«اردیبهشت مکتوب ۹۲»
مجموعه مطالب درباره حضرت آیتالله حاجآقا مجتبی تهرانی
حضرت آیتالله العظمی سیدابوالقاسم خویی
تبدیل حماسه عاشورا به نهضت حسینی
معرّفی کتاب حماسه‌ی امام سجّاد (علیه السلام)
از رهگذر دوره‌ی سخت امامت حضرت سیّدالسّاجدین (علیه السّلام)، عاشورا در تاریخ ماندگار شد و حماسه و حرکت حسینی که در کربلا به خاک و خون کشیده شد، به نهضت حسینی تبدیل گردید. امّا متأسّفانه این حرکت سیاسی از سوی جامعه‌ی اسلامی به درستی شناخته نشد.
«زندگى ائمّه(علیهم‌السّلام) را ما باید به عنوان درس و اسوه فرا بگیریم؛ نه فقط به عنوان خاطره‌‌هاى شکوهمند و ارزنده؛ و این، بدون توجّه به روش و منش سیاسى این بزرگواران، ممکن نیست. بنده شخصاً علاقه‌اى به این بُعد و جانب از زندگى ائمّه(علیهم‌السّلام) پیدا کردم، و بد نیست این را عرض کنم که اوّلْ‌بار این فکر براى بنده در سال ۱۳۵۰ و در دوران محنت‌بارِ یک امتحان و ابتلاء دشوار پیدا شد.
اگرچه قبل از آن، به ائمّه، به صورت مبارزان بزرگى که در راه اعلاء کلمه‌ى توحید و استقرار حکومت الهى فداکارى میکردند، توجّه داشتم، امّا نکته‌اى که در آن برهه ناگهان براى من روشن شد، این بود که زندگى این بزرگواران، على‌رغم تفاوت ظاهرى در مجموع، یک حرکت مستمر و طولانى است، که از سال یازدهم هجرت شروع میشود و ۲۵۰ سال ادامه پیدا میکند و به سال ۲۶۰ - که سال شروع غیبت صغرى است - در زندگى ائمّه خاتمه پیدا میکند.
این بزرگواران یک واحدند، یک شخصیّتند. شک نمیشود کرد که هدف و جهت آنها یکى است. پس ما به‌جاى اینکه بیاییم زندگى امام حسن مجتبى(علیه‌السّلام) را جدا، و زندگى امام حسین(علیه‌السّلام) را جدا، و زندگى امام سجّاد(علیه‌السّلام) را جدا تحلیل کنیم، باید یک انسانى را فرض کنیم که ۲۵۰ سال عمر کرده، و در سال یازدهم هجرت قدم در یک راهى گذاشته، و تا سال ۲۶۰ هجرى این راه را طى کرده است.
اگرچه قبل از آن، به ائمّه، به صورت مبارزان بزرگى که در راه اعلاء کلمه‌ى توحید و استقرار حکومت الهى فداکارى میکردند، توجّه داشتم، امّا نکته‌اى که در آن برهه ناگهان براى من روشن شد، این بود که زندگى این بزرگواران، على‌رغم تفاوت ظاهرى در مجموع، یک حرکت مستمر و طولانى است، که از سال یازدهم هجرت شروع میشود و ۲۵۰ سال ادامه پیدا میکند و به سال ۲۶۰ - که سال شروع غیبت صغرى است - در زندگى ائمّه خاتمه پیدا میکند.
این بزرگواران یک واحدند، یک شخصیّتند. شک نمیشود کرد که هدف و جهت آنها یکى است. پس ما به‌جاى اینکه بیاییم زندگى امام حسن مجتبى(علیه‌السّلام) را جدا، و زندگى امام حسین(علیه‌السّلام) را جدا، و زندگى امام سجّاد(علیه‌السّلام) را جدا تحلیل کنیم، باید یک انسانى را فرض کنیم که ۲۵۰ سال عمر کرده، و در سال یازدهم هجرت قدم در یک راهى گذاشته، و تا سال ۲۶۰ هجرى این راه را طى کرده است.
تمام حرکات این انسان بزرگ و معصوم، با این دید قابل فهم و قابل توجیه خواهد بود. هر انسانى که از عقل و حکمت برخوردار باشد _ ولو نه از عصمت _ در یک حرکت بلندمدّت، تاکتیکها و اختیارهاى موضعى خواهد داشت. گاهى ممکن است لازم بداند که تند حرکت کند، و گاهى کند؛ گاهى حتّى ممکن است به عقب‌نشینىِ حکیمانه دست بزند؛ امّا همان عقب‌نشینى هم از نظر کسانى که علم و حکمت و هدفدارى او را میدانند، یک حرکت به جلو محسوب میشود.»
مقطع ۳۴ ساله‌ی امامت حضرت سیّدالسّاجدین علیّ‌بن الحسین(علیهما السّلام) که از عصر عاشورا آغاز شد به‌تبع حادثه‌ی عظیم و تاریخ‌ساز عاشورا، مقطع مهمّی از این دوران ۲۵۰ ساله است. این نکته گزاف نیست که از رهگذر این دوره‌ی سخت امامت، عاشورا در تاریخ ماندگار شد و حماسه و حرکت حسینی که در کربلا به خاک و خون کشیده شد، به نهضت حسینی تبدیل گردید. امّا متأسّفانه این حرکت سیاسی از سوی جامعه‌ی اسلامی به درستی شناخته نشد.
روش و هدایت امام زین‌العابدین(علیه‌السّلام) در دوران دهشت‌بار و اختناق‌آمیز بنی‌امیّه موجب شد جمعیّت کم و جریان ضربه‌دیده‌ی تشیّع و نیروهای انقلابی در اندک‌زمانی به جمعیّتی انبوه و کارآمد بدل شود و کار به جایی رسد که کمتر از چهل سال بعد از شهادت آن حضرت، جریان قوی و فراگیر تشیّع موفّق به سرنگونی حکومت بنی‌امیّه گردد.
بنابراین میتوان گفت یکی از فصول مهم و سرنوشت‌سازِ دوران مبارزات ائمّه (علیهم السلام) مربوط به عصر امامت امام سجّاد (علیه السلام) میباشد.
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) در مقاطع گوناگون و از جمله در دوران سخت و محنت‌بار مبارزه با طاغوت، بیانات دقیق و جامعی را پیرامون مبارزات سیاسی-فرهنگی آن امام همام ارائه نموده‌اند.
کتاب حماسه‌ی امام سجّاد (علیه السلام) که به همّت انتشارات انقلاب اسلامی(وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدّظلّه العالی)) تدوین و تنظیم گردیده است مشتمل بر گفتارهایی از ایشان دربارهی سیره و مبارزات سیاسی- فرهنگی امام چهارم (علیه‌السّلام) میباشد.
این کتاب از سه بخش تشکیل شده است: در بخش نخست، با هدف تبیین نظریّه‌ی «انسان ۲۵۰ ساله» که به مثابه محور و زیربنای اساسی مباحث این کتاب میباشد، بیانات معظّمٌ‌لّه در کنگره‌ی جهانی امام رضا(علیه‌السّلام) که در سال ۱۳۶۵ ایراد گردیده و مطالعه‌ی آن، در فهم دقیق‌ترگفتارهای بعدی مفید میباشد، در ابتدای کتاب و با عنوان «به‌جای مقدّمه» قرار داده شده است.
ایشان در این سخنرانی ضمن تبیین دقیق نظریّه‌ی انسان ۲۵۰ ساله و اثبات دیدگاه مبارزات حادّ سیاسی ائمّه (علیهم السلام) به ترسیم کلّی نمودار این مبارزات پرداخته‌اند. همچنین در این بخش بحث نسبتاً مبسوطی در خصوص دوره‌ی امامت امام چهارم (علیه السلام) نیز صورت گرفته است.
بخش دوّم این کتاب مشتمل بر چهار گفتار از سخنرانی‌های معظّمٌ‌لّه در مسجد کرامت مشهد مقدّس میباشد که این جلسات در جمع پرشور جوانان و عموم نمازگزاران پس از اقامه‌ی نماز مغرب و عشا ایراد می‌شده است. تاریخ برگزاری این جلسات که بصورت متوالی برگزار شده، بهمن ماه سال ۱۳۵۲ مصادف با محرّم الحرام سال ۱۳۹۴ هجری قمری میباشد.
رهبر معظّم انقلاب(مدّظلّه العالی) در این جلسات، ابتدا مخاطبینشان را از ضعف در اطّلاع و آگاهی دربارهی سیره‌ی امام سجّاد (علیه السلام) آگاه ساخته و پس از ایجاد انگیزه و اشتیاق در آنان برای جبران این ضعف، با بیاناتی دقیق و علمی از زوایای مغفول مانده‌ی زندگی نورانی امام سجّاد (علیه السلام) پرده برداشته‌اند.
در این مباحث به موضوعات مهمّی همچون: وضعیت اعتقادی مردم و شیعیان پس از حادثه‌ی کربلا، تبیین وظایف امام (علیه السلام) و عزم ایشان برای انجام این وظایف، دشمنی و برخی تحریفات صورت گرفته توسّط بنی امیّه، اشاره به نقش رهبریِ فکری امام سجّاد(علیه السلام)، تشریح و توضیح روابط امام با شیعیان خاص، ساماندهی و تربیت شیعیان و فرستادن ایشان به اقصی نقاط جهان اسلام، برخورد شدید امام با عالمان درباری و همچنین استفاده‌ی امام(علیه السلام) از قالب دعا برای انتقال معارف ناب اسلام پرداخته شده است.
همچنین با هدف غنای مطالب و تکمیل مباحث و نظرات معظّم له در موضوع زندگی امام سجّاد (علیه السلام)، مجموعه مصاحبه‌های مجلّه‌ی پاسدار اسلام با ایشان که در سال ۱۳۶۱ صورت گرفته و در شماره‌های ۶ تا ۱۲ آن نشریه منتشر گردیده بود نیز به همراه برخی اضافات و ارجاعات در بخش سوم کتاب آورده شده است.
مقطع ۳۴ ساله‌ی امامت حضرت سیّدالسّاجدین علیّ‌بن الحسین(علیهما السّلام) که از عصر عاشورا آغاز شد به‌تبع حادثه‌ی عظیم و تاریخ‌ساز عاشورا، مقطع مهمّی از این دوران ۲۵۰ ساله است. این نکته گزاف نیست که از رهگذر این دوره‌ی سخت امامت، عاشورا در تاریخ ماندگار شد و حماسه و حرکت حسینی که در کربلا به خاک و خون کشیده شد، به نهضت حسینی تبدیل گردید. امّا متأسّفانه این حرکت سیاسی از سوی جامعه‌ی اسلامی به درستی شناخته نشد.
روش و هدایت امام زین‌العابدین(علیه‌السّلام) در دوران دهشت‌بار و اختناق‌آمیز بنی‌امیّه موجب شد جمعیّت کم و جریان ضربه‌دیده‌ی تشیّع و نیروهای انقلابی در اندک‌زمانی به جمعیّتی انبوه و کارآمد بدل شود و کار به جایی رسد که کمتر از چهل سال بعد از شهادت آن حضرت، جریان قوی و فراگیر تشیّع موفّق به سرنگونی حکومت بنی‌امیّه گردد.
بنابراین میتوان گفت یکی از فصول مهم و سرنوشت‌سازِ دوران مبارزات ائمّه (علیهم السلام) مربوط به عصر امامت امام سجّاد (علیه السلام) میباشد.
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدّظلّه‌العالی) در مقاطع گوناگون و از جمله در دوران سخت و محنت‌بار مبارزه با طاغوت، بیانات دقیق و جامعی را پیرامون مبارزات سیاسی-فرهنگی آن امام همام ارائه نموده‌اند.
کتاب حماسه‌ی امام سجّاد (علیه السلام) که به همّت انتشارات انقلاب اسلامی(وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(مدّظلّه العالی)) تدوین و تنظیم گردیده است مشتمل بر گفتارهایی از ایشان دربارهی سیره و مبارزات سیاسی- فرهنگی امام چهارم (علیه‌السّلام) میباشد.
این کتاب از سه بخش تشکیل شده است: در بخش نخست، با هدف تبیین نظریّه‌ی «انسان ۲۵۰ ساله» که به مثابه محور و زیربنای اساسی مباحث این کتاب میباشد، بیانات معظّمٌ‌لّه در کنگره‌ی جهانی امام رضا(علیه‌السّلام) که در سال ۱۳۶۵ ایراد گردیده و مطالعه‌ی آن، در فهم دقیق‌ترگفتارهای بعدی مفید میباشد، در ابتدای کتاب و با عنوان «به‌جای مقدّمه» قرار داده شده است.
ایشان در این سخنرانی ضمن تبیین دقیق نظریّه‌ی انسان ۲۵۰ ساله و اثبات دیدگاه مبارزات حادّ سیاسی ائمّه (علیهم السلام) به ترسیم کلّی نمودار این مبارزات پرداخته‌اند. همچنین در این بخش بحث نسبتاً مبسوطی در خصوص دوره‌ی امامت امام چهارم (علیه السلام) نیز صورت گرفته است.
بخش دوّم این کتاب مشتمل بر چهار گفتار از سخنرانی‌های معظّمٌ‌لّه در مسجد کرامت مشهد مقدّس میباشد که این جلسات در جمع پرشور جوانان و عموم نمازگزاران پس از اقامه‌ی نماز مغرب و عشا ایراد می‌شده است. تاریخ برگزاری این جلسات که بصورت متوالی برگزار شده، بهمن ماه سال ۱۳۵۲ مصادف با محرّم الحرام سال ۱۳۹۴ هجری قمری میباشد.
رهبر معظّم انقلاب(مدّظلّه العالی) در این جلسات، ابتدا مخاطبینشان را از ضعف در اطّلاع و آگاهی دربارهی سیره‌ی امام سجّاد (علیه السلام) آگاه ساخته و پس از ایجاد انگیزه و اشتیاق در آنان برای جبران این ضعف، با بیاناتی دقیق و علمی از زوایای مغفول مانده‌ی زندگی نورانی امام سجّاد (علیه السلام) پرده برداشته‌اند.
در این مباحث به موضوعات مهمّی همچون: وضعیت اعتقادی مردم و شیعیان پس از حادثه‌ی کربلا، تبیین وظایف امام (علیه السلام) و عزم ایشان برای انجام این وظایف، دشمنی و برخی تحریفات صورت گرفته توسّط بنی امیّه، اشاره به نقش رهبریِ فکری امام سجّاد(علیه السلام)، تشریح و توضیح روابط امام با شیعیان خاص، ساماندهی و تربیت شیعیان و فرستادن ایشان به اقصی نقاط جهان اسلام، برخورد شدید امام با عالمان درباری و همچنین استفاده‌ی امام(علیه السلام) از قالب دعا برای انتقال معارف ناب اسلام پرداخته شده است.
همچنین با هدف غنای مطالب و تکمیل مباحث و نظرات معظّم له در موضوع زندگی امام سجّاد (علیه السلام)، مجموعه مصاحبه‌های مجلّه‌ی پاسدار اسلام با ایشان که در سال ۱۳۶۱ صورت گرفته و در شماره‌های ۶ تا ۱۲ آن نشریه منتشر گردیده بود نیز به همراه برخی اضافات و ارجاعات در بخش سوم کتاب آورده شده است.
این کتاب را میتوانید از اینجا تهیه کنید
