد کرد. سرمایه‌های کوچک تا سرمایه‌های بزرگ؛ از یک مرغداری کوچکِ محدود شما بگیرید تا یک کارخانه‌ی عظیم؛ همه‌ی اینها سرمایه‌گذاری است؛ میتوان این کارها را انجام داد. (۱)»
ایشان همچنین در تفسیر شعار سال ۱۴۰۴ فرمودند: «کار مردم هم این است که سرمایه‌های خُرد و سرمایه‌های بزرگ خود را بتوانند در راه تولید به کار ببرند. اگر سرمایه در راه تولید به کار رفت، دیگر به سمت کارهای مضر مثل خرید طلا، خرید ارز و امثال اینها نخواهد رفت، و کارهای مضر، دیگر انجام نخواهد گرفت. بانک مرکزی میتواند در این زمینه نقش ایفا کند، دولت هم نقشهای مؤثّر فراوانی را میتواند به وجود بیاورد. (۲)»
نکته‌ی دیگری که در «سرمایه‌گذاری برای تولید» به طور ویژه برای اقشار مذهبی باید در کانون توجه قرار گیرد، عنایت به مولفه‌های دیگری در کنار سود مادی کسب و کار است؛ از جمله کمک به منافع ملی، ثواب و منافع معنوی این سرمایه گذاری. بر همین اساس رهبر انقلاب به این جنبه از سرمایه‌گذاری اشاره کرده و می‌فرمایند: «بنده می‌شناختم افرادی را که میتوانستند پولشان را ببرند در بخشهای پردرآمدی که غیر تولیدی است صرف کنند، نکردند؛ گفتند نمیکنیم؛ میخواهیم به کشور خدمت کنیم؛ آمدند در تولید سرمایه‌گذاری کردند، با سود کمتر، درآمد کمتر؛ برای خاطر اینکه فهمیدند کشور احتیاج دارد؛ خب، این عبادت است. سرمایه‌گذاری که فکر نیاز کشور را میکند و پول را نمیبرد در راه دلّالی و کارهای پردرآمد و مضرّ برای کشور صرف کند و می‌آید صرف میکند در سرمایه‌گذاری، این کارش حسنه است. (۳)»
آنچه سرمایه گذاری در تولید نیست!
بدین جهت رهبر معظم انقلاب منظور خود از نقدینگی مورد نیاز سرمایه گذاری را «همین نقدینگی‌ای که در اختیار مردم است» داشتند و فرمودند: «اگر صرف سرمایه‌گذاری بشود برای تولید، کشور پیشرفت خواهد کرد. سرمایه‌های کوچک تا سرمایه‌های بزرگ؛ از یک مرغداری کوچکِ محدود شما بگیرید تا یک کارخانه‌ی عظیم؛ همه‌ی اینها سرمایه‌گذاری است؛ میتوان این کارها را انجام داد. (۱)»
ایشان همچنین در تفسیر شعار سال ۱۴۰۴ فرمودند: «کار مردم هم این است که سرمایه‌های خُرد و سرمایه‌های بزرگ خود را بتوانند در راه تولید به کار ببرند. اگر سرمایه در راه تولید به کار رفت، دیگر به سمت کارهای مضر مثل خرید طلا، خرید ارز و امثال اینها نخواهد رفت، و کارهای مضر، دیگر انجام نخواهد گرفت. بانک مرکزی میتواند در این زمینه نقش ایفا کند، دولت هم نقشهای مؤثّر فراوانی را میتواند به وجود بیاورد. (۲)»
نکته‌ی دیگری که در «سرمایه‌گذاری برای تولید» به طور ویژه برای اقشار مذهبی باید در کانون توجه قرار گیرد، عنایت به مولفه‌های دیگری در کنار سود مادی کسب و کار است؛ از جمله کمک به منافع ملی، ثواب و منافع معنوی این سرمایه گذاری. بر همین اساس رهبر انقلاب به این جنبه از سرمایه‌گذاری اشاره کرده و می‌فرمایند: «بنده می‌شناختم افرادی را که میتوانستند پولشان را ببرند در بخشهای پردرآمدی که غیر تولیدی است صرف کنند، نکردند؛ گفتند نمیکنیم؛ میخواهیم به کشور خدمت کنیم؛ آمدند در تولید سرمایه‌گذاری کردند، با سود کمتر، درآمد کمتر؛ برای خاطر اینکه فهمیدند کشور احتیاج دارد؛ خب، این عبادت است. سرمایه‌گذاری که فکر نیاز کشور را میکند و پول را نمیبرد در راه دلّالی و کارهای پردرآمد و مضرّ برای کشور صرف کند و می‌آید صرف میکند در سرمایه‌گذاری، این کارش حسنه است. (۳)»
آنچه سرمایه گذاری در تولید نیست!
جریان‌های لیبرال اقتصادی همواره بدون توجه به توانمندی و ظرفیت‌های داخلی، به سرمایه‌گذاری خارجی به‌عنوان راه‌حل اصلی رشد اقتصادی نگاه میکنند اما تجربه خدمات شهید رئیسی در دولت سیزدهم نشان داده که حتی بدون ورود سرمایه‌گذاری کلان خارجی، میتوان از طریق مدیریت بهینه منابع داخلی، به رشد اقتصادی دست یافت. در همین راستا حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در تبیین شعار سال فرمودند: «سرمایه‌گذاری هم تا میگوییم، ذهن بعضی‌ها میرود به سرمایه‌گذاری خارجی‌ها؛ نه، سرمایه‌گذاری مردم خودمان؛ همین نقدینگی‌ای که در اختیار مردم است. (۴)» تا بدین طریق از تحریف شعار سال جلوگیری نمایند.
اگر چه این به معنای بد بودن یا نفی مطلق سرمایه‌گذاری خارجی نیست اما از منظر رهبر انقلاب، نقطه‌ی اتکا باید به سرمایه داخلی باشد. سرمایه‌خارجی در تحقق «سرمایه‌گذاری برای تولید» نسبت به سرمایه داخلی وزن بسیار کمتری دارد اما رهبر انقلاب جذب سرمایه خارجی را به‌طور مطلق نفی نمی‌کنند. ایشان معتقدند: «اینکه ما خیال کنیم رونق اقتصاد کشور صرفاً با سرمایه‌گذاری خارجی تأمین میشود، خطا است. سرمایه‌گذاری خارجی البتّه چیز خوبی است امّا این یکی از خانه‌های جدول اقتصاد مقاومتی را پر میکند. مهم‌تر از سرمایه‌گذاری خارجی، فعّال کردن ظرفیّتهای درونی و داخلی است. (۵)»
رویکرد اشتباه بعدی در مورد شعار سال، رویکرد توسعه به قیمت له‌شدن طبقات ضعیف و زیر پا گذاشتن عدالت است. تأکید بر مشارکت مردم در تولید و کاهش تمرکز سرمایه‌گذاری در دستان گروه‌های خاص از نکات کلیدی است. عدالت اجتماعی و اقتصادی باید در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی رعایت شود.
رهبر انقلاب در این زمینه معتقدند: «ممکن است بعضی از صاحبنظران و به اصطلاح تئوریسین‌های اقتصادی بگویند: آقا نمی‌شود؛ اگر بخواهید به پیشرفت اقتصادی دست پیدا کنید، ناچار باید فاصله‌ی طبقاتی را قبول کنید و بپذیرید! اینجاست که ما عرض میکنیم «نوآوری». نباید خیال کنیم که نسخه‌های اقتصادی غرب، آخرین حد دستاورد بشری است؛ نه، این هم یک نسخه‌ای است، دوره ای دارد؛ آن دوره طی میشود و فکر تازه و فکر نویی به میدان وارد میشود؛ بگردید آن فکر نو را پیدا کنید؛ شاخص باید این باشد. ما میخواهیم کشور ثروتمند بشود؛ ما میخواهیم سرمایه‌گذاری در بخشهای تولیدی در کشور عمومیت پیدا کند. (۶)»
نکته‌ی مهم دیگر اینکه سرمایه‌گذاری در بخشهای نامولد اقتصادی، نقطه‌ی مقابل «سرمایه‌گذاری برای تولید» است. جذابیت بازارهای غیرمولد اعم از طلای غیرزینتی، سکه، ارز، مسکن برای امور غیرمسکونی، رمزارز و امثالهم از موانع جدی در تحقق شعارسال به شمار می رود. جذابیت‌زدایی از این بازارها و استفاده از ابزارهای کنترلی از یک سو و تعریف مشوق‌ها و تسهیل روند تولید از سوی دیگر از لوازم اساسی تحقق شعار سال است. از این رو دو کلان‌راهبرد سرمایه‌گذاری برای تحقق شعار سال وجود دارد: سودآور کردن تولید به معنای هر فعالیتی که ارزش افزوده مثبت برای جامعه دارد و پرهزینه کردن فعالیت غیرتولیدی به معنای هر فعالیتی که ارزش افزوده مثبت برای جامعه ندارد.
برای سودآورسازی تولید میتوان اقداماتی همچون ایجاد زیرساخت‌های تولید، افزایش معافیت مالیاتی تولید، تقویت ارزش پول ملی، ممانعت از شوک ارزی، کاهش مقررات دست و پاگیر، تسهیل صادرات محصول تولیدی، اعطای تسهیلات مشارکتی، اعطای یارانه تولید و تخصیص مشوق صادراتی را انجام داد. برای پرهزینه کردن فعالیت غیرمولد نیز میتوان اقداماتی همچون دریافت مالیات بر عایدی سرمایه، اخذ مالیات بر خانه‌های خالی، ضابطه‌مندی خلقِ پول متناسب با تولید، حذف فروش دلاری نهاده تولید، مقابله جدی با قاچاق و پول‌شویی، ایجاد سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی برای جلوگیری از فرار مالیاتی، کاهش تعدد کارت‌های بانکی و انحلال بانک‌های ناتراز را انجام داد.
در این زمینه نیز رهبر معظم انقلاب در پیام و سخنرانی نوروزی خود به صورت جداگانه به این موضوع اشاره کرده و فرمودند: «اگر سرمایه در راه تولید به کار رفت، دیگر به سمت کارهای مضر مثل خرید طلا، خرید ارز و امثال اینها نخواهد رفت، و کارهای مضر، دیگر انجام نخواهد گرفت. (۷)» و نیز بیان داشتند: «تولید احتیاج پیدا میکند به سرمایه‌گذاری؛ سرمایه‌گذاری هم تا میگوییم، ذهن بعضی‌ها میرود به سرمایه‌گذاری خارجی‌ها؛ نه، سرمایه‌گذاری مردم خودمان؛ همین نقدینگی‌ای که در اختیار مردم است، همین که بعضی‌ها صرف میکنند نقدینگی‌های خودشان را در راه سکّه، در راه زمین، در راه مسکن، در راه ارز و مشکلات درست میکنند برای کشور ــ علاوه بر اینکه سودی نمیرسانند، مشکل هم ایجاد میکنند ــ همین نقدینگی اگر صرف سرمایه‌گذاری بشود برای تولید، کشور پیشرفت خواهد کرد. (۸)»
نقش دولت در تحقق سرمایه گذاری برای تولید
اگر چه این به معنای بد بودن یا نفی مطلق سرمایه‌گذاری خارجی نیست اما از منظر رهبر انقلاب، نقطه‌ی اتکا باید به سرمایه داخلی باشد. سرمایه‌خارجی در تحقق «سرمایه‌گذاری برای تولید» نسبت به سرمایه داخلی وزن بسیار کمتری دارد اما رهبر انقلاب جذب سرمایه خارجی را به‌طور مطلق نفی نمی‌کنند. ایشان معتقدند: «اینکه ما خیال کنیم رونق اقتصاد کشور صرفاً با سرمایه‌گذاری خارجی تأمین میشود، خطا است. سرمایه‌گذاری خارجی البتّه چیز خوبی است امّا این یکی از خانه‌های جدول اقتصاد مقاومتی را پر میکند. مهم‌تر از سرمایه‌گذاری خارجی، فعّال کردن ظرفیّتهای درونی و داخلی است. (۵)»
رویکرد اشتباه بعدی در مورد شعار سال، رویکرد توسعه به قیمت له‌شدن طبقات ضعیف و زیر پا گذاشتن عدالت است. تأکید بر مشارکت مردم در تولید و کاهش تمرکز سرمایه‌گذاری در دستان گروه‌های خاص از نکات کلیدی است. عدالت اجتماعی و اقتصادی باید در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی رعایت شود.
رهبر انقلاب در این زمینه معتقدند: «ممکن است بعضی از صاحبنظران و به اصطلاح تئوریسین‌های اقتصادی بگویند: آقا نمی‌شود؛ اگر بخواهید به پیشرفت اقتصادی دست پیدا کنید، ناچار باید فاصله‌ی طبقاتی را قبول کنید و بپذیرید! اینجاست که ما عرض میکنیم «نوآوری». نباید خیال کنیم که نسخه‌های اقتصادی غرب، آخرین حد دستاورد بشری است؛ نه، این هم یک نسخه‌ای است، دوره ای دارد؛ آن دوره طی میشود و فکر تازه و فکر نویی به میدان وارد میشود؛ بگردید آن فکر نو را پیدا کنید؛ شاخص باید این باشد. ما میخواهیم کشور ثروتمند بشود؛ ما میخواهیم سرمایه‌گذاری در بخشهای تولیدی در کشور عمومیت پیدا کند. (۶)»
نکته‌ی مهم دیگر اینکه سرمایه‌گذاری در بخشهای نامولد اقتصادی، نقطه‌ی مقابل «سرمایه‌گذاری برای تولید» است. جذابیت بازارهای غیرمولد اعم از طلای غیرزینتی، سکه، ارز، مسکن برای امور غیرمسکونی، رمزارز و امثالهم از موانع جدی در تحقق شعارسال به شمار می رود. جذابیت‌زدایی از این بازارها و استفاده از ابزارهای کنترلی از یک سو و تعریف مشوق‌ها و تسهیل روند تولید از سوی دیگر از لوازم اساسی تحقق شعار سال است. از این رو دو کلان‌راهبرد سرمایه‌گذاری برای تحقق شعار سال وجود دارد: سودآور کردن تولید به معنای هر فعالیتی که ارزش افزوده مثبت برای جامعه دارد و پرهزینه کردن فعالیت غیرتولیدی به معنای هر فعالیتی که ارزش افزوده مثبت برای جامعه ندارد.
برای سودآورسازی تولید میتوان اقداماتی همچون ایجاد زیرساخت‌های تولید، افزایش معافیت مالیاتی تولید، تقویت ارزش پول ملی، ممانعت از شوک ارزی، کاهش مقررات دست و پاگیر، تسهیل صادرات محصول تولیدی، اعطای تسهیلات مشارکتی، اعطای یارانه تولید و تخصیص مشوق صادراتی را انجام داد. برای پرهزینه کردن فعالیت غیرمولد نیز میتوان اقداماتی همچون دریافت مالیات بر عایدی سرمایه، اخذ مالیات بر خانه‌های خالی، ضابطه‌مندی خلقِ پول متناسب با تولید، حذف فروش دلاری نهاده تولید، مقابله جدی با قاچاق و پول‌شویی، ایجاد سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی برای جلوگیری از فرار مالیاتی، کاهش تعدد کارت‌های بانکی و انحلال بانک‌های ناتراز را انجام داد.
در این زمینه نیز رهبر معظم انقلاب در پیام و سخنرانی نوروزی خود به صورت جداگانه به این موضوع اشاره کرده و فرمودند: «اگر سرمایه در راه تولید به کار رفت، دیگر به سمت کارهای مضر مثل خرید طلا، خرید ارز و امثال اینها نخواهد رفت، و کارهای مضر، دیگر انجام نخواهد گرفت. (۷)» و نیز بیان داشتند: «تولید احتیاج پیدا میکند به سرمایه‌گذاری؛ سرمایه‌گذاری هم تا میگوییم، ذهن بعضی‌ها میرود به سرمایه‌گذاری خارجی‌ها؛ نه، سرمایه‌گذاری مردم خودمان؛ همین نقدینگی‌ای که در اختیار مردم است، همین که بعضی‌ها صرف میکنند نقدینگی‌های خودشان را در راه سکّه، در راه زمین، در راه مسکن، در راه ارز و مشکلات درست میکنند برای کشور ــ علاوه بر اینکه سودی نمیرسانند، مشکل هم ایجاد میکنند ــ همین نقدینگی اگر صرف سرمایه‌گذاری بشود برای تولید، کشور پیشرفت خواهد کرد. (۸)»
نقش دولت در تحقق سرمایه گذاری برای تولید
در اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، دولت نقشی محوری در حمایت، هدایت، نظارت و پشتیبانی از تولید ایفا میکند. این نقش بر اساس اصول عدالت، تعاون و رشد پایدار تعریف میشود. دولت میتواند با ایجاد زیرساخت‌های مناسب، ارائه تسهیلات مالی، و تشویق کارآفرینی، زمینه‌های لازم برای توسعه تولید را فراهم کند. همچنین، نظارت بر بازارها و جلوگیری از انحصارات و سودجویی‌های غیرمنصفانه، بخشی از وظایف دولت در حفظ تعادل اقتصادی و حمایت از تولیدکنندگان است. در نهایت، سیاستهای حمایتی، نظیر تخصیص منابع به صنایع کلیدی و سرمایه‌گذاری در نوآوری، میتواند به رشد تولید ملی و بهبود رفاه اجتماعی در یک جامعه اسلامی کمک کند. در این راستا رهبر انقلاب در دیدار نوروزی سال جاری فرمودند: «وظیفه‌ی دولت این است که زمینه را برای این کار آماده کند.»
در دیدگاه اقتصادی انقلاب اسلامی، رشد و توسعه‌ی تولید نه تنها به‌عنوان یک هدف اقتصادی بلکه به‌عنوان ابزاری برای تحقق عدالت اجتماعی مورد توجه قرار میگیرد. در این چارچوب، دولت وظیفه دارد با ارائه راهکارها و معرفی فرصتهای سرمایه‌گذاری، زمینه‌های لازم برای مشارکت عمومی در تولید و افزایش بهره‌وری اقتصادی را فراهم آورد. از این رو حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تاکید دارند که «معرفی فرصتهای سرمایه‌گذاری کشور به بخش خصوصی را بایستی جدی بگیریم. یعنی بایستی فعالان بخش خصوصی بدانند فرصتهای سرمایه‌گذاری کجاهاست، کدامهاست؛ همه مطلع باشند، استفاده‌های ویژه‌خوارانه نشود. محصور بودن اطلاعات، محدود بودن اطلاعات به بعضی از افراد، دون بعضی، موجب ویژه‌خواری‌های عجیبی میشود؛ که گاهی ثروتهای بادآورده‌ی یکشبه را برای افرادی که سوء استفاده‌چی هستند، فراهم میکند؛ به خاطر اینکه اطلاع دارند که بناست فلان کالا بیاید، فلان کالا تولید بشود، فلان کالا جلویش گرفته بشود، قیمت فلان کالا بالا برود یا پائین بیاید، یا فلان قانون تصویب بشود. اینهائی که مطلعند، سوءاستفاده میکنند. اطلاعات باید عمومی بشود. باید شفاف‌سازی اطلاعات صورت بگیرد. البته این در دولتهای قبل مطرح بود، در دولت نهم و دهم هم فعالیتهائی انجام گرفته؛ لیکن کافی نیست. بایستی در این زمینه کار بیشتری انجام بگیرد. (۹)»
مشارکت مردم در تولید و اقتصاد، یکی از پایه‌های اساسی توسعه و پیشرفت عدالت بنیان جامعه و یکی از مولفه های اصلی اقتصاد مقاومتی به‌شمار میرود. مسئولین میتوانند با تسهیل این مشارکت و ایجاد بسترهای مناسب، از جمله حمایت از صنایع کوچک و متوسط، کارهای خانگی و شرکتهای دانش‌بنیان، نقشی کلیدی در رونق اقتصادی و بهبود رفاه اجتماعی ایفا کنند.
در همین راستا رهبر معظم انقلاب معتقدند: «یکی از وظایف مهمّ مسئولین این است که بنشینند زمینه‌های حضور مردم و مشارکت مردم در تولید را، در کار تولیدی را تبیین کنند و زمینه‌ها را آماده کنند. حالا مثلاً یکی‌اش تعاون است ــ ایجاد شرکتهای تعاونی تولید ــ یکی‌اش کمک به کارهای خانگی است؛ یکی کمک به کارهای دستی است؛ یکی کمک به ایجاد شرکتهای دانش‌بنیان است. البتّه دولت میتواند از صاحبنظران اقتصادی که در دولت بحمدالله هستند و در خارج دولت هم هستند، استفاده کند؛ اینها میتوانند راه‌های فراوان دیگری را ارائه بدهند که [موجب] مشارکت مردم باشد؛ مشارکت در زمینه‌ی مسائل صنعتی، مسائل خانگی، صنایع دستی، مسئله‌ی کشاورزی، مسئله‌ی دامداری؛ در همه‌ی اینها مردم میتوانند مشارکت کنند؛ راهش باید به مردم نشان داده بشود، زمینه‌ی مشارکت مردم فراهم بشود، بحث مشارکت مردم آسان‌سازی بشود. (۱۰)»
ایشان همچنین در سخنرانی دیگری می‌فرمایند «واحدهای کوچک و متوسط را فعال کنید. البته خوشبختانه واحدهای بزرگ ما فعالند، خوبند و سوددهی‌‌شان هم خوب است، کارشان هم خوب است، اشتغالشان هم خوب است؛ عمده‌‌ی واحدهای بزرگ ما وضعشان اینجور است - لذا همان طور که گفتید، محصول سیمانمان، محصول فولادمان، محصولات عمده‌‌ی اینجوری‌‌مان خوب است - لیکن باید به فکر واحدهای متوسط و کوچک باشید؛ اینها خیلی مهم است، اینها در زندگی مردم تاثیرات مستقیم دارد. (۱۱)»
نقش مردم در تحقق سرمایه گذاری برای تولید
در دیدگاه اقتصادی انقلاب اسلامی، رشد و توسعه‌ی تولید نه تنها به‌عنوان یک هدف اقتصادی بلکه به‌عنوان ابزاری برای تحقق عدالت اجتماعی مورد توجه قرار میگیرد. در این چارچوب، دولت وظیفه دارد با ارائه راهکارها و معرفی فرصتهای سرمایه‌گذاری، زمینه‌های لازم برای مشارکت عمومی در تولید و افزایش بهره‌وری اقتصادی را فراهم آورد. از این رو حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تاکید دارند که «معرفی فرصتهای سرمایه‌گذاری کشور به بخش خصوصی را بایستی جدی بگیریم. یعنی بایستی فعالان بخش خصوصی بدانند فرصتهای سرمایه‌گذاری کجاهاست، کدامهاست؛ همه مطلع باشند، استفاده‌های ویژه‌خوارانه نشود. محصور بودن اطلاعات، محدود بودن اطلاعات به بعضی از افراد، دون بعضی، موجب ویژه‌خواری‌های عجیبی میشود؛ که گاهی ثروتهای بادآورده‌ی یکشبه را برای افرادی که سوء استفاده‌چی هستند، فراهم میکند؛ به خاطر اینکه اطلاع دارند که بناست فلان کالا بیاید، فلان کالا تولید بشود، فلان کالا جلویش گرفته بشود، قیمت فلان کالا بالا برود یا پائین بیاید، یا فلان قانون تصویب بشود. اینهائی که مطلعند، سوءاستفاده میکنند. اطلاعات باید عمومی بشود. باید شفاف‌سازی اطلاعات صورت بگیرد. البته این در دولتهای قبل مطرح بود، در دولت نهم و دهم هم فعالیتهائی انجام گرفته؛ لیکن کافی نیست. بایستی در این زمینه کار بیشتری انجام بگیرد. (۹)»
مشارکت مردم در تولید و اقتصاد، یکی از پایه‌های اساسی توسعه و پیشرفت عدالت بنیان جامعه و یکی از مولفه های اصلی اقتصاد مقاومتی به‌شمار میرود. مسئولین میتوانند با تسهیل این مشارکت و ایجاد بسترهای مناسب، از جمله حمایت از صنایع کوچک و متوسط، کارهای خانگی و شرکتهای دانش‌بنیان، نقشی کلیدی در رونق اقتصادی و بهبود رفاه اجتماعی ایفا کنند.
در همین راستا رهبر معظم انقلاب معتقدند: «یکی از وظایف مهمّ مسئولین این است که بنشینند زمینه‌های حضور مردم و مشارکت مردم در تولید را، در کار تولیدی را تبیین کنند و زمینه‌ها را آماده کنند. حالا مثلاً یکی‌اش تعاون است ــ ایجاد شرکتهای تعاونی تولید ــ یکی‌اش کمک به کارهای خانگی است؛ یکی کمک به کارهای دستی است؛ یکی کمک به ایجاد شرکتهای دانش‌بنیان است. البتّه دولت میتواند از صاحبنظران اقتصادی که در دولت بحمدالله هستند و در خارج دولت هم هستند، استفاده کند؛ اینها میتوانند راه‌های فراوان دیگری را ارائه بدهند که [موجب] مشارکت مردم باشد؛ مشارکت در زمینه‌ی مسائل صنعتی، مسائل خانگی، صنایع دستی، مسئله‌ی کشاورزی، مسئله‌ی دامداری؛ در همه‌ی اینها مردم میتوانند مشارکت کنند؛ راهش باید به مردم نشان داده بشود، زمینه‌ی مشارکت مردم فراهم بشود، بحث مشارکت مردم آسان‌سازی بشود. (۱۰)»
ایشان همچنین در سخنرانی دیگری می‌فرمایند «واحدهای کوچک و متوسط را فعال کنید. البته خوشبختانه واحدهای بزرگ ما فعالند، خوبند و سوددهی‌‌شان هم خوب است، کارشان هم خوب است، اشتغالشان هم خوب است؛ عمده‌‌ی واحدهای بزرگ ما وضعشان اینجور است - لذا همان طور که گفتید، محصول سیمانمان، محصول فولادمان، محصولات عمده‌‌ی اینجوری‌‌مان خوب است - لیکن باید به فکر واحدهای متوسط و کوچک باشید؛ اینها خیلی مهم است، اینها در زندگی مردم تاثیرات مستقیم دارد. (۱۱)»
نقش مردم در تحقق سرمایه گذاری برای تولید
در زمینه تحقق شعار سرمایه‌گذاری برای تولید، بیشترین نقش متوجه مردم است زیرا اقتصاد جمهوری اسلامی ایران به نوعی یک مردمسالاری دینی اقتصادی است و بیشترین تکیه آن به جای الگوی دولت محوری شرقی یا سرمایه‌داری غربی، بر ظرفیت مردم و تلاش آنان است و بنا بر همین قاعده شعار سال ۱۴۰۳ نیز جهش تولید با مشارکت مردم تعیین شده بود. به همین دلیل رهبر معظم انقلاب فرمودند: «وظیفه‌ی مردم همین است که هر کس میتواند، پولی دارد، امکانی دارد برای اینکه یک تولیدی، ولو کوچک، به وجود بیاورد، این کار را بکند ــ آن کسانی که همّتی کردند و اقدام کردند، سودش را هم خودشان بردند، هم کشور و مردم سود بردند ــ تا کسانی که کارسازان و کارفرمایان و اشتغال‌آفرینان بزرگ هستند که میتوانند چند هزار نفر را به کار وادار کنند با تولید؛ همه‌ی اینها [وظیفه دارند]. این مال مردم. (۱۲)»
علاوه بر سرمایه‌گذاری مستقیم، مردم در تحقق شعار سال نقشهای دیگری نیز دارند. در این خصوص رهبر انقلاب می‌فرمایند: «در مصارف گوناگون شخصی و خانوادگی، اسرافِ فردی صورت میگیرد. تجمل‌گرائی‌ها، چشم و هم‌چشمی‌ها، هوسرانی افراد خانواده، مرد خانواده، زن خانواده، جوان خانواده، چیزهای غیر لازم خریدن؛ اینها از موارد اسراف است. وسائل تجملات، وسائل آرایش، مبلمان خانه، تزئینات داخل خانه؛ اینها چیزهائی است که ما برای آنها پول صرف میکنیم. پولی که میتواند در تولید مصرف شود، سرمایه‌گذاری شود، کشور را پیش ببرد، به فقرا کمک کند، ثروت عمومی کشور را زیاد کند، این را ما صرف میکنیم به این چیزهای ناشی‌شده‌ی از هوس، چشم و هم‌چشمی، آبروداری‌های خیالی. مسافرت میروند، می‌آیند، میهمانی درست میکنند -گاهی خرج آن میهمانی، از مسافرت مکه‌ای که رفته‌اند، بیشتر است! - عروسی میگیرند، عزا میگیرند؛ هزینه‌ای که برای این میهمانی‌ها مصرف میکنند، هزینه‌های گزافی است؛ انواع غذاها! چرا؟ چه خبر است؟ در کشور ما هنوز هستند کسانی که از اوّلیات هم محرومند. باید کمک کنیم کشور پیش برود. نمیگوئیم پول را بردارید بروید حتماً انفاق کنید -البته اگر انسان انفاق بکند، بهترین کار است- اما حتّی اگر انفاق هم نکنند، همین پولی که صرف این تجملات میشود، در تولید برای خودشان به کار بیندازند، در کارخانجات سهیم شوند و تولید کنند، باز برای کشور مفید است. (۱۳)»
۱) سخنرانی نوروزی در جمع اقشار مختلف مردم، ۱۴۰۴/۱/۱
۲) پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۴، ۱۴۰۳/۱۲/۳۰
۳) بیانات در دیدار جمعى از کارگران سراسر کشور، ۱۳۹۴/۲/۹
۴) سخنرانی نوروزی در جمع اقشار مختلف مردم، ۱۴۰۴/۱/۱
۵) بیانات در مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) ۱۳۹۵/۳/۱۴
۶) بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، ۱۳۸۷/۱/۱
۷) پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۴، ۱۴۰۳/۱۲/۳۰
۸) سخنرانی نوروزی در جمع اقشار مختلف مردم، ۱۴۰۴/۱/۱
۹) بیانات در دیدار فعالان بخشهای اقتصادی کشور، ۱۳۹۰/۵/۲۶
۱۰) بیانات در دیدار کارگران، ۱۴۰۳/۲/۵
۱۱) بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیأت دولت، ۱۳۹۱/۶/۲
۱۲) سخنرانی نوروزی در جمع اقشار مختلف مردم، ۱۴۰۴/۱/۱
۱۳) بیانات در دیدار زائران و مجاوران بارگاه حضرت علی‌بن‌موسی الرضا، ۱۳۸۸/۱/۱
علاوه بر سرمایه‌گذاری مستقیم، مردم در تحقق شعار سال نقشهای دیگری نیز دارند. در این خصوص رهبر انقلاب می‌فرمایند: «در مصارف گوناگون شخصی و خانوادگی، اسرافِ فردی صورت میگیرد. تجمل‌گرائی‌ها، چشم و هم‌چشمی‌ها، هوسرانی افراد خانواده، مرد خانواده، زن خانواده، جوان خانواده، چیزهای غیر لازم خریدن؛ اینها از موارد اسراف است. وسائل تجملات، وسائل آرایش، مبلمان خانه، تزئینات داخل خانه؛ اینها چیزهائی است که ما برای آنها پول صرف میکنیم. پولی که میتواند در تولید مصرف شود، سرمایه‌گذاری شود، کشور را پیش ببرد، به فقرا کمک کند، ثروت عمومی کشور را زیاد کند، این را ما صرف میکنیم به این چیزهای ناشی‌شده‌ی از هوس، چشم و هم‌چشمی، آبروداری‌های خیالی. مسافرت میروند، می‌آیند، میهمانی درست میکنند -گاهی خرج آن میهمانی، از مسافرت مکه‌ای که رفته‌اند، بیشتر است! - عروسی میگیرند، عزا میگیرند؛ هزینه‌ای که برای این میهمانی‌ها مصرف میکنند، هزینه‌های گزافی است؛ انواع غذاها! چرا؟ چه خبر است؟ در کشور ما هنوز هستند کسانی که از اوّلیات هم محرومند. باید کمک کنیم کشور پیش برود. نمیگوئیم پول را بردارید بروید حتماً انفاق کنید -البته اگر انسان انفاق بکند، بهترین کار است- اما حتّی اگر انفاق هم نکنند، همین پولی که صرف این تجملات میشود، در تولید برای خودشان به کار بیندازند، در کارخانجات سهیم شوند و تولید کنند، باز برای کشور مفید است. (۱۳)»
۱) سخنرانی نوروزی در جمع اقشار مختلف مردم، ۱۴۰۴/۱/۱
۲) پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۴، ۱۴۰۳/۱۲/۳۰
۳) بیانات در دیدار جمعى از کارگران سراسر کشور، ۱۳۹۴/۲/۹
۴) سخنرانی نوروزی در جمع اقشار مختلف مردم، ۱۴۰۴/۱/۱
۵) بیانات در مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) ۱۳۹۵/۳/۱۴
۶) بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی، ۱۳۸۷/۱/۱
۷) پیام نوروزی به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۴، ۱۴۰۳/۱۲/۳۰
۸) سخنرانی نوروزی در جمع اقشار مختلف مردم، ۱۴۰۴/۱/۱
۹) بیانات در دیدار فعالان بخشهای اقتصادی کشور، ۱۳۹۰/۵/۲۶
۱۰) بیانات در دیدار کارگران، ۱۴۰۳/۲/۵
۱۱) بیانات در دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیأت دولت، ۱۳۹۱/۶/۲
۱۲) سخنرانی نوروزی در جمع اقشار مختلف مردم، ۱۴۰۴/۱/۱
۱۳) بیانات در دیدار زائران و مجاوران بارگاه حضرت علی‌بن‌موسی الرضا، ۱۳۸۸/۱/۱
برچسبها: سال سرمایه‌گذاری برای تولید؛
