راهِ «احیای اقتصاد»

«جهش تولید» عنوانی بود که رهبر انقلاب برای شعار سال ۹۹ برگزیدند و با تأکید بر اینکه «جهش تولید در واقع از ابزارهای قدرت است.» ۱۳۹۹/۰۱/۰۳تصریح کردند: «جهش تولید خواهد توانست اقتصاد کشور را احیا کند.» ۱۳۹۹/۰۲/۱۷ ایشان در ابتدای سال ۱۴۰۰ نیز با تأکید بر اینکه علی‌رغم برخی پیشرفت‌ها «آنچه در سال ۹۹ هدف بود و جهش تولید نام‌گذاری شده بود، به‌صورت کامل صورت نگرفت.» ۱۴۰۰/۰۱/۰۱ این سال را سالِ «تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» نام‌گذاری کردند. اما حمایت از تولید و رفع موانع پیش‌روی آن چگونه صورت می‌گیرد؟ در سخن هفته شماره ۲۸۱ خط حزب‌الله به این موضوع پرداخته‌ایم.

اسلام به ما آموخته است که «"لیس منّا من ترک دنیاه لأخرته و لا ءاخرته لدنیاه" دنیا را برای آخرت نباید ترک کرد، همچنان که آخرت را نباید فدای دنیا کرد. در یک روایتی میفرماید "اعمل لدنیاک کأنّک تعیش ابدا" یعنی برنامه‌ریزی دنیا را فقط برای چندروزه زندگىِ خودت نکن؛ برای پنجاه سال برنامه‌ریزی کن.» ۱۹/۰۷/۹۱ رسیدن به هر هدفی بدون برنامه‌ریزی ممکن نخواهد شد و مسائل اقتصادی از جمله مسئله تولید نیز همین‌گونه است. اگر می‌خواهیم که تولید جوری جهش پیدا کند که یک تغییر محسوسی در زندگی مردم به وجود بیاورد، در درجه اول این کار «احتیاج به برنامه‌ریزی دارد؛ سازمان برنامه به نحوی، مجلس شورا و مرکز تحقیقاتش به نحوی، قوه قضائیّه به نحوی، مجموعه‌های دانش‌بنیان به نحوی. مجموعه‌های جوان و مبتکر بحمدالله در کشور زیادند... این‌ها باید همه در برنامه‌ریزی‌ها شرکت کنند و این کار با برنامه‌ریزی ان‌شاء‌الله پیش برود.» ۰۱/۰۱/۹۹

  سرمایه‌گذاری اساس کار است
«برای جهش تولید اساس کار، سرمایه‌گذاری است.» ۱۳۹۹/۰۶/۰۲ و از طرفی «سرمایه‌گذاری در کشور ما سالها است که اختلال پیدا کرده.» ۱۳۹۹/۰۶/۰۲. با توجه به اینکه «از ویژگی‌های سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مردم‌محوری است» ۱۳۹۲/۱۲/۲۰ برای حل این مشکل «خود مردم میتوانند نقش ایفا کنند؛ چه آنهایی که سرمایه دارند و این سرمایه را در راه مثلاً بعضی از داد و ستدها و سوداگری‌های بی‌مورد مصرف میکنند میتوانند این‌ها را در راه تولید مصرف کنند، چه کسانی که میخواهند کمک کنند به دیگران» ۱۴۰۰/۰۱/۰۱  «تجربه هم به ما نشان میدهد و معارف اسلامی هم تأکید میکند که هرجا مردم می‌آیند دست خدا هم هست» ۱۳۹۲/۱۲/۲۰ البته مسئولان بایستی برای این‌ها «برنامه‌ریزی کنند تا هرکسی بداند که با یک سرمایه کم چطور میشود به تولید کشور کمک کرد؛ یعنی همه خیال نکنند که بایستی میلیاردی سرمایه داشته باشند تا بتوانند در تولید وارد بشوند.» ۱۴۰۰/۰۱/۰۱

  برطرف کردن موانعِ درونی
تا وقتی که موانع از سر راه تولید برداشته نشود تولید ملی آن جهش لازم را نخواهد کرد. این موانع آنقدر آزاردهنده‌اند که رهبر انقلاب از آن به‌عنوان صخره‌ای در برابر تولید یاد کردند. گاهی ممکن است برخی مسئولان کشور «به ذهنشان بگذرد که خب موانع [تولید] در اختیار ما نیست، مثلاً تحریم خارجی است؛ بله، بعضی از موانع این‌جوری است و تحت اختیار ما نیست... لکن بسیاری از موانع هم موانعی است که در درون کشور است و این‌ها به جد موجب مانع‌شدن از تولید و موجب جلوگیری از جهش تولید است؛ این‌ها را میشود برطرف کرد.» ۱۳۹۹/۰۶/۰۲ برخی از مهمترین موانع تولید عبارت‌اند از: «کیفیت پایین برخی کالاهای داخلی نسبت به خارجی،  تمایل برخی به خرید کالای خارجی، وجود کالای قاچاق در کشور، وارداتی که به تولید داخلی آسیب میرساند، تفاخر به برندهای خارجی، تغییرات مکرر در قوانین اقتصادی، ضعیف بودن فرهنگ کار و فرار از کارهای سخت و وجود مفاسد اقتصادی» ۱۳۹۴/۰۲/۰۹ و «مقرّرات زائد و غیر لازم و دست‌وپاگیر، یا کمک نکردن بانک‌ها و نظام بانکی»  ۰۱/۰۱/۱۴۰۰ نگاهی به این فهرست به ما نشان می‌‌دهد که «هم سرمایه‌گذار، هم کارگر، هم مصرف‌کننده، هم دستگاه‌های متولّی دولتی ... باید همه باهم همکاری کنند تا این صخره بزرگ را از سر راه حرکت کشور بردارند.» ۱۳۹۴/۰۲/۰۹


تولید بدون مشوق نمی‌شود
«سرمایه‌گذاری در امر تولید احتیاج دارد به مشوّق» ۱۳۹۹/۱۲/۳۰ در حال حاضر برای تولید «نه آنچنان مشوّقی وجود داشته و نه در مورد هزینه‌های تولید فکری شده» ۱۳۹۹/۱۲/۳۰ از جمله حمایت‌هایی که می‌تواند از تولید صورت گیرد «مشوّق‌های قانونی یا کمک کردن به وارداتی که تولید متوقّف به آنها است؛ [مثلاً] بعضی از موارد تولید ما، احتیاج به مواد اوّلیّه دارد که باید از خارج بیاید یا مثلاً برخی از ماشین‌آلات و امثال این‌ها که بایستی به این‌ها کمک بشود و تسهیل بشود.» ۱۴۰۰/۰۱/۰۱ باید «کار تولیدی تشویق بشود. امروز نقدینگی در کشور به حدّ خیلی زیادی رسیده؛ این نقدینگی میتواند بلا باشد، مایه تورّم باشد، به هرجایی هجوم بکند مثل سیل ویرانگری کند، همین نقدینگی اگر هدایت بشود به سمت تولید، میتواند مثل یک دریاچه یا مثل یک استخر، رحمت الهی باشد»  ۱۳۹۸/۰۲/۲۴ در سوی دیگر «یک کمک عمده برای تولید این است که قدرت خرید مردم بالا برود» ۱۴۰۰/۰۱/۰۱ فرض کنید یک کالای باکیفیت ایرانی «تولید شد و تقاضای مردمی وجود نداشت» خب طبیعی است که در آن صورت «تولید شکست می‌خورد؛ یعنی قدرت خرید مردم [مهم است] که این همان مسئله ارزش پول ملّی است»  ۱۴۰۰/۰۱/۰۱ پشتیبانی دیگر از تولید قطع دست واسطه‌ها در اقتصاد است. بسیاری از اوقات به‌جای اینکه تولیدکننده از زحمتی که کشیده سود ببرد «متأسّفانه این سود را دلالها و واسطه‌ها و این دستهای وسط و سودجو میبرند» ۱۳۹۹/۱۲/۱۵ «اگر دست واسطه‌های بی‌مورد قطع بشود، کمک زیادی به تولید خواهد شد»  ۱۴۰۰/۰۱/۰۱

  ارتقای کیفیت کالاهای داخل
اگر اقتصاد ما جهش کمّی تولید داشته باشد اما «جهش کیفی نداشته باشیم، پیش نخواهیم رفت؛ یعنی اگر جهش کیفی وجود نداشته باشد، در بحث مصرف داخلی هم درمی‌مانیم» ۱۳۹۹/۰۲/۱۷ «مسئله مرغوبیت و کیفیت و استحکام [کالاهای تولید داخل] خیلی مهم است. اگر چنانچه جنس تولید داخلی، این خصوصیات را داشته باشد، به طور طبیعی تمایل پیدا میشود.» ۱۳۸۹/۰۶/۱۶ اما اگر خریدار داخلی بعد از خرید جنس ایرانی ببیند که «محصول داخلی کیفیت ندارد، به ‌طور طبیعی کشانده میشود به سمت محصول خارجی» ۱۳۹۹/۰۲/۱۷ آن‌وقت اگر این اتفاق بیفتد دیگر معلوم نیست که «دولت هم بتواند جلوگیری کند. باید کاری کنیم که مصرف‌کننده داخلی قانع بشود به اینکه این کیفیت، کیفیت مطلوبی است...» ۱۳۹۹/۰۲/۱۷

  تولید برای معیشت
باید بدانیم که کشور ما با حرکت معمولی به‌جایی نخواهد رسید «جهش لازم است، حرکت مضاعف لازم است؛ و زمینه این حرکت مضاعف خوشبختانه در کشور وجود دارد. عناصر بسیار خوبِ مبتکر، جوانهای آماده به کار، جوانها‌ی تشنه کار در کشور وجود دارند، میتوانیم از وجود این‌ها استفاده کنیم و تولید را به معنای واقعی کلمه جهش بدهیم، و جهش تولید خواهد توانست اقتصاد کشور را احیا کند.» ۱۳۹۹/۰۲/۱۷ اگر کسانی که دست‌اندرکار اقتصاد کشور هستند جوری عمل کنند که تولید جهش پیدا کند آن‌وقت قطعاً «یک تغییر محسوسی در زندگی مردم ان‌شاء‌الله به وجود می‌آید». ۱۳۹۹/۰۱/۰۱ و آن‌وقت است که «غصه بزرگ معیشت مردم» رفع خواهد شد.