امروز چهارشنبه، ۲۳ آبان ۱۴۰۳
گفت‌وگو با امیر دریادار حبیب‌الله سیاری
وقتی آمریکایی‌ها از دیدن ناو ایرانی تعجب کردند
هفتم آذر ماه، روزی است که به نام روز «نیروی دریایی» لقب گرفته است. رهبر انقلاب، در یک تعریف کوتاه، نیروی دریایی را «نیروی راهبردی» معرفی کردند و فرموده‌اند: «نیروی دریائی امروز در بسیاری از نقاط عالم و در کشور ما یک نیروی راهبردی است؛ به چشم یک نیروی راهبردی به نیروی دریائی باید نگریسته شود.» با امیر دریادار حبیب‌الله سیاری، فرماندهی نیروی دریایی ارتش، درباره‌ی راهبردها و توصیه‌های رهبر انقلاب به نیروی دریایی به گفت‌وگو نشستیم.
چندین سال پیش، رهبر انقلاب از اصطلاح «نیروی راهبردی» برای نیروی دریایی استفاده کردند و این ترکیب بعد از آن تبدیل به یک گفتمان در نیروی دریایی شد، ولی متأسفانه در فضای رسانه‌ای، آن‌چنان به این موضوع پرداخته نشد. از نظر جنابعالی چرا نیروی دریایی نیروی راهبردی است و تأثیرات آن از حیث ژئوپلیتیک چگونه است؟فرماندهی معظم کل قوا در ۱۴ مهر سال ۸۸ در دانشگاه حضرت امام رحمة‌الله‌علیه بحث نیروی دریایی راهبردی را مطرح فرمودند که برای ما به‌عنوان مسئولین نیروی دریایی کاملاً مطلب جدیدی بود و تا آن‌موقع حتی درباره‌ی این موضوع فکر هم نکرده بودیم. ریشه‌ی کار آنجا بود که در ۱۹ بهمن ۸۶ بنده گزارشی از وضعیت کلی نیروی دریایی خدمت ایشان تقدیم کردم. ایشان تدابیر ارزشمندی برای ادامه‌ی کار نیروی دریایی و همچنین پیشرفت و ارتقای کار نیروی دریایی فرمودند. ما کارمان را ادامه دادیم و خدمت حضرت آقا طرح ارائه دادیم. ایشان بازهم تدابیر دیگری فرمودند و طرح ولایت را مصوب کردند. همین کار را ادامه دادیم تا اینکه در سال ۸۸ ایشان بحث نیروی دریایی راهبردی را مطرح فرمودند.
ناوشکن سبلان برای دریانوردی که رفته بود، با آمریکایی‌ها در اقیانوس آرام مواجه شد. قانون دریا این است که کشتی‌هایی که از کنار یکدیگر رد می‌شوند، می‌پرسند تو کیستی؟ کجا می‌روی؟ سبلان خود را ناوگروه ایرانی معرفی می‌کند. از او می‌پرسند شما اینجا چه‌کار می‌کنید؟ بچه‌های ما نیز جواب می‌دهند، شما اینجا چه‌کار می‌کنید؟ اینجا به ایران نزدیک‌تر است. آن‌ها نیز پاسخ می‌دهند قصدی نداشتیم ...بحث جالبی بود و ما را به این فکر انداخت که معنی و مفهوم نیروی دریایی راهبردی چیست و مقام معظم رهبری چه مطلبی را دنبال می‌کنند؟ روی این موضوع بسیار کار کردیم و به این نتیجه رسیدیم که در کل نیروی دریایی در طول تاریخ فرازونشیب‌های متعددی را پشت سر گذاشته است. برای مثال، نیروی دریایی ایران در دوره‌ی هخامنشیان از خلیج‌فارس به دریای مدیترانه رفته و در آنجا عملیات انجام داده بود. حتی در فیلم ضد ایرانی که آمریکایی‌ها ساخته‌اند هم این موضوع نشان داده شده است که ایرانی‌ها در آن زمان توانسته‌اند از طریق دریا به کشوری چون یونان حمله کنند. می‌گویند عدو شود سبب خیر، اگر خدا خواهد، عکس‌العمل جامعه‌ی ایران در رسانه‌ها به این توهین، این بوده است که در هزاران سال پیش، چگونه نیروهای ایرانی توانسته‌اند این همه مسیر را طی کنند و چگونه توانسته‌اند این همه نیرو را به آنجا منتقل کنند. البته بنده با تفکری که پشت این کار بوده است فعلا کاری ندارم. مهم این است که درهرصورت این ملت تا این حد توانمند بوده است.
همین‌طور که با فرازونشیب‌های مختلف تاریخ پیش می‌رویم، در شهریور ۱۳۲۰ که انگلیسی‌ها به نیروی دریایی در جنوب حمله می‌کنند، غلامعلی بایندر که فرماندهی نیروی دریایی بوده است با آن‌ها مقابله می‌کند و نیروی دریایی آسیب کلی می‌بیند و حدود هفتصد نفر از نیروی دریایی در شمال و جنوب شهید می‌شوند. در سریال «در چشم باد» هم به این موضوع که چه اتفاقی افتاد و اینکه چگونه هجوم بردند و به نیروی دریایی آسیب زدند، پرداخته شده بود.
در زمان رژیم پهلوی درست است که برای ارتقای توان نیروی دریایی به سمت‌وسوی خرید تجهیزات جدید رفتیم، اما چیزی از خودمان نداشتیم. تجهیزات و امکانات خوبی داشتیم و در حال گسترش بودیم، حتی در سواحل مکران نیز در حال احداث پایگاه‌های جدید بودیم، اما مهم این بود که حلقه‌ی زنجیر ناتو بودیم؛ یعنی خودمان تصمیمی نمی‌گرفتیم و کارگزار ناتو بودیم. تولیدکننده نبودیم، صرفا مصرف‌کننده‌ی دانش و تکنولوژی دیگران بودیم. در واقع خط دفاعی را برای جلوگیری از نفوذ کمونیست به آب‌های گرم جنوب شکل می‌دادیم.
برنامه‌ریزی انگلیسی‌ها بر این اساس است که اگر می‌خواهید بر ملتی حکومت کنید، دو کار باید انجام دهید. یکی اینکه بر آب‌های آن تسلط پیدا کنید. دوم، مردمش را از ساحل دور نگه دارید. همین کار را در مورد ایران انجام دادند؛ یعنی با فرهنگ‌سازی سعی کردند مردم را از دریا دور کنند.
اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نیروی دریایی وارد جنگ شد و آن را با افتخار پشت‌سر گذاشت. در ۷ آذر ۵۹ که ۶۷ روز از جنگ می‌گذشت، نیروی دریایی عراق را منهدم کردیم و کشور عراق را محاصره‌ی دریایی کردیم. تجارت عراق را قطع کردیم، صادرات نفت آن را قطع کردیم و اصلی‌ترین آسیب را به بدنه‌ی اقتصادی کشور دشمن وارد کردیم. این پیروزی بسیار بزرگی بود. با این کار نشان دادیم که نیروی دریایی ایران روی پای خودش ایستاده و به جوانان و دانش بومی خودش تکیه کرده است.
بعد از دفاع مقدس، دوره‌ی سازندگی را داریم. بعد از آن در سال ۸۸ فرماندهی معظم کل قوا فرمودند اگر نیروی دریایی می‌خواهد نیروی دریایی شود، باید از خلیج‌فارس بیرون برود و در دریاهای آزاد دریانوردی کند. همان سال ۸۸ فرمودند دریانوردی را که الحمدالله امروز شکل پیشرفته‌ای پیدا کرده است، ادامه دهید. از فرمایش مقام معظم رهبری می‌توان فهمید که یکی از مفاهیم نیروی دریایی راهبردی این است که در دریاهای آزاد دریانوردی کنیم. در ادامه‌ی سخنان و تدابیرشان دلیل این کار را نیز فرمودند که به فرموده‌ی ایشان، منافع کشور در دریا، منافع راهبردی و کلان است.
با داشتن اقتدار می‌توان از این منافع به نفع کشور استفاده کرد. طبق فرمایش مقام معظم رهبری، باید به سواحل عمان و حضور در دریای عمان توجه کرد، زیرا دریای عمان برای ایران گنج است. ذخیره‌ای است که تا امروز به آن توجه نشده است. ایشان می‌فرمایند تاکنون همه‌ی حواسمان را متوجه خلیج‌فارس کردیم، البته که خلیج‌فارس نیز برای کشور مهم است، اما باید توجه کنیم عقبه‌ی اساسی خلیج‌فارس، دریای عمان است. بنابراین با توجه به نوع نگاهی که حضرت آقا نسبت به منافع کشور و گنج کشور در دریا دارند، منافع کلان و راهبردی کشور در دریا را مورد بررسی قرار دادیم.
صدراعظم بی‌لیاقتی در زمان قاجاریه گفته بود اگر انگلیسی‌ها تسلط بر آب‌های خلیج‌فارس را می‌خواهند، خب به آن‌ها بدهید، چرا باید کام شیرین دوست را با آب شور دریا تلخ کنیم!؟ این نتیجه‌ی کار استعمار است که ما را نسبت به منافع کلان و عظیمی که در دریا داریم بیگانه می‌کند.
چرا از نظر رهبر انقلاب، دسترسی به دریا و حضور در دریای عمان مهم بوده و هست؟در بررسی‌هایمان متوجه شدیم بیشترین منابع غذایی کشور در دریاست. بیشترین انرژی‌ها از جمله انرژی‌های جدید، در دریا هستند که باید بتوانیم از آن‌ها استفاده کنیم. برای مثال، در حال حاضر استفاده از انرژی جزر و مد در دستور کار قرار دارد، زیرا این انرژی از انرژی‌های فناناپذیر دریاست. تجارت کشور از راه دریاست. می‌دانید که بالای نود درصد از صادرات و واردات کشوری‌هایی که به دریا راه دارند، از طریق دریاست. مزارع دریایی و گردشگری نیز از منابع دیگر هستند، زیرا در واقع در سواحل دریا کسب‌وکار ایجاد می‌کنند. مقام معظم رهبری نیز فرموده‌اند در سواحل و دریا، اقیانوسی از کار وجود دارد. بنابراین با بررسی فرمایش‌های آقا متوجه می‌شویم که منظور ایشان پیشرفت دریامحور کشور است. در حقیقت در هر مقطعی روی مفهوم بیانات مقام معظم رهبری کار شده است. همه‌ی بیانات ایشان، مفاهیمی عمیق و ریشه‌دار هستند.
با پیشرفت دریامحور کشور می‌توان یکی از پایه‌های اساسی پیشرفت کشور در منابع راهبردی و کلان را طبق فرمایش مقام معظم رهبری، در دریا بنا کرد. بنادر را باید در سواحل گسترش دهیم و آن‌ها را به بنادر جدید ارتقا دهیم تا به تعبیر و فرموده‌ی ایشان، از خام‌فروشی نفت جلوگیری کنیم. چراکه با صادرات نفت خام به کشورهای دیگر، آن‌ها روی نفت کار می‌کنند و بعد محصولات حاصل‌شده را به کشور خودمان می‌فروشند، اما با ایجاد پتروشیمی در سواحل، می‌توان نفت را به فرآورده تبدیل کرد و فروخت. همان‌طور که می‌دانید پتروشیمی صنعتی است که به آب نیاز دارد و باید در سواحل ایجاد شود. اینکه حضرت آقا فرمودند ما غفلت کردیم، درست است. اگر به‌موقع اقدام کرده بودیم، هیچ‌وقت بندر دبی درست نمی‌شد، زیرا برای شرکت‌های تجاری مقرون‌به‌صرفه نیست که کالای خود را از تنگه‌ی هرمز با آن شرایط محدود دریانوردی در جنوب خلیج‌فارس وارد خلیج‌فارس کنند. برای هر شرکتی بحث زمان و اقتصاد مطرح است و به نفعش است بار خود را در بنادری چون چابهار و جاسک پیاده کند.
پیشرفت دریامحور کشور در آبادانی و رونق سواحل نیز تأثیرگذار است. امروز کریدور جنوب به شمال مطرح است. اگر چابهار و جاسک به آسیای میانه وصل شوند، در واقع آسیای میانه را به دریای آزاد وصل کرده‌اند. می‌دانید که آسیای میانه به دریای آزاد راه ندارد. بنابراین این‌گونه تجارت آسیای میانه از طریق ایران انجام می‌شود. این اقدام سود و بهره‌ی زیادی برای ایران خواهد داشت. برای توسعه‌ی دریامحور کشورها می‌توان با عبور از عرض دریای خزر، به قفقاز وصل شد. خوشبختانه موقعیت ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران به‌گونه‌ای است که انگار در چهارراهی جهانی قرار گرفته است که می‌تواند قاره‌ها را به یکدیگر وصل کند. راه ابریشمی که در قدیم وجود داشت، به دلیل همین جایگاه منحصربه‌فرد کشور ما بود.
می‌دانید که در ایران سه نوع ساحل وجود دارد: یکی ساحل دریای خزر، دومی ساحل خلیج‌فارس و سومی ساحل مکران. ساحل مکران در واقع سواحل جنوب‌شرق بندرعباس تا آخرین بندر در مرز ایران و پاکستان را شامل می‌شود. ساحل مکران مهم‌ترین ساحل کشور است، زیرا از آنجا مستقیم به دریای آزاد راه داریم. سواحل مکران دروازه‌ی طلایی ورود به آب‌های آزاد جهان است که خیلی از کشورها آرزوی داشتن چنین سواحلی را با چنین موقعیتی دارند. یکی از این کشورها روسیه است. کشور روسیه در سال‌های قبل، کشوری عقب‌افتاده بود؛ تازمانی‌که پتر کبیر به بررسی دلایل پیشرفت اروپای غربی پرداخت. در این بررسی‌ها متوجه شد که علت این پیشرفت، استفاده‌ی آن‌ها از دریا بوده است. پتر کبیر بعد از بازگشت به روسیه، شهر سن‌پترزبورگ را در کنار رودخانه‌ی نوا بنا کرد و این‌گونه روسیه را از طریق این رودخانه به دریای آزاد وصل کرد. بنابراین این‌گونه است که امروز روسیه ادعای ابرقدرتی و پیشرفته‌ترین کشور را در جهان دارد. اما متأسفانه در ایران سلاطین بی‌لیاقت این کشور به این فکر نیفتادند. به همین دلیل است که ملت ایران از این نظر عقب افتاده‌اند. به این ترتیب، بنا بر نظر حضرت آقا، در جهت پیشرفت دریامحور کشور، امروز متوجه اهمیت سواحل مکران شده‌ایم.
سال‌ها پیش رهبر انقلاب به ما فرموده بودند غیرت دارید؟ همت دارید؟ بروید خودتان بسازید. چهار سال بعد از آن، ناو موشک‌انداز رونمایی شد. این حرکت بسیار بزرگی بود. توجه بفرمایید که یک جمله‌ی رهبری چه حرکتی را می‌تواند به وجود بیاورد. حضرت امام رحمة‌الله‌علیه نیز فرموده بودند حصر آبادان باید شکسته شود. این پنج کلمه یک عملیات بزرگ را در دفاع مقدس رقم زد.
دلیل دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، این است که در تاریخ، در زمان حکومت امپراتوری عثمانی، اگر اشتباه نکنم سال ۱۵۰۰ میلادی، راه ارتباطی بین غرب و آسیای جنوب‌شرق قطع شد. برای تجارت بین آسیای جنوب‌شرق و غرب، مسیر ابریشم، چه از راه زمین چه راه از دریا، وجود داشت، اما بیشتر مسلمانان در آن به تجارت می‌پرداختند. اروپایی‌ها که به این فکر افتاده بودند دوباره ارتباط خود را با آسیای جنوب‌شرق برقرار کنند، سراغ اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها رفتند. پرتغالی‌ها و اسپانیایی‌ها در دریای آزاد حرکت کردند و آفریقا را دور زدند و دو دسته شدند. یک دسته به‌سمت آمریکای جنوبی رفتند و دسته‌ی دیگر که پرتغالی‌ها بودند، به‌سمت اقیانوس هند رفتند. نزدیک باب‌المندب دوباره دو شاخه شدند. یک شاخه به‌سمت آسیای جنوب‌شرق رفتند و آنجا مستقر شدند. بسیاری از جزایر اندونزی هنوز دست کشور پرتغال است. شاخه‌ی دیگر به‌طرف ایران آمدند و در شمال اقیانوس هند در تیس مستقر شدند. تیس روستایی نزدیک چابهار است که در آنجا قلعه‌ای نیز به نام قلعه‌ی پرتغالی‌ها وجود دارد. فردی به نام آلفونسو آلبوکرک می‌گوید هرکسی بخواهد در قرن بیست‌ویکم به بعد در جهان حکومت کند، باید در این منطقه مستقر شود. بعد نیز به قشم، کیش و خلیج‌فارس لشکرکشی می‌کند و حدود ۱۲۰ سال آنجا حاکمیت می‌کند؛ یعنی تا زمان شاه‌عباس که شاه‌عباس امام‌قلی را مجهز می‌کند تا پرتغالی‌ها را از خلیج‌فارس بیرون کنند. آن‌ها که خود توانایی این کار را نداشتند، از انگلیسی‌ها کمک می‌گیرند و با کمک انگلیسی‌ها، پرتغالی‌ها را از خلیج‌فارس بیرون می‌کنند. به همین دلیل است که بندر گمبرون به بندرعباس تغییر نام پیدا کرده است. بعد از آن، قشم و کیش نیز آزاد می‌شوند، اما انگلیسی‌ها که استعمارگرانی واقعی هستند، خود آنجا مستقر می‌شوند.
برنامه‌ریزی انگلیسی‌ها بر این اساس است که اگر می‌خواهید بر ملتی حکومت کنید، دو کار باید انجام دهید. یکی اینکه بر آب‌های آن تسلط پیدا کنید. دوم، مردمش را از ساحل دور نگه دارید. همین کار را در مورد ایران انجام دادند؛ یعنی با فرهنگ‌سازی سعی کردند مردم را از دریا دور کنند. جالب آنکه صدراعظم بی‌لیاقتی در زمان قاجاریه گفته بود اگر انگلیسی‌ها تسلط بر آب‌های خلیج‌فارس را می‌خواهند، خب به آن‌ها بدهید، چرا باید کام شیرین دوست را با آب شور دریا تلخ کنیم!؟ این نتیجه‌ی کار استعمار است که ما را نسبت به منافع کلان و عظیمی که در دریا داریم بیگانه می‌کند.
وقتی مردم را از ساحل دور می‌کنند، اتفاقی که می‌افتد این است که بنادر مهم ما محروم می‌ماند. چند بندر مهمی که در تاریخ داشتیم، یکی تیس بود که امروز روستای کوچکی در ورودی چابهار است. یکی جاسک بود و دیگری سیراب که هر سه نیز محروم مانده‌اند. وقتی مردم را از ساحل دور می‌کنند، بر دریای ما تسلط پیدا می‌کنند. ایران بعدها که پیشرفت می‌کند، در ناتو قرار می‌گیرد. در واقع دریاهای ما در کنترل آن‌ها بوده است. بنابراین سرزمین سواحل مکران سرزمین سوخته می‌شود؛ به‌گونه‌ای که کمترین آثار توسعه در آن مناطق دیده می‌شود و خواسته‌ی استعمار نیز همین بوده است. در تدابیری که حضرت آقا با دیدگاه عمیق خود اندیشیده‌اند، نیروی دریایی عامل برقراری امنیت برای به چرخش درآمدن چرخه‌ی اقتصادی مملکت است. به همین دلیل است که ما نظریه‌ی «بازگشت به دریا» را متعلق به رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌دانیم، زیرا بعد از سال‌ها استعمار، امروز دیدگاه مقام معظم رهبری این است که به‌سمت آبادانی سواحل برویم که مطمئناً این سواحل باعث پیشرفت دریامحور کشورمان می‌شوند.
سال ۷۶ حضرت آقا در نمایشگاهی که در بندرعباس برگزار کرده بودیم فرمودند نیروی دریایی ناوشکن بسازد، ناوشکنی که توانایی بردن موشک و بالگرد را داشته باشد. حاصل همین جمله، جماران، دماوند و سهند شد. همان موقع، وقتی حضرت آقا این جمله را فرمودند، برخی‌ها لبخند زدند و آن را باور نکردند، اما این کار انجام شد. این پروژه به‌قدری اهمیت داشت که حضرت آقا شخصاً برای افتتاح آن به بندرعباس تشریف آوردند، زیرا توانمندی جوانان کشور به نتیجه رسیده بود.
در حال حاضر چه راهبردهایی در دستور کار نیروی دریایی قرار دارد؟در حال حاضر، دو بحث مطرح است. یکی بحث بازگشت به دریا برای پیشرفت دریامحور کشور و دیگری بحث اقتدار دریایی. این دو موضوع را به دو شعار اصلیِ توسعه‌ی سواحل مکران برای اجرای تدابیر مقام معظم رهبری و اقتدار دریایی برای حضور در دریای آزاد و برقراری امنیت برای توسعه‌ی سواحل تبدیل کرده‌ایم. امروز این دو شعار اصلی در دستور کار دولت قرار گرفته است و به‌طور منظم و مرتب پیگیری می‌شود. برنامه‌های مختلفی برای آباد شدن سواحل مطرح شده تا به آنچه مورد نظر مقام معظم رهبری در زمینه‌ی دریا و بهره‌برداری از دریاست، نزدیک شویم.
در بحث اقتدار دریایی، دیدگاه حضرت آقا این است که چون دوسوم کره‌ی زمین آب است، باید به دریاهای آزاد برویم. زمانی می‌توانید از منابع و منافعی که در دریا وجود دارد استفاده کنید که اقتدار دریایی داشته باشید؛ یعنی در دریا قوی و محکم حضور پیدا کنید و بتوانید دریاها را کنترل کند. دریاهایی که مربوط به منافع خودتان می‌شود، بدون نگاه سلطه‌گری بر دیگران. حضرت آقا نیز می‌فرمایند ما نگاه تعرض‌آمیز به کشورها نداریم. در دریای آزاد باید حضور داشته باشیم، زیرا دوسوم کره‌ی زمین دریای آزاد است. حضور در دریای آزاد به‌معنی دفاع از منافع است. امروز با بحث دزدان دریایی خلیج عدن روبه‌رو هستیم که اقتصاد همه‌ی کشورهای دنیا را به خطر انداخته است. اگر کشور جمهوری اسلامی ایران توانایی حضور در آب‌های آزاد آن منطقه را نداشته باشد و نتواند از منافع کشور خود دفاع کند، اقتصاد کشور دچار مشکل می‌شود. ضمن اینکه باید التماس کنیم تا انگلیسی‌ها کشتی‌های ایرانی را اسکورت کنند. امروز در آبراه‌های مهم دنیا هرکسی به فکر این است که بر دیگران تسلط پیدا کند. بنابراین ما باید بتوانیم از حق خود دفاع کنیم، بدون اینکه نگاه تجاوزکارانه‌ای به دیگران داشته باشیم. حضور در دریای آزاد منافع دیگری نیز دارد؛ یعنی ضمن دفاع از اقتصاد کشور و حفظ آن، خود حضور ایران در بین کشورهای دنیا، موضوع مهمی است. امروز توانمندی ما در دریا به‌اندازه‌ای است که به مدیترانه می‌رویم و برمی‌گردیم. حضرت آقا وقتی به بندرعباس تشریف آورده بودند، فرمودند وقتی شما به دریاهای آزاد می‌روید، آن‌ها می‌دانند شما قصد حمله به دیگران را ندارید، اما نفس حضور شما آن‌ها را دستپاچه می‌کند و مثل زنبور به جوش‌وخروش می‌آورد، زیرا حرکت شما برای کشورهای منطقه الهام‌بخش و امیدآفرین است.
گویا رهبر انقلاب تأکید داشته‌اند که به سواحل کشورهای آفریقایی هم بروید.بله، حضرت آقا در جایی فرموده‌اند نیروی دریایی مثل وزارت امور خارجه می‌تواند در توسعه‌ی دیپلماسی کشور اثرگذار باشد. وزارت امور خارجه برای برقراری توسعه‌ی ارتباط است، اما اقتصاد، تجارت و فرهنگ همه در چارچوب مأموریتی است که حضرت آقا برای نیروی دریایی مطرح فرموده‌اند. امروز وقتی نیروی دریایی ایران هفتصد تا هشتصد نفر را در بنادر کشورهای دنیا پیاده می‌کند، قصد نشان دادن فرهنگ کشور خود را دارد. می‌دانید که روی ایران‌هراسی در دنیا بسیار کار شده است. حضرت آقا می‌فرمایند با رسانه‌هایی که در اختیار دارند، در مناطق بسیاری علیه ایران صحبت کرده‌اند که نیروی دریایی با اقتدار خود همه‌ی این‌ها را خنثی می‌کند. ارتباطات را قوی می‌کند. رفت‌وآمدها را زیاد می‌کند. بین جمهوری اسلامی با دنیا ارتباط برقرار می‌کند. در دریاها امنیت را برقرار می‌کند. امنیت اقتصادی و روابط دیپلماسی را گسترش می‌دهد. در واقع توان فرهنگی، نظامی، علمی و صنعتی کشور را به معرض نمایش می‌گذارد و در نهایت با ملت‌های دنیا ارتباط برقرار می‌کند.
می‌دانید که زیردریایی طارق را در زمان تحریم‌ها تعمیر کردیم. تا قبل از آن، اصلا علم زیردریایی را نداشتیم و درباره‌ی زیردریایی کار خاصی انجام نداده بودیم. تحریم که شد، خارجی‌ها همه‌ی نقشه‌های ساخت و تعمیر را بردند. به حضرت آقا که گفتیم، فرمودند چه بهتر که بردند، خودتان بسازید. همین جمله باعث شد مهندسین خودمان دست به کار شوند و توانستند خودشان طارق را تعمیر کنند.
در چند سال گذشته، به مدیترانه، کشورهای حاشیه‌ی دریای سرخ و برخی از کشورهای شرق آفریقا رفته‌ایم، حتی به آسیای جنوب‌شرق نیز رفته‌ایم. همه‌ی این‌ها نشانه‌ی اقتدار است. وقتی ناو ایرانی به چین می‌رود، مردم آن برنامه‌ریزی می‌کنند و برای بازدید آن می‌آیند. این به‌معنی توانمندی کشور است. به نظر بنده، از اثرات حضور در دریای آزاد، غرور ملی است. امروز شاید استکبار جهانی در همه‌ی آب‌های دنیا حضور داشته باشد، اما نگاهی سلطه‌گرایانه دارد. درحالی‌که نگاه ایران سلطه‌گرایانه نیست. افتخار ماست که در آب‌های آزاد حضور داشته باشیم. نگرش حضرت آقا این است که باید در اقیانوس اطلس نیز حضور داشته باشیم. حضرت آقا فرموده‌اند کشوری در غرب آفریقا وجود دارد که بهتر است آنجا نیز بروید. اگر اشتباه نکنم، اسم آن را گامبیا فرمودند. بنده نیز عرض کردم، چشم می‌رویم. حضرت آقا فرمودند دلیل آن چاپ کتابی به نام «ریشه‌ها» است. نویسنده‌ی این کتاب از سیاه‌پوستان برده بوده که بعدها تحصیل کرده است. گویا در این کتاب، به این کشور اشاره شده است. آمریکایی‌ها وقتی برای بردن برده به این کشور می‌رفتند، جنایت‌های زیادی در این کشور کوچک آفریقایی مرتکب می‌شدند. حال اگر ایران به این کشور برود و فرهنگ خود را به آن مناطق نشان دهد و برای مردم آنجا احترام قائل شویم، تفاوت نگاه جمهوری اسلامی ایران با آمریکا، و آنچه در بحث ایران‌هراسی مطرح شده است، برای مردم جهان مشخص می‌شود.
درهرصورت این نگاه و این تفکر در برنامه‌ی کار قرار گرفته است. بحث‌های سیاسی آن باید با هماهنگی‌های وزارت امور خارجه باشد تا بتوانیم به آنجا مسافرت کنیم. بنابراین نظریه‌ی بازگشت به دریا با توجه به هدف توسعه‌ی دریامحور کشور و با توسعه‌ی سواحل مکران به‌عنوان پایه و اقتدار دریایی انجام‌پذیر است. این دو لازم و ملزوم یکدیگر هستند.
رهبر انقلاب چه ویژگی‌هایی را برای نیروی دریایی برشمرده‌اند؟حضرت آقا سال گذشته فرمودند نیروی دریایی چند ویژگی خاص دارد. اول، نیروی دریایی «نظامی» است، زیرا در چارچوب ارتش جمهوری اسلامی ایران خدمت می‌کند و در واقع برای دفاع از مرزهای آبی و منافع و منابع، مسئولیت و مأموریت نظامی دارد؛ یعنی کنترل خطوط مواصلاتی کشور از مأموریت‌های نیروی دریایی است. دوم، نیروی دریایی «علمی» است به این دلیل که علم در نیروهای مسلح در بالاترین سطح خودش است. علمی که امروز در ناوهای موشک‌انداز و ناوشکن‌ها وجود دارد، علم پیشرفته‌ای است. وقتی نیروی دریایی حرکت می‌کند، صنعت را نیز به حرکت درمی‌آورد. می‌دانید که اگر امروز به ساخت ناوشکن اقدام کنیم، چند شرکت دانش‌بنیان، دانشجو، دانشگاه و کارخانه شروع به فعالیت می‌کنند؟ اگر بندرسازی را شروع کنیم، وضع عمرانی کشور تغییر می‌کند. اگر استقرار نیروی دریایی در منطقه یا سواحل مکران ادامه یابد، در عمران و آبادانی آن منطقه تأثیر بسزایی خواهد داشت. سوم، نیروی دریایی «بین‌المللی» است. این صفت را به هیچ نیروی دیگری نداده‌اند، زیرا به‌محض جدا شدن از ساحل، عرصه‌ی ما عرصه‌ی بین‌المللی می‌شود. عرصه‌ی پنجاه کیلومتر بیرون از مبدأ عرصه‌ی بین‌المللی است. چهارم اینکه نیروی دریایی «سیاسی» است. به همان دلیلی که عرض کردم که مثل وزارت امور خارجه می‌تواند در توسعه‌ی دیپلماسی کشور اثرگذار باشد. و ویژگی پنجم اینکه تأثیر در «آبادسازی ملی» است، زیرا حضور نیروی دریایی در سواحل مکران باعث آبادانی می‌شود. باعث ایجاد امنیت می‌شود و همه می‌توانند پای کار بیایند و آنچه مدنظر رهبری است، اتفاق بیفتد. بنابراین طبق فرمایش مقام معظم رهبری، نیروی دریایی با ویژگی‌های ملی بودن، بین‌المللی بودن، سیاسی بودن و اثرگذار در آبادسازی ملی، راهبردی است و باعث شکل‌گیری نظریه‌ی بازگشت به دریا می‌شود. ایران نیز می‌تواند مانند سایر کشورهای دنیا، از دریا استفاده کند. کشور سنگاپور با اینکه از نظر مساحتی نصف جزیره‌ی قشم است، اما منافع زیادی از دریا می‌برد. همین‌طور دبی یا بندر شانگهای چین نیز از دریا بهره‌ی کلانی می‌برند.
می‌گویند تحریم‌ها درست است که ضربه‌هایی به ما زد، اما از جنبه‌ای دیگر، برای ما یک نعمت هم بود. هیچ‌گاه خودمان را اسیر تحریم‌ها نکردیم. تحریم‌ها موجب شد که «خلاقیت» ها و «نوآوری» ها بیشتر شکوفا شود. زیرا نیازمندی خلاقیت به وجود می‌آورد.
واقعیت این است که هفتاد درصد سطح کره‌ی زمین آب است، هشتاد درصد مردم یا در کنار آب زندگی می‌کنند یا حداکثر در فاصله‌ی دویست کیلومتری از آب زندگی می‌کنند. نود درصد صادرات و واردات کشورها نیز از طریق آب صورت می‌گیرد. اگر به نقشه نگاه کنید، متوجه می‌شوید که تقریباً همه‌ی شهرهای مهم دنیا در کنار دریا هستند، زیرا از منافع دریا استفاده می‌کنند. تنها کشوری که ضعیف‌ترین شهرها را در ساحلش دارد، ایران است. این موضوع نیز به‌دلیل سیاست استعمار بوده است، اما امروز می‌خواهیم بنا بر سیاست مقام معظم رهبری، سیاست استعمار را در هم بشکنیم و این سرزمین سوخته را به دریا بازگردانیم.
صنعت و تکنولوژی نیروی دریایی کشور تا چه اندازه بومی شده است؟یکی از محورهای اصلی و اساسی نیروی دریایی برای اقتدار دریایی، داشتن تجهیزات مناسب است. حضرت آقا نیز می‌فرمایند نیروی دریایی تجهیزات‌محور است؛ یعنی اگر ناوشکن نداشته باشیم، نمی‌توانیم برای مثال قاره‌ی آفریقا را دور بزنیم یا نمی‌توانیم به اقیانوس آرام یا اطلس برویم. هر اقدامی تجهیزات خاص خودش را می‌خواهد. همه‌ی تجهیزات دریایی کشور قبل از انقلاب، ساخت کشورهای غربی بود. بعد از انقلاب مسیری را طی کردیم که امروز در این جایگاه قرار گرفتیم.
سال‌ها پیش رهبر انقلاب به ما فرموده بودند غیرت دارید؟ همت دارید؟ بروید خودتان بسازید. چهار سال بعد از آن، ناو موشک‌انداز رونمایی شد. این حرکت بسیار بزرگی بود. توجه بفرمایید که یک جمله‌ی رهبری چه حرکتی را می‌تواند به وجود بیاورد. حضرت امام رحمة‌الله‌علیه نیز فرموده بودند حصر آبادان باید شکسته شود. این پنج کلمه یک عملیات بزرگ را در دفاع مقدس رقم زد. سال ۷۶ حضرت آقا در نمایشگاهی که در بندرعباس برگزار کرده بودیم فرمودند نیروی دریایی ناوشکن بسازد، ناوشکنی که توانایی بردن موشک و بالگرد را داشته باشد. حاصل همین جمله، جماران، دماوند و سهند شد. همان موقع، وقتی حضرت آقا این جمله را فرمودند، برخی‌ها لبخند زدند و آن را باور نکردند، اما این کار انجام شد. این پروژه به‌قدری اهمیت داشت که حضرت آقا شخصاً برای افتتاح آن به بندرعباس تشریف آوردند، زیرا توانمندی جوانان کشور به نتیجه رسیده بود.
بنده امروز به شما اطمینان می‌دهم نیروی دریایی برای ساخت تجهیزات مورد نیاز خود، برای حضور در دریاهای آزاد جهان، هیچ نیازی به دیگران ندارد. عرض بنده این نیست که نیاز علمی به کشورهای جهان نداریم. کسب علم سفارش دین ماست، اما بهره‌برداری از علمی که نظریه‌ی استکباری روی آن نباشد. امروز واقعاً افتخار می‌کنیم که در ساخت تجهیزات بومی، هر تجهیزاتی که بخواهیم، برای حضور در آب‌های آزاد، توانمند هستیم.
نیروی دریایی چگونه توانست در شرایط تحریم، به این سطح از توانمندی دست پیدا کند؟می‌گویند تحریم‌ها درست است که ضربه‌هایی به ما زد، اما از جنبه‌ای دیگر، برای ما یک نعمت هم بود. هیچ‌گاه خودمان را اسیر تحریم‌ها نکردیم. تحریم‌ها موجب شد که «خلاقیت» ها و «نوآوری» ها بیشتر شکوفا شود. زیرا نیازمندی خلاقیت به وجود می‌آورد. این جملات را بارها از حضرت آقا شنیده‌ایم. می‌دانید که زیردریایی طارق را در زمان تحریم‌ها تعمیر کردیم. تا قبل از آن، اصلا علم زیردریایی را نداشتیم و درباره‌ی زیردریایی کار خاصی انجام نداده بودیم. تحریم که شد، خارجی‌ها همه‌ی نقشه‌های ساخت و تعمیر را بردند. به حضرت آقا که گفتیم، فرمودند چه بهتر که بردند، خودتان بسازید. همین جمله باعث شد مهندسین خودمان دست به کار شوند و توانستند خودشان طارق را تعمیر کنند. این تعمیرات اساسی برای اولین‌بار بود که در کشور اتفاق می‌افتاد. در طول تاریخ، به هیچ عنوان زیردریایی نداشتیم، اما نفوذ کلام رهبری باعث شد تا جوانان جمع شوند که شما شاهد نتیجه‌ی کارشان در بندرعباس هستید. این نوع بومی‌سازی خلاقیت به وجود می‌آورد. این اعتقاد جوانان به کشور و رهبری را نشان می‌دهد. پای کار بودنشان را نشان می‌دهد.
فکر نیروهای مسلح و تدبیر حضرت آقا این است که نیروهای مسلح با همه‌ی تجهیزاتی که در اختیار دارند، باید شبِ حمله‌ای فکر کنند. به فرموده‌ی حضرت آقا، شبِ حمله‌ای به‌معنی این است که نیروهای مسلح باید هر لحظه و در هر شرایطی، آماده‌ی دفاع از منطقه‌ی تحت مسئولیت خود باشند که الحمدالله این آمادگی، در همه‌ی سطوح نیروهای مسلح وجود دارد و جواب حمله‌ی احتمالی دشمن، پشیمان‌کننده و سخت خواهد بود.
الان نیروهای ما با ناوها صد تا صد تا بیست روز دریانوردی می‌کنند. روزهای اول صدور این فرمان کار برای بچه‌ها سخت بود، چون هیچ‌گاه این‌گونه دریانوردی نکرده بودند. رسانه‌های غربی نیز باور نمی‌کردند. برای مثال، سبلان برای دریانوردی که رفته بود، با آمریکایی‌ها در اقیانوس آرام مواجه شد. قانون دریا این است که کشتی‌هایی که از کنار یکدیگر رد می‌شوند، می‌پرسند تو کیستی؟ کجا می‌روی؟ (امروز البته این کار به‌صورت خودکار شده است.) سبلان خود را ناوگروه ایرانی معرفی می‌کند. از او می‌پرسند شما اینجا چه‌کار می‌کنید؟ بچه‌های ما نیز جواب می‌دهند، شما اینجا چه‌کار می‌کنید؟ اینجا به ایران نزدیک‌تر است. آن‌ها نیز پاسخ می‌دهند قصدی نداشتیم فقط خواستیم بگوییم این مسیر طوفانی است و بعد به ناوشکن سبلان ادای احترام می‌کنند. این ناوشکن در اقیانوس آرام به طوفان برخورد می‌کند، اما به‌سلامت عبور می‌کند و به‌دلیل کفایت فرمانده‌اش، حضرت آقا فرمودند او را بیاورید تا ببینم چگونه توانسته دریانوردی را در آن شرایط ادامه دهد. بنابراین امروز افتخار ما این است که در اقیانوس به‌راحتی دریانوردی می‌کنیم و مأموریت‌های طولانی را در شرایط طوفانی پشت سر می‌گذاریم.
توانمندی دفاعی نیروی دریایی برای زمان حمله‌ی احتمالی دشمن در چه وضعیتی است؟ما در بحث توان نظامی، برای مقابله با هر دشمنی، خودمان را از نظر «تجهیزات» با دیگران مقایسه نمی‌کنیم، زیرا اگر همه‌ی تجهیزات دنیا را جمع کنید، به‌اندازه‌ی استکبار جهانی تجهیزات نخواهند داشت. اما اعتقاد ما این است که برای دفاع از محدوده‌ای که منافع و منابع ماست، «ایمان» و «توانمندی» لازم را داریم که در مقابل هر تهدیدی ایستادگی کنیم. این موضوع را نیز دشمن می‌داند، زیرا اگر این موضوع را نمی‌دانست و به آن پی نبرده بود، همان رفتاری را که با کشورهای دیگر کرد، با ایران نیز می‌کرد. بنابراین اگر صرفاً شعار گزینه‌های متفاوت را می‌دهد، در واقع می‌داند این‌گونه نیست که ایران دست‌روی‌دست بگذارد و تسلیم شود.
از نکات بارز نیروهای مسلح این است که همه‌ی تحرکات را در هرجایی که مربوط به کشور باشد، رصد می‌کند. همه‌ی تحرکات را در دریا رصد می‌کند و در مقابل آن‌ها تاکتیک‌های خاص خود را به کار می‌گیرید. بنابراین هرگاه ملت آمادگی ایستادگی در مقابل تهدیدی را داشته باشد، نیروهای مسلح، چه هوایی، چه زمینی و چه دریایی، ابزار ملت برای دفاع هستند.
فکر نیروهای مسلح و تدبیر حضرت آقا این است که نیروهای مسلح با همه‌ی تجهیزاتی که در اختیار دارند، باید شبِ حمله‌ای فکر کنند. به فرموده‌ی حضرت آقا، شبِ حمله‌ای به‌معنی این است که نیروهای مسلح باید هر لحظه و در هر شرایطی، آماده‌ی دفاع از منطقه‌ی تحت مسئولیت خود باشند که الحمدالله این آمادگی، در همه‌ی سطوح نیروهای مسلح وجود دارد و جواب حمله‌ی احتمالی دشمن، پشیمان‌کننده و سخت خواهد بود.
لطفاً نظر خود را بنویسید:
ضمن تشکر ، نظر شما با موفقیت ثبت شد.
