بیانات در دیدار کارگزاران نظام

بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم‌

بنده هم این روز بزرگ و این عید اسلامی ممتاز و برجسته را به همه ملت عزیزمان و به امّت بزرگ اسلامی و بخصوص به شما حضّار محترمِ این مجلس، تبریک عرض میکنم. عید اسلامی، دارای معنای خاصی است و جهت اسلامی دارد. عید، یعنی مراسمِ همراه با شادی برای یک ملت و یک مجموعه، که در فواصل زمانی - سالی یکبار یا از این قبیل - تکرار میشود. هر عیدی باید معنا و جهت داشته‌باشد؛ چنان که اعیاد ملّی ملّتها هم، هر کدام جهت خاصی دارد. عید اسلامی، دو جهت دارد؛ که یک جهت آن توجّه به خدا و معنویت و دیگر جهتش تجمّع همه مسلمین، حول یک محور واحد است.

محورها و جهتگیریهای عید اسلامی، همین است. لذا شما میبینید در دو عید فطر و قربان، نماز، آن هم به جماعت، تشریع شده‌است. نماز جماعت، مظهر همان دو جهت است؛ هم توجه به معنویت، توجه به خداو ذکر و خشوع و هم وحدت، تجمّع و بر گردِ یک محورِ مشترک فراهم آمدن. به نظر من، هر دو موضوع، امروز برای ملت ما و برای امّت اسلامی، مسأله روز است. البته ما در مورد ملت خودمان، خیلی امیدوارانه میتوانیم به همه چیز نگاه کنیم؛ چون قراین، شواهد و پیشامدها، همه امیدبخش است. ملّت ما، به عکسِ آنچه دیگران توقّع داشتند و انتظار میکشیدند، اقبال روزافزونی به مسائل دینی دارد. «دیگران» که عرض میکنیم یعنی هم دشمنان ما، هم ناظرین بی‌طرف، هم حتّی شاید بعضی از خودیها.

تصوّر این بود که به مرور، شعارهای دینی - که روح این انقلاب است - کمرنگ خواهد شد. اما عکس این قضیّه ثابت گردید. امسال مردم توجّهشان به دین، از سال گذشته بیشتر بود. سال گذشته هم از سال قبل از آن، بیشتر بود. جوانها به دین اقبال دارند. دخترها و پسرها به معارف دینی و احکام دینی توجّه دارند و روح دین، یعنی توجّه به خدا و تسلیم در مقابل پروردگار و عمل برای خدا، بحمداللَّه، در بین مردم رو به گسترش است. باید هم همین طور باشد. یعنی این ملت، اگر بخواهد کشور خود را آباد کند، دنیای خود را آباد کند، عزّت خود را به دست آورد و آن امکاناتی را که برای یک ملت، چه در آفاق جهان و چه در درون خود مهم است، فراهم کند، باید به خدا توجّه داشته باشد. به این توجّه احتیاج دارد و این امر برای او کارساز است.

در زمینه وحدت نیز همین‌طور است. پیش‌بینیها از قبل از انقلاب این بود که چون در مجموعه ملت ایران، اقوام مختلف حضور دارند و زبانهای مختلف رایج است، پس، زمینه اختلاف زیاد است؛ اما خلافش ثابت شد و همه دیدند که ملت ما یک ملت متّحد و متّفق است. شما ببینید در مراسم گوناگون و در صحنه‌هایی که جای ابراز عقیده نسبت به یک مسأله سیاسی است - مثل مراسمِ «روز قدس» که پریروز برگزار شد و شما ملاحظه کردید که چه غوغایی در سراسر ایران، چه در شرق و غرب و چه در مرکز بود - ملت یکپارچه ما چگونه وحدت خود را به نمایش میگذارند! اقوام مختلف، در هر جا که هستند - فارسشان، ترکشان، کردشان، عربشان، بلوچشان و ترکمنشان - همه یکسان حرکت میکنند، یک شعار میدهند و یک حرف را میزنند. این همه، نشانگر وحدتی عجیب و بزرگ است. نوبت انتخابات هم که میرسد، مردم همین طور شرکت میکنند. نوبت دفاع مقدس هم که میرسد - جنگ هشت ساله ما - مردم همین گونه از همه جا شرکت میکنند؛ همه شهید میدهند؛ همه برای خدا وارد میدان میشوند و همه حول یک احساس وظیفه مشترک، اقدام میکنند. حتّی در دوران دفاع مقدّس، در بین داوطلبان ما - سرباز وظیفه که به جای خود محفوظ - هم میهنان غیر مسلمان هم شرکت داشتند. مسیحیانی بودند که داوطلبانه به میدان جنگ رفتند و جانشان را هم در این راه فدا کردند. اینها را دیدیم، شناختیم و میشناسیم. یعنی وحدت عجیبی در میان ملت ما وجوددارد؛ با این‌که دشمن هم برای از بین بردن آن خیلی کار کرده است. بنابراین، در داخل کشور ایران اسلامی، به برکت حاکمیت اسلام و به برکت وجود محورهای اساسی وحدت آفرین، هر دو محور ذکر الهی و وحدت عمومی تأمین است و در آینده هم ان‌شاءاللَّه مثل گذشته خواهد بود. نگرانی، بابت امّت اسلامی است؛ چون متأسفانه در سطح امّت اسلامی، شرایط، این گونه نیست.

من اکنون به بخش دوم قضیه میپردازم. بخش اوّل، داستان جداگانه‌ای دارد و مسأله دیگری است. لذا، وارد آن میدان نمیشویم. در بخش اوّل، البته میشود گفت که اقبال ملتهای مسلمان در همه جای دنیای اسلام - بعضیجاها با شتاب بیشتر و بعضی جاها با شتاب کمتر - به امور معنوی و دینی، روزبه‌روز زیاد شده است. اما موضوع وحدت، موضوع یکپارچگی، موضوع یک جهتی دنیای اسلام و موضوع «واعتصموا بحبل اللَّه جمیعاً»، که قرآن ما را به آن امر میکند، متأسفانه، آن گونه که باید باشد، نیست و این کارِ دشمن است. ملتهای اسلامی مایل به اتّحادند. امّا دشمن تلاش ویژه‌ای برای اخلال در این امر انجام میدهد؛ یعنی از طرق مختلفْ سرمایه گذاری مادّی و معنوی مخصوصی برای ایجاد تفرقه میکند که بخشی از این سرمایه گذاری، مربوط به سابق است و مثل تقویت ناسیونالیستهای افراطی، از قبل از انقلاب است.

در ایران ناسیونالیزم افراطی ایرانی مآبی، در کشورهای عربی، ناسیونالیزیم افراطی عربی و در کشورهای ترک زبان، ناسیونالیزم افراطی ترکی را تقویت میکردند. در داخل این کشورها، هر جا اقلیّتی وجودداشت، به تقویت ناسیونالیزم افراطی قومىِ آن اقلیّت می‌پرداختند. فرض بفرمایید در داخل ایران، نسبت به بعضی از اقوام ایرانی، القائات و تلقینهایی میشد، تا جنبه قومگرایی آنها، به شکل افراطی بروز کند. در کشورهای شمال آفریقا - در مصر و جاهای دیگر - بین بعضی از اقوام عربْ که از زمانهای گذشته در آن مناطق بوده‌اند، به تقویت شعارها و احساسات قومىِ خاصّ آنها می‌پرداختند و وادارشان میکردند که حول آن محورها بگردند. هر جا اقلیت مذهبی بود، آن را تقویت میکردند؛ و هلّم جرّا. تلاشهایی چنین را که در زمان سابق هم بود، بعد از انقلاب اسلامی در ایران، مضاعف و تقویت کردند؛ چون دیدند خورشید وحدت آفرین اسلام، در نهایت تلألؤ و گرمابخشی، در حال تابیدن بر دنیای اسلام است.

اما آنها به این تلاشها هم اکتفا نکردند و عناصری را وادار نمودند تا به ایجاد تفرقه بپردازند. چنین بود که شعارهای وحدت آفرین امّت اسلام را از دستشان ربودند که یکی از این شعارها، موضوع مقابله با صهیونیست‌هاست. شعار مقابله با صهیونیسم، امر وحدت آفرینی بین ملتهای اسلامی بود. پیش از این، ملتهای مسلمان، در مقابل تجاوز واضح و صریح صهیونیستها به یک کشور اسلامی، با همدیگر احساس خویشاوندی و همدردی میکردند. دشمنان، این شعار وحدت بخش و احساس اسلامی را شکستند و از بین بردند. مضاف بر این، سعی کردند دولتها و ملتهای اسلامی را نسبت به یکدیگر دچار سوء ظن کنند. نشستند و برای بیاعتماد کردن دولتهای اسلامی نسبت به یکدیگر، به وسوسه کردن آنها پرداختند.

امروز هم به چنین تلاشی ادامه میدهند. در حال حاضر، محافل سیاسی و اطّلاعاتی کشورهای دارای طمع در این منطقه، که در رأسشان هم کشور ایالات متّحده امریکا و دستگاههای جاسوسی صهیونیستها حضور فعّال دارند، برای بیاعتماد کردن دولتها نسبت به یکدیگر، با محافل سیاسی کشورها در تماس دائمند. آنها از این طریق، چندین فایده میبرند: یکی از فوایدش، بر هم زدن وحدت دنیای اسلام است. یکی از فوایدش، فروش اسلحه است. یکی از فوایدش، حضور نظامی است. یکی از فوایدش، مسابقه برای ایجاد رابطه با دولت غاصب صهیونیست در سرزمین فلسطین است. اینها، فوایدی است که استکبار از این تلاشها می‌برد. این وضع، برای دنیای اسلام، خیلی خسارتبار است. البته موضوع ملتها در این مورد، خیلی مشکل نیست. مشکل، موضوع دولتهاست. دولتهای اسلامی باید امر ساده‌ای را که هر عاقلی به آن توجّه میکند، مورد توجّه قرار دهند و آن امر ساده این است که انسان عاقل از ذخایر و امکاناتی که در اختیار دارد، استفاد میکند. اسلام، ذخیره‌ای گرانبها در اختیار کشورهای اسلامی است. دولتهای اسلامی باید از این ذخیره و امکان، استفاده مطلوب کنند؛ گیرم که خیلی هم پایبند به اسلام نباشند. اسلام موجب میشود امّت اسلامی احساس ارتباط و وحدت کند و این خیل عظیم یک میلیارد و چند صد میلیونی مسلمان، در مسائل گوناگون دنیای اسلام، حضور داشته باشند. بلاشک اگر حمایتهای دنیای اسلام از مسلمانان بوسنی وجودنداشت، امروز از مسلمانان بوسنی در اروپا هیچ خبری نبود و آنها را از بین می‌بردند. اگرچه همه کشورهای اسلامی به طور کامل حمایت نکردند، امّا همین که احساس شد اغلب دولتهای اسلامی به این مسأله اهتمام دارند، به آنها کمک کرد. عین این قضیه، در همه جای دنیای اسلامْ عملی است. کشورها از کمک یکدیگر و از وزنه عظیم احساسات امّت اسلامی، بینیاز نیستند. پس، میتوانند از این ذخیره و گنج شایان، استفاده کنند؛ و چرا استفاده نکنند؟ یک محاسبه ساده وجود دارد، که به آن توجّه نمیشود. لذا، نتیجه به سود دشمنان اسلام است.

عید اسلامی برای زنده کردن احساس وحدت، در بین مسلمانهاست. عید اسلامی یعنی روزی که در تمام دنیای اسلام، مردم آن را جشن میگیرند. شما ملاحظه کنید! امروز برای بیش از یک میلیارد انسان، روز عید است. البته اختلاف افق امروز یا دیروز در تعیین روز اوّل ماه شوّال، اهمیتی ندارد. در بعضی کشورها دیروز عید بود و در بعضی کشورها، امروز. آیا این، مسأله کوچک و بی اهمیتی است که جمع غفیر و کثیری از این یک میلیارد نفر، در این روز، در مراسم نماز شرکت میکنند و نماز واحدی را به سمت قبله واحد، با آداب واحد و با مضمون واحد به جا می‌آورند؟! این موضوع، خیلی عظیم است؛ ولی متأسفانه به آن توجه نمیشود و بیتوجهی به آن، خسارت بزرگی است. ما همه همّتمان در زمینه ارتباطات خارجی با دنیای اسلامی این است که بر این نکته تکیه کنیم. فایده این قضیه، برای ما هم به قدر دیگران است. ما در کشور خودمان، بحمداللَّه مشکلی نداریم. شاید در دنیای اسلام، کمتر بشود کشوری را پیدا کرد که دولت و مسؤولین قوای مختلف کشور، این قدر با مردم، راحت، صمیمی، دوست، نزدیک و با صفا باشند. کمتر کشوری با این ویژگی در دنیا سراغ داریم. مردم، مسؤولین نظام را دوست میدارند؛ از آنها قدرشناسی میکنند؛ در میدانهای مختلف، با همه امکاناتشان به کمک آنها میشتابند و پشت سرِ آنها هستند. این، امر واضحی است که همه میبینند. اما شرایط در دیگر کشورهای اسلامی، این گونه نیست و آنها در این زمینه مشکلاتی دارند. بنابراین، اتّحاد دنیای اسلام و توجّه به محور وحدتبخش اسلام، به سود همه دنیای اسلام است. به سود دیگران، بیشتر هم هست. قرآن کریم میفرماید: «واعتصموا بحبل اللَّه جمیعاً و لا تفرّقوا.(1)» یعنی حتی اعتصام به حبل اللَّه و چنگ زدن به مستمسک و ریسمان الهی را که رابطه‌ای بین بنده و خداست و به نظر میرسد که باید یک رابطه فردی باشد، «جمیعاً» میفرماید. کاری را همه با هم انجام دهید و با هم اعتصام به خدا کنید. اجتماع و وحدت بین امّت اسلامی، از نظر اسلام این قدر حائز اهمیت است.

به هر حال، ملت عزیز ما و شما عزیزان باید این فرصتی را که خدای متعال در اختیارتان گذاشته است قدر بدانید. این اقبالی که دلهای شما به سوی خدا و معنویت و ذکر و خشوع و توجّه و تضرّع دارد، خیلی با ارزش است. این، همان عامل است که یک روز اسلام را از یک جمع محدود غریب به یک تمدّن عظیم جهانی تبدیل کرد و این تمدّن، قرنها - لااقل در چند قرن از قرون اولیّه - دنیا را اداره کرد و امروز هم دنیا، مدیون تمدّن اسلامی است. توجّه به خدا و توجّه به معنویت، باعث تکوینِ چنین تمدّنی شد، والّا با انگیزه‌ها و تلاشهای مادّی، چنین تمدّن ماندگاری به وجود نمیآمد.

امروز هم ما نیازمند توجّه به خدا و معنویاتیم. انگیزه‌های این توجّه را، خدای متعال به شما داده است. پس، قدر بدانید. بخصوص قدردان اتّحاد و همبستگیای که در میان ملتمان است، باشید. اتّحادی چنین، خیلی با ارزش و عزیز است. گره‌های بزرگ و گوناگون یک ملت را، اتّحاد آن ملت با سرانگشتی معجزآسا باز میکند. چنان که اتّحاد ملت ما نیز همین گونه بوده است و در آینده نیز همین طور خواهد بود. این، همان خصوصیتی است که امام بزرگوار، دائماً ما را به آن وصیت و نصیحت میکرد و پیوسته مردم را به «وحدت کلمه» و اتّحاد در شعارها، حرکتها، اقدامها و همدلی با یکدیگر دعوت میفرمود. آن روزْ علاج مشکلات، وحدت کلمه و اتّحاد بود؛ امروز هم اتّحاد و وحدت کلمه، علاج کننده مشکلات است.

امیدواریم با فضل الهی و با توجّهات و ادعیّه زاکیّه حضرت بقیة اللَّه الاعظم اروحنا فداه، این روحیه وحدت‌طلبی و توجّه به خدا، ان‌شاءاللَّه در ملت ما روز به روز بیشتر شود.

والسّلام علیکم و رحمةاللَّه و برکاته.

1) آل عمران: 103