پاسخ به سه سؤال درباره رابطه رونق تولید و معیشت مردم

رهبر انقلاب در پیام نوروزی آغاز سال ۱۳۹۸ به آحاد ملت ایران، ضمن نامگذاری سال پیش رو به عنوان «رونق تولید»، مشکل اساسی و فوری کشور را همچنان مشکل اقتصادی دانستند و در تشریح آن فرمودند:  چنانچه تولید به راه بیفتد، هم می­تواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم می­تواند استغناء کشور از بیگانگان و دشمنان را تامین کند، هم می­تواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتی می­تواند مشکل ارزش پول ملی را تا حدود زیادی برطرف کند.
به همین مناسبت، بخش اقتصاد پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR بنا دارد که در پرونده‌ای به تبیین و تحلیل ابعاد مختلف مسأله‌ی «رونق تولید» بپردازد. اولین مطلب از این پرونده، گفتگویی است با آقای دکتر سید امیر سیاح، مدیر گروه مطالعات محیط کسب و کار مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی که وی به سه سؤال درباره رابطه‌ی رونق تولید با بهبود معیشت مردم پاسخ می‌دهد.
 
به نظر شما چگونه رونق تولید می تواند مشکلات معیشتی مردم را حل کند؟
نتیجه رونق تولید، رشد اقتصادی کشور خواهد بود، رشد اقتصادی کشور هم مستلزم و ملازم ایجاد اشتغال است. لذا وقتی که تولید در کشور فعال بشود، چرخه‌ی اقتصاد کشور هم فعال می‌شود و کالای بیشتری مبادله و مصرف می‌شود که نتیجتاً معیشت عمومی هم بهتر می‌شود. برای همین هم می‌­توان کلید اصلی حل مشکلات کشور را برداشتن موانع تولید ملّی و تحریک تولید و رونق بخشیدن به آن دانست.

در شرایط موجود، برای حل مشکلات اقتصادی کشور آیا راه دیگری به جز رونق تولید وجود دارد؟
اولاً باید گفت که شعار سال ۹۸، در ادامه‌ی شعارهای سال‌های قبل است و به نوعی مکمل همه‌ی آنهاست.
ثانیاً در هر اقتصادی، مهمترین شاخص اقتصادی، تولید ناخالص داخلی است که هم قدرت اقتصادی را می‌سنجد و هم به اشتغال مرتبط و با آن هم جهت است و به تعبیری نشان‌دهنده­‌ی سطح رفاه اقتصادی جامعه هم هست. بر همین مبنا اگر تولید، راه بیفتد همه‌ی مشکلات دیگر اقتصادی هم به تدریج حل می‌شود.
یک خبر خوب برای شعار امسال این است که «الگوی راهبردی حمایت از تولید» شامل چندین سیاست اجرایی بدیع و مناسب، قبلاً در مرکز پژوهش‌های مجلس تدوین شده و الان آماده اجراست. البته صرف داشتن برنامه برای رونق تولید کافی نیست بلکه باید برای اجرای آن همت و انگیزه هم وجود داشته باشد تا این بسته اثربخش شود. مجریان محترم باید شجاعانه عمل کنند و واقعاً تولید را رونق بدهند. رونق تولید در کشور ما در شرایط فعلی کاملاً شدنی است به شرط اینکه مسئولان همت داشته باشند و تا می­توانند موانع تولید را برطرف کنند و تولیدکننده را از قید و بندهایی که به پای آن بسته شده است، آزاد کنند. اگر این کار انجام بشود، رونق اقتصادی و پیرو آن منفعت‌های دیگر -یعنی اشتغال و بهبود معیشت- نصیب مردم می­‌شود. باید دعا و تلاش کنیم که مسئولان اجرایی کشور موانع تولید و سرمایه‌گذاری را از سر راه بردارند و ثانیاً مسیرهای نامولد موازی تولید را ببندند.

مردم چطور؟ به نظر شما رونق تولید تنها امری حاکمیتی و مربوط به دولت است؟
به نظر من مردم در رونق تولید، نقش محوری و اصلی را دارند و دولت، هموارکننده و انگیزه دهنده و  راه است.
کارآفرین‌ها، فن‌آفرین‌ها، سرمایه‌گذارها و صادرکننده‌ها از میان مردم بیرون می‌آیند. خداوند در نهاد بشر میل به کارآفرینی و خلق و اکتساب ثروت را نهاده و از این بابت مشکلی نیست. مشکل بزرگ امروز ما این است که مسیر برای تولید و کارآفرینی هموار نیست و هزاران قانون و مقررات و بخشنامه و رویه اجرایی، دست و پای تولیدکننده و کارآفرین ایرانی را بسته اند. در ۱۰سال اخیر قوانین زیادی برای کم شدن این موانع تصویب شده ولی مشکل اینجاست که انگیزه برای رفع موانع تولید وجود ندارد. اثر نامگذاری سال۹۸ باید ایجاد نهضت رفع موانع تولید در ایران باشد.
 
چگونه رونق تولید می تواند مشکل کاهش ارزش پول ملی را حل کند؟
مشکلی که سال ۹۷ ایجاد شد، ریشه‌اش در همین ضعف و موانع تولیدی ماست. کلاً همه‌ی کشورها یک نظام ارزی­ای دارند.
برخی که مثل کشورهای نفت‌خیز حاشیه‌­ی خلیج فارس درآمد نامحدود دارند، می‌توانند نرخ ارزشان را ثابت نگهدارند و هر چقدر بخواهند، کالا و خدمت وارد کنند و مبادلات ارزی داشته باشند.
دسته دوم کشورهایی هستند که مازاد تجاری دارند مثل چین و ژاپن که تولیدشان و صادراتشان به حدی زیاد است که برای حفظ و تقویت صادرات خود حتی ناچارند به طور مصنوعی ارزش پولشان را پایین بیاورند که صادرکردن بیشتر برایشان به صرفه بماند.
دسته سوم کشورها، کشورهایی هستند که ضعف تولید دارند، تولیدشان نسبت به مصرف وارداتشان کم است، این کشورها به طور مستمر دچار کاهش ارزش پول ملی می‌شوند. تنها راه ما برای نجات از این دور باطلی که دهها سال است دچارش هستیم، این است که تولیدمان را قوی کنیم. باید تنبلی و خستگی و تن­پروری را واقعاً کنار بگذاریم و تولیدمان را رشد دهیم. وقتی تولیدمان رشد کند و رقابتپذیر باشد، چرخه طلایی خلق ثروت و مازاد تجاری شکل می گیرد.
زمینه‌ی رونق تولید مهیاست. ما میلیون ها جوان خلاق آماده به کار با تحصیلات عالی دانشگاهی داریم. نیروی انسانی مورد نیاز برای رونق تولید وجود است. بازارهای بزرگی در اطراف کشورمان متقاضی کالاهای تولیدی ما هستند. و منابع سرشاری مانند منابع طبیعی و زیرساختهای خوب. با رونق تولید و تقویت و رسیدن به مازاد تجاری، شوک ارزی دیگر نمی­تواند ارزش پول ملی ما را کاهش دهد.
به عنوان نکته پایانی، امسال دیگر نباید اجازه بدهیم برای نام سال همایش برگزار کنند و تابلو و بیلبورد بزنند. مردم مشتاق و آماده کارآفرینی هستند. این مسئولان هستند که باید محیط کسب وکار را هموار و امن کنند و مسیرهای رانتی و نامولد را با قوانین مالیاتی، مسدود کنند. ماده۷ قانون اصل۴۴ برای تسهیل صدور مجوزهای کسب وکار را اجرا و احکام قانونی مالیات بر عایدی سرمایه و حذف رانتهای ضد تولیدی را فوراً اجرا کنند. اینها اولین و فوری ترین سیاستهاست. سیاستهای اجرایی زیادی وجود دارد که کارآفرین‌های بالقوه و مستعد ایرانی را به میدان می‌آورد و بالفعل می‌کند.
برخی ممکن است دراین راه حرفهای مأیوسانه بزنند باید آنها را توجیه کرد که می­شود و می­توانیم.