گفتوگو با متولی مدرسه علمیه آیتالله مجتهدی تهرانی
اخلاق مداری؛ مرز بین مردم سالاری دینی و دموکراسیهای دروغین
رهبر انقلاب اسلامی در مراسم سی و پنجمین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (رحمهالله) با تاکید بر برگزاری انتخابات با شُکوه و عظمت، بیان داشتند: « در این حرکت عظیمی که انجام میگیرد، در رقابتهای پیش روی انتخاباتی بین نامزدها، اخلاق حاکم باشد؛ بدگویی کردن، تهمت زدن، لجنپراکنی کردن، کمکی به پیشرفت کارها نمیکند، به آبروی ملّی هم لطمه میزند. صحنهی انتخابات صحنهی عزّت و حماسه است، صحنهی رقابت برای خدمت است، صحنهی کشوواکش برای به دست آوردن قدرت نیست.»
رسانهKHAMENEI.IR در گفتوگو با حجّتالاسلام والمسلمین میرهاشم حسینی، تولیت مدرسه علمیه آیتالله مجتهدی و مدرسه علمیه آیتالله حقشناس، تحلیلی پیرامون اهمیت و چگونگی اخلاق مداری در عرصه انتخابات داشته است.
اخلاق مداری در حوزه سیاست چه اهمیتی دارد و عرصه انتخابات چگونه باید بر مدار اخلاق تنظیم شود؟
یکی از بهترین نصیحتها و موعظههای قرآن کریم، این است که خداوند می فرمایند:« إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا» یکی از بهترین خیرخواهیها که باعث خوشبختی میشود این است که یاد بگیریم همیشه امانات را به اهلش واگذار بکنیم. گاهی این امانت ممکن است امانت مالی باشد، جنبهی اقتصادی داشته باشد، گاهی اوقات هم این امانت، ریاست و مقامی هست. در واقع نصیحت و خیرخواهی خدا نسبت به شما این هست که امانت را به اهلش بدهید و موقعی که دارید قضاوت و داوری میکنید با عدل و انصاف قضاوت و داوری کنید، بیرحمانه حرکت نکنید. بیحساب وارد نشوید، با انصاف باشید. این یکی از نصایح بزرگ و موعظهی بزرگ و پند بزرگ خداوند هست.
یکی از اصلیترین تفاوتها و مرز بین تمدن واقعی و توحش، همین مباحث اخلاق مداری و رعایت این نکاتی است که در همین آیات و روایات به آن اشاره شده است. اینکه شخص بداند هم حق است و هم تکلیف که امانتها را بشناسد مثلاً مال و منال و افراد و ریاست و مقامها اینها همه یک نوع امانت است که باید به اهلش واگذار بشود. انسان همان طور که در خانوادهاش آزمایش میشود نسبت به اطرافیانش آزمایش میشود، نسبت به معلّمش آزمایش میشود، نسبت به شاگردش آزمایش میشود، نسبت به انتخاب افراد شایسته هم مورد آزمایش قرار میگیرد که این آزمایش بزرگی هست.
مرز بین مردم سالاری دینی و دموکراسیهای دروغین، اخلاق مداری هست. مرز بین اینکه میگوییم سیاست ما عین دیانت ما است و نظریه جدایی دین از سیاست در همین محور هست. آن سیاستی که سیاست بداخلاقی باشد، سیاست فریب باشد، سیاست دروغ و نیرنگ باشد هرگز دین آن را تأیید نمیکند. آنجایی که سیاست، سیاست اخلاق مدار باشد، سیاست درست باشد، بر پایهی عدالت باشد، بر پایهی دفاع از محرومین باشد بر پایهی سعادت، تنظیم سعادت و خوشبختی دنیا و آخرت باشد اینجا بحث وحدت و اتحاد سیاست و دیانت مطرح میشود. مرز بین همهی اینها خلاصه همین بحث اخلاق مداری هست.
در حوزه امر سیاسی و انتخابات، یک رابطه دوسویه میان مردم و نامزدها برقرار است که هر کدام وظایف و تکالیف مختلفی دارند؛ از منظر دینی و اخلاقی مردم چگون باید رفتار کنند و چه اصولی بر رفتارشان حاکم باشد؟
یک توصیه ای که همه ما از عموم مردم، مسئولین، نامزدها و اطرافیان نامزدها باید رعایت کنیم سخن امام علی (ع) به امام حسن (ع) است که فرمودند یا بنیّ؛ به فرزندشان آقا امام مجتبی(ع) با محبّت اشاره کردند که فرزند عزیزم در زندگیات این طوری برخورد بکن که«فَأَحْبِبْ لِغَیْرِکَ مَا تُحِبُّ لِنَفْسِکَ وَ اکْرَهْ لَهُ مَا تَکْرَهُ لَهَا» در تمام زندگیات به گونهای برخورد کن که دوست داری دیگران هم با تو برخورد کنند. همان طوری که یک چیزهایی را بد میشماری که دیگران با تو برخورد بکنند شما هم با دیگران این جور برخورد نکن. این خیلی میزان و ملاک قشنگی است برای اینکه آدم چگونه با دیگران برخورد کند. مردم یک موقع فکر بکنند که اگر خودشان میآمدند برای انتخابات یک خدمتی بکنند دوست داشتند مردم دربارهی آنها چه بگویند؟ بگویند اینها ریاست طلب هستند یا بگویند آمدهاند خدمت کنند؟ شما خودتان اگر در یک انتخاباتی شرکت میکردی واقعاً میخواستی گرهی از مردم باز بکنی و دوست داشتی که مردم بیایند مشارکت کنند و تهمت و غیبت و بدگویی در کار نباشد. از آن طرف هم یک کسی که آمده نامزد انتخابات شده باید خودش را جای مردم بگذارد.
امروز آحاد مردم وظیفه دارند تا در انتخابات شرکت کنند. مشارکت عمومی، امید آفرینی و تشویق یکدیگر به حضور خیلی مهم است. بزرگترین خسارتی که ممکن است بر سر ما بیاید ناامیدی است که باید تلاش کنیم تا نشاط و امید همواره در جامعه زنده باشد.
تبلیغات و رسانهی دشمن آن قدر قوی و پیشرفته هست که میتواند علیه هر کسی چنان مانور تبلیغاتی انجام دهد که او را به عنوان منفورترین شخص معرفی بکند، البته آگاهی مردم و بیداری مردم اجازهی چنین کاری را نمیدهد.
[دریافت فیلم]
امروز بزرگترین بلایی که سر بچههای ما و خانوادههای ما در ایران میخواهند بیاورند، ناامیدی و یأس است. اینکه میگویند در انتخابات شرکت نکنید، مشارکت نباشد، به خاطر این است که به بچههای ما یأس و ناامیدی را تزریق بکنند. عموم مردم باید توجه داشته باشند که مشارکت در انتخابات خیلی مهم است، تشویق به مشارکت داشته باشیم و خانواده و دوستان و آشنایان خود را به حضور در انتخابات تشویق کنیم و به فرد اصلح رای بدهیم.
اصلح یعنی آن کسی که شایستهتر است. آن کسی که هم دانایی دارد هم توانایی، متعهد است، متخصص است، مسلّط است. دانستن و توانستن، دانایی و توانایی، دانش و مهارت داشته باشد. نامزذ اصلح متعهد، متدیّن، پرتلاش و خادم مردم است که در روایات اشاره شده است که رئیس واقعی یک مجموعه، آن کسی است که بیشتر خدمت میکند. نامزد اصلح، صبور و مقاوم است و در مقابل فساد و تبعیض و جریانات انحرافی میایستد. وقتی میگوییم اصلح یعنی کسی که این خصوصیات در آن جمع شده باشد، شایستهتر باشد، متعهد باشد، متخصص، پاکدامن، پاک سیرت باشد و نیّت خالصی داشته باشد و جامعیت داشته باشد.
البته انسان در تشخیص اصلح باید به مقدار وظیفهی ظاهریاش توجه کند. در بعضی روایات دارد وظیفهی ظاهریاش را انسان انجام بدهد، مشاورهاش را انجام بدهد، تحقیقش را انجام بدهد، برای خدا قدم بردارد، با نیّت الهی و برای خدا حرکت بکند، خدا هم کمک میکند حتی اگر یک جایی یک اشتباهی هم صورت بگیرد خدا جبران میکند.
ما باید متوجه جایگاه و موقعیت خطیر کشور خودمان باشیم و بدانیم که ایران اسلامی در مقابل استکبار ایستاده است و باید این جایگاه را تقویت کنیم؛ امروز در جهان به اسم تمدن، زورمداران عالم این همه قتل و غارت و جنایت در جنگهای جهانی اول و دوم به راه انداختند. این همه آتش افروزی کردند و شاهدیم چگونه این کودککشی عجیب و غریب و نسلکشی در غزه به دست صهیونیستها دارد جلوی چشم سازمانهای مدعی حقوق بشر دارد اتفاق میافتد. البته این نسل کشی و کشتار قبلاً هم در آمریکا،آفریقا و کشورهای دیگر اتفاق افتاده است و به اسم تمدن آمدند دین حقیقی را کنار زدند و دین تحریف شده را ترویج کردند. جمهوری اسلامی ایران به پرچمداری امام راحل و راهبری حکیمانه رهبر انقلاب اسلامی مقابل این ظلم جهانی قد علم کرد و مقابل استکبار ایستاد و راه مقاومت در مقابل استکبار را با حداقل امکانات آغاز کرد که امروز میبینیم چگونه منافع نامشروع آمریکا به مخاطره افتاده است و رژیم صهیونیستی در چه وضعیت اسفباری است.
رهبر انقلاب اسلامی بارها بر حفظ اخلاق اسلامی در حوزه انتخابات تاکید کردهاند و نامزدها را از تخریب و بدگوئی بر حذر داشتهاند، لطفا بیان کنید که وظایف فردی که خود را در معرض رای مردم گذاشته است و طرفداران آنها چیست؟
نامزدها و اطرافیان نامزدها باید دقت کنند که در وادی تخریب گام برندارند، این عادت بسیار زشتی است که شخص برای اینکه خودش را اثبات بکند و به جای اینکه برنامههای خودش را بگوید و تیم خودش را معرفی بکند، دیگران را تخریب کند. تخریب یکی از بدترین کارهایی است که مردم را بدبین میکند و خدای ناکرده حتی ممکن است مشارکت را هم پایین بیاورد. در تخریب، هیچ کسی جز دشمن سود نمیبرد. نامزدها باید مراقبت کنند تا موجب تشویش اذهان عمومی نشوند، مردم به اندازهی خودشان، گرفتاری دارند و قرار شده این آقایان بیایند مشکلات مردم را برطرف کنند، قرار نیست ذهن مردم را مشغول و آنها را ناراحت بکنند.
متاسفانه یک رسم خیلی بدی شده که شخص برای اینکه در رسانه به چشم بیاید، یک دفعه یک مطلب هیجانی بیان میکند، آخر چه لزومی دارد؟ این واقعاً اخلاص است؟ این دلسوزی است؟
چقدر زشت است یک کسی که تعهد دارد که قانون مدار باشد، بعد موقعی که میبیند امور به نفعش تمام نشد همه چیز را به هم میریزد. یا فردی که رای آورده است و عهدی با مردم بسته است که اگر من رأی بیاورم، این کارها را انجام خواهم داد اما خلف وعده کند! یکی از جاهایی که اوج خشم خداست، «کبر مقطاً عند اللّه ان تقولوا ما لا تفعلون» عمل نکردن به آنچه فرد میگوید در آموزههای اسلامی نهی شده است. وعدهای که یک نامزد به مردم میدهد بر اساس ادبیات دینی مثل قلائد تا روز قیامت بر گردن او است.
نامزدها و اطرافیانشان و هر مسئولی نباید منافع شخصی، قومی و قبیلهای و حزبی خودش را در نظر بگیرد. آن مسئول باید خودش را جای مردم بگذارد و به داد مردم برسد و برای خوشبختی مردم کار کند.
در ادبیات دینی داریم که خداوند به یک کسی، مالی یا ریاستی میدهد تا به داد مردم برسد، امام علی(ع) می فرمایند: «انَّ لِلَّهِ عِبَاداً یَخْتَصُّهُمُ اللَّهُ بِالنِّعَمِ لِمَنَافِعِ الْعِبَادِ، فَیُقِرُّهَا فِی أَیْدِیهِمْ مَا بَذَلُوهَا؛ فَإِذَا مَنَعُوهَا نَزَعَهَا مِنْهُمْ، ثُمَّ حَوَّلَهَا إِلَى غَیْرِهِمْ»(خدا را بندگانى است که نعمت خود را ویژه آنها کرده است تا مردم را سود رسانند. اینان تا زمانى که به مردم انفاق مىکنند نعمتهایشان در دستهایشان باقى است و چون نعمت خود را از مردمان دریغ داشتند، خداوند نعمتش را از آنان مىستاند و به دیگرى مىدهد.)
مسئولان باید اینگونه باشند که دین و دنیای مردم را تأمین کنند، فرهنگشان را ارتقاء دهند، مشکلات اقتصادیشان را حل کنند، مشکل اشتغال و ازدواج جوانها را حل کنند. مسئولان باید قصدشان، خدمت باشد، نه رفاه طلبی، نه اینکه مال و اموال برای خودش جمع کنند.
[دریافت فیلم]
نامزدها باید مراقبت کنند که وحدت ملی را به هم نزنند و اختلاف افکنی نکنند. مردم پای اصل نظامشان هستند ولی از بداخلاقیها ناراحتند. باید وحدت ملی جدی گرفته شود و صحنه انتخابات صحنه وفاق ملی شود و همه گروهها و افراد در کنار هم برای اعتلای کشور تلاش کنند و از واگرایی و انشقاق پرهیز شود.