برای جوان زنجانی بسیار حائز اهمیت است كه بداند شهر و منطقه‌ی او از دیر باز منطقه‌ای فرهنگی و دارای رشد علمی و اخلاقی بوده است. شما در تاریخ، برجستگان علمی و فرهنگی در فلسفه، فقه و ریاضی دارید كه از این سرزمین برخاسته‌اند و یكی از معروفترین آنها «شیخ شهاب‌الدین سهروردی» - شیخ اشراق - است كه به عنوان یك فیلسوف و متفكّر برجسته‌ی اسلامی، نام درخشانش در همه‌ی دایرةالمعارفهای دنیا ثبت شده است. البته غیر از «شیخ اشراق» شخصیتهای برجسته‌ی متعدّد دیگری را نیز در زمینه‌های علمی و هنری از این استان و منطقه داشته‌اید كه می‌توانید نام آنها را به‌صورت برجسته در طومار معارف ایرانی و اسلامی مشاهده كنید.
معمولاً كسانی كه به استان زنجان مسافرت می‌كنند، وقتی آثار تاریخی این استان، مثل گنبد سلطانیه، بازار زیبا و بزرگ شهر زنجان و مساجد و مدارس معروف استان را ملاحظه می‌كنند، آنها را به‌عنوان پدیده‌ها و آثار تاریخی و باستانی می‌نگرند، كه البته درست هم هست؛ اما نكته‌ای كه در این آثار تاریخی وجود دارد، این است كه این آثار نشان‌دهنده‌ی اوج هنر معماری در میان این مردم در طول تاریخ گذشته است. اینها چیزهایی است كه گذشته‌ی تاریخی یك ملت را رنگ و رونق می‌بخشد و مردم می‌توانند گذشته، تاریخ و ریشه‌های خود را پیدا كنند.
در زمینه‌ی دانشهای دینی هم برجستگانی از این استان در دورانهای گذشته، بخصوص بعد از دوره‌ی صفویه وجود داشته‌اند. شهر زنجان در یك دوره‌ی طولانی، مهمترین حوزه‌ی علمیه‌ی تمام مناطق غرب ایران محسوب می‌شده است. در دوران مشروطه، عالم بزرگی مثل مرحوم «آخوند ملاقربانعلی» در زمینه‌ی فقه،در اوج علمی قرار داشت و علمای برجسته‌ی زمان خود را نسبت به مقام علمی‌اش خاضع كرد. البته ما در دوره‌های بعد هم شاهد بروز شخصیتهای برجسته‌ی علمیِ زیادی هستیم كه بعضی را از نزدیك دیدیم و بعضی را نیز شنیدیم، كه «حكیم هیدجی» - شاعر، فیلسوف و عارف زنجانی - یكی از برجستگان دوره‌های اخیر است.
در دوره‌ی جوانی ما در حوزه‌های علمیه، شخصیتهای برجسته‌ی علمی زنجان مایه‌ی افتخار شهرشان بودند. در نجف، مرحوم آیةاللَّه میرزا باقر زنجانی؛ در قم، مرحوم آیةاللَّه حاج سید احمد زنجانی و در تهران، مرحوم آیةاللَّه حاج میرزا محمود امام جمعه‌ی زنجانی، از بزرگان زنجان در شهرهای مختلف آن روز بودند. بحمداللَّه امروز هم شخصیتهای برجسته‌ی علمی زنجان، چه در حوزه‌های علمیه‌ی قم و مشهد و چه در محیطهای دانشگاهی، حضور دارند. مرحوم استاد «روزبه» یك شخصیت فرهنگیِ برجسته‌ی زنجانی بود كه منشأ خدمات بزرگ فرهنگی در كشور شد. خودِ ما در دوران تحصیل، دوستانی را كه از این خاك برخاسته بودند، می‌شناختیم كه بعضی در خود زنجان و بعضی در قم به مقامات عالی علمی دست یافته بودند. مقصود از این حرفها فقط تعریف و خوشامدگویی برای مردم زنجان نیست؛ بلكه مقصود این است كه جوان زنجانی، شجره‌نامه‌ی علمی و فرهنگی خود را بشناسد.1382/07/21
لینک ثابت
