«به کتاب بایستی اهتمام ورزید. اهتمام به کتاب در واقع قوامش به اهتمام به کتابخوانی است. در جامعه باید سنت کتابخوانی رواج پیدا کند... به گمان من یکی از بدترین و پرخسارت‌ترین تنبلیها، تنبلی در خواندن کتاب است.»‌ ۱۳۹۰/۴/۲۹  توجه به کتاب و کتابخوانی همواره یکی از دغدغه‌های فرهنگی حضرت آیت الله خامنه ای بوده و هست؛ «خط حزب الله» به مناسبت فرارسیدن روز کتاب و کتابخوانی، گزیده‌ای از بیانات رهبر انقلاب درباره‌ی این موضوع را بازخوانی می‌کند.
 
۱- اهمیت و جایگاه کتاب و کتابخوانی
انس تاریخی ملت ایران با کتاب
ما به عنوان ملت ایران و به عنوان یک ملت مسلمان، ارتباطمان با کتاب، ارتباط بنیانی و عمیق و کهن است. ما امروز و دیروز با مقوله‌ی کتاب آشنا نشده‌ایم. در کشور ما، بخصوص بعد از انتشار اسلام، کتابخانه‌های عظیم، مجموعه‌های علمی، مکتوبات باارزش، یک سابقه‌ی کهن تاریخی دارد. ما ملتی هستیم که با کتاب خیلی سابقه داریم؛ در طول قرنهای متمادی با کتاب انس داشته‌ایم. ۱۳۹۰/۴/۲۹
 
جای کتاب را هیچ چیزی نمی‌گیرد
هرچه ما پیش برویم، احتیاج ما به کتاب بیشتر خواهد شد. این که کسی تصور کند با پدید آمدن وسائل ارتباط جمعىِ جدید و نوظهور، کتاب منزوی خواهد شد، خطاست. کتاب روزبه‌روز در جامعه‌ی بشری اهمیت بیشتری پیدا میکند. ابزارهای نوظهور مهمترین هنرشان این است که مضمون کتابها و محتوای کتابها و خود کتابها را راحت و آسان منتقل کنند. جای کتاب را هیچ چیزی نمیگیرد. ۱۳۹۰/۴/۲۹
 
دروازه‌ای به سوی جهان دانش و معرفت
کتاب‌، دروازه‌ئی‌ به‌ سوی‌ جهان‌ گسترده‌ی‌ دانش‌ و معرفت‌ است‌ و کتاب‌ خوب‌، یکی‌ از بهترین‌ ابزارهای‌ کمال‌ بشری‌ است‌... کسی‌ که‌ با این‌ دنیای‌ زیبا و زندگی‌ بخش‌، دنیای‌ کتاب‌، ارتباط ندارد بی‌شک‌ از مهمترین‌ دستاورد انسانی‌ و نیز از بیشترین‌ معارف‌ الهی‌ و بشری‌ محروم‌ است‌... با این‌ دیدگاه‌، به‌ روشنی‌ می‌توان‌ ارزش‌ و مفهوم‌ رمزی‌ عمیق‌ این‌ حقیقت‌ تاریخی‌ را دریافت‌ که‌ اولین‌ خطاب‌ خداوند متعال‌ به‌ پیامبر گرامی‌ اسلام‌ این‌ است‌ که‌: بخوان‌! و در اولین‌ سوره‌ئی‌ که‌ بر آن‌ فرستاده‌ی‌ عظیم‌الشأن‌ خداوند فرود آمده‌، نام‌ قلم‌ به‌ تجلیل‌ یاد شده‌ است‌: اقرأ و ربک‌ الاکرم‌، الذی‌ علم‌ بالقلم. ۱۳۷۲/۱۰/۴
 
از مطالعه نکردن ملت هر ساعت خسارت می‌بینیم!
ملت ما مطالعه کردن را اصلاً جزو کارهای بشری نمیدانند! مثل خوراک و ورزش و دیگر چیزهایی که جزو کارهای معمول انسان است، مطالعه اصلاً جزو این چیزها نیست! آدم باید عنوان دیگری داشته باشد - یا باید شب امتحانش باشد؛ یا باید معلم در مدرسه از آدم بخواهد؛ یا باید یک دانشمند باشد؛ یا باید بخواهد در جایی سخنرانی کند - تا موجب شود که مطالعه کند! این چه‌قدر خسارت است!؟ واقعاً خدا میداند من وقتی یادم می‌آید - و این چیزی است که تقریباً هیچ وقت از یادم نمیرود - که مردم ما مطالعه کردن را بلد نیستند، به قلب من فشار می‌آید! از این بابت، ما چه‌قدر داریم هر ساعت خسارت میبینیم!؟  ۱۳۷۰/۱۱/۲۹
 
در زمینه کتابخوانی باید سرآمد باشیم
اسلام به کتاب و خواندن و نوشتن اهمیت زیادی می دهد و ایران به عنوان کشوری که پرچمدار تفکر اسلامی است و اسلام در آن حاکمیت دارد باید در زمینه کتابخوانی و نیز تولید و نقد کتاب، سر آمد کشورهای جهان باشد و برای رسیدن به این هدف، کتاب و کتابخوانی در ایران اسلامی باید ده برابر آنچه که امروز مورد توجه قرار دارد؛ رواج و توسعه پیدا کند. ۱۳۷۵/۸/۱
 
۲- توصیه‌هایی در زمینه‌ی کتابخوانی
کتابخوانی را جزو عادات خود قرار دهید
هر کس کتاب بخواند، به بخشی از معارف موجود عالم دست خواهد یافت و از خبرهایی که در دنیا هست از خبرهایی که بوده است و حتی از آنچه که در همه‌ی زمینه‌ها خواهد بود مطّلع خواهد شد. لذا، کتابخوانی را باید جزو عادات خودمان قرار دهیم. ۱۳۷۲/۲/۲۱
 
کتابخوانی در سنین پایین مؤثرتر است
کتابخوانی در سنین بنده غالباً تأثیرش بمراتب کمتر است از کتابخوانی در سنین جوانها... آنچه که همیشه برای انسان میماند، کتابخوانی در سنین پائین است. جوانان شما، کودکان شما هرچه میتوانند، کتاب بخوانند؛ در فنون مختلف، در راههای مختلف، مطلبی یاد بگیرند.۱۳۹۱/۷/۲۰
 
برنامه‌های ترویجِ کتابخوانی برای کودکان لازم است
به کتاب بایستی اهتمام ورزید. اهتمام به کتاب در واقع قوامش به اهتمام به کتابخوانی است. در جامعه باید سنت کتابخوانی رواج پیدا کند... به گمان من یکی از بدترین و پرخسارت‌ترین تنبلیها، تنبلی در خواندن کتاب است. هرچه هم انسان به این تنبلی میدان بدهد، بیشتر میشود. کتابخوانی باید در جامعه ترویج شود؛ و این کار بر عهده‌ی همه‌ی دستگاه‌هائی است که در این زمینه مسئولند؛ از مدارس ابتدائی بگیرید - که برنامه‌هائی باید باشد که کودکان ما را از اوان کودکی به خواندن کتاب عادت بدهد؛ خواندن با تدبر، خواندن با تحقیق و تأمل - تا دستگاه‌های ارتباط‌جمعی، تا صدا و سیما، تا وسائل تبلیغاتی گوناگون.  ۱۳۹۰/۴/۲۹
 
تأمل و کارِ ذهنی در کتابخوانی را تمرین کنید
بعضی از ذهنها اهل کتابند؛ منتها کتاب آسان، کتابی که احتیاج به فکر کردن نداشته باشد. عیبی ندارد، این هم کتاب خواندن است، نفی نمیکنیم؛ اما بهتر از این شیوه‌ی کتابخوانی، این است که انسان در مجموعه‌ی کتابخوانىِ خود بتواند بیامیزد کتاب آسان را - فرض کنید رمان را، خاطره را، کتابهای تاریخی آسان را - با کتابهائی که احتیاج دارد به فکر کردن، مطالعه کردن؛ این نوع کتابها را باید وارد مقوله‌ی کتابخوانی کرد. ذهن را عادت بدهیم به این که اهل تأمل باشد، اهل تدقیق باشد؛ ذهن کار کند، در مواجهه‌ی با کتاب فعالیت کند. ۱۳۹۰/۴/۲۹
 
از اوقات ضایع شونده برای کتابخوانی استفاده کنید
توقع من از همه مردم این است که کتاب و کتاب‌خوانی را جدی بگیرند و از همه اوقات ضایع شونده خود مثلا در تاکسی، اتوبوس و یا موارد دیگر استفاده کنند و به مطالعه و کتابخوانی بپردازند. چرا که اگر مردم عادت کنند تا از این‌گونه اوقات خود بخوبی برای مطالعه استفاده کنند، جامعه به پیش رفته و ترقی خواهد کرد. ۱۳۷۵/۲/۲۲
 
برای اقشار مختلف سیر مطالعاتی درست کنید
یکی از چیزهائی که ما امروز خیلی احتیاج داریم، برنامه‌های مطالعاتی برای قشرهای مختلف است. بارها اتفاق میافتد که جوانها را، نوجوانها را به کتابخوانی تشویق میکنیم؛ مراجعه میکنند، میگویند آقا چه بخوانیم؟ این سؤال یک جواب ندارد؛ احتمالاً جوابهای متعددی دارد. مجموعه‌ی متصدیان امر کتاب روی این مسئله باید کار جدی بکنند؛ در بخشهای مختلف، برای قشرهای مختلف، به شکلهای مختلف، با تنوع متناسب، سیر مطالعاتی درست کنند. ۱۳۹۰/۴/۲۹