بیانات در دیدار جمعی از قاریان

بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم

خدا را شکرگزاریم که یک ماه رمضان دیگر و یک محفل قرآنی دیگر، نصیب شد و در این جمع بسیار خوب، شما قراء عزیز، جوانان عزیز و مأنوسین با قرآن را زیارت کردیم. این در حالی است که بحمدالله رشد انس با قرآن و آموزش آن، امسال از سال گذشته بهتر است و تقریباً به‌طور روزافزون، این معنا در جامعه‌ی ما محسوس است. خدا را شکر می‌کنیم که قرآن را در چشمها و دلهای مردم کشور ما شیرین کرد؛ دلهای جوانان ما را به قرآن متوجه نمود و استعدادهای جوانان ما را به سمت قرآن جهت داد. من صداهایی خوب و قوی می‌شنوم که می‌توانند در خدمت قرآن و تلاوت قرآن قرار گیرند. وقتی قرآن خوب تلاوت شد، خوب هم استماع خواهد شد. وقتی هم خوب استماع شد، دلها به مفاهیم آن نزدیک خواهد شد. لذا خیلی مهم است که جوانان ما قرآن خوان شوند و بتوانند با صداهای خوش، قرآن بخوانند.

تلاوت قرآن یک سرگرمی و تفنن نیست، بلکه کاری اصولی است. اگر امروز بذر انس با قرآن در بین جوانان پاشیده شود، سالها بعد نتیجه‌ی نهایی خودش را ظاهر خواهد کرد. امروز فقط نگاه می‌کنید و جوانانی را می‌بینید که صداهای خوش، حنجره‌های قوی و استعدادهای درخشان خود را در راه فهم قرآن به کار انداخته‌اند و شما لذت می‌برید. امروز فقط همین است. اما در آینده، وقتی که این موج روزبه‌روز وسیعتر و پیوسته‌تر شود و کار به‌جایی برسد که ان‌شاءالله عمده‌ی جوانان ما با قرآن انس بگیرند، آن وقت جامعه به هدفهای قرآن هم نزدیک خواهد شد و دل جوانان با قرآن آشنا خواهد گردید.

بحمدالله امسال جوانان ما، در مسابقات - هم در حفظ و هم در قرائت - وارد شدند و محصول انقلاب را به دنیانشان دادند. من به جوانان عزیزمان - هم به آقای پرهیزگار و هم به آقای منصوری - تبریک می‌گویم. خداوند به آنها و به بقیه‌ی برادرانی که در جاهای دیگر امتیازاتی به‌دست آوردند، کمک کند. خداوند اینها را برای ما حفظ کند.

یک نکته را به شما قرآن خوانان عزیز عرض کنم: صداها و روشهای قرائت، بتدریج خوب شده و جوانان یاد گرفته‌اند؛ اما این‌جا چیزی کم داریم. البته من پارسال موضوع «حفظ» را مطرح کردم و گفتم به سمت حفظ بروید. می‌بینم که الحمدلله، این کار به اندازه‌ای انجام می‌گیرد. امروز می‌خواهم به قراء جوانی که قرآن می‌خوانند عرض کنم: در حین تلاوت، سعی نمایید به معانی آیاتی که می‌خوانید توجه کافی مبذول کنید. اگر چه این کار مشکل است؛ اما سعی کنید لااقل معنای بخشهای برگزیده‌ای را که در محافل و مجالس می‌خوانید - به عنوان قسمتهای زیبایی که هر قاری از این قبیل، برای این‌که در مکانهایی بخواند در چنته دارد - از روی ترجمه و تفسیر بخوانید. فرق است بین قاری‌ای که وقتی تلاوت می‌کند خودش متوجه معنا و تحت تأثیر معناست، و آن قاری‌ای که متوجه معنا نیست. بین قراء مصری دو، سه نفر هستند که وقتی می‌خوانند، تحت تأثیر معنایند. این‌که شما می‌بینید «مصطفی اسماعیل» خواندنش تأثیر دارد، به خاطر همین است؛ چون خود او تحت تأثیر آیاتی است که می‌خواند. اما بعضی قراء دیگر، نه. فقط صنعت اجرا می‌کنند و می‌خواهند کار زیبایی از آب درآورند. شما که قرآن می‌خوانید، سعی نمایید خودتان به معانی آیات آن توجه کنید. همان‌طور که روی الفاظ کار می‌کنید و مکرر می‌خوانید یا ضبط می‌کنید و گوش می‌سپارید، به معنایش هم توجه و دقت مبذول کنید و بیندیشید. اگر دستتان می‌رسد، به انسان با معرفتی مراجعه کنید و آیات را برایش مطرح نمایید. از آن فرد، چهار کلمه درباره‌ی آیاتی که می‌خوانید بشنوید، تا دل شما تحت تأثیر قرار گیرد. این کار، لطف تلاوت شما را چند برابر خواهد کرد. امسال، جوان عزیزمان آقای تسویه‌چی را در جمع خودمان نداریم. جوان با استعدادی بود. یکی از ذخایر ما بود. افسوس که از دست ما رفت. در همین چند ماه قبل مرحوم شد. خداوند ان‌شاءالله شما جوانان را برای ما حفظ کند و شما را نگه دارد. ان‌شاءالله روزبه‌روز تکامل پیدا کنید و مایه‌ی روشنی چشم و دل ما باشید. به پدر و مادر و خانواده‌های کسانی هم که از دستمان رفتند، تسلیت عرض می‌کنم.

امسال بحمدالله صداهای چند نفر آقایانی که این‌جا خواندند، خیلی خوب و قوی بود. کار گروههای همخوانی هم که به سمت خودگرایی حرکت می‌کنند، خیلی خوب است. شعر، خودی است، آهنگ هم خودی است. شما چیزی کم ندارید. وقتی‌که مناجات منظوم را می‌توانید به این زیبایی و به این پرمغزی - که الحمدلله امروز خواندید - بخوانید و همه کسانی که معنایش را می‌فهمند لذت ببرند، چه لزومی دارد که به صدای فردی که در رادیوی مصر یک شعر عوامانه خوانده است گوش بدهیم؟ گاهی بعضی از شعرهایی که عربها با صداهای خوش می‌خوانند و شما می‌شنوید و خیلی هم معروف است، در حد شعرهای عوامانه‌ی مکتبخانه‌های قدیمی است! شعر در حد بسیار پایین و نازل است؛ اما چون صدای خواننده خوش است، شعر هم جلوه می‌کند. این در حالی است که خودمان شعرهای مرحوم کمپانی - آیةالله غروی(۱)، رضوان‌الله‌تعالی‌علیه - آن مجتهد بزرگ را داریم. حدس زدم شعری که گروه همخوانی اجرا کرد و در مدح امام حسن مجتبی علیه‌السّلام بود، از ایشان باشد. ان‌شاءالله که به سمت این خودگراییها و استفاده از نیروها و استعدادهای درونی خودمان برویم.

الحمدلله ما همه چیز داریم. اگر بخواهید رشد کنید، همه چیز داریم. هم علم، هم استعداد، هم توانایی و هم ادب. بحمدالله هیچ احتیاج نداریم. البته ملتها باید با هم تبادل کنند و اگر دیگران چیز مطلوبی دارند حتماً باید یاد بگیرید. کمااین‌که در همین طریقه‌ی قرآن خواندن، دیگران از ما جلو افتادند و ما سالها عقب بودیم؛ ولی بحمدالله جوانان ما در تلاشند و به آنها می‌رسند. از آنچه دیگران دارند، استفاده کنید؛ اما آنچه را هم که خودتان دارید، به دست فراموشی نسپارید. دو، سه مورد نقص در بعضی از خواندنها بود که من این‌جا مطرح نمی‌کنم. ممکن است بعداً به برادرانی که نقص در کارشان بود، پیغام بدهم. البته عیبهای کوچکی است که باید به آنها توجه کنید. آقای فروغی‌مان هم ماشاءالله خیلی خیلی خوب شده است. ان‌شاءالله مثل یک نهال بالنده، از میان بوته‌های گل سر می‌کشد. ایشان تا به حال یک بوته‌ی گل بود و ان‌شاءالله نهالی خواهد شد. به شرطی که بداند چه کار باید بکند و یاد بگیرد ان‌شاءالله از استعدادش به شکل صحیحی استفاده شود. این، البته به عهده‌ی اساتید مشهد است که با ایشان سروکار دارند. حتماً توجه کنند که چه کار می‌خواهند بکنند. ان‌شاءالله ایشان می‌تواند تبدیل به قاری ممتازی شود.

ما، در تبلیغات قرآنی‌مان، باید به شکل صحیح عمل کنیم. من، این را برای شما قراء عزیز عرض می‌کنم: امروز صدا و سیما در خدمت قرآن است. دیگر از این بهتر که نمی‌شود! ما امروز رادیو قرآن داریم؛ در تلویزیون قرآن داریم؛ در برنامه‌ی کودکان قرآن داریم؛ آخر شب قرآن و اول صبح قرآن. اینها خیلی خوب است؛ ولی ما از این امکان چگونه استفاده خواهیم کرد؟ این خیلی مهم است. باید برای استفاده از امکانات، به شکل صحیحی عمل کرد. اگر از این امکانات، غلط استفاده کنیم، ضرر خواهیم دید. بنده دیدم یک قاری مصری در مرقد امام رضوان‌الله‌علیه رفته بود و آیاتی خوانده بود که آن آیات، مناسب چنان جایی نبود. هر آیه‌ای که برای هرجا مناسب نیست! اگر خدای نکرده کسی بیاید سر قبر عزیز شما و مثلاً آیه‌ی «الا لعنة الله علی الظالمین(۲)» را با صدای بلند بخواند، شما خوشتان می‌آید!؟ مسلماً دلتان می‌خواهد که آیه‌ی «و جنة عرضها کعرض السماء و الارض(۳)» را بخواند. البته چنین آیاتی در آن‌جا خوانده نشد؛ اما آیه‌ی نامناسبی بود. حالا تلاوت آن قاری عمدی بود یا سهوی؛ هرچه بود، گذشت؛ اما تلویزیون ما این تلاوت را پخش کرد! گفتم: عجب اشتباهی کردند! فردا شب دوباره پخش شد! گفتیم: عجب! انسان اشتباه را یک‌بار می‌کند، نه دو شب پشت سرهم! شب سوم، باز دیدم پخش کردند! عصبانی شدم. سعی کردم تماس بگیرم و بگویم. شب چهارم شد. شب چهارم هم، باز پخش کردند! چه باید کرد با این وضع!؟ یک نفر تلاوت متوسطی از قرآن کرده و حالا افتاده دست فلان آقا. او هم حالا یا خوشش آمده یا به عهده‌ی کسی در رسانه‌ی جمعی گذاشته، و آن را پخش کرده‌اند. این همه تلاوت خوب داریم! ببینید امروز چه تلاوتهای خوبی این‌جا مطرح شد! آن وقت یک تلاوت متوسط را امشب می‌گذارند؛ فردا شب می‌گذارند؛ پس فردا شب می‌گذارند؛ شب هشتم می‌گذارند؛ شب دوازدهم می‌گذارند! می‌بینید ده شب، پانزده شب، تلاوتی را پخش می‌کنند! آیا راه استفاد از رسانه‌ی با این عظمت، همین است!؟ من با این موافق نیستم. من این را قبول ندارم. بنده جمعی را معین کردم، گفتم بروید آن‌جا - صدا و سیما - بنشینید و بگویید چه آیاتی باید خوانده شود. دیگران هم باید با شما همکاری کنند. خوب؛ حالا مثلاً آقایی بگوید چرا اینها فلان تلاوت را پخش نمی‌کنند؟ اینها که معصوم نیستند! ممکن است جایی هم اشتباه کنند. اینها موارد سلیقه‌ای است.

چرا فلان اذان را پخش نمی‌کنید؟ چرا فلان تلاوت را پخش نمی‌کنید؟ بالاخره هر کسی را مأمور این کار و مأمور نظم و انضباط کردیم، یک جا اشتباه خواهد کرد. این‌که نمی‌شود تا کاری را به صورت یک ضرورت و یک نیاز مطرح کردیم، هر کسی اعتراضی داشته باشد و حرفی بزند و حقی به خودش بدهد! همه باید همکاری کنند. من این‌جا اعلام می‌کنم: اگر روش پخش آیات کریمه‌ی قرآن روزبه‌روز بهتر نشود، جمعی هم که آن‌جا کار می‌کنند، عذرشان پذیرفته نیست. آیات قرآن و همین مدایح و اشعاری که به آن «تواشیح» می‌گویند، باید روزبه‌روز از لحاظ شکلی، پخته‌تر، بهتر و برگزیده‌تر شود. یعنی به گونه‌ای بشود که اگر یک انسان فرزانه و هوشمند پای تلویزیون یا رادیو نشست و گوش کرد، اگر هم اصل قضیه را قبول ندارد، احساس کند مهارت و استادی‌ای پشت این کار هست و سلیقه‌ی صحیحی اعمال می‌کند، تا ان‌شاءالله همه‌ی ملت ما بتوانند از قرآن استفاده کنند.

حالا هرکس از آقایان که آمادگی دارد در این چند دقیقه که به اذان مانده است، مقداری دعا بخواند، تا ان‌شاءالله استفاده کنیم. بعد هم اذان بگویند و نماز بخوانیم ان‌شاءالله.

والسّلام علیکم و رحمةالله و برکاته

۱) آیةالله حاج شیخ محمدحسین غروی معروف به کمپانی و متخلّص به «مفتقز» «متوفّی: پنجم ذی‌الحجه ۱۳۶۱ ه. ق»

۲) هود: ۱۸.

۳) حدید: ۲۱.