لزوم تبادل فکری مجلس با مراکز علمی و نخبگانی

رهبر انقلاب اسلامی در ارتباط تصویری با نمایندگان مجلس شورای اسلامی (۱۴۰۰/۳/۶) درباره عملکرد یکساله مجلس شورای اسلامی فرمودند: «مجلس در یک سالی که گذشت نشان داد که هم پُرتلاش است، هم دارای همّت بلند است، هم کارآمد است. بحمدالله حضور نیروهای جوان و پُرتوان در کنار نیروهایی که یا سوابقِ تقنینی دارند یا سوابق اجرائی دارند، موجب شده است که این مجلس بحمدالله توفیقات خوبی را به دست بیاورد؛ هم در زمینه‌ی تصویب تعداد معتنابهی از لوایح و طرحها در موضوعات مهم و هم در زمینه‌ی حضور مردمی؛ حضور در میان مردم و دیدن صحنه‌های واقعی زندگی مردم که این سفرهای استانی رئیس محترم مجلس و رؤسای کمیسیون‌ها و بعضی از نمایندگان محترم حقیقتاً حرکت و اقدام بسیار خوبی است و باید ان‌شاءالله ادامه پیدا کند.» پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در همین رابطه گفت‌وگویی با آقای دکتر عبدالحسین روح‌الامینی، نماینده مجلس شورای اسلامی انجام داده است.

ارزیابی‌ شما از توصیه‌های رهبر انقلاب به نمایندگان مجلس در اوّلین سالگرد آغاز به کار مجلس یازدهم چگونه است؟
بعد از پایان صحبت‌های رهبر انقلاب، یکی از نمایندگان جوان فعال مجلس با طمأنینه و آرامش به من گفت انگار ایشان در این یک‌سالی که گذشت در مجلس کنار ما بودند. خب رهبر انقلاب علاوه بر توصیه‌های اثباتی‌شان درباره‌ی رویه‌های کار مجلس از نمایندگان هم تجلیل کردند. علاوه‌برآن، آسیب‌شناسی بسیار واقع‌بینانه و حکیمانه‌ای کردند و با طمأنینه‌ و سکینه‌ مطالبشان را درباره‌ی انتخابات فرمودند. من هم می‌خواهم به چند مورد از توصیه‌های نصیحت‌گونه و روبه‌جلوی ایشان بپردازم:

رهبر انقلاب بر کار کیفی روی قوانین تأکید کردند و فرمودند قوانین باید واقع‌بینانه، عملی، صریح، روشن و با استناد به کار کارشناسی تدوین شوند. خب ما در مجلس مرکز پژوهش‌ها داریم، ولی قانع نیستیم. در یک‌سال گذشته با توجه به اینکه در میان نمایندگان هفتاد هشتاد استاد برجسته‌ی دانشگاه با سوابق جدی هست، ولی آن‌جوری که شاید و باید نبود. الآن آن‌ها ارتباط تنگاتنگی با مرکز پژوهش‌ها یا موضوعات صحن ندارند. توقع بیشتر از این بود، نه مثل همین کار روتینی که سال‌هاست انجام می‌شود. الآن در مجلس عده و عده‌ی زیادی در مرکز پژوهش‌ها، مجلس و یا کمیسیون‌ها نیست و نمی‌توان نفرات به آن اضافه کرد. ما یک بدنه‌ی عظیم کارشناسی در دانشگاه‌ها، مراکز نخبگانی، اندیشکده‌ها و پژوهشکده‌ها داریم که می‌توانند با مجلس تبادلات فکری و گفتمانی داشته باشند. مهم این است که این پیوند ایجاد شود، نه اینکه سرمان را به استغنای کار کارشناسی خودمان در کمیسیون‌ها یا مرکز پژوهش‌ها پایین بیندازیم.

 جامعه‌ی نخبگانی خصوصاً در مجامع حوزوی و دانشگاهی در کشور فراوان است،‌ ولی ما همه را در بروکراسی‌های رسمی دنبال می‌کنیم. مثلاً، پخش مستقیم مذاکرات کمیسیون‌ها از چند جهت مفید است و الزام قانونی ندارد و می‌توانیم داوطلبانه انجام بدهیم. یا قبل از نهایی‌شدن طرح‌ها و لوایح مهم فراخوان عمومی برای اندیشمندان بگذاریم؛ یعنی ما تمرین صحن کمیسیون‌ها و تمرین صحن را با ابعاد گسترده‌ای در فضای مجازی داشته باشیم. یکی از مشکلات ما رفت‌وبرگشت لوایح به شورای نگهبان است. رفت‌وبرگشت‌های متعدد و پرتکرار بین شورای نگهبان و مجلس می‌تواند کمتر شود. گفت‌وگو و چکش‌کاری فضای نخبگانی و کارشناسی هم در کمیسیون‌ها و هم در صحن می‌شود قبل از قدم‌های نهایی انجام شود. مجلس در این‌باره نقطه ضعف دارد و هیئت‌رئیسه  هم متوجه است. کسانی که با تجربه‌اند و سابقه‌ی پژوهشی دارند باید تدبیر کنند.

یکی از راه‌های دیگر، پخش مستقیم و فراخوان برای راه‌حل‌های عملی و اثباتی است؛ یعنی پیش‌جلسه برای کمیسیون‌ها و صحن در بسترهای الکترونیک مجازی ارائه می‌شود. به نظرم محوری‌ترین نکته‌ی رهبر انقلاب این بود که ما در مجلس همه‌ی کارهایمان را بر مسائلی که به ما کمتر مربوط است یا اولویت اوّل ما نیست، قرار ندهیم. به‌هرحال، ایشان نمایندگان مجلس را موکل خطاب کردند و انتظار می‌رود که ما مسائل را اصلی و فرعی کنیم و حاشیه و متن را فراموش نکنیم. ما باید از حواشی پرهیز کنیم و به مسائل اولویت‌دار کشور بپردازیم. این‌ها نکاتی است که از قدیم ایشان در ذهنشان بود و جاهای مختلف به آن اشاره کردند.


یکی از محورهای مهم رهبر انقلاب رعایت اخلاق انتخاباتی است. از سال ۸۸ تا الآن تجربیاتی تلخی در این‌باره داشتیم، ولی در سال‌های اخیر بهتر شده است. این تجربیات چقدر توانسته اخلاق انتخاباتی را اصلاح کند و ارتقاء بدهد؟
بعد از اعلام نتایج توسط شورای نگهبان، بعضی از عزیزان دلسوز که دغدغه‌ی مشارکت داشتند درخواست حکم حکومتی از رهبر انقلاب کردند، امّا ایشان حکم حکومتی ندادند. این کنش رهبر انقلاب به‌خاطر توجه عقلانی و واقع‌نگرانه ایشان به مسائل کشور است و نیز توکلی که دارند و محکمات را مراقب‌اند و حواشی را در تصمیماتشان دخالت نمی‌دهند. در درجه‌ی اوّل هم یک آرامش و سکینه‌ای برای مردم و بعد برای نامزدهای تأیید یا عدم احراز شده و طرفداران آ‌ن‌ها بود. از این مسئله هم با آرامش و هدایت عبور کردند و به متن انتخابات پرداختند. برخلاف تصوری که بدخواهان و دشمنان به آن دامن می‌زنند که ما رقابت جدی نخواهیم داشت، حتماً رقابتی مؤمنانه بر سر پاسخ معتبر به کارآمدی حل مشکلات کشور خواهیم داشت. این برکت و ارتقا از دوره‌های گذشته بوده که افراد به‌جای هیاهو، جنجال‌آفرینی، تخریب و کار جنگ روانی، مسائل کشور را در نظر بگیرند تا رقابت جدی شکل بگیرد.

به نظرم یک رقابت جدی کارشناسی را شاهد خواهیم بود که باعث می‌شود آرامش به جامعه برگردد؛ چون مسائل حاشیه‌ای در این چند روز حذف شد و نتوانستند کشور را به‌سمت حاشیه یا شورش علیه جمهوریت و نهادی همچون شورای نگهبان ببرند. یک رقابت جدی شکل می‌گیرد و مردم راحت‌تر می‌توانند به یک تصویری برسند و مسائل کشور یک مرور جدی خواهد شد. به‌هرحال، خروجی انتخابات برای ما مهم است و ان‌شاءالله مشارکت پرشور و حداکثری را شاهد باشیم.

پیش‌بینی‌تان از مشارکت انتخابات چگونه است؟
به نظرم مشارکت تثبیت‌شده و حداقل بالای ۵۰درصد خواهد بود؛ چون کسانی که تأیید شدند به‌دنبال ارائه‌کردن خودشان و برنامه‌شان هستند. توصیه‌ی رهبر انقلاب هم همین بود. رسانه‌ی ملی و فضای مجازی هم علی‌رغم همه‌ی تبلیغات نقش اصلی را در این‌باره دارد که به مردم نشان دهد که نمی‌خواهیم خطایمان را دوباره تکرار کنیم. ان‌شاءالله مردم دست به یک انتخاب مناسبی بزنند و مشارکت خوبی داشته باشیم.