اولین پایگاه قرآن، مساجد بودند

سیدعباس انجام، از فعالان قرآنی در کشور است که تجربه مدیریت رسانه‌ای در حوزه قرآن در شبکه قرآن و معارف سیما و شبکه جهانی الکوثر را هم در اندوخته تجربیات خویش دارد. رسانه KHAMENEI.IR  برای بررسی محورهای مطرح شده در دیدار اخیر جمعی از فعالان قرآنی با رهبر انقلاب به گفت‌وگو با وی پرداخته است. آقای انجام معتقد است مساجد ظرفیت بالایی برای نهضت قرآن‌خوانی و جلسات قرآنی دارند که تاکنون از آن‌ها استفاده لازم نشده است.

با توجه به حضور شما در دیدار اخیر جامعه قرآنی با رهبر انقلاب، برای تربیت حافظان قرآن کریم چه برنامه‌ریزی‌هایی لازم است؟
ما نباید فقط از بُعد تلاوت، به صحبت‌های رهبر انقلاب توجه کنیم. ایشان در دیدار اخیر، دوباره بر بحث ده میلیون حافظ تأکید داشتند. وقتی گفتند اگر جوان‌ها بر سر کار بیایند، یعنی جوانان مخاطب اول رسانه‌ها و آموزش‌وپرورش هستند. بقیه نهادها هم باید درگیر شوند، اما نوجوان و جوان با این دو نهاد خیلی درگیر است. بالاخره این دو سازمان‌های بزرگی هستند. بچه‌ها قبل از مدرسه پای شبکه‌های رسانه می‌نشینند و بعد با آموزش‌وپرورش ارتباط برقرار می‌کنند. اگر تلاش کنند و بخواهند این استراتژی رهبر انقلاب را به تحقق برسانند واقعاً کار سختی نیست. الآن در کشوری مثل سودان و لیبی شاید بالای ۵۰درصد حافظ‌ از چند جزء تا کل قرآن هست. این استراتژی واقعاً قابل اجراست و اصلاً سخت و دشوار نیست، به‌شرطی که ما آستین همت را بالا بزنیم. مطالبی که رهبر انقلاب فرمودند در عین حالی که بسیار تخصصی بود، بسیار هم واقعی و عملی بود و این‌ها قابل عملیاتی‌شدن است.

یکی از نقاطی که رهبر انقلاب روی آن دست گذاشتند، استفاده از یک‌سری ظرفیت‌ها مثل مساجد محلات است. فعالان قرآنی چقدر می‌توانند در این فضا مؤثر باشند. تا امروز چقدر از این بستر استفاده شده است؟
این فرمایش منبعث از فرمایش ائمه‌ اطهار و پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است که فرمود: «إنَّمَا بُنِیَتِ المَسَاجِدُ لِلقُرآن»؛ اصلاً مسجد به‌وجود آمد تا در آن قرآن خوانده شود. از صدر اسلام همین حلقه‌‌های تعلیم عبداللّه‌بن‌مسعود، مصعب‌بن‌عمیر و ... بودند که در مسجد قرآن یاد می‌دادند؛ حتی در واقعه‌ کربلا گفتند: آن بریر است که در مسجد کوفه به ما قرآن یاد می‌داد.

اولین پایگاه قرآن، مساجد بودند. اول انقلاب هم همین‌طور بود. اینکه ایشان این شاخص را دوباره ترسیم می‌کنند به این دلیل است که ما کم‌کار بودیم؛ حتی تجربه خودشان را هم ذکر کردند و فرمودند که در مسجد کرامت جلسات داشتیم و خودم پایه‌گذار جلسات قرآن بودم. این نشان می‌دهد که ایشان از همان زمان قبل از انقلاب، از مساجد به‌عنوان پایگاهی برای قرآن استفاده می‌کردند. امام صادق می‌فرمایند: «مَنْ قَرَاَ الْقُرآنَ وَ هُوَ شابٌّ مُؤمِنٌ اِخْتَلَطَ الْقُرآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِه»؛ هر جوان مؤمنى که قرآن تلاوت کند، قرآن با گوشت و خون و پوست او آمیخته می‌شود. اینکه رهبر انقلاب این‌قدر بر این امر اصرار می‌کنند به‌خاطر این است که خود قرآن هم فرموده: «وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَیْنَکَ وَبَیْنَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجَابًا مَسْتُورًا.»

مساجد بهترین مکان برای مانع‌شدن در برابر بحث تهاجم و شبیخون فرهنگی است. اگر الآن بخواهید دارالقرآن بزنید، باید دنبال امکانات و جا باشید. تمام این‌ها در مسجد موجود است. از زمین بگیر تا امکانات و فضایش که این‌ها باید استفاده شود و فقط همت می‌خواهد. ما این‌همه قاری داریم. اگر هر کدام از این صدها هزار قاری یک مسجد را به عهده بگیرند، ما دیگر کمبود استاد برای مساجد نداریم. به نظرم رهبر انقلاب شاخصی را مطرح کردند که ما باید به آن رجوع کنیم.

شما هم در این زمینه تجربه شخصی دارید؟
در جایی که ما زندگی می‌کنیم، جلسات را سه چهار جور برنامه‌ریزی کردیم؛ یکی در مساجد، یکی در جلسات فامیلی که در خانه‌ها می‌چرخد و دیگری جلسات شورایاری در محله است. برای توسعه‌ این کار هم به شهرداری پیشنهاد دادیم. من در اسفندماه به معاون اجتماعی پیشنهاد دادم که شما در شوراها و محله‌ها و جلسات فامیلی همین‌ها را شناسایی کنید و به مسجد بیاورید تا امام جماعت با آن‌ها آشنا شود و هر دفعه به یکی از این جلسات فامیلی و خانوادگی سر بزند و ارتباط بین جلسات خانوادگی و فامیلی و مسجد برقرار باشد. بعد ماهی یک بار این جلسات را به مسجد بیاورند و به نمازگزاران و دیگران معرفی کنند؛ یعنی مسجد، پایگاه و پلی بین خانواده‌ها و جلسات فامیلی شود.

اگر هر کدام از ما قراء یک مسجد را بر عهده بگیریم، نه کمبود استاد و نه کمبود جا خواهیم داشت؛ مثلاً،‌ الآن در خیلی از محله‌ها می‌پرسند، جلسه‌ قرآن اینجا کجاست. چرا باید ما دنبال یک‌جایی برای اجاره باشیم یا خیّری پیدا کنیم تا برای ما جا پیدا کند، وقتی در آن محل مسجدی با وسعت و امکانات خوب و با فضای خالی وجود دارد! الآن غیر از بحث نماز، بقیه‌ ساعات مساجد آزاد است. ما می‌توانیم در ساعت‌های مختلف، کلاس‌های مختلف برای سنین و صنف‌ها و زوج‌های مختلف داشته باشیم. همان‌طور که در سال ۵۷ مسجد پایگاه انقلاب ما بوده، الآن هم می‌تواند پایگاه نهضت قرآن‌خوانی ما باشد، آن‌هم در «گام دوم» انقلاب و بحث تمدن نوین اسلامی در چله‌ دوم انقلاب که رهبر انقلاب ترسیم کردند.