رهبر انقلاب در دیدار رئیسجمهور ترکیه بر افزایش همکاریهای دو کشور بهویژه در زمینههای تجاری تأکید کردند و با اشاره به برخی نقلقولها مبنی بر حمله نظامی به شمال سوریه این کار را به ضرر سوریه، ترکیه و منطقه دانستند.
رسانه KHAMENEI.IR بهمنظور بررسی مسائل مطرحشده در این دیدار به گفتگو با آقای ضیاء ایلماز، کارشناس مسائل ترکیه پرداخته است.
رهبر انقلاب در دیدار رئیسجمهور ترکیه، حفظ تمامیت ارضی سوریه را مورد تأکید قرار دادند. چرا هرگونه حمله نظامی در شمال سوریه به ضرر خود ترکیه و امنیت منطقه است؟
اولاً دوره اشغال فیزیکی کشورهای دیگر گذشته است و اکنون اینگونه تجاوز و اشغالها بههیچوجه مؤثر نیست، بلکه به ضرر خود نیروهای اشغالگر هم خواهد بود.
ثانیاً تجربه نشان داد که با اشغال نمیتوان مشکلات را حل کرد. نمونههای بارز آن افغانستان و عراق هستند. آمریکاییها با کمک نیروهای ناتو، با کمک سازمان ملل و رسانهها، این دو کشور را ۲۰ سال اشغال کردند. آیا توانستند رژیم دلخواه خود را تحمیل کنند؟! نه. متأسفانه دولت ترکیه با تحریک کشورهای غربی و با کمک برخی کشورهای مرتجع به سوریه حمله کرد و به مخالفان دولت قانونی سوریه کمک کرد، به آنها آموزش داد، آنها را مسلح و وارد سوریه کردند ولی نتیجه نشان داد که بیشتر از اینکه سوریه متضرر شود -البته سوریه بسیار آسیب دید- خود دولت ترکیه هم درحالحاضر آثار منفی این حمله و همکاری با دشمنان اسلام، غربیها و دولتهای ارتجاعی را متحمل میشود. اکنون دولت ترکیه در مرزهای جنوبی خود با یک حرکت و نیرو مواجه است که تصور آن را هم نمیکرد. قبل از جنگ داخلی سوریه فکر میکردند رژیم سوریه ساقط میشود و در آنجا رژیمی بر سر کار میآید که در راستای خواسته دولت ترکیه یا همفکران آن خواهد بود. درحالیکه اکنون نهتنها نیروهای همفکر آنها به قدرت نرسیدند، بلکه ترکیه با بزرگترین خطر تجزیه سرزمین خود روبهرو است؛ زیرا در جنوب ترکیه، هم در عراق و هم در سوریه با کمک غربیها مناطق کردنشین تحریک شدهاند و با کمک و تسلیح آمریکا دولت کوچکی در شمال سوریه در مرزهای جنوبی ترکیه درحال تأسیس است که این نشان میدهد اشغال یا تحریک نیروهای همجهت در کشورهای همسایه مؤثر نخواهد بود. تغییر مرزهای یک کشور یا بههمخوردن تمامیتارضی آن مسلماً فقط مربوطبه آن کشور نمیشود؛ بهویژه در منطقهی غرب آسیا؛ چون مردم و مرزنشینان در کشورهای مختلف با یکدیگر قرابت دارند؛ بنابراین بیشترین زیان را خواهند دید. با توجه به این مسائل، باید همهی کشورهای منطقه مراقب باشند تا امنیت و تمامیتارضی کشورهای همسایه آن حفظ شود.
بههرحال دررابطهبا سوریه میتوان گفت اگر تمامیتارضی سوریه از بین برود، مسلماً به اولین کشوری که این بلا سرایت خواهد کرد، خود ترکیه است؛ چون در جنوب ترکیه و شمال سوریه در اینطرف و آنطرف مرز کردنشینها ساکن هستند و با این تغییرات و با تحریک و سوءاستفاده دشمنان فرامنطقهای، دولتها یا مناطق تنشزا ایجاد خواهد شد.
بیانات رهبر انقلاب را در این راستا باید ارزیابی کرد و از فرمایشات حکیمانه و آیندهنگرانه ایشان باید همه کشورها و دولتمردان منطقه استفاده و با همکاری یکدیگر به حفظ تمامیتارضی کشورها و امنیت منطقه کمک کنند.
جریانها و گروههای تروریستی تهدید تمام منطقه محسوب میشوند و بخشی از آنها هم دشمن مشترک ایران و ترکیه هستند. در زمینه مبارزه با تروریسم و پشتیبانان آنها، چه همکاریهایی باید بین کشورهای منطقه شکل بگیرد؟
ترکیه و ایران دو کشوری هستند که تقریباً از ۴۰ سال پیش با تروریسم درگیر بودهاند؛ تروریسمی که معمولاً از خارج تغذیه، تحریک و پشتیبانی میشود تا تعادل این دو کشور را به هم بزند یا تمامیتارضی و امنیت آنها را تهدید کند. وقتی ریشهی این تحرکات را بررسی میکنیم، پشت سر گروه و عملیات تروریستی که در ایران اتفاق افتاده، از سازمان تروریستی منافقین گرفته تا پژاک یا در اوایل انقلاب، تحریکهایی که در مناطق ترکنشین ازسوی پانترکیستها ایجاد شد، میبینیم که همیشه قدرتهای استکباری بهویژه آمریکا و همپیمانان آن یعنی انگلیس و رژیمصهیونیستی بوده و هستند.
همچنین دررابطه با تروریسمی که ترکیه تقریباً در این ۳۰-۴۰ سال گرفتار آن بوده یعنی تروریسم پ. ک. ک، میبینیم پشت این تحریکات هم قدرتهای استکباری بهویژه اروپا، آمریکا و اسرائیل نشستند. این بسیار بارز است که دشمنان اسلام نمیخواهند کشورهای اسلامی آرامش داشته، پیشرفت کرده یا با یکدیگر همکاری کنند؛ بنابراین معمولاً حرکتهای تروریستی را پشتیبانی میکنند و بسیاری اوقات هم طوری آنها را طراحی میکنند که کشورهای همسایه را وادار کرده از مخالفان یکدیگر که معمولاً حرکتهای تروریستی هستند، پشتیبانی کنند. کشورهای همسایه باید بیدار باشند بهویژه ترکیه و ایران که دو کشور ریشهدار، تاریخی، با تمدن و قدرتمند در جهان اسلام هستند باید مراقب این تحریکها و تهدیدها باشند و با همکاری یکدیگر هم امنیت کشورهای خودشان را برقرار سازند و هم برای جهان اسلام الگو باشند و به کشورهای ضعیف جهان اسلام یا منطقه کمک کنند تا امنیت منطقه و کشورها به هم نخورد.
همکاریهای اقتصادی دو کشور از دیگر موضوعاتی بود که در این دیدار به آن اشاره شد. درحالحاضر این موضوع در چه وضعیتی قرار دارد و چگونه میتوان آن را ارتقا داد؟
واقعاً این سطح از مبادلات در شأن این دو کشور همسایه، مسلمان، پرجمعیت و تا حدودی برخوردار از قدرت اقتصادی نیست. ایران یک قدرت دارای منابع عظیم انرژی است و ترکیه کشوری است که هم کریدور انرژی است، هم بههرحال تاحدودی برخوردار از صنعت مدرن و هر دو کشور برخوردار از منابع خاکی، سرزمینی، دریایی و میتوانند هم همکاریهای بین خودشان را ارتقا دهند و هم با این همکاریها میتوانند قدرتی را در منطقه ایجاد کنند تا کشورهای دیگر منطقه که معمولاً هم مسلماننشین هستند، الگو بگیرند و یک اتحادیهی اقتصادی نوین ایجاد کنند. اینکه اعلام شده درحالحاضر مبادلات تجاری دو کشور در حد هفت- هشت میلیارد دلار بوده واقعاً تأسفآور است. امروز کشورهای بسیار کوچک در مناطق دیگر که همسایه هستند، در این حد تبادلات اقتصادی دارند. حتی ۳۰ میلیارد دلار که حالا اعلام شده هم در شأن این دو کشور ترکیه و ایران نیست. بسیار باید بیشتر از اینها باشد.
موضوع دیگری که در این دیدار مورد اشاره قرار گرفت، اختلافافکنی رژیم اشغالگر قدس در منطقه و در میان دولتها و ملتهای اسلامی است. این موضوع را چگونه تحلیل میکنید؟
رژیم اشغالگر قدس از روز اول که وارد این منطقه شد یا به منطقه تحمیل شد، همیشه فتنه به وجود آورده و هنوز هم بهدلیل وجود خبیث این رژیم، کشورهای منطقه بعضاً متأسفانه نسبتبه یکدیگر بدبین و از هم دور میشوند. وعدهها یا تهدیدهایی که ازسوی این رژیم خبیث صورت میگیرد، متأسفانه اثرات سوئی بر روابط کشورها دارد.
ترکیه بهعنوان یک کشور عضو ناتو بههرحال با رژیم اشغالگر قدس رابطهی سیاسی دارد و با این رژیم در سالهای گذشته ارتباطات نزدیکی داشته و هنوز هم دارد. ترکیه در پارهای از اوقات متأسفانه بهدلیل مشکلات اقتصادی و نیاز به وامهای بانکهای آمریکایی که تحت تسلّط یهودیها یا صهیونیستهاست، خود را مجبور میبیند که با این رژیم ارتباطات نزدیکی داشته باشد تا بدینوسیله بتواند غربیها را راضی کند به ترکیه وام بدهند یا کمکهای نظامی یا اقتصادی کنند. درحالیکه در سالهای اخیر، روشن شد که در این ۷۰ سال گذشته که ترکیه وارد ناتو و اردوگاه غرب شد، هیچوقت هیچ ارتباطی و هیچ همکاریای به نفع ترکیه صورت نگرفته است. همیشه منافع یکطرفه و به نفع غربیها بوده است یا همیشه به نفع رژیمصهیونیستی بوده است. ترکیه از این ارتباطات و همکاریهای نظامی و سیاسی هیچگاه بهرهای نبرده و هیچوقت اجازه نمیدهند ترکیه از این ارتباطات بهرهای ببرد. حتی اگر ببینند که ترکیه میخواهد بهرهای ببرد یا بهطرف استقلال از غرب حرکت کند، مانع آن میشوند و جلوی پیشرفت ترکیه را میگیرند. در تحولات اخیری که بین یونان و ترکیه اتفاق افتاده، همهی کشورهای غربی بهویژه آمریکا آشکارا طرف یونان را گرفتند. آنها یونان را آشکارا علیه ترکیه تسلیح میکنند. پایگاههایی در نزدیکی مرزهای ترکیه ایجاد میکنند.
اگر ترکیه و ایران در سطوح مختلف اقتصادی، تجاری، دفاعی، امنیتی همکاری داشته باشند، ترکیه نه به اف ۱۶های آمریکا و نه به عضویت در ناتو نیاز نخواهد داشت؛ زیرا در کشورهای منطقه بهویژه در ترکیه و ایران ظرفیتی هست که بتوانند در همهی سطوحی همکاری داشته باشند و قدرت دفاعی، امنیتی، اقتصادی و صنعتی خودشان را افزایش دهند.