مسجد الحرام / حج/مکه / حرم الهی/کعبه/خانه کعبه/خانه خدا
یکسانی تعلق سرزمین حج به اهل مکه و غیر اهل مکه
آن‌وقت، وقتی‌که به آنجا آمدید، ثُمَّ اَفیضوا مِن حَیثُ اَفاضَ النّاس؛(1) اینجا هم بحث ناس است «سَواءً العـاکِفُ فیهِ وَ الباد»؛(2) اهل مکّه و غیر اهل مکّه تفاوتی ندارند؛ اینجا مال همه است، این سرزمین متعلّق به همه‌ی مسلمین است. نباید کسانی خیال کنند که این سرزمین مال آنها است و آنها حق دارند هرجور دلشان میخواهد در آنجا رفتار بکنند؛ نخیر، همه‌ی مسلمانها حقّ یکسانی دارند نسبت به کعبه‌ی شریف، نسبت به مسجدالحرام و نسبت به این موطن شریف و فضای مقدّس حرمین شریفین. حالا آنچه در آیه‌ی شریفه است مکّه است امّا مدینه هم همین‌جور است، آنجا هم متعلّق به همه‌ی مسلمانها است چون پیغمبر متعلّق به همه است.1397/04/25
1 )
سوره مبارکه البقرة آیه 199
ثُمَّ أَفيضوا مِن حَيثُ أَفاضَ النّاسُ وَاستَغفِرُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ
ترجمه:
سپس از همان‌جا که مردم کوچ میکنند، (به سوی سرزمین منی) کوچ کنید! و از خداوند، آمرزش بطلبید، که خدا آمرزنده مهربان است!
2 )
سوره مبارکه الحج آیه 25
إِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَيَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَالمَسجِدِ الحَرامِ الَّذي جَعَلناهُ لِلنّاسِ سَواءً العاكِفُ فيهِ وَالبادِ ۚ وَمَن يُرِد فيهِ بِإِلحادٍ بِظُلمٍ نُذِقهُ مِن عَذابٍ أَليمٍ
ترجمه:
کسانی که کافر شدند، و مؤمنان را از راه خدا بازداشتند، و (همچنین) از مسجد الحرام، که آن را برای همه مردم، برابر قرار دادیم، چه کسانی که در آنجا زندگی میکنند یا از نقاط دور وارد می‌شوند (، مستحقّ عذابی دردناکند)؛ و هر کس بخواهد در این سرزمین از راه حق منحرف گردد و دست به ستم زند، ما از عذابی دردناک به او می‌چشانیم!
خداوند امنیت را از خصوصیات شهر مکه معین فرموده است
در مورد فاجعه‌ی مسجدالحرام و منیٰ در سال ۹۴ [هم] این قضیّه فراموش‌شدنی نیست؛ این باید حتماً تعقیب بشود، دنبال بشود، مجموعه و هیئت حقیقت‌یاب با حضور مدّعی اصلی -که جمهوری اسلامی است- باید تشکیل بشود، باید به مجامع بین‌المللی مراجعه بشود، از هرجایی که ممکن است باید کمک گرفته بشود تا احقاق حق بشود؛ اینجا ظلم بزرگی انجام گرفت. حقّ بزرگ حجّاج بر آن کسانی که مسلّط بر آن منطقه هستند، امنیّت آنها است؛ این مطالبه‌ی اصلی آنها است. «امن» یکی از خصوصیّاتی است که خدای متعال برای خانه‌ی خودش و شهر مکّه و حرم، معیّن فرموده است: جَعَلنَا البَیتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَ اَمنا؛(1) همه آنجا جمع بشوند و امن باشد، امنیّت داشته باشند. امنیّت و ایمنیِ مردم یکی از اساسی‌ترین کارها است؛ این ایمنی مراعات نشد. این، مطالبه لازم دارد؛ این، دنبال‌گیری لازم دارد؛ از دنبال‌گیری از این قضیّه خسته نشوید؛ دنبال کنید، بخواهید. مسئولین محترم -چه در بعثه، چه در سازمان حج، چه در دستگاه‌های ذی‌ربط، وزارت خارجه، قوّه‌ی قضائیّه و دیگران- باید قضیّه را دنبال بکنند. آن‌طور که به من گزارش کردند، به خانواده‌های برخی از شهدا که در آنجا دفن شده‌اند اجازه داده نمیشود که حتّی بروند آنجا و قبر عزیزان خودشان و شهیدان خودشان را زیارت بکنند! این‌جور نمیشود؛ بایستی نسبت به این قضایا کار انجام بگیرد. دیه‌ی مقتولین هم یک مسئله است.1397/04/25
1 )
سوره مبارکه البقرة آیه 125
وَإِذ جَعَلنَا البَيتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمنًا وَاتَّخِذوا مِن مَقامِ إِبراهيمَ مُصَلًّى ۖ وَعَهِدنا إِلىٰ إِبراهيمَ وَإِسماعيلَ أَن طَهِّرا بَيتِيَ لِلطّائِفينَ وَالعاكِفينَ وَالرُّكَّعِ السُّجودِ
ترجمه:
و (به خاطر بیاورید) هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم! و (برای تجدید خاطره،) از مقام ابراهیم، عبادتگاهی برای خود انتخاب کنید! و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که: «خانه مرا برای طواف‌کنندگان و مجاوران و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان، پاک و پاکیزه کنید!»
خانه کعبه، محلّی امن برای اجتماع مردم
یک مسئله‌ی دیگری که مهم است و آقایان محترم هم اشاره کردند -هم جناب آقای قاضی‌عسکر، هم رئیس محترم سازمان حج- مسئله‌ی امنیّت است. وَ اِذ جَعَلنَا البَیتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَ اَمنًا؛(1) این است قضیّه. قرآن کریم تصریح میکند که ما اینجا را محلّ اجتماع مردم و رجوع مردم و محلّ امنیّت قرار دادیم؛ امنیّت خیلی مهم است! ایمنی حجّاج از مسائل بسیار مهم است. ما قضایای تلخ حجّ سال ۹۴ را فراموش نمیکنیم. داغی در دل امّت اسلامی و در دل ما ایرانی‌ها به وجود آمد که فراموش‌شدنی نیست، این زخم خوب‌شدنی نیست. البتّه آن سال مسئولین حج خیلی زحمت کشیدند، خیلی تلاش کردند، ولی خب حادثه، حادثه‌ی فاجعه‌بار و بزرگی بود. امنیّت حجّاج بر عهده‌ی آن کشوری است که حرمین شریفین در اختیار او و تحت سلطه و قدرت او است؛ آن دولت است که بایستی امنیّت را حفظ کند؛ این مطالبه‌ی جدّی و همیشگی ما است. امنیّت حجّاج باید حفظ بشود؛ همه‌ی حجّاج! حالا تکیه‌ی ما روی حجّاج ایرانی است. دولتهای دیگر هم راجع به حجّاجِ خودشان مطالبه کنند و مطالبه داشته باشند، زنده برخورد کنند. ما جدّی مطالبه داریم؛ باید ایمنی حجّاج ما محفوظ بماند. فقط هم امنیّت و ایمنی نیست، عزّتشان، رفاه‌شان، آسایششان بایستی محفوظ بماند.1396/05/08
1 )
سوره مبارکه البقرة آیه 125
وَإِذ جَعَلنَا البَيتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمنًا وَاتَّخِذوا مِن مَقامِ إِبراهيمَ مُصَلًّى ۖ وَعَهِدنا إِلىٰ إِبراهيمَ وَإِسماعيلَ أَن طَهِّرا بَيتِيَ لِلطّائِفينَ وَالعاكِفينَ وَالرُّكَّعِ السُّجودِ
ترجمه:
و (به خاطر بیاورید) هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم! و (برای تجدید خاطره،) از مقام ابراهیم، عبادتگاهی برای خود انتخاب کنید! و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که: «خانه مرا برای طواف‌کنندگان و مجاوران و رکوع‌کنندگان و سجده‌کنندگان، پاک و پاکیزه کنید!»
بیزاری از طاغوت و ایمان به خدا شرط نجات و رستگاری
در اینجاست[مکه] که حضرت محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در برابر مستکبران زمان و خداوندان زر و زور، پرچم توحید را برافراشت و بیزاری از طاغوت را در کنار ایمان به خدا، شرط نجات و رستگاری شمرد: فمن یکفر بالطاغوت و یؤمن بالله فقد استمسک بالعروة الوثقی ... (1)1386/09/27
1 )
سوره مبارکه البقرة آیه 256
لا إِكراهَ فِي الدّينِ ۖ قَد تَبَيَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَيِّ ۚ فَمَن يَكفُر بِالطّاغوتِ وَيُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقىٰ لَا انفِصامَ لَها ۗ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ
ترجمه:
در قبول دین، اکراهی نیست. (زیرا) راه درست از راه انحرافی، روشن شده است. بنابر این، کسی که به طاغوت [= بت و شیطان، و هر موجود طغیانگر] کافر شود و به خدا ایمان آورد، به دستگیره محکمی چنگ زده است، که گسستن برای آن نیست. و خداوند، شنوا و داناست.
متعلق بودن بیت الله به همه مسلمانان
این [حج] یک نقطه‌ی بسیار مهمی است؛ یک هدیه‌ی الهی است به امت مسلمان. اگرچه همه‌ی فرائض الهی و تکالیف در واقع هدایای الهی است به آحاد بشر؛ نماز هم یک هدیه‌ی الهی است، روزه هم یک هدیه‌ی الهی است، انفاقات هم همین‌طور، لکن حج یک خصوصیت بین المللی اسلامی دارد. یقیناً این را میشود یکی از معجزات اسلام شمرد، که یک مرکز واحدی تشکیل بشود و همه‌ی امت، خود را در برابر او و نسبت به او یکسان ببینند: «سواء العاکف فیه و الباد»؛(1) نسبت مسلمانان به این خانه‌ی مقدس یکسان است؛ چه آنهائی که در خودِ مکه ساکنند، چه آنهائی که در اقصی نقاط دنیای اسلام زندگی میکنند؛ مکه مال همه‌ی اینهاست و اینها با شوق و ذوق هر سال راه می‌افتند و نمیگذارند این خانه‌ی متعلق به مسلمین، خانه‌ای که خانه‌ی خداست و خانه‌ی مردم است - «انّ اوّل بیت وضع للنّاس للّذی ببکّة»(2)؛ بیت اللَّه است، اما برای مردم وضع شده است و بنیان نهاده شده است - تنها بماند؛ لذا با شوق و ذوق از اطراف دنیای اسلام راه می‌افتند برای اینکه خود را به اینجا برسانند؛ یک فرصتی است برای مسلمانها که همدیگر را بشناسند و با آراء یکدیگر، افکار یکدیگر، گرفتاریهای یکدیگر آشنا بشوند؛ خیلی نعمت عجیبی است اگر قدر بدانید.1386/08/23
1 )
سوره مبارکه الحج آیه 25
إِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَيَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَالمَسجِدِ الحَرامِ الَّذي جَعَلناهُ لِلنّاسِ سَواءً العاكِفُ فيهِ وَالبادِ ۚ وَمَن يُرِد فيهِ بِإِلحادٍ بِظُلمٍ نُذِقهُ مِن عَذابٍ أَليمٍ
ترجمه:
کسانی که کافر شدند، و مؤمنان را از راه خدا بازداشتند، و (همچنین) از مسجد الحرام، که آن را برای همه مردم، برابر قرار دادیم، چه کسانی که در آنجا زندگی میکنند یا از نقاط دور وارد می‌شوند (، مستحقّ عذابی دردناکند)؛ و هر کس بخواهد در این سرزمین از راه حق منحرف گردد و دست به ستم زند، ما از عذابی دردناک به او می‌چشانیم!
2 )
سوره مبارکه آل عمران آیه 96
إِنَّ أَوَّلَ بَيتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذي بِبَكَّةَ مُبارَكًا وَهُدًى لِلعالَمينَ
ترجمه:
نخستین خانه‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکّه است، که پر برکت، و مایه هدایت جهانیان است.
امروز کعبه، مرکز معنوی جهان اسلام و بزرگترین مجمع هرساله‌ی امّت اسلامی است
وَ إِذْ یَرْفَعُ إِبراهیِمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَ إِسْمعِیلُ، رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّآ إِنَّکَ أَنْتَ السَّمیِعُ الْعَلیِمُ(1).
برادران و خواهران مسلمان!
حج‌گزاران امّت اسلام! سلام علیکم و رحمةاللَّه
روزی که منادی بزرگ توحید ابراهیم و فرزندش اسمعیل پایه‌های کعبه را در میان درهّ‌ها و کوههای دور افتاده و خشک بنا مینهادند، دوربین‌ترین چشمهای بشری نیز نمیتوانست آینده‌ی آن را همچون کانون گرم ایمان و امید و قبله‌ی دلها و جسمها درگمان آورد. امروز کعبه، مرکز معنوی جهان اسلام و بزرگترین مجمع هرساله‌ی امّت اسلامی است. سرچشمه‌ی جوشان عشق و امید، و دریای خروشان عظمت و اعتماد، و محل التقاء رودهای بزرگ قومیت‌ها و ملتها است. اخلاص بنیانگذاران و قبول خدای سمیع و علیم، آن بذر را به چنین درخت پربار و شاخه گستری بدل کرده است.
آیا امّت اسلامی از این منبع پرفیض بهره‌ی شایسته را میبرد؟ پاسخ این سؤال، دردناک و تکان دهنده است.
امروز جهان اسلام دچار دردهای مزمنی است. شاید مهمترین آنها این دردهای دهگانه است : منازعات سیاسی و مذهبی، سست شدن رشته‌های اخلاق و ایمان، عقب‌ماندگی علمی و صنعتی، وابستگی سیاسی و اقتصادی، اسراف و اشرافیگری و غرور درکنار فقر وگرسنگی و ذلّت، ضعیف شدن اعتماد به نفس وامید به آینده در سران، منزوی کردن دین و گسستن آن از سیاست و زندگی، بی‌ابتکاری در آفرینش مفاهیم نو که قرآن منبع بیزوال آن است، تسلیم در برابر تهاجم فرهنگ تحمیلی غرب، و بالاخره : پایمال شدن عزّت ملتهای مسلمان با ذلّت‌پذیری و طمعکاری برخی سران سیاسی.
این بیماریها که برخی از برخی دیگر و همه در طول زمان‌اند در خیانت و بی‌ارادگی و جهالت و استبداد عناصر داخلی یا از دشمنی و شیطنت و ظلم بیگانگان پدید آمده، بزرگترین ضربه‌ها را بر امّت اسلامی وارد آورده است.
ناکامیهای جهان اسلام، نتیجه‌ی این بیماریها و تنها راه خوشبختی و کامیابی، نجات از آنها است.1378/12/23
1 )
سوره مبارکه البقرة آیه 127
وَإِذ يَرفَعُ إِبراهيمُ القَواعِدَ مِنَ البَيتِ وَإِسماعيلُ رَبَّنا تَقَبَّل مِنّا ۖ إِنَّكَ أَنتَ السَّميعُ العَليمُ
ترجمه:
و (نیز به یاد آورید) هنگامی را که ابراهیم و اسماعیل، پایه‌های خانه (کعبه) را بالا می‌بردند، (و می‌گفتند:) «پروردگارا! از ما بپذیر، که تو شنوا و دانایی!
وجود مالکیت خانه خدا، برای تمامی ملتها
بنده اعلام می‌کنم که حج، حقّ مسلمانان، و خانه‌ی خدا از آنِ مسلمانان است. «انّ اوّل بیت وضع للنّاس(1)». خانه‌ی خدا مالِ کسی نیست. اگر کسی افتخار این را پیدا کرد که مدیریت خانه‌ی خدا در دست او باشد، باید خدا را شکر کند و وسیله‌ی رفاه ملتها را برای رفتن به مکه فراهم سازد؛ نه اینکه سنگ اندازی کند. این ملت بزرگ و مؤمن، با آن علاقه و شوقی که به زیارت خانه‌ی خدا و زیارت قبر مطهّر نبیّ‌اکرم و قبور ائمّه‌ی بقیع علیهم‌السّلام دارد، شایسته است که برای زیارت حج و طواف خانه‌ی خدا، مقدّم بر سایر ملتها قرار گیرد. ما از خدا می‌خواهیم مناسک حج که مناسکی اسلامی است، اسلامی باقی بماند و قربانیِ سیاستهایِ بین‌المللیِ استکبار نشود.1372/12/22
1 )
سوره مبارکه آل عمران آیه 96
إِنَّ أَوَّلَ بَيتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذي بِبَكَّةَ مُبارَكًا وَهُدًى لِلعالَمينَ
ترجمه:
نخستین خانه‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکّه است، که پر برکت، و مایه هدایت جهانیان است.
تعلق خانه خداوند به همه مردم
حرکت تلخ و غیر مسؤولانه و غیر منطقی دولت سعودی در جلوگیری از آئین برائت حجّاج محترم در مکه‌ی مکرّمه زادهااللَّه‌شرفاً مایه تعجّب و تأسف شد. برای این‌جانب قابل قبول نیست که دولتی که خدمت به زائران بیت‌اللَّه را متعهد شده است از انجام مراسمی که مایه‌ی اتحاد مسلمین و موجب عزّت ملتهای اسلامی و گویای نفرت از مستکبرین و دشمنان جهان اسلام است، جلوگیری کند. این کار به سود چه کسی و چه جناحی در صف‌بندیهای کنونی دنیا است؟ آیا حمایت از ملتهای مظلوم مسلمان مانند ملت فلسطین و مظلومان بوسنی و هرزگوین و مردم کشمیر و عراق و تاجیکستان جرم است؟ آیا افشاگری نقشه‌های امریکا و دیگر مستکبران بر ضد اسلام و مسلمین عملی بر خلاف وظیفه است؟ آیا دعوت مسلمانان به اتّحاد و ابراز نفرت از عوامل تفرقه‌افکن دستور صریح قرآن نیست؟ آن‌که از تعطیل چنین وظائف مهمّی سود میبرد امریکا و صهیونیسم است. چرا باید دولت سعودی کاری را که امریکا و صهیونیسم از آن سود می‌برند عهده‌دار شود؟ و شعائری اسلامی را که به صلاح اسلام و مسلمین و بر طبق احکام الهی است تعطیل کند؟ آیا حکام سعودی نمی‌دانند که خدای متعال فرموده است: «و المسجد الحرام الّذی جعلناه للنّاس سوآء العاکف فیه و الباد» یعنی: خانه‌ی خدا متعلق به همه‌ی مردم است و ساکنان آن سرزمین با کسانی که از نقاط دیگر گیتی به آنجا می‌آیند، به یک اندازه در آن حق دارند؟ چرا باید ملت مؤمن و بزرگوار ایران و دیگر ملتهایی که برائت از شرک و مشرکین را از آئینهای اساسی در سفر حج می‌شمارند، از این حق خود ممنوع شوند؟ جای تأسّف است که مسؤولین این واقعه احساسات ملتهای مسلمان را نادیده انگاشته و توجه نکنند که این‌گونه اعمال نه تنها در قضاوت سایر ملل بلکه در قضاوت خود ملت عربستان نیز به زیان دولت سعودی تمام میشود. این‌جانب ضمن استنکار شدید این حرکت غیر اسلامی، اعلام می‌دارم که حق ملت ایران در اقامه‌ی مراسم برائت در حج محفوظ است و کسی حقّ جلوگیری از آن را ندارد.1372/03/08
1 )
سوره مبارکه الحج آیه 25
إِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَيَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَالمَسجِدِ الحَرامِ الَّذي جَعَلناهُ لِلنّاسِ سَواءً العاكِفُ فيهِ وَالبادِ ۚ وَمَن يُرِد فيهِ بِإِلحادٍ بِظُلمٍ نُذِقهُ مِن عَذابٍ أَليمٍ
ترجمه:
کسانی که کافر شدند، و مؤمنان را از راه خدا بازداشتند، و (همچنین) از مسجد الحرام، که آن را برای همه مردم، برابر قرار دادیم، چه کسانی که در آنجا زندگی میکنند یا از نقاط دور وارد می‌شوند (، مستحقّ عذابی دردناکند)؛ و هر کس بخواهد در این سرزمین از راه حق منحرف گردد و دست به ستم زند، ما از عذابی دردناک به او می‌چشانیم!
