اشاره: استاد غلامرضا جلالی از اساتید حوزه و دانشگاه در خراسان رضوی و از پژوهشگران تاریخ مفاخر شیعه است. وی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (پژوهشکده اسلام تمدنی) و مدیر گروه انساب بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی است. از او مقالات و کتب متعددی به چاپ رسیده است که از آنها میتوان به «تقویم تاریخ خراسان از مشروطه تا انقلاب اسلامی»، «مشهد در بامداد نهضت امامخمینی(ره)» و «مشاهیر مدفون در حرم رضوی» اشاره کرد.
در نشست پیشهمایش بزرگداشت آیتالله حاج سید جواد حسینی خامنهای که صبح پنجشنبه چهارم آذر به همت ستاد بزرگداشت این عالم ربانی در مشهد برگزار شد، استاد غلامرضا جلالی، عضو هیئت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی دفتر تبلیغات اسلامی گفت: آیتالله سیدجواد خامنهای زمانی در نجف حضور داشتند که آنجا یکی از بهترین دورههای علمی خود را پشت سر میگذاشت.
وی با اشاره به راههای بررسی شخصیت بزرگانی چون آیتالله حاج سید جواد حسینی خامنهای گفت: اگر بخواهیم شخصیت آیت الله سید جواد حسینی خامنهای را به درستی بررسی کنیم باید ببینیم که ایشان در چه شرایط زمانی بودهاند، مقتضای زمان ایشان چه بوده، از چه فرهنگهایی تغذیه کرده و بر کدام فرهنگها تاثیر گذاشتهاند.
وی با اشاره به اینکه مقاطع حیات ایشان را میتوانیم به پنج دوره یا پنج نقطهعطف تقسیم کنیم؛ افزود: نقطه اول تولد و حضور کوتاهمدت ایشان در نجف است که تا سه سالگی ایشان است، ایشان سپس در سهسالگی به همراه پدرشان به تبریز مهاجرت میکنند و در همان دوران کودکی و نوجوانی با شخصیتهای مهمی در ارتباط بودند؛ چراکه در آن دوران بسیاری از شخصیتهای تأثیرگذار دوران قاجار در تبریز حضور داشتند و پدر خود ایشان نیز شخصیتی مهم و ویژه بودند.
وی در ادامه با اشاره به مهاجرت آیتالله سید جواد خامنهای به مشهد مقدس، افزود: ایشان حدود ۸ سال در مشهد بودند که در آن دوران شخصیتهای علمی فراوانی در این شهر زندگی میکنند؛ کسانی مانند آقابزرگ حکیم شهیدی که شاگرد مرحوم میرزای جلوه و ناقل مکتب فلسفی تهران به مشهد بوده است و نیز مرحوم میرزا محمد آقازاده و حاجآقا حسین قمی و نیز میرزا مهدی اصفهانی که همگی از برترین اساتید حوزه علمیه خراسان محسوب میشوند و آیتالله سید جواد خامنهای نیز در نزد ایشان به تحصیل پرداخته است.
وی نقطه بعدی را هجرت ۶ ساله به نجف اشرف عنوان کرد و گفت: ایشان در نجف نیز در زمانی حضور داشتند که بهترین اساتید در نجف بودند و نجف یکی از بهترین دورههای علمی خود را پشت سر میگذاشت. ایشان در نجف هم از محضر شخصیتهای برجستهای مانند آیات سید ابوالحسن اصفهانی، کمپانی، میرزای نائینی و آقاضیاء عراقی بهره بردند. این بهرهمندی از محضر شخصیتهای برجسته و علمای تراز اول که هر کدام مشرب ویژهای داشتند، از فرزانگی خاصی در آیتالله سید جواد خامنهای حکایت میکند که توانسته است این مبانی متعدد را در خود هضم کند.
استاد جلالی در ادامه با اشاره به مقطع چهارم حیات آیتالله سید جواد خامنهای، گفت: دوره چهارم زندگی ایشان توأم با اتفاقاتی مثل نهضتهای گوهرشاد و نهضت ملی شده است و تأثیر مصاحبت و شرکت ایشان در تمام تحولات اجتماعی آن دوران در گفتارها و آثار و اسنادی که از ایشان باقی مانده مشهود است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده اسلام تمدنی دفتر تبلیغات اسلامی پنجمین مقطع حیات ایشان را دوران انقلاب اسلامی، برشمرد و افزود: این دوره از حیات ایشان آزمون تمامعیار از شخصیتی است که در فرازوفرود زمانه ساخته شده است؛ زیرا در جریان انقلاب اسلامی حجم قابل توجهی فشار بر بیت ایشان وجود داشته است؛ بهویژه از نظر فشارها و مزاحمتهایی که ساواک برای خاندان ایشان ایجاد میکرد. این دوران زندگی ایشان منتهی میشود به حضور فرزند ایشان، یعنی آیتالله سید علی خامنهای در بالاترین مناصب کشوری و ریاست جمهوری که باز هم در این دوران شخصیت آیتالله سید جواد خامنهای تغییری نمیکند و ایشان کوچکترین توقعی از فرزند خودشان ندارند و در همان خانه سادهای که سالیان سال زندگی میکردند، به زندگی ادامه میدهند.
وی در پایان با اشاره به متن نامههای آیتالله سید جواد خامنهای به شاگردش آیتالله نصرالله شبستری، گفت: در این نامهها چند نکته بسیار ویژه به دست میآید؛ ازجمله اینکه سلوک إلی الله و فراستی که از ناحیه خدا به انسان مؤمن و سالک اعطا میشود، بزرگترین دستمایه حرکت ایشان در این فضاهای بسیار متعارض بوده و نتیجه این شده که توانسته یک شخصیت یکپارچه تأثیرگذار داشته باشد