کانون‌های جدید قدرت در جهان، در حال شکل‌گیری است

رهبر انقلاب در پیام به اتحادیه‌ انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا، نخبگان و زبدگان ملت و جوانان را به «شناخت جبهه‌بندی‌ها و صف‌آرائی‌ها و انتخاب موضع درست، مسئولیت کوته‌مدت، و آمادگی برای نقش‌آفرینی در تحولات به سود جبهه‌ی حق در میان‌ مدت» دعوت کردند.
به همین مناسبت پایگاه KHAMENEI.IR در گفتگو با حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی نماینده ولی‌فقیه در اتحادیه‌ انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا به بررسی محورهای پیام رهبر انقلاب پرداخته است.

جوانان و دانشجویان اتحادیه‌ انجمن‌های اسلامی در اروپا، بخش مهمی از جوانان نخبه مسلمان هستند. این جمع از چه توانایی‌ها، ظرفیت‌ها و استعدادهایی برای دفاع از اسلام ناب و انقلاب اسلامی برخوردارند؟
تنها تشکل فراگیر منسجم ایرانی در خارج از کشور که تماماً‌ ایرانی، جوان و متعهد و انقلابی هستند، اتحادیه انجمن‌های اسلامی اروپاست. شهید بهشتی، این اتحادیه را ۵۶ سال پیش تأسیس کرد و این یک میراث با بیش از نیم‌قرن سابقه است. با همه‌ فرازونشیب‌های تاریخی در کوران انقلاب، این تشکل استوار و برقرار مانده و ما الآن تقریباً ۲۸ انجمن اسلامی فعال در سطح اروپا داریم و چون جمعیت جوان با نشاط و فعال و متعهدی هستند، رهبر انقلاب نظر خاصی به آن‌ها دارند و هر سال در پیامی جوانان این اتحادیه را مورد خطاب قرار می‌دهند که بزرگ‌ترین پشتوانه‌ و دل‌گرمی معنوی این عزیزان است؛ یعنی برای آن‌ها غرورآفرین است که ایشان با این‌همه اشتغال و سازمان‌ها و مؤسسات و نهادهای داخل کشور، توجه ویژه‌ای به این عزیزان دارند و هر سال آن‌ها را مورد تفقد قرار می‌دهند. این بزرگ‌ترین پشتوانه‌ روحی و معنوی است که آن‌ها را در این راه دل‌گرم و فعال می‌کند. راه آسانی هم نیست. بلندکردن علم اسلام و انقلاب و گفتمان انقلاب اسلامی در آن کشورها، با مخاطرات متعددی روبه‌روست.

رهبر انقلاب شرایط سیاسی و بین‌المللی فعلی را نشانه‌‌‌های پیچ تاریخی جهان دانستند. این برهه زمانی چه مختصات و ویژگی‌هایی دارد؟
شواهدی، وجود دارد که نشان می‌دهد ما در پیچ تاریخی هستیم، مناسبات قدرت در حال تغییر است و کانون‌های جدید قدرت در حال شکل‌گیری است. یکی از اصلی‌ترین کانون‌های تغییر قدرت، همان محور مقاومت است که یکی از بازیگران اصلی در این پیچ تاریخی خواهد بود. البته نمی‌شود به شکل تک‌بعدی همه‌چیز را به انقلاب ایران و محور مقاومت برگرداند، ولی یکی از اصلی‌ترین بازیگران در صحنه‌ تغییر مناسبات قدرت در جهان، گفتمان انقلاب اسلامی و محور مقاومت است؛ به این معنا که نقشه‌ استکبار در چینش نظم نوین جهانی که بر محوریت آمریکا بود و در حوزه‌ غرب آسیا با محوریت رژیم صهیونیستی طراحی کرده بودند، را با شکست مواجه کرد. برهم‌زننده‌ اصلی تمام این نقشه‌ها، سردار سلیمانی و نیروی قدس به رهبری و هدایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بود. این تحلیلی است که خود جریانات راهبردی غرب هم به آن اعتراف می‌کنند. یکی از مؤلفه‌های اصلی این پیچ تاریخی، بر دوش انقلاب اسلامی و محور مقاومت است. این اتفاقاتی هم که الآن در سطح جهان می‌افتد، بازآرایی مناسبات کشورها و صف‌بندی‌هاست که شرایط را پیچیده‌تر از گذشته می‌کند؛ چون در گذشته وقتی قدرت تک‌ قطبی و بر محور آمریکا بود، تبیین شرایط و موقعیت خیلی آسان بود، ولی الآن دچار پیچیدگی شده است. برای همین رهبر انقلاب در این پیام نخبگان و زبدگان را به شناخت و تحلیل دقیق جبهه‌بندی‌ها و صف‌آرایی‌ها دعوت می‌کنند تا ما بتوانیم در این موقعیت حساس تاریخی تحلیل درستی از مسائل داشته باشیم و پیش‌بینی کوتاه‌مدتمان نسبت به برقراری توازن بین قوا و بین کانون‌های قدرت درست باشد.

این شواهد گویای این است که پیش‌بینی رهبر انقلاب در حال تحقق است، اما اینکه شتابش به چه حدی خواهد بود، بستگی به این دارد که بازیگران صحنه چقدر اشتباه یا صحیح رفتار کنند. جمهوری اسلامی هم باید در این مسئله خیلی هوشیار و بصیر نقش خودش را ایفا کند و بازیگری خودش را داشته باشد.

نخبگان و خواص جامعه در چنین شرایطی چه وظایفی برعهده دارند؟
اتفاقاتی که در پهنه‌ اجتماع و در صحنه‌ جهانی می‌افتد، به دو بخش سخت‌افزارانه و نرم‌افزارانه تقسیم می‌شود. اگر ما کلان‌‌تر نگاه کنیم، تمدن‌سازی و جامعه‌سازی و ‌اتفاقاتی از این دست، یک حیث سخت‌افزاری و یک حیث نرم‌افزاری دارد. آن اتفاقات نرم‌افزارانه، مقدمه و پشتوانه و محرک و موتور حرکت‌های سخت‌افزارانه هست.

نه فقط در جامعه‌ ایران، بلکه در همه‌ تمدن‌ها و در همه‌ اتفاقات بزرگ اجتماعی و سیاسی، اتفاقات سخت‌افزارانه به اتفاقات نرم‌افزارانه تکیه زده است. چه کسانی مولد محتواهای نرم‌افزارانه هستند؟ نخبگان فرهنگی و علمی و زبده‌های حوزه‌ صنعت و دانش که محتوای نرم‌افزارانه‌ تحولات عظیم اجتماعی و سیاسی و تمدنی را رقم می‌زنند. آنچه به‌لحاظ سخت‌افزاری در پهنه‌ اجتماع اتفاق می‌افتد، تکیه‌اش به وجوه نرم‌افزارانه است؛ یعنی محتواهای دانشی و فرهنگی، پیشرفت‌های تکنولوژی و دانشی، پیشرفت‌های عرصه‌ علوم انسانی، پیشرفت‌های حوزه‌ ادبیات و هنر و محتواهای فرهنگی. بار تأمین محتواهای نرم‌افزارانه بر دوش نخبگان و زبدگان است. برای همین هم رهبر انقلاب این را مشخص کردند که نقش‌آفرینی آتی زبدگان و نخبگان منوط  به کسب آمادگی، تولید محتوای دانشی، ارتقاء سطح دانشی و فرهنگی نخبگان می‌‌شود تا هر کسی بتواند در آن عرصه‌ تخصصی خود نقش‌آفرین باشد.

کلیدواژه «جهاد تبیین» در ماه‌های اخیر مورد تأکید رهبر انقلاب بوده است. جوانان و مشخصاً دانشجویان مسلمان ایرانی انجمن‌های اسلامی اروپا، در عرصه جنگ روایت‌ها و جنگ ترکیبی امروز چه نقشی باید ایفا کنند؟
انقلاب اسلامی و گفتمان آن فراتر از مرزهای داخلی ایران است. الآن گفتمان انقلاب اسلامی محصور به چهارچوب‌های ایران نیست و‌ این اتفاق جهانی است. تبیین ابعاد گفتمان و دفاع تئوریک از اصالت‌های انقلاب اسلامی در محیط‌‌های بیرون و فرامرزی جمهوری اسلامی، بر دوش نخبگانی است که در آن محیط‌‌ها زندگی می‌کنند؛ بنابراین، یکی از رسالت‌های این دانشجوها این است که بتوانند در فضاهای علمی و فرهنگی خارج از کشور، نقش خودشان را در تبیین و دفاع منطقی و مستدل و عقلانی از مؤلفه‌های اصلی انقلاب اسلامی و گفتمان آن که تکیه به اصالت‌های اسلامی و اصول و ارزش‌های اصیل اسلامی زده ایفا کنند و مسئله‌ تبیین را در شعاعی که می‌توانند مخاطب داشته باشند، انجام دهند. طبعاً بخشی از بار به دوش آن‌ها بوده و این امری است که از آن‌ها برمی‌آید.

در شرایط جدید جهان چه فرصت‌هایی برای جوامع مسلمان وجود دارد؟
جوامع اسلامی اسیر و محصور قدرت‌ها و حکومت‌‌هایی هستند که آنچه در تجربه تاریخی این حکومت‌هاست، وابستگی و تکیه‌ بر استکبار بوده است؛ یعنی بسیاری از این جوامع اسلامی، بر مردم تکیه‌ ندارند و بر قدرت‌های غربی تکیه می‌زنند. گام اول جوامع اسلامی در این فضای ملتهب و پرتنش معاصر این است که هویت خودشان را در درون نظام‌های سیاسی‌شان انسجام بخشند و بتوانند پژواک صدایشان را در تغییر آهنگ حرکت دولت‌هایشان به نمایش بگذارند. کاری که الآن جوامع اسلامی می‌توانند انجام دهند، فعالیت‌های نخبگانی افراد مصلحشان هست که می‌توانند حرکت‌هایی انجام دهند.