آیت‌الله ری‌شهری، احیاء امر حدیث را رسالت خود می‌دانست

رهبر انقلاب اسلامی شامگاه سوم فروردین، با حضور در کنار پیکر مرحوم حجت‌الاسلام‌والمسلمین ری‌شهری، بر پیکر این عالم ربانی نماز اقامه کرده و سپس در جمع اعضای خانواده و برخی نزدیکان این مرحوم، طی سخنان کوتاهی، سوابق وزارت و قضاوت و خدمات وی در طول دوران انقلاب را منشأ خیر برای نظام دانستند. ایشان همچنین در پیام تسلیت به مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام‌والمسلمین ری‌شهری نیز با اشاره به تقوا و سلامت نفس و مجاهدت مستمر این روحانی انقلابی، و همچنین تنوع عرصه‌های مجاهدت این عالم ربانی ‌کم‌نظیر، فقدان وی را ضایعه‌ای تلخ و اندوهبار توصیف کرده بودند.
یکشنبه هفتم فروردین ۱۴۰۱ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حکمی ضمن تمجید از خدمات ماندگار و با ارزش مرحوم ری‌شهری، حجت‌الاسلام قاضی‌عسکر را به تولیت آستان حضرت عبدالعظیم ومتعلقات وبقاع وابسته منصوب کردند. از این رو، رسانه‌ی KHAMENEI.IR در گفتاری از حجت‌الاسلام سیدعلی قاضی عسکر، تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام نگاهی به مجاهدت‌‌ها و خدمات متنوع آیت‌الله محمدی ری‌شهری داشته است.

پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی پس از رحلت مرحوم آیت‌الله ری‌شهری عالم بزرگوار و بعد از آن سخنان ایشان در جمع خانواده و نزدیکان این مرحوم، حاوی نکات بسیار مهم و بیانگر ویژگی‌های شخصیت علمی و سیاسی و مبارز و معنوی این عالم مجاهد بود و نیاز است که برای تبیین پیام رهبر انقلاب در مصادیق مورد اشاره، به‌طور مختصر به چند نکته‌ اشاره کنم.

نخست اینکه رهبر عزیزمان اهل مبالغه نیستند و در پیام‌هایشان هر چیزی را دقیقاً بر اساس باورهایشان بیان می‌کنند. تأیید تقوا و سلامت نفس آقای ری‌شهری توسط رهبر انقلاب، مدال افتخاری بود که در این پیام به ایشان داده شد.

رهبر انقلاب زوایای شخصیت آیت‌اللّه ری‌شهری را بیان کردند. عزیزانی که با مرحوم آقای ری‌شهری آشنا هستند این را به‌خوبی می‌دانند که ایشان در دوران قبل و بعد از انقلاب در مبارزه‌ با طاغوت موفق بود، زندان رفت، تبعید شد و محدودیت برایش قائل شدند و بعد از پیروزی انقلاب در هر جایگاه و سمتی که بود متناسب با آن، بهترین عملکرد را داشت و این مورد تأیید رهبر انقلاب بود.

نکته‌‌ی اولی که رهبر انقلاب هم به آن اشاره کردند این بود که آن مرحوم یک شخصیت علمی و یک انسان فاضل و درس‌خوانده بود و در محضر مراجع بزرگ تحصیل‌ کرد و مدارج علمی را طی کرد. واقعاً به‌عنوان یک فقیه مطرح بود. خیلی وقت‌ها ایشان در مسائل مبتلابه حج، منطبق با نظر خود عمل می‌کرد و استنباط و اجتهاد خودش را مورد عمل قرار می‌داد. محصولاتی هم که از ایشان به‌جای‌ مانده است کاملاً مدارج علمی ایشان را برای همگان مشخص می‌کند. ایشان در امر علوم حدیث و علوم مرتبط به حدیث، یک محدث و‌ انسان خبیری بود. هر کسی که از نزدیک با ایشان بود به‌راحتی این مطالب را می‌فهمید. ضمن اینکه کتاب‌های ایشان هم گویای این مسئله است. یکی از کارهایی که مرحوم آقای ری‌شهری در بُعد علمی انجام داد این بود که توانست حدیث را به‌معنی واقعی کلمه احیا کند. ایشان با ایجاد دارالحدیث و تربیت نخبگانی در این حوزه موفق شد که جایگاه حدیث را به‌عنوان جایگاه رفیع معرفی کند و کتاب‌های متعددی در این زمینه بنویسد. از جمله مسائل مهم در این حوزه منقح‌کردن احادیث است. وقتی مرحوم علامه‌ مجلسی رحمةالله‌علیه بحارالانوار را می‌نوشت، هدفش جمع‌آوری احادیث بود و نمی‌خواست احادیث قوی را از ضعیف متمایز کند و به مردم نشان دهد؛ ولی ایشان احادیثی را که قابل‌اعتماد نبود حذف کرد و یکی از کارهای بسیار ارزشمندش این بود که ترکیبی از احادیث شیعه و سنی را آورد که به همه‌ مسلمانان جهان نشان دهد ما در بسیاری از مسائل با هم مشترکیم و این توطئه‌ استکبار برای به‌هم‌زدن وحدت امت اسلامی توطئه‌ خطرناکی است. وقتی ما با ایشان به اردن سفر کرده بودیم، رئیس دانشگاه آل‌البیت اردن به من گفت این کتاب‌ها بهترین راه برای تقریب بین مذاهب اسلامی است.

نزدیک به صد جلد کتاب فقط از خود ایشان منتشرشده و بعد هم زیرمجموعه‌های علمی دارالحدیث حدود چهارصد جلد کتاب ناب و فاخر و کارهای تصحیحی بسیار مهم از جمله کتاب شریف کافی را دارد که بسیاری از بزرگان می‌فرمودند بهترین تصحیحی که برای کتاب شریف کافی انجام‌شده همین کاری است که دارالحدیث انجام داده است.

نکته دیگری که رهبر انقلاب بر آن صحه گذاشتند مدیریت مرحوم آقای ری‌شهری است. انصافاً ایشان مدیر لایقی بود. هر کجا می‌رفت، در تربیت نیرو بسیار موفق بود. وقتی وزارت اطلاعات را تحویل گرفت، هنوز آنجا هیچ‌کاری انجام نشده بود و این وزارت تازه تأسیس بود و ایشان باید از صفر شروع می‌کرد تا وزارت قوی تشکیل بدهد و در حوزه‌ امنیت کشور موفق عمل کند و ایشان این کار را کرد.

از زمانی که ایشان به حوزه‌‌ حج آمد، تحول جدی در ساختار مدیریت بعثه و سازمان حج به‌وجود آمد. خود ما وقتی برای کارهای فرهنگی حج شروع به‌کار کردیم شاید سه چهار جلد کتاب بیشتر در دسترس حجاج نبود، ولی الآن با افتخار می‌گویم که حدود ۱۵۰۰ اثر منتشرشده و ایشان همیشه حامی ما بود. ایشان افراد مشغول در این حوزه را تشویق می‌کرد و عنایت ویژه‌ای به آنها داشت. وقتی می‌دید زیرمجموعه‌ و معاونین او خوب کار می‌کنند و توانایی لازم را دارند، هیچ‌وقت در کار آن‌ها دخالت نمی‌کرد و نظارت داشت. اجازه می‌داد نیرو رشد کند و تربیت شود و بتواند خودش را نشان دهد. من می‌توانم در طول این سال‌های متمادی از ایشان به‌عنوان یک پشتوانه و حامی نام ببرم که همیشه از کارها و تلاش‌هایی که صورت گرفت حمایت می‌کرد. در حوزه‌ مدیریت توانایی بسیار بالایی داشت و توانست در همه حوزه‌ها نیروهای لایق تربیت کند.

مسئله‌ دیگری که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند حوزه‌ مسائل سیاسی بود. ایشان قبل از انقلاب در مبارزات و بعد از انقلاب در سمت‌های بسیار مهم نظام همچون وزیر اطلاعات، دادستان کل کشور، نماینده‌ ولی‌فقیه، سرپرست حجاج و تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام مسئولیت داشت. در مجلس خبرگان رهبری و هر کجا که در مسائل سیاسی وارد می‌شد، می‌توانم شهادت بدهم که وظیفه‌ دینی خودش را تشخیص می‌داد و به آن عمل می‌کرد. اگر جایی احساس می‌کرد کار خلاف شرعی صورت‌گرفته قاطعانه با آن برخورد می‌کرد. ایشان در بخش‌های مختلف حوزه‌ سیاسی هم بسیار موفق بود.

در حوزه‌ علوم جدید و کارهای دانشگاهی و علمی، تشکیلاتی را به‌عنوان دارالحدیث راه‌اندازی کرد که الآن این تشکیلات در چند حوزه کارهای بسیار خوبی انجام می‌دهد که یک حوزه‌ آن کارهای دانشگاهی است. اولین بار هم برای تأسیس دانشکده‌ علوم حدیث، حکم را برای بنده زدند و الآن بعضی از دانشجویان دوره‌ اول ما، اساتید دانشگاه تهران و دانشگاه‌های دیگر هستند. بعضی‌‌ها هم به قم آمدند و الآن استاد حوزه یا مؤلف‌ هستند و کتاب نوشتند و بسیار خوب رشد کردند. آن وقتی که هنوز خیلی فضای مجازی مطرح نبود، آموزش‌های مجازی توسط دانشکده‌ علوم و حدیث آغاز شد و بسیار هم موفق بود و الآن هم خیلی توسعه پیدا کرده است؛ حتی نظرشان این بود که از کشورهای دیگر هم دانشجو بگیریم و آن‌ها وارد حوزه شوند.

یکی از ویژگی‌های ممتاز مرحوم ری‌شهری ولایتمداری و انقلابی‌بودن است. بالاخره ایشان شخصیتی بود که در کوران انقلاب نقش‌آفرین بود و بعد از انقلاب هم سمت‌های بسیار مهمی داشت و تحولات فراوانی هم در کشور به‌وجود آورد. متأسفانه خیلی‌ها نتوانستند خودشان را با انقلاب تطبیق دهند و ریزش داشتند، اما در تمام عرصه‌ها محور ایشان امام و بعد هم رهبر انقلاب بود. همیشه به ما می‌گفت خط قرمز ما رهبری است و ما رهبری را جامع و واجب‌الاطاعه می‌دانیم و باید از ایشان تبعیت و حمایت کنیم. در همه جا هم نشان داد که کاملاً مطیع رهبری است.

اگر بخواهم بحثی در محدوده‌ شهرری بیان کنم، یکی از کارهای خوب ایشان هم این بود که به خانواده‌های شهدا خیلی سر می‌زد، از آنان دل‌جویی می‌کرد و خاطراتشان را می‌نوشت. به بسیاری از شخصیت‌های عارف مثل مرحوم آیت‌اللّه‌العظمی بهجت علاقه‌ وافری داشت، آن‌ها هم به آقای ری‌شهری احترام می‌گذاشتند. ایشان تلاش می‌کرد خاطراتی را که از این بزرگان دارد به مردم منعکس کند.

ایشان در حوزه‌های مدیریتی خیلی قاطع بود. وقتی با رئیس‌جمهور وقت صحبت شده بود که سازمان حج و زیارت را زیرمجموعه‌ گردشگری قرار دهند، خیلی ناراحت شد و گفت مسئله‌ زیارت یک مفهوم دینی است و هیچ ارتباطی با گردشگری ندارد. بعد نامه‌ای خدمت رهبر انقلاب نوشت و استدلال‌هایش را هم بیان کرد و این ادغام انجام نشد.

خاطرم هست با هم تصمیم گرفتیم سفرهای دانشجویی و دانش‌‌آموزی را راه‌اندازی کنیم تا جوانان (مدیران آینده) بتوانند در همه جا با موفقیت عمل کنند و زمینه‌ رشدشان از مکه و مدینه و عتبات فراهم شود و این اتفاق افتاد. این کار به‌جایی رسید که ما حدود سی هزار نفر دانشجو و دانش‌آموز و استاد دانشگاه را به این سفرها بردیم و چقدر تأثیرگذار بود. چقدر این جوان‌ها متحول شدند و بعد هم این ذخیره را برای خود نگه داشتند.