امروز دوشنبه، ۲۸ آبان ۱۴۰۳
|یادداشت|
نیاز زمانه ما به منظومه معرفتی روشی جهادتبیینِ امام حسن مجتبی علیه‌السلام
تمدن در گرو تدین است و معیار عقلانیت یک جامعه در تمسک به اصول انسانی و ارزش های دینی است وازباب اهمیت عقلانیت اصیل است مه قسمتی مهم از جهالت دنیای مدرن در دوری آنان از عقل نه علم خلاصه می گردد. چراکه یکی از مختصات مهم دوران مدرن(در کنار مولفه های درست و غلط آن) جهالت عقلی است؛ همان جهالت عقلی که در عصر قبل از بعثت هم وجود داشت. در خطبه یکم نهج البلاغه حضرت علی ع اشاره دارند که "فهداهم به من الضلاله و انقذهم من الجهاله ".جهل علمی عصر جاهلیت گذشته و عصر جاهلیت مدرن جهالتی ناشی از نسیان معرفت توحیدی است و واضح است که این جهالت در برابر علم و دانش نیست بلکه بالاتر از آن جهالتی در برابر عقل و عقلانیت تعالی محور است. علم و درس و دانش فقط پل و ابزاری است برای اینکه انسان عاقل شود وبتواند به یافته های عقلانیت تعالی محور عمل نماید. جهالت عصر مدرن مبتنی بر دانشی است که بوسیله عقل خود بنیاد و سکولار راهبری و مدیریت می شود و نتیجه این جهالت عقلی چیزی جز استبداد و استکبار و تحقیر همنوع نیست.
زبان هر ملت و امتی تنها وسیله سخن گفتن و رفع نیازمندیهای روزانه وی نیست، بلکه وسیله اندیشیدن، جهان بینی، عمل اجتماعی، هویت اجتماعی و روابط خرد و کلان با یکدیگر و با جهان پیرامون و با زمانهای گذشته، حال و آینده است زبان منطقی جهاد تبیین موجب بالندگی فرهنگ اصیل ایران اسلامی است. به ضلع فرهنگ در کنار اقتصاد و امنیت کارآمدی را می بخشد به مثابه قدرت نرم برای احیا جامعه دینی است.
حضرت علی علیه السلام به جهاد با السنة و جهاد زبانی اشاره دارند که می فرمایند وَ اللَهَ اللَهَ فِی الجِهَادِ بِاَموَالِکُم وَ اَنفُسِکُم وَ اَلسِنَتِکُم فِی سَبِیلِ اللَه.
از لوازم مهم جهاد تبیین استفاده از شیوه‌های اخلاقی و بیان مسائل همراه با منطق، متانت، عقلانیت کامل و استفاده از عواطف انسانی، و پرهیز از دشنام، تهمت، دروغ و فریبکاری در مواجهه با افکار عمومی است.
نمونه های مهمی از جهادتبیین در تاریخ سیاسی. اجتماعی صدر اسلام وجود دارد که توجه به منظومه معرفتی-روشی حضرت امام حسن جتبی علیه السلام دربرابر دشمنی ترکیبی معاویه با امامت حقیقی امت اسلامی مثالی مهم از جهاد تبیین بوده است که در ادامه مستند به نامه آن حضرت علیه السلام به معاویه بن ابی سفیان که توسط جندبن عبدالله ازدی فرستاده شد(دخیّل، ۱۳۹۸: ۱۱۵) می‌توان از الگوی تبیین و روشنگری امام همام علیه السلام در قالب پنج محور بینش الهیاتی، اخلاق محوی، سنت الهی، پذیرش مردمی، دشمن شناسی و اتمام حجت بر مخالفان سخن گفت:
۱/بینش توحیدی. الهیاتی
در تفسیر نامه مذکور می توان گفت که حضرت در نامه خود بعد از حمد و ثنای الهی فلسفه بعثت حضرت محمد ص را برای جهانیان در قالب رحمت و نعمت بزرگ احیا ء امر انسانی و امر الهی و بیم دهنده زندگان در مقابل کفار مطرح کردند قیام به امر لله حضرت پیامبر اکرم ص و عدم کوتاهی ایشان از نکات برجسته سبک حیات طیبه خاتم الانبیاء بوده است و نتیجه رسالت ایشان عزت مومنین بود.
۲/اخلاق محوری
حضرت امام حسن علیه السلام اشاره دارند که قریش بدون انصاف و احتجاج، حق اهل بیت محمد ص را گرفت و درمقابل استدلال و انصاف امامان ع ظلم را پیشه خود ساختند.
۳/توجه به سنت الهی
حضرت ضمن اشاره به سنت الهی اشاره دارند که نتیجه ظلم معاویه و دیگر دشمنان دین محرومیت وشکست است و پیروزی از آن مومنان است.
۴/تاکید براقبال مردمی
امام حسن مجتبی ع ضمن اشاره به نقش واقبال و بیعت مسلمانان با ایشان در پذیرش رهبری امت تاکید دارند که مسلمانان بعد از حضرت علی علیه السلام امام حسن ع را به ولایت و جانشینی خود برگزیدند.
۵/دشمن شناسی
حضرت درمحاجه با دشمن اشاره دارند که معاویه شایستگی امر زعامت امت اسلامی را ندارد چراکه نه فضیلتی در دین دارد ونه اثر پسندیده ای در اسلام دارد و سابقه حزبی و گروهی معاویه در دشمنی با اسلام را نیز مورد تاکید می دهد.
۶/ اتمام حجت بر مخالفان
ایشان همچنین اشاره دارند که هدف از این نامه آن بوده است که عذری بین امام و خدا در باره معاویه باقی نماند و ازمعاویه می خواهند که با رد اصرار بر باطل خود به فکر عاقبت خود و صلاح مسلمانان باشد تا اتحاد و اصلاح در امت اسلامی برقرار شود.
زبان هر ملت و امتی تنها وسیله سخن گفتن و رفع نیازمندیهای روزانه وی نیست، بلکه وسیله اندیشیدن، جهان بینی، عمل اجتماعی، هویت اجتماعی و روابط خرد و کلان با یکدیگر و با جهان پیرامون و با زمانهای گذشته، حال و آینده است زبان منطقی جهاد تبیین موجب بالندگی فرهنگ اصیل ایران اسلامی است. به ضلع فرهنگ در کنار اقتصاد و امنیت کارآمدی را می بخشد به مثابه قدرت نرم برای احیا جامعه دینی است.
حضرت علی علیه السلام به جهاد با السنة و جهاد زبانی اشاره دارند که می فرمایند وَ اللَهَ اللَهَ فِی الجِهَادِ بِاَموَالِکُم وَ اَنفُسِکُم وَ اَلسِنَتِکُم فِی سَبِیلِ اللَه.
از لوازم مهم جهاد تبیین استفاده از شیوه‌های اخلاقی و بیان مسائل همراه با منطق، متانت، عقلانیت کامل و استفاده از عواطف انسانی، و پرهیز از دشنام، تهمت، دروغ و فریبکاری در مواجهه با افکار عمومی است.
نمونه های مهمی از جهادتبیین در تاریخ سیاسی. اجتماعی صدر اسلام وجود دارد که توجه به منظومه معرفتی-روشی حضرت امام حسن جتبی علیه السلام دربرابر دشمنی ترکیبی معاویه با امامت حقیقی امت اسلامی مثالی مهم از جهاد تبیین بوده است که در ادامه مستند به نامه آن حضرت علیه السلام به معاویه بن ابی سفیان که توسط جندبن عبدالله ازدی فرستاده شد(دخیّل، ۱۳۹۸: ۱۱۵) می‌توان از الگوی تبیین و روشنگری امام همام علیه السلام در قالب پنج محور بینش الهیاتی، اخلاق محوی، سنت الهی، پذیرش مردمی، دشمن شناسی و اتمام حجت بر مخالفان سخن گفت:
۱/بینش توحیدی. الهیاتی
در تفسیر نامه مذکور می توان گفت که حضرت در نامه خود بعد از حمد و ثنای الهی فلسفه بعثت حضرت محمد ص را برای جهانیان در قالب رحمت و نعمت بزرگ احیا ء امر انسانی و امر الهی و بیم دهنده زندگان در مقابل کفار مطرح کردند قیام به امر لله حضرت پیامبر اکرم ص و عدم کوتاهی ایشان از نکات برجسته سبک حیات طیبه خاتم الانبیاء بوده است و نتیجه رسالت ایشان عزت مومنین بود.
۲/اخلاق محوری
حضرت امام حسن علیه السلام اشاره دارند که قریش بدون انصاف و احتجاج، حق اهل بیت محمد ص را گرفت و درمقابل استدلال و انصاف امامان ع ظلم را پیشه خود ساختند.
۳/توجه به سنت الهی
حضرت ضمن اشاره به سنت الهی اشاره دارند که نتیجه ظلم معاویه و دیگر دشمنان دین محرومیت وشکست است و پیروزی از آن مومنان است.
۴/تاکید براقبال مردمی
امام حسن مجتبی ع ضمن اشاره به نقش واقبال و بیعت مسلمانان با ایشان در پذیرش رهبری امت تاکید دارند که مسلمانان بعد از حضرت علی علیه السلام امام حسن ع را به ولایت و جانشینی خود برگزیدند.
۵/دشمن شناسی
حضرت درمحاجه با دشمن اشاره دارند که معاویه شایستگی امر زعامت امت اسلامی را ندارد چراکه نه فضیلتی در دین دارد ونه اثر پسندیده ای در اسلام دارد و سابقه حزبی و گروهی معاویه در دشمنی با اسلام را نیز مورد تاکید می دهد.
۶/ اتمام حجت بر مخالفان
ایشان همچنین اشاره دارند که هدف از این نامه آن بوده است که عذری بین امام و خدا در باره معاویه باقی نماند و ازمعاویه می خواهند که با رد اصرار بر باطل خود به فکر عاقبت خود و صلاح مسلمانان باشد تا اتحاد و اصلاح در امت اسلامی برقرار شود.
لطفاً نظر خود را بنویسید:
ضمن تشکر ، نظر شما با موفقیت ثبت شد.
