چگونگی وضعیت رویت هلال ماه در عربستان و ایران

اگر در عربستان و چند کشور دیگر عید اعلام شود، نخستین پرسشی که ممکن است برای مردم ما پیش بیاید، ‌این است که دور تا دور شما، همه کشورها اعلام کردند اول یا پایان رمضان است! ایران چه مزیتی دارد که در خاکش ماه را نمی‌بینید و بقیه می‌بینند؟
یک باور نادرستی بین برخی از مردم و از سال‌های دور هست که می‌گویند اگر امروز عربستان عید بوده، فردا ایران عید است!

در همین باره، «سیدمحسن قاضی‌میرسعید»، رکورد دار استهلال در دنیا و صاحب سبک در این باره گفت: در عربستان برای اثبات رویت هلال ماه نو، دو شاهد عادل کافی است. آنجا اعلام می‌کنند که مردم بروند برای رویت و هر دو نفری که به متصدی محلشان بگویند ماه را دیده‌اند و او هم این مسأله را گزارش کند، از نظر عربستان مورد پذیرش است!

وی افزود: در سال 76 که به عربستان سفر کرده بودم، با یکی از شیعیان عربستان که عضو شورای هلال ماه عربستان بود، صحبت کردم و می‌گفت که زورش به جایی نمی‌رسد و او هم معتقد بود به اشتباهاتی که در آنجا دارند.

قاضی میرسعید ادامه داد: این مسأله را مقایسه کنید با کشورمان که که حدود 150 گروه رصدی ورزیده و مجهز به تلسکوپ دوچشمی، برای استهلال تشکیل می‌شود و به نقاط صعب‌العبور می‌روند و در کشورهای دیگر مثل عربستان سعودی فقط هفت گروه علمی برای رصد اقدام می‌کنند.

وی گفت: مرحوم آیت‌الله طالقانی، خاطره‌ جالبی دارند از همین بحث رویت هلال در عربستان:

«سال 1333 یا 1332،‌ وقتی می‌رفتم برای تشرف به حج، با رئیس کاروان بحث کردیم که شما چرا می‌گویید فردا اول ذی‌‌‌الحجه است؟ اول ماه، دو روز دیگر است. آنها گفتند نه فردا است. گفتم بسم‌الله؛ همین امروز برای رصد ماه می‌رویم. رفتیم و هوا هم خوب بود و هلال ماه را هم ندیدیم. طرف مقابل دید که اوضاع خیلی خراب است، به ما گفت: حالا شما بیایید و یک روز تخفیف بدهید! یک روز هم ما... و قضیه را تمام کنیم!» جالب اینجاست که پس فردا هم که رفتند اصلا هلالی دیده نشده بود. بعداً که رفته بودند، یک هلالی را ـ که خیلی واضح هم نبود ـ دیده بودند.

این عضو ستاد استهلال دفتر رهبر انقلاب افزود: گمان می‌‌کنم سال 73 یا 74 بود، درست در زمانی که داشتند نماز عید فطر انجام می‌دادند کسوف شده بود! اصلا نماز برگشت داده شد به نماز آیات. دو سال پیش هم، پس از اینکه در عربستان اعلام شد که هلال ماه رؤیت شده، مقارنه شد! یعنی در وقتی که اعلام رویت شده بود، ماه، هنوز در چرخش به دور زمین، به شرق خورشید نرسیده بود تا ماه جدیدی شکل بگیرد.

قاضی میرسعید ادامه داد: اگر در عربستان و چند کشور دیگر عید اعلام شود، نخستین پرسشی برای مردم ما ممکن است پیش بیاید، ‌این است که دور تا دور شما، همه کشورها اعلام کردند اول یا پایان رمضان است! ایران چه مزیتی دارد که در خاکش ماه را نمی‌بینید و بقیه می‌بینند؟

در این باره باید توضیح بدهیم که اگر یک نفر از چراغ قرمز رد شد، 50 نفر دیگر هم رد شدند، آیا این 50 نفر هم خلاف نکردند فقط یک نفر اول خلاف کرده؟ این 50 نفر هم خلاف کردند دیگر!

رکورددار استهلال در دنیا خاطرنشان کرد: عربستان در بین کشورهای اهل تسنن، به عنوان کشور «ام‌القراء» به شمار می‌آید و در تقویمش هر تغییری انجام دهد، 20 یا 30 کشور طبق همان عمل می‌کنند. مثلا یک بار در یک کنفرانس علمی، طرف بلند شد و محکم زد روی میز که آقا وقتی در مکه هلال ماه را دیدند، باید همه جای دنیا قبول کنند! مکه را باید ام‌القرا قرار دهیم! وقتی ماه را شروع کرد باید شروع بکنیم، تمام کرد باید تمام بکنیم!

وی در پایان گفت: خوب، اگر هلال را در مکه ببیند، ممکن است بشود این را برای مراکش هم معتبر دانست (از نظر علمی)، چون مختصات ماه این طوری اقتضا می‌کند، ولی اگر در اندونزی و مالزی ماه را ببینند، در مکه که رویت نمی‌شود، چه؟ مگر روزه گرفتن در روز عید فطر حرام نیست؟ ما از این گرفتاری‌ها در جهان اسلام داریم... پس بنابراین، به قطعیت می توانم اعلام کنم با توجه به ظرافت های علمی و نجومی که ستاد استهلال در ایران مد نظر دارد، نظر این ستاد همیشه قطعی بوده که حال ممکن است چنان که گفته شد یک سال با عربستان ـ با همان شیوه ابتدایی استهلال خودشان ـ هماهنگ شود و یک سال نه.