فناوری هسته‌ای می‌تواند زیرساخت‌های علمی و فناورانه ایجاد کند

نقش دستاوردهای هسته‌ای در ارتقای دیپلماسی و مذاکرات بین‌المللی و همچنین افزایش منزلت و جایگاه ایران در حوزه هسته‌ای در سطح جهانی یکی از موضوعاتی است که رهبر انقلاب در سخنرانی ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ با عنوان «آبروبخشی و وزن سیاسی» به آن اشاره داشتند و آن را مورد توجه قرار دادند.
به همین منظور رسانه KHAMENEI.IR در گفتگویی با دکتر جواد کریمی ثابت، استاد تمام و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، آبروبخشی پیشرفت صنعت هسته‌ای برای کشور را مورد بررسی قرار داده است که به مناسبت سالروز شهادت دانشمند هسته‌ای، شهید داریوش رضایی‌نژاد متن آن را منتشر میکند.

یکی از موضوعاتی که رهبر انقلاب در دیدار ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ در خصوص صنعت هسته‌ای بیان داشتند، جنبه «آبروبخشی و وزن سیاسی» این صنعت برای کشور بوده است. لطفا با توجه به سفرها و تعاملات خارجی که داشته‌اید و هم‌چنین تجربه کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای در اصفهان، راجع به مصادیق این اعتباربخشی بین‌المللی توضیح بفرمایید. به‌عبارت دیگر صنعت هسته‌ای چگونه به قدرت نرم ایران در عرصه بین‌الملل کمک می‌کند؟
همان‌طور که همه می‌دانیم حضرت آقا کلمات را بسیار دقیق انتخاب و بیان می‌نمایند. اگر به معنی آبرو رجوع کنیم، درمی‌یابیم که آبرو به معنی عزت، احترام و اعتبار می‌باشد. به معنی حقیقی فناوری هسته‌ای برای کشور ایران و بخصوص برای جامعه علمی آن اعتبارو عزت ایجاد نموده است. بنده در مأموریت‌های کاری که در تعامل با بخش‌های علمی- فنی دیگر کشور های پیشرفته دنیا داشته‌ام این موضوع را کاملاً از نحوه برخورد و رفتار آنها به خوبی لمس نموده‌ام. دستیابی به علم و فناوری در حوزه هسته‌ای راه را برای حضور در عرصه‌های  دیگر علم و فناوری برای کشورمان  به عنوان یک بازیگر توانمند هموار نموده است. شاهد دیگر این ادعا برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی هسته‌ای در اردیبهشت ماه سال جاری بود، که تعداد قابل توجهی از پژوهشگران داخلی و خارجی این حوزه در کنفرانس مشارکت کرده و به ایراد سخنرانی پرداختند. همچنین حضور رافائل گروسی رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این کنفرانس نشان میدهد در سطح بین‌المللی اعتبار ایران به عنوان یک کشور هسته‌ای کاملاً تثبیت شده است و دانش و فناوری ایرانی در این حوزه توانسته در سطح شاخصهای بین‌المللی ارتقا پیدا کند.

 درخلال گفتگوهایی که در حاشیه کنفرانس با  میهمان خارجی داشتم، نگاه تحسین‌آمیزشان به پیشرفت کشورمان در این حوزه بسیار نمایان بود همچنین درخواست‌های همکاری که از سوی همکاران خارجی داشتیم نشانگر احترام و منزلتی است که کشور عزیزمان و پژوهشگران ایران عزیز به واسطه پیشرفت در فناوری هسته‌ای کسب نموده‌اند.

 همه به خوبی می‌دانیم که فناوری هسته‌ای قدرت ژئوپلیتیکی ایران را به میزان بسیار زیادی افزایش داده و این موضوع در مذاکرات هسته‌ای که از سال ۸۲ آغاز شده و تا کنون نیز ادامه دارد بسیار آشکار است. صرف‌نظر از فراز و فرود این مذاکرات در طول زمان، متناسب با عمق و سطح پیشرفت فناوری هسته‌ای قدرت چانه‌زنی و قدرت ژئوپلیتیکی ما نیز افزایش یافته است.

 متأسفانه تبلیغات سوئی توسط سلطه‌گران دنیا جهت نشان دادن تصویر نادرستی از فناوری هسته‌ای در ایران برای جهانیان در حال انجام است. روایت‌گری‌‌هایی که با حقایق و واقعیت‌های فناوری هسته‌ای در کشور ما در تضاد است. به گمانم در گام نخست ما باید با یک دیپلماسی قوی رسانه‌ای و علمی نسبت به ارائه تصویرواقعی در این زمینه اقدام نماییم و همزمان با ایجاد یک ارتباط گسترده با کشورهای مسلمان و دوست و ارائه خدمات علمی-فنی در حوزه فناوری هسته‌ای و به اشتراک‌گذاری تجربیات کشورمان، آن‌ها را نیز در این پیشرفتهای بشر دوستانه شریک نماییم. به طور قطع چنین اقداماتی کمک به  ایجاد ارتباطات بیشتر بین‌المللی و بهبود ارتقاء جایگاه ایران عزیزمان در حوزه هسته‌ای خواهد کرد. همچنین میتوانیم با توجه به سطح دانش و تجربیات متخصصین داخلی با حضور در کارگروه‌های تدوین مستندات علمی که در آژانس به صورت مستمر تهیه و به روز رسانی میشود مشارکت فعالانه‌تری داشته باشیم.

با توجه به هدفگذاری سند راهبردی سازمان انرژی اتمی برای رسیدن به بیست هزار مگاوات توان هسته‌ای و تاکید رهبر انقلاب بر این موضوع، لطفاً راجع به مبانی این سیاست توضیح دهید. از لحاظ اقتصادی چه ارزیابی‌هایی برای تکمیل سبد انرژی کشور با ۲۰ هزارمگاوات برق هسته‌ای صورت گرفته است و سهم هسته‌ای در سبد انرژی کشور تا ۱۴۲۰ چه میزان باید باشد؟
پیشرفت هر کشوری وابسته به تأمین و تضمین دسترسی به انرژی است. این موضوع برای کشورهای در حال توسعه مثل کشور ما بسیار حائز اهمیت است. یکی از پرمصرف‌ترین صورت انرژی، برق است. در حال حاضر مصرف برق در کشور ما در حدود ۷۰ تا ۷۵ هزار مگاوات در ساعات اوج مصرف می‌باشد و با در نظر گرفتن هدف‌گذاری رشد اقتصادی ۸ درصد سالانه برای کشور در برنامه توسعه هفتم و به طور کلی در سیاستهای کلان توسعه کشور و با توجه به اینکه سالانه رشد افزایش مصرف برق ما فراتر از ۵.۶ درصد می‌باشد (حداقل پیش‌بینی رشد مصرف برق که امسال بیش از هشت درصد رشد مصرف گزارش شده است) با یک حساب بسیار ساده و سر انگشتی  تا سال ۱۴۲۰ چیزی بیش‌تر از ۱۵۰ هزار مگاوات نیاز انرژی الکتریکی کشور خواهد بود. البته این یک تقریب بسیار ساده است و پیش‌بینی ما در صورت داشتن رشد ۸ درصد اقتصادی در سال بیش‌تر از این میزان خواهد بود. از طرف دیگر بحث چالشهای ناشی از سرعت تغییرات اقلیمی و موضوعات زیست محیطی و گرم شدن زمین به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای که  کشورهای جهان را به سمت تولید انرژی‌های با تولید کربن صفر رهنمون می‌نماید. در میان انرژیها با کربن صفر انرژی هسته‌ای از بهترین گزینه‌ها می‌باشد و این موضوع در نشست سالانه کپ- ۲۸ در امارات مورد اجماع جهانی قرار گرفت و مقرر شد تا سال ۲۰۵۰ جهت مقابله با چالشهای زیست محیطی تولید برق هسته‌ای در جهان سه برابر گردد. از طرف دیگر یکی از مشکلات کشور ما بحث خشکسالی و کمبود منابع آب برای مصارف خانگی، کشاورزی و صنعتی است. با توجه به موقعیت کشور ناگزیر به استفاده از منابع آب دریا خواهیم بود. شیرین‌سازی آب دریا و انتقال آن به مرکز کشور به منابع زیادی از انرژی نیاز خواهد داشت به نظر می‌رسد یکی از منابع پایدار انرژی برای این موضوع نیروگاه‌های هسته‌ای کنار آب دریا می‌باشد.

مطابق با سیاستهای ابلاغ شده توسط رهبر انقلاب اسلامی در صورتی که سازمان انرژی ایران مطابق با سند راهبردی خود بتواند تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای را  تا پایان ۱۴۲۰عملیاتی نماید سهم برق هسته‌ای  به صورت تقریبی چیزی در حدود ۱۵ درصد خواهد بود.  جهت تعیین سهم بهینه هر نوع انرژی در سبد انرژی یک کشور پارامترها و عوامل بسیار زیادی موثر می‌باشد. لیکن به طور خیلی کلی و با توجه به گزارشات و تحلیلهای  علمی -اقتصادی بین‌المللی سهم حداقل ده تا بیست درصدی برق هسته‌ای در سبد انرژی الکتریکی یک کشور سهم منطقی می‌باشد.

چه چالش‌ها و موانعی در مسیر اجرای این برنامه وجود دارد (مسائلی همچون ذخایر اورانیوم و ساخت سوخت) و چگونه می‌توان بر آنها غلبه کرد؟
پنج دسته چالش بر سر راه عملیاتی کردن اهداف سند راهبردی سازمان وجود دارد، چالش اول شامل منابع مالی است که جهت اجرای این سند به طور تقریبی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد دلار هزینه ساخت و راه‌اندازی مورد نیاز خواهد بود و چالش دوم تدوین یک راهبرد اثر بخش و کارامد جهت اکتساب دانش و فناوری لازم به منظور بومی‌سازی طراحی و ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای مورد نیاز می‌باشد. به گمانم این موضوع در کنار چالش اول بسیار کلیدی است و باید با یک برنامه و راهبرد دقیق و با تکیه بر تجربیات موجود جهانی مانند کشور کره جنوبی وچین این چالش را مدیریت نمود.

چالش سوم بحث تضمین تأمین مواد هسته‌ای مورد نیاز ساخت سوخت هسته‌ای برای تولید بیست هزار مگاوات برق هسته‌ای است، با توجه به آخرین اطلاعات حاصل شده از وضعیت منابع اورانیومی کشور در حال حاضر مواد مورد نیاز جهت  تأمین سوخت هسته‌ای جهت تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای در داخل کشور کافی نمی‌باشد. البته اطلاعات ما هنوز کامل نیست و فرآیند ارزیابی کل ذخائر کشور در حال انجام می‌باشد. اما این موضوع با توجه به شرایط موجود و مدل‌های بسیار زیادی که جهت تأمین سوخت هسته‌ای در دنیا وجود دارد قابل تأمین می‌باشد.

چالش چهارم بحث تولید سوخت استاندارد برای نیروگاه‌های قدرت می‌باشد. با توجه به بحث ایمنی بسیار بالا در نیروگاه‌های هسته‌ای، سوختهای مورد استفاده در این نیروگاه‌ها بایستی استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای را پاس نمایند. این استانداردها نیازمند ایجاد زیرساختهای تستهای مخرب و غیر مخرب سوخت در کشور می‌باشد تا سوخت دارای گواهینامه در نیروگاه مورد استفاده قرار گیرد. ایجاد این زیرساختها نیازمند ایجاد زیرساختهای بسیار خاصی با نیاز مالی زیادی می‌باشد.

چالش پنجم که فقط مختص کشور ما نبوده و اغلب کشورهای صاحب صنعت هسته‌ای را به چالش میکشد بحث پسمانداری سوختهای مصرف شده در نیروگاه‌های اتمی می‌باشد. در حال حاضر اغلب کشورهای دارای صنعت هسته‌ای استراتژی wait and see را برای بحث پسمانداری سوخت مصرف شده پیش گرفته اند که در درازمدت میتواند باعث چالش در این کشورها شود. با افزایش تعداد نیروگاه‌های اتمی در کشور این موضوع نیز میتواند برای کشور چالش برانگیز باشد. که از همین الان باید فکری به حال این موضوع کرد.

واقعیت این است که ما در این حوزه نیازمند تدوین راهبرد دقیقی هستیم. بحث خرید و تضمین تأمین سوخت از کشورهای سازنده در ابتدای بهره برداری راکتور و داشتن راهبرد چرخه سوخت بسته می‌تواند در کنار استحصال بیش‌تر و کارآمدتر اورانیوم از منابع موجود در کشور تضمین کننده تأمین سوخت ‌باشد. البته کشور ما در منابع اورانیوم خارج از ایران  نیز قبل از انقلاب سرمایه‌گذار و سهام‌دار می‌باشد که آن نیز در صورت وجود شرایط مساعد بین‌المللی می‌تواند نگرانی‌های ما را درخصوص تضمین تأمین سوخت هسته‌ای برای بیست هزار مگاوات برطرف نماید.

 در سند راهبردی سازمان موضوع اول بحث تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای تا سال ۱۴۲۰ می‌باشد. راهبردهای کلیدی که باید برای عملیاتی کردن این سیاست تدوین نمود شامل نوع تکنولوژی این راکتورها و همچنین بحث توزیع ساختگاه‌ها می‌باشد. در همین راستا یکی از موضوعاتی که در برنامه سازمان انرژی اتمی ایران وجود دارد بحث کسب دانش فنی راکتورهای کوچک مقیاس می‌باشد. این پارادایم ذهنی برای مکان‌هایی که دسترسی به آب جهت خنک‌سازی  و همچنین از نظر شرایط شبکه و مکان مصرف نیاز به میزان کمتری از انرژی می‌باشد راهکار مناسبی است و قطعا در بحث توزیع ساختگاه‌ها که بر اساس نقاط و یا مراکز مصرف در شبکه توزیع تعریف خواهند شد می‌تواند بسیار راهگشا باشد. توزیع نیروگاه‌های کوچک مقیاس در سطح کشور از نظر کمک به بحث پدافند غیر عامل نیز می‌تواند بسیار تاثیر گذار باشد.

یکی از موضوعاتی که رهبر انقلاب بر ضرورت حرکت کشور به سمت آن تأکید فرمودند، نیروگاه‌های کوچک مقیاس بوده است. این نیروگاه‌ها از حیث نظام ایمنی و استانداردگذاری چه مزایایی دارند؟ به طور کلی احداث این نوع نیروگاه‌ها در چه مناطقی و با چه اهدافی مناسب است؟
امروزه بحث راکتورهای کوچک مقیاس بسیار گسترده و متنوع است و طراحی‌های بسیار زیادی توسط کشورهای گوناگون و پیشرو در حال اجرا می‌باشد و تنها تعداد معدودی از آن‌ها در مراحل اولیه بهره‌برداری می‌باشند. نکته کلیدی این است که راکتورهای کوچک مقیاس با توجه به میزان تولید برق و یا میزان تولید حرارت تقسیم‌بندی می‌گردند. شاید مورد توجه‌ترین آن‌ها راکتورهای ماژولار کوچک مقیاس SMR باشد. این مفهوم و نوآوری جدید که مورد توجه بسیار زیاد کشورهای پیشرفته قرار گرفته است از نظر ایمنی بسیار ایمن‌تر و از نظر ساخت می‌تواند بصورت سری و صنعتی، به مفهوم داشتن یک خط تولید در آینده نزدیک تولید شود. با توجه به ویژگیهای ارزشمند این  نوع راکتورها، به نظر می‌رسد این فناوری می‌تواند در راهبرد تولید انرژی کشور با فناوری هسته‌ای برای مکانهای با شرایط خاص  و یا تولید برق و تأمین رشد مصرف برق به کار گرفته شود. همچین جهت شیرین‌سازی آب و یا تولید هیدروژن بطور ویژه از این فناوری در مناطق مورد نظر استفاده کرد. البته این فناوری هنوز در مراحل آغازین است و تنها چند نمونه در دنیا بصورت صنعتی (از بین تقریبا ۱۰۰ طراحی) در حال عملیاتی شدن می‌باشد.

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار ۲۱ خرداد بر حفظ زیرساخت‌های صنعت هسته‌ای تأکید کرده‌اند. منظور از زیرساخت‌ها چیست و نقش آن‌ها در توسعه‌ علوم و فناوری‌های پیشرفته هسته‌ای چیست؟ به طور کلی برای پیشرفت قابل توجه در صنعت لازم است چه زیرساخت‌هایی ایجاد شود؟
به طور کلی زیرساخت‌های صنعت هسته‌ای را می‌توان به دو بخش، سرمایه انسانی و دارایی‌های غیر مشهود موجود در این حوزه که شامل نیروی انسانی، اساتید، دانشجویان، پژوهشگران، شرکت‌های دانش بنیان، تجربه‌ها و مهارتها، آموزش‌ها  و درس‌آموخته‌های ناشی از انجام پروژه‌های پژوهشی دانش‌افزا است و نوع دیگر زیر ساخت‌های زیر ساختهای فیزیکی و مشهود مانند تجهیزات، آزمایشگاه‌ها، خطوط تولیدی، تأسیسات پشتیبانی کارخانه‌ها و مواد هسته‌ای در نظر گرفت.

جهت حفظ، ارتقاء و پیشرفت فناوری هسته‌ای قطعاً هر دو بخش بسیار کلیدی است و به نظر بنده بخش اول اهمیت بیش‌تری دارد و باید با راهبردهای دقیق نسبت به حفظ، ارتقاء کیفی و کمی این بخش تلاش مضاعف نمود. قطعاً سرمایه انسانی موتور محرک و عامل اصلی پیشرفت در حوزه‌های دانش بنیان مثل حوزه فناوری هسته‌ای می‌باشد. در کنار این موضوع بحث به‌ روز رسانی آزمایشگاه‌ها و همچنین ایجاد زیرساخت‌ها یا آزمایشگاه‌های ملی و ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع در حوزه‌های مختلف صنعت هسته‌ای می‌تواند بسیار کلیدی باشد. ما باید درخصوص ایجاد آزمایشگاه‌های ملی و مرجع در حوزه فناوری هسته‌ای عملکرد بهتری داشته باشیم و این آزمایشگاه‌ها را مکانی برای حفظ دانشمندان، پژوهشگران و نخبگان این حوزه بدانیم. ایجاد چنین زیر ساختهای پیشرفته‌ای در کشور نه تنها مانع خروج نخبگانمان شده بلکه باعث جذب دانشمندان ایرانی خارج از کشور می‌شویم و همچنین سبب ایجاد پیوند با دانشمندان کشورهای دوست و همسو خواهیم شد. در کشورهای پیشرفته به این زیرساخت‌ها «زیرساختهای ابرعلم» می‌گویند که نقشی بسیار اساسی در پیشرفت علم، فناوری و نوآوری آن کشورها دارد.

فناوری هسته‌ای با توجه به گستردگی حوزه‌ها علمی و دانشی درگیر در آن، کاربردهای بسیار گسترده‌ای از حوزه مواد تا مباحث پزشکی، انرژی و محیط زیست داشته و می‌تواند موضوع بسیار مناسبی جهت ایجاد چنین زیرساخت‌های جهت همگرائی پژوهشهای علمی و فناورانه ملی باشد.

استفاده از ظرفیت شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان در صنعت تا چه حد محقق شده است و چه میزان شرکت‌های دانش‌بنیان در این صنعت حضور دارند؟ به نظر شما حد مطلوب مشارکت بخش خصوصی در صنعت چه میزان و در چه بخش‌هایی از صنعت می‌تواند باشد؟ ارتباط تسهیل تجاری‌سازی محصولات و خدمات هسته‌ای با گسترش مشارکت بخش خصوصی چیست؟
در سند دستیابی به ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای می‌بایست سهم مشارکت شرکت‌های ایرانی در طراحی و ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در طول این برنامه به تدریج افزایش و در نهایت تعدادی  از نیروگاه‌های هسته‌ای می‌بایست کاملاً بومی ایجاد گردد. به بیانی دیگر انتظار و هدف گذاری این است که در طول این برنامه اکتساف فناوری کاملاً اخذ و درصدی از این راکتورها توسط خودمان طراحی و  ساخته شود. لذا باید برنامه‌ریزی لازم جهت ایجاد (قابلیت جذب) دانش و فناوری لازم جهت طراحی وساخت نیروگاه‌ها و همینطور تجهیزات لازم در کشور فراهم گردد. سازمان جهت نیل به این هدف در سال ۱۳۹۹ مرکز فناوری و نوآوری رسا را تاسیس نمود که به عنوان یک حامی و شتاب دهنده و مرکز رشد برای شرکتهای دانش بیان می‌باشد. در حال حاضر ما شاهد رشد حضور شرکت‌های دانش بنیان در صنعت هسته‌ای هستیم لیکن این میزان حضور و تنوع شرکت‌ها متناسب با برنامه‌ها و اهداف ما نیست. لذا سازمان در حال تدوین و اجرای سیاستهای نظام نواوری باز جهت حمایت و تسهیل‌گیری به‌منظور حضور بیش‌تر و موثرتر شرکت‌های دانش بنیان در همه زمینه‌های مرتبط با فناوری هسته‌ای می‌باشد. لازم به ذکر است حضور شرکت‌های دانش بنیان می‌بایست در همه ابعاد مختلف فناوری هسته‌ای از تولید رادیو داروها تا مباحث طراحی و ساخت راکتورهای گداخت و شتاب‌دهنده‌ها شکل گیرد. در حال حاضر برای مشارکت شرکت‌های دانش بنیان در حوزه کاربرد پرتوها و حوزه سلامت فضایی گسترده وجود دارد و با توجه به اینکه این موضوع نیاز اکثر کشورها می‌باشد می‌تواند به عنوان گامی جهت گسترش همکاری و تجاری‌سازی قرار گیرد و قطعاً این ارتباطات باعث ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی گردد.

لازم به ذکر است میزان گردش مالی در حوزه کاربرد پرتوها در حدود ۵۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است که شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی می‌توانند سهم خوبی از این بازار به دست آورند.

در زمینه تقویت همکاری‌های بین‌المللی بخصوص با کشورهای همسو چه اقدامات و تدابیری توسط سازمان انرژی اتمی صورت گرفته است و در چه حوزه‌هایی این موضوع دنبال می‌شود؟ همچنین لطفا بفرمایید چه نمونه‌هایی از همکاری‌های بین‌المللی موفق در زمینه صنعت هسته‌ای وجود دارد که می‌توان از آنها الگوبرداری کرد؟
ما درخصوص تقویت همکاری‌های بین‌المللی نیازمند یک بسترسازی دیپلماتیک هستیم. قطعاً ایجاد این ارتباط می‌تواند به گسترش و مشروعیت‌بخشی جهانی فناوری هسته‌ای ما کمک کند. یکی از تجربیات موفقی که می‌توان به آن اشاره کرد برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای در اردیبهشت امسال در شهر اصفهان است. حضور دانشمندان و پژوهشگران از کشورهای همسو در این کنفرانس و ابراز تمایل و آمادگی جهت گسترش همکاری‌های علمی از سمت آنها در این کنفرانس بسیار نمایان بود. قطعاً این تجربه ارزشمند به صورت هدفمند ادامه خواهد داشت. همچنین ما باید به دنبال تعریف و مشارکت در پروژه‌های هسته‌ای با کشورهای منطقه در موضوعات مورد علاقه همه کشورهای منطقه باشیم. همکاری‌های مشترک منطقه‌ای هسته‌ای می‌تواند ایجاد اعتماد متقابل و تسهیل‌کننده حرکت‌های بزرگ علمی ‌باشد. این موضوعات می‌تواند شامل محیط زیست، شتاب‌دهنده‌ها، رادیوداروها و مبارزه با آفات کشاورزی با فناوری هسته‌ای باشد. به گمانم تعریف پروژه‌های هسته‌ای مشترک در منطقه مانند پروژه‌های مشترک هسته‌ای برزیل و آرژانتین یک راهبرد موثر جهت ایجاد اعتماد و هم‌افزایی و پرهیز از رقابتهای مضر در منطقه خواهد بود.

یکی از موضوعات مورد تاکید رهبر انقلاب پرهیز از تخطی از قانون مجلس در حوزه هسته‌ای (قوانینی همچون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها) بوده است. به‌نظر شما این قبیل قوانین چه تسهیل‌گری‌ها و پشتیبانی‌هایی را در حفاظت از زیرساخت‌ها و دستاوردهای این صنعت و تقویت موقعیت ایران در مذاکرات بین‌المللی به همراه داشته و دارد؟
بحث قانون اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها که توسط مجلس محترم شورای اسلامی تصویب و ابلاغ شد و به نوعی تصمیم کلی نظام در برابر بدعهدی‌های طرف‌های برجام مخصوصاً آمریکا بود یک تصمیم و راهبرد  جهت  حفظ برخی زیرساخت‌ها و همچنین پاسخی به خروج آمریکا از برجام بوده است. به طور خلاصه آن قانون ناظر به بحث کاهش تدریجی تعهدات و محدودیتهای اعمال شده بر ایران در سطح غنی‌سازی، ظرفیت غنی‌سازی و میزان انباشت یا ذخیره‌سازی مواد غنی شده ( اورانیم ۲۳۵ و آب سنگین) در کنار بازگشت زیرساخت راکتور IR40 اراک به ظرفیت و شرایط اولیه و راه‌اندازی واحد تولید اورانیم فلزی در اصفهان  می‌باشد. ابلاغ و اجرای ان تصمیم باعث شده از منظر فنی قابلیت‌های امروز فناوری هسته‌ای در سه محور اول  شامل  سطح غنی‌سازی، ظرفیت غنی‌سازی و میزان انباشت یا ذخیره‌سازی مواد غنی‌شده (اورانیم ۲۳۵ و آب سنگین)  در شرایط بسیار بالاتری از زمان قبل از ابلاغ ‌باشد و این موضوع  از نظر ژئوپلیتیکی و قدرت چانه‌زنی دیپلماتیک بسیار حائز اهمیت است.

 به طور کلی تمامی دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌های کشور ملزم به رعایت قوانین و سیاست‌های کلی نظام هستند و قطعاً بحث وجود نظارت جامع توسط نهادهای متولی و همچنین NGO ها می‌تواند میزان رعایت صحیح این الزامات را تضمین نماید.