مشارکت بالا در انتخابات؛ ترسیم کننده راه پیشرفت

رهبر انقلاب در دیدار با مردم آذربایجان شرقی درخصوص مشارکت مردم در انتخابات پیشرو تأکید کردند: شک نیست که جبهه‌ی استکبار با انتخابات ما مخالف است؛ چرا مخالفند؟ چون نظام ما عبارت است از «جمهوری اسلامی»؛ دو تکّه دارد؛ هم با جمهوری‌اش مخالفند، هم با اسلامی‌اش. مظهر «جمهوری» همین انتخابات است؛ این انتخابات مظهر «جمهوری» است...همه باید در انتخابات شرکت کنند. انتخابات رکن اصلی نظام جمهوری اسلامی است. راه اصلاح کشور انتخابات است. آن کسانی که دنبال این هستند که مشکلات را برطرف کنند، ترمیم کنند، بایستی به انتخابات رو کنند. راهِ درست، انتخاب است. ۱۴۰۲/۱۱/۲۹
رسانه KHAMENEI.IR به همین مناسبت در یادداشتی به قلم آقای سیدمرتضی نبوی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به بررسی نسبت میزان مشارکت اقشار مختلف مردم با اقتدار، مقبولیت و مشروعیت مجلس پرداخته است.

  رابطه مشارکت بالای مردم و قوت بیشتر مجلس به این ترتیب است که فرض کنیم به‌طور مشخص مجلسی با مشارکت ۳۰ درصد، ۵۰، ۷۰ یا بیشترین کسانی که حق رأی دارند تشکیل شود. بسیار واضح است مجلسی که از مشارکت بالاتر مردم فراهم آمده باشد، از پشتوانه مردمی و مقبولیت بیشتری برخوردار است، زبان دشمنانمان را کوتاه و خیالشان را از توطئه علیه کشورمان منصرف می‌کند، چون متوجه می‌شوند این مجلس که مظهر مردم‌سالاری و در جمهوری اسلامی مظهر مردم‌سالاری دینی است، از پشتوانه بالای مردم برخوردار است، خود مردم جمع شده و از حقشان برای تعیین سرنوشت کشور استفاده کرده‌ و کسانی را به مجلس فرستاده‌ که موردنظرشان بوده‌اند تا آن‌ها از طرف مردم قانون‌گذاری کنند و برای پیشبرد امور کشور تصمیم بگیرند.

روشن است هرچه مشارکت مردم بیشتر باشد، پشتوانه مردمی مجلس شورای اسلامی که در حقیقت جایگاه نمایندگان مردم است، قوی‌تر می‌شود و این مجلس از اقتدار، مقبولیت و مشروعیت بیشتری در تصمیم‌گیری برای عموم مردم برخوردار است. اما در پاسخ به این سؤال که مجلس قوی‌تر چگونه می‌تواند مشکلات میان‌مدت و جاری را حل کند؟ باید گفت هرچه میزان مشارکت بالاتر باشد، نمایندگانی که در این مجلس گرد هم می‌آیند تا برای رفع مشکلات کشور و پیشرفت آن تصمیم بگیرند از تنوع فکری بیشتر برخوردار هستند و تضارب آرا در چنین مجلسی قوی‌تر است.

ما در معارف خود داریم که راه درست از تضارب آرا به دست می‌آید و متولد می‌شود؛ درنتیجه این تخصص‌ها و مهارت‌های بیشتر، طرز فکرهای متنوع‌تر و حضور نمایندگان بیشتر اقشار گوناگون با دیدگاه‌های مختلف در مجلس باعث انجام بهتر این تضارب آرا، اتخاذ راه‌حل‌های بهتر، دربرگیرندگی بیشتر و همه‌جانبه بودن این تصمیمات برای مشکلات عموم مردم خواهد شد و وقتی مجلس دارای نمایندگی اکثریت قاطع مردم باشد، مشکلات و نیازهای کشور در تصمیماتش انعکاس بیشتری پیدا می‌کند و راه‌حل‌های جامع‌تری به دست می‌آید؛ به این ترتیب، مشارکت بالا و حضور اقشار و تفکرات مختلف باعث تصمیم‌گیری‌های دقیق و درست‌تر و درنتیجه رسیدن به اهداف مردم از نظر پیشرفت و رفع مشکلات می‌شود.

در هر دوره از مجلس شاهد نمونه‌هایی از مسائلی هستیم که توسط مجلس برطرف شده است. مثلاً در دوره اول مجلس شورای اسلامی با رئیس‌جمهور نابابی به نام بنی‌صدر رو‌به‌رو شدیم که بعد از گرفتن رأی مردم به آن‌ها پشت کرد و در مملکت آشوب برانگیخت. مجلس شورای اسلامی که نماینده مردم بود این مسئله را با استفاده از اختیارات قانونی خود با استیضاح و برکناری او حل کرد و به این ترتیب به یک غائله بزرگ پایان داد.

در زمان جنگ در مواردی مجلس کاملاً مشکلات جبهه را زیر نظر داشت و با تصمیمات به‌موقع و حتی حضور در شورای امنیت کشور مسائل را پیگیری می‌کرد و تصمیمات لازم را می‌گرفت تا ما بتوانیم دوران دفاع مقدس را پشت سر بگذاریم. همین مجلس بود که تصمیم گرفت در دوران جنگ قیمت کالاهای اساسی برای مردم ثابت باشد و نیازهای حداقلی مردم با قیمت پایین و با خیال راحت به دستشان برسد که اصطلاحاً به آن کالاهای کوپنی یا یارانه‌ای گفته می‌شد که از این نظر امنیتی برای مردم در دوران دفاع مقدس ایجاد کرده بود.

این‌ها همه تصمیمات مجلس هستند. همچنین در دوره‌های بعد مسئله پرداخت مستقیم یارانه تصمیم مهمی بود که گرفته شد. وقتی قیمت حامل‌های انرژی اصلاح و به واقعیت نزدیک شد، قرار شد با بالاتر رفتن قیمت‌ها، دولت ما‌به‌التفاوت یعنی مازاد درآمدی را که به دست می‌آورد به خود مردم اختصاص دهد. با پرداخت یارانه‌ها به‌صورت مستقیم برای اولین‌بار اقشار مختلف در سراسر کشور و در روستاها از یارانه‌ای برخوردار شدند که در زندگی آن‌ها تغییر زیادی ایجاد کرد و حتی توزیع درآمد بسیار متعادل شد اما به‌علت عدم پیگیری مناسب این مسئله در ادامه، تأثیر خود را آن‌طور که باید و شاید نگذاشت.

تصمیم دیگری که فکر می‌کنم در مجلس پنجم گرفته شد این بود که در آن زمان مرحوم جناب آقای هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور بودند و پیشنهاد سازمان برنامه‌شان گران شدن قیمت بنزین به‌یکباره بود. در آن‌جا با کار کارشناسی مجلس و با بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس که برای اولین‌بار تشکیل شده بود، نشان دادند که آثار ناشی از این مسئله در زندگی مردم زیاد است و باعث تورم غیرقابل تحمل می‌شود. پس از ارائه این نظر کارشناسی به ریاست‌جمهوری وقت، آن را پذیرفتند و به این ترتیب جلوی افزایش قیمت ناگهانی بنزین گرفته شد و قرار شد قیمت حامل‌های انرژی به‌تدریج به‌طور متوسط هر سال حدود ۱۰درصد افزایش پیدا کند تا هم دستگاه‌هایی مثل نفت، نیرو، آب و غیره بتوانند برای توسعه سرمایه‌گذاری داشته باشند و هم فشار زیادی به مردم وارد نشود.

از این‌گونه تصمیمات بسیار است که هر مجلس فهرستی از این اقدامات را داشته و ارائه کرده و قابل مراجعه است. می‌توان گفت که نبض مردم در مجلس می‌زند یعنی چون نمایندگان از نقاط مختلف کشور از دورترین نقاط نسبت به مرکز در مجلس حضور دارند با مشکلات مردم آشنا هستند و زمانی که سیل، زلزله یا حادثه دیگری اتفاق می‌افتد بلافاصله در مجلس منعکس و تصمیمات عاجل برای رفع گرفتاری‌ها و مشکلات گرفته می‌شود. در نتیجه مجالس همیشه گوش به زنگ هستند تا این کار را انجام دهند. یقیناً مشارکت بالا و رأی مردم برای برخورداری مجلس از اقتدار و مشروعیت بیشتر، گرد هم آمدن افکار متنوع، امکان ترسیم بهتر راه پیشرفت و برطرف کردن مشکلات تأثیرگذار است و بیش از این ضرورتی به توضیح نخواهد داشت.

رهبر معظم انقلاب و حضرت امام در زمان خودشان کاملاً ایده تحول را پیگیری می‌کردند و می‌گفتند ما یک کشور انقلابی هستیم و باید انقلابی بمانیم یعنی هنوز راه زیادی در پیش داریم تا با تحول کمبودهای خود را جبران کنیم. جبران نقص‌های علمی، کمبودهای ساختاری، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و همه این‌ها به تحول احتیاج دارد ولی تصور من این است که یکی از ابعاد تحول در مجلس شورای اسلامی امر قانون‌گذاری است. در این زمینه رهبر انقلاب سیاست‌هایی را ابلاغ کرده‌اند که قانون‌گذاری باید براساس آن حساب و کتابی پیدا کند و در فرآیند آن نکاتی رعایت شود تا قانونی که در مجلس تصویب می‌شود و به تأیید شورای نگهبان می‌رسد، دارای انسجام، کارآمدی و شفافیت باشد و مجموعه این قوانین یک نظام حقوقی کارآمد را برای کشورمان فراهم بیاورد. این نکته قابل عرض است که در حقیقت نظام حقوقی که مجموعه قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی است، نرم‌افزار اداره کشور است. امروزه می‌بینید که این نرم‌افزارها چه تحولاتی در خدمات بانکی، حمل‌و‌نقل‌های شهری و بین‌شهری و ارائه تمام خدمات دولت به مردم ایجاد کرده‌اند و بسیار بسیار در شفاف‌تر شدن امور با رعایت صرفه‌جویی نقش دارند و امروز پشتوانه دولت الکترونیک یکپارچه یک نظام حقوقی شفاف است که اگر هر کشوری از آن برخوردار باشد، در حقیقت می‌توان امیدوار بود که دولت آن کارآمد باشد، چون در سطح کل کشور نظام حقوقی و مجموعه قوانین یک نرم‌افزار برای اداره کارآمد دولت هستند.

متأسفانه ما هنوز به این نقطه نرسیده‌ایم. پس اگر ما به‌عنوان مردم کسانی را انتخاب کنیم که به ایجاد تحول در نظام قانون‌گذاری معتقد باشند، قوانین گذشته را بازبینی، تدوین و تنقیح کنند؛ قوانینی را که مانع پیشرفت و دست‌وپاگیر هستند، نسخ و قوانین ناقص را اصلاح و خلأ آنها را برطرف کنند؛ به‌طوری‌که به یک نظام حقوقی شفاف کارآمد و یک نرم‌افزار کارآمد برای اداره حکومت برسیم، بسیار تحول بزرگی در کشور انجام می‌شود؛ ضمن اینکه تحول شگرفی در امر قانون‌گذاری است.

سال‌هاست که رهبر انقلاب سیاست‌های بسیار مترقی را برای امر قانون‌گذاری ابلاغ کرده‌اند که مخاطب اصلی آن مجلس شورای اسلامی است. در اواخر مجلس قبل و در این مجلس هم اقداماتی انجام شده اما باید بگوییم متأسفانه هنوز به نتیجه نرسیده است. پس انتخاب نمایندگانی که معتقد باشند سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب را الگو و خط‌مشی خود قرار دهند و بر اساس آن به امر قانون‌گذاری، بودجه‌ریزی، برنامه‌ریزی و تدوین و تنقیح قوانین جامه عمل بپوشانند منشأ تحول بسیار بسیار مهم و منجر به کارآمدی و شفافیت نظام، ریشه‌کن کردن فساد و بالا رفتن رضایت مردم و افزایش سرمایه اجتماعی نظام خواهد شد؛ چون قوانین شفاف جلوی فساد را می‌گیرد، کارآمدی را افزایش می‌دهد، کار مردم با سرعت انجام می‌شود و این در نتیجه رضایت مردم را بالا خواهد برد و نظامی که از این سرمایه اجتماعی بالا برخوردار باشد می‌تواند کارهای بسیار عظیم و بزرگی انجام دهد و موانع بسیار بزرگی را از پیش پا بردارد.