تفاوت در روشهای ایشان ناشی از تفاوت در «مبانی» نیست، بلکه به دلیل «اقتضائات پیرامونی» است و این نور با توجه به شرایط مختلف، به گونههای مختلفی تجلی پیدا میکند.
نخست اینکه بعد از رحلت پیامبر تا روی کارآمدن امیرالمؤمنین یک اندیشهی مبرا از جهل بر جامعهی دینی حاکم نبود. وقتی انتقال درست اطلاعات دینی به مردم صورت نگیرد، در چنین فضایی هرچیزی امکان دارد رخ دهد.
معاویه در سال ۵۶ یا ۵۷ هجری نامهای به امام حسین علیهالسلام نوشت. شاید مهمترین سندی که برای شناخت موضع امام حسین علیهالسلام و شیوهی مواجههی ایشان با معاویه داریم، پاسخ به همین نامه است.