امروز جمعه، ۲۶ مرداد ۱۴۰۳
زنان مسلمان و شیوه‌های تأثیرگزاری در نظام بین‌الملل / خانم زعفرانچی
بحث بنده در ارتباط با زنان مسلمان و شیوه‌های تأثیرگزاری در نظام بین‌المللی است که در این زمان با جریان بیداری اسلامی در کشورها، اهمیت ویژه‌ای می‌یابد که در حد بضاعت به آن پرداخته شده است.
به برکت جریان بیداری ملّت‌های مسلمان، این بار حرکتی محکم و استوار و عظیم از غیرت اسلامی را در فراسوی جهان به نظاره نشسته‌ایم. بروز تحولات اخیر در منطقه و نقش مؤثر زنان مسلمان در این خیزش که بیش از هر عامل دیگری اذهان عمومی را به خود جلب نموده، گویای نقش‌آفرینی این راویان هویت اسلامی در رفع بی‌عدالتی جهانی به شمار می‌رود.
زنان روح تحول در ملّت‌ها و اصلی‌ترین سرمایه‌ی جوامع در مسیر تکامل بشریت‌اند و جهان معاصر برای بلوغی دوباره، نیازمند تجدید میثاق با این بدنه‌ی عظیم انسانی است. متفکران بر این عقیده بودند که جامعه‌ی جهانی در اواخر قرن اخیر به دلیل رشد روزافزون ارتباطات فراملّی، با بحران هویتی روبه‌رو است که در نهایت به همسان‌سازی و هویت مشترک مبدل خواهد شد. ظهور و بازگشت چندگانگی‌های فرهنگی بیانگر این واقعیت بود که جهانی‌سازی به شکل نامأنوس خود اگرچه توانسته است حضور خود را در عرصه‌ی مصرف، تجمل، زیاده‌خواهی و فراموشی انسان گسترش دهد، توانایی ارائه‌ی یک ایدئولوژی تأمین‌‌کننده‌ی منافع تمامی ملل جهان را نداشته است.
با وقوع انقلاب اسلامی، برای نخستین بار در تاریخ معاصر خاورمیانه این امکان به وجود آمد که هویت اسلامی، صاحب یک روایت‌کننده شود و زنان مسلمان جهان با پیوستن به مبارزات سیاسی زنان، در ایران و سایر کشورهای مسلمان از اصلی‌ترین مقاومان در عرصه‌ی یکسان‌سازی فرهنگی در جهان معاصر به شمار می‌روند. از مهم‌ترین پیامدهای عصر حاضر را می‌توان زایش جنبش‌های عدالت‌جویانه دانست. از آنجا که زنان، آلام جامعه‌ی بشری را سریع‌تر و عمیق‌تر درک کرده و معمولاً وابستگی کمتری به منابع قدرت دارند، این ویژگی مهم می‌تواند آنان را پیشتاز جنبش‌های عدالت‌خواهانه و مقاومانی در جهت ممانعت از افزایش خشونت رو به تزاید نماید.
بسیاری از سازمان‌های غیردولتی زنان مسلمان در پیگیری مسائل جهانی و مختص بانوان کوشا هستند و تمایل برای نهادینه‌شدن همبستگی در جوامع اسلامی به خصوص در حضور فعالان موضوعات زنان چشمگیرتر است. آنچه به‌عنوان نکته‌ای مهم جهت دقت نظر فعالان سازمان‌های غیردولتی بانوان مسلمان قابل طرح می‌باشد، ارائه‌ی چهره‌ای دقیق از وضعیت موجود زنان در جهان، بحران‌ها و چالش‌ها و طرح این سؤال بزرگ از اذهان جامعه‌ی جهانی است که راه‌حل بحران وضعیت زن و خانواده در عرصه حاضر چیست؟ «بگو ای اهل کتاب بیایید از آن کلمه‌ی حق که میان شما یکسان است و همه حق می‌دانیم که پیروی کنیم و آن کلمه این است که به جز خدای یکتا هیچ‌کس را نپرستیم و چیزی را با او شریک قرار ندهیم.» دقت در مضمون آیه‌ی شریفه روشن می‌سازد که نمایندگان سازمان‌های غیردولتی زنان مسلمان باید با دقت نظر بر روی مشترکات ادیان و کشف زبان مفاهمه به منظور ایجاد همدلی زنان در نظام بین‌الملل کوشا باشند. رتبه‌بندی اولویت‌ها، بازگشت به تعالیم الهی، برقراری عدالت و اخلاق در کنار ظلم‌ستیزی، و کشف نقاط اصلی علل سقوط منزلت بانوان در جهان، از جمله محورهای کلیدی برای ارائه‌ی زبان مشترک در نظام بین‌الملل است.
شواهد نشان می‌دهد که در کشورهای اسلامی، زنان از نتایج حاصل از حاکمیت دو دیدگان افراطی و تفریطی بی‌ریشه در دین همچنان در رنج هستند در حالی که اسلام عزیز پرچم سرافرازی، عزّت و افتخار زنان را با زدودن سنت‌های جاهلانه برافراشته است و هیچ مزیتی به‌جز تقوا، معیار برتری انسانی بر انسان دیگر نیست. باورها و تعصبات بی‌ریشه، از حضور مفید و مولد زنان در عرصه‌های مختلف ممانعت به عمل می‌آورند. از سوی دیگر، رسوخ نگرشی وارداتی به جغرافیای کشورهای اسلامی، خطر ظهور دیدگاهی تفریطی و منفعل از ارزش‌های اسلامی را در حوزه‌ی زنان گوشزد می‌کنند. تجربه‌ی این نگرش در کشورها، با بسیاری از ناکامی‌ها در حوزه‌ی جنسیت همراه بوده و در سایه‌ی شعار احقاق حقوق زن در مباحث اجتماعی، به غفلت از ارزش‌های زنان دامن زده و به حوزه‌ی خانواده کم‌توجه و بی‌اعتماد است.
ترسیم مدلی در مسیر پیشرفت که با بهره‌گیری از شریعت ناب و با استناد به شرایط ملّی و بومی، از یک سو مخالف سنت‌های جاهلانه و متعصبانه و از سوی دیگر در امان از تجربه‌ی ناخوشایند جهان غرب در حوزه‌ی تخریب نقش زن و بحران فروپاشی خانواده باشد، نیاز اصلی زنان در کشورهای اسلامی است. در برگزاری سومین نشست وزرایی زنان سازمان همکاری‌های اسلامی در سال گذشته، جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان میزبان، با گامی بلند در عرصه‌ی تعاملات بین‌المللی زنان توانست در دو محور ساختار‌ها و مفاهیم ارزشی، جریانی جدید را مدیریت نماید. برگزاری موفق این اجلاس با دستیابی به یک سند پر ارزش نشان می‌دهد که ظرفیت و توانمندی موجود در مفهوم‌پردازی ملّی، قابلیت پاسخگویی و طرح ادبیات جدید، جدّی و بلند را در حوزه‌ی مسائل زنان در عرصه‌ی جهانی داراست. در مبحث توسعه‌ی اسلامی، رویکرد توسعه براساس تکامل فرد و در نهایت، تعالی جامعه مبتنی بر تعالیم الهی است؛ لذا پیوند اخلاقیات با منافع اقتصادی مهم‌ترین رکن در تفکیک توسعه‌ی مبتنی بر دیدگاه مادی از الهی به شمار می‌رود.
خانواده که امروز در نظام جهانی به گونه‌ای شگرف در حال اضمحلال می‌باشد، از منظر اسلام جهت جلوگیری از انحرافات و در نهایت تأمین امنیت اجتماعی مورد اهمیت قرار گرفته است. کشورهای اسلامی با بهره‌گیری از تعالیم الهی اسلام در خصوص شاخصه‌های امنیت اجتماعی و روانی، به مزیت‌هایی دسترسی دارند که بسیاری از کشورهای به اصطلاح توسعه‌‌یافته فاقد آن می‌باشند. توصیه‌ی زنان مسلمان به مجامع بین‌المللی بر تولید، تعریف و تأکید شاخصه‌های همه‌جانبه که علاوه بر اندازه‌گیری دستیابی منافع کمّی مادی، دربرگیرنده‌ی شاخصه‌های ارزیابی امنیت، توازن و اعتدال اجتماعی باشد، می‌تواند موج جدیدی در جریان ساختارهای بین‌المللی ایجاد نماید.
در خاتمه با مروری به چند محور پیشنهادی، ضمن تشکر از محضر محترم، به عرایضم خاتمه می‌دهم:
1ـ هشدار به اذهان بیدار جهانی در خصوص حذف خانواده از اسناد مرتبط با مسائل زنان و تلاشی بی‌وقفه در ترسیم گسست منافع فردی زن از منافع خانوادگی و تلاشی مجدانه در فراخوانی عمومی جهت احیای کانون خانواده در اسناد جهانی، و انقلابی دوباره در تعالی بشر امروز؛
2ـ اعلام مواضع برحق تعیین خطوط ارزشی و پیگیری پیشنهادهای مستدل و منطقی در سایه‌ی باور به تشنگی جهان معاصر به طرح‌های ارزشمند اخلاقی و معنوی؛
3ـ پیشنهاد در جهت نقد، اصلاح و بازنگری اسناد بین‌المللی و ایجاد موج جدیدی از مطالبات زنان مسلمان با تأکید بر ناکارآمدی توصیه‌های بین‌المللی؛
4ـ استفاده از ظرفیت‌های نظام و فعال‌کردن نهاد‌های مختلف متولی در جهت بهره‌برداری از مناسبت‌های ویژه به خصوص سالروز تولد حضرت زهرا(سلام‌‌الله‌علیها)؛
5ـ پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای از زنان مسلمان به منظور بررسی وضعیت حقوق بشر زن در جهان معاصر، ضمن تعریفی صحیح از حوزه‌ی حقوق بشر و ارائه‌ی آن در مقابل غرض‌ورزی‌های سیاسی غربی و با هدف ارتقای منزلت زن در نظام جهانی با رویکردی برگرفته از تعالیم الهی.
راه زمین به آسما بسته نخواهد شد و زندگی زمینی هرگز جدای از تعالیم آسمانی به سرانجام نخواهد رسید. این پیامی است که زنان مسلمان با گرامیداشت آن، عزّت و سرافرازی خویش را در طول تاریخ رقم زده‌اند.
برچسب‌ها: نشست سوم، زن و خانواده؛
