مطبوعات / رسانه/مقاله/کتاب و کتابخوانی/تبلیغات/نمایشگاه مطبوعات/روزنامه/نشریه/مجلات / نشریات/روزنامه/مجلات/رسانههای مکتوب
از آزادی سوء استفاده نشود. بعضیها مکرّر تأکید و تکرار میکنند:«آزادیهای تازهبهدستآمده مطبوعاتی!» به نظر من، این یک حرف غیر واقعی است؛ حرفی است که منشأ آن هم رادیوهای بیگانه است. البته الان در روزنامهها و مجلّات، مطالبی مینویسند و تعرّضهایی میکنند. بعضی از این افراد، در گذشته این کارها را نمیکردند؛ بعضی دیگر هم میکردند. در سالهای گذشته، ما فراوان شاهد این بودیم که در مطبوعات، علیه رئیس جمهور وقت، علیه مسؤولان گوناگون، علیه حتّی بعضی از مباحث اصیل انقلاب، حرفهایی زده میشد؛ کسی هم متعرّض اینها نمیگردید.1377/06/12
لینک ثابت
به نظر من، راه برخورد با مطبوعات بد، توسعه مطبوعات خوب است. اگر زمینه مطبوعاتی در کشور، به شکل مفید و مناسب پُر شود، مطبوعات بد - آن چیزی که شما اسمش را بد میگذارید که حالا نمیدانم ملاک بدی هم چیست؛ آن هم خودش یک بحث است - خیلی میدان پیدا نخواهند کرد.1377/02/22
لینک ثابت
مطبوعات در کشور ایران و در نظام جمهوری اسلامی، کجای کارند؟ که هستند و چه هستند؟ آیا زاید و سرباری هستند؟ زینتالمجالسی هستند؟ یا نه؛ یک عنصر حقیقی و مؤثّر و اجتنابناپذیر و سازندهاند؟ نظر ما، البته، معطوف به نکته دوم و جمله اخیر است. ما معتقدیم که مطبوعات برای نظام جمهوری اسلامی، یک مقوله تجمّلاتی و تشریفاتی نیست. بنابراین، افزایش آن، تنوّع آن، کیفیّت یافتن آن، و اگر خطایی دارد، تصحیح آن، جزو کارهای اساسی در این نظام است. شاید پرسیده شود:«مگر نظام جمهوری اسلامی چه خصوصیتی دارد که چنین پرداختن و رویکردی به مطبوعات، جزو کارهای اساسی آن است؟» در جواب میگوییم: خصوصیت این است که نظام جمهوری اسلامی یک نظام مردمی است و کسی نمیتواند این را منکر شود. ...[در]نظام ما... هر چه مردم بیشتر آگاه باشند، نظام جمهوری اسلامی، بیشتر سود میبرد. بنابراین، این نظام، به آگاه سازی مردم نیازمند است.1375/02/13
لینک ثابت
از ما سؤال میشود - و از همه کس هم قابل سؤال است - که «شما از وضع کنونی مطبوعات ایران راضی هستید یا نه؟» من اگر بخواهم در این جلسه خصوصی و خودمانی به شما مطلبی عرض کنم، جوابم این است که «نه؛ راضی نیستم.» چرا؟ چون کیفیّت مطبوعات کشور، متناسب با تاریخ مطبوعات در این کشور نیست. این، نکته مهمی است. ما درباره هر پدیدهای که سخن میگوییم و قضاوت میکنیم، باید به تاریخ آن پدیده نگاه کنیم. یک وقت پدیدهای است که اگر چه در دنیا سوابق زیادی دارد، اما تازه وارد این سرزمین شده است. خوب؛ نمیشود زیاد انتظار داشت. یک وقت پدیدهای است که ضعیف وارد شده یا به وسیله آدمهای نالایق وارد شده است. نمیشود خیلی توقّع داشت. اما یک وقت پدیدهای است که سابقه زیادی دارد و خوب هم وارد شده است، که مطبوعات از این قبیل است. البته مطبوعات، وارداتی است؛ یعنی جزو بخشهای مثبت فرهنگ غرب است که ما از آنها گرفتیم.1375/02/13
لینک ثابت
یک وقت پدیدهای است که سابقه زیادی دارد و خوب هم وارد شده است، که مطبوعات از این قبیل است. البته مطبوعات، وارداتی است؛ یعنی جزو بخشهای مثبت فرهنگ غرب است که ما از آنها گرفتیم. یک وقت من درباره «تعاطی فرهنگی» - نقطه مقابل «تهاجم فرهنگی» - بحث مفصّلی کردم که از مصادیقش، یکی همین مطبوعات است. خوب؛ ما مطبوعات را از غرب گرفتیم. غربیها سابقه زیادی در حرفه روزنامهنگاری داشتند. از اواخر دوران ناصر الدّین شاه هم مطبوعات وارد ایران شد و فعّالیتش را آغاز کرد. اوجِ کار مطبوعات، در دوران مشروطه بود؛ یعنی از عهد مظفرالدین شاه بتدریج افزایش پیدا کرد.
مطبوعاتِ آن وقت را که نگاه میکنیم، میبینیم به خلاف اصل روشنفکری در ایران - که بارها عرض کردهام «روشنفکری در ایران، بیمار متولد شد» ... مطبوعات، در کشور ما بیمار متولد نشدند.
اگر به مجموعه روزنامههای دوره مشروطه و اندکی قبل از مشروطه نگاه کنید، در آنها مطالب بسیار خوبی به چشم میخورد. طنزهای پخته، ادبیات والا و مطالب حاکی از دلسوزی و علاقهمندی نسبت به سرنوشت کشور، از شاخصههای چنین روزنامههایی است. با گذشت حدود نود سال از تاریخ نشر این روزنامهها، در آنها بعضاً مطالب و نکاتی یافت میشود که برای امروز هم خیلی کهنه نیست. نشریهای را از همان روزگار در دست مطالعه داشتم که در آن طنز بسیار پختهای درباره «امینالسلطان» درج کرده بودند! طنزی قوی و دنبالهدار، که بعد از کشته شدن امینالسلطان مجال نشر یافته بود. تعجب کردم! طنزی در نود سال قبل، به این خوبی؛ آن هم به قلم نویسندهای که چندان هم معروف نیست! آیا طنز امروز مطبوعات کشور ما، از آن وقت به قدر نود سال پیشرفت کرده است؟ نمیشود قرص و محکم، جواب مثبت داد.
هوشمندی و زیرکی در ارائه مطالب، از دیگر ویژگیهای مطبوعات آن روزگار است. نمونه دیگری در ذهن من هست که در یکی از همان مطبوعات عهد مشروطیت دیدم. مربوط به زمانی است که«علی خان امینالدوله»، از صدارت بر کنار و به رشت رفته و خانه نشین شده بود. ظاهراً شایعاتی علیه امینالدوله بوده است. به هر حال، مخالفینش بر سر کار بودند. قضیه از این قرار بوده که امینالدوله برای - به گمانم - روزنامه «پرورش» نامهای مینویسد و از خودش دفاع میکند. البته پای آن نامه، امضای خودش را نمیگذارد و به عنوان فردی ناشناس، آن را ارسال میکند. اهل قلم میدانند که قلمِ امین الدوله، قلمی پخته و قوی و در عین حال قابل شناختن است. او شاید از این حیث، بهتر از همه رجال عهد قاجار باشد.
باری؛ سردبیر آن روزنامه، قلم امینالدوله را میشناسد و میفهمد که نوشتن نامه، کار خود امینالدوله است. لذا، پاسخی به تناسب این شناسایی به نامه مذکور میدهد. پاسخ سردبیر روزنامه، به نظر من به قدری جالب و هشیارانه و آمیخته با زیرکی است که انسان شگفتزده میشود. ببینید! سابقه روزنامهنگاری ما، اینهاست. البته هوچیگری، تهمت زدن و مطرح کردن برخی از آدمها هم، در مطبوعات آن عصر هست که این جزو بزرگترین نقاط ضعف آنهاست. لکن چنان نقاط مثبتی هم که ذکر شد، دارند.
خوب؛ ما اکنون نزدیک به صد سال است که سابقه روزنامهنگاری داریم. به تاریخ نشر اوّلین روزنامه در ایران نمیخواهم اشاره کنم؛ ولی از وقتی که در شهرهای تبریز، رشت، اصفهان، تهران و مشهد، روزنامههای متعدّدی پدید آمد، تا امروز حدود صد سال است. عزیزان من! ما حقّاً به قدر صد سال پیش نرفتهایم و این خسارت است. جالب است که در برخی مقولات دیگر، که آنها هم از اروپا آمده است و ما گیرنده آنها هستیم، پیشرفتهای زیادی داشتهایم. ما امروز وقتی بین مجلّات و روزنامههای خودمان با مطبوعات معروف دنیا، قائل به مقایسه میشویم، میبینیم که هم از لحاظ فنّی، هم از لحاظ نوع مطلب آرایی، هم از لحاظ احتوای بر مطالب قوی و عمیق و تحلیلها و وسیعنگریها، از آنها عقب هستیم! چرا باید این طور باشد؟! گیرم که کشور ما در صنعت و فنآوری و دانش جدید، از غرب، عقب باشد؛ اما از نظر فرهنگ که عقب نیست! ما در گنجینه فرهنگی، از آنها عقب نیستیم. شعر ما، نثر ما، انواع ادبیات و فرهنگ ملی ما که کمبودی ندارد! پس چرا باید عقب بمانیم؟! من از این وضع راضی نیستم.
البته هر کس تقصیر را به گردن دیگری خواهد انداخت. یک عدّه میگویند «دولت به ما کمک نکرده است.» یک عدّه میگویند «شما سیاسی کاری کردید» و یک عده هم مسائل دیگری را مطرح میکنند. بحث بر سر تعیین مقصّر نیست که ببینیم چه کسی در این بین کوتاهی کرده است؟ بحث بر سرِ واقعیتی است که وجود دارد. چه کسی باید برای این مشکل راه چاره پیدا کند؟ مسلماً خودِ خانواده مطبوعات و متولّىِ رسمىِ مطبوعات در دولت که وزارت ارشاد است. برای این مسأله، باید فکری بکنید.1375/02/13
لینک ثابت
ما اکنون نزدیک به صد سال است که سابقه روزنامهنگاری داریم. به تاریخ نشر اوّلین روزنامه در ایران نمیخواهم اشاره کنم؛ ولی از وقتی که در شهرهای تبریز، رشت، اصفهان، تهران و مشهد، روزنامههای متعدّدی پدید آمد، تا امروز حدود صد سال است. عزیزان من! ما حقّاً به قدر صد سال پیش نرفتهایم و این خسارت است. جالب است که در برخی مقولات دیگر، که آنها هم از اروپا آمده است و ما گیرنده آنها هستیم، پیشرفتهای زیادی داشتهایم. ما امروز وقتی بین مجلّات و روزنامههای خودمان با مطبوعات معروف دنیا، قائل به مقایسه میشویم، میبینیم که هم از لحاظ فنّی، هم از لحاظ نوع مطلب آرایی، هم از لحاظ احتوای بر مطالب قوی و عمیق و تحلیلها و وسیعنگریها، از آنها عقب هستیم! چرا باید این طور باشد؟! گیرم که کشور ما در صنعت و فنآوری و دانش جدید، از غرب، عقب باشد؛ اما از نظر فرهنگ که عقب نیست! ما در گنجینه فرهنگی، از آنها عقب نیستیم. شعر ما، نثر ما، انواع ادبیات و فرهنگ ملی ما که کمبودی ندارد! پس چرا باید عقب بمانیم؟! من از این وضع راضی نیستم.
البته هر کس تقصیر را به گردن دیگری خواهد انداخت. یک عدّه میگویند«دولت به ما کمک نکرده است.» یک عدّه میگویند «شما سیاسی کاری کردید» و یک عده هم مسائل دیگری را مطرح میکنند. بحث بر سر تعیین مقصّر نیست که ببینیم چه کسی در این بین کوتاهی کرده است؟ بحث بر سرِ واقعیتی است که وجود دارد. چه کسی باید برای این مشکل راه چاره پیدا کند؟ مسلماً خودِ خانواده مطبوعات و متولّىِ رسمىِ مطبوعات در دولت که وزارت ارشاد است. برای این مسأله، باید فکری بکنید.1375/02/13
لینک ثابت
اگر به مجموعه روزنامههای دوره مشروطه و اندکی قبل از مشروطه نگاه کنید، در آنها مطالب بسیار خوبی به چشم میخورد. طنزهای پخته، ادبیات والا و مطالب حاکی از دلسوزی و علاقهمندی نسبت به سرنوشت کشور، از شاخصههای چنین روزنامههایی است. با گذشت حدود نود سال از تاریخ نشر این روزنامهها، در آنها بعضاً مطالب و نکاتی یافت میشود که برای امروز هم خیلی کهنه نیست. نشریهای را از همان روزگار در دست مطالعه داشتم که در آن طنز بسیار پختهای درباره «امینالسلطان»درج کرده بودند! طنزی قوی و دنبالهدار، که بعد از کشته شدن امینالسلطان مجال نشر یافته بود. تعجب کردم! طنزی در نود سال قبل، به این خوبی؛ آن هم به قلم نویسندهای که چندان هم معروف نیست! آیا طنز امروز مطبوعات کشور ما، از آن وقت به قدر نود سال پیشرفت کرده است؟ نمیشود قرص و محکم، جواب مثبت داد.1375/02/13
لینک ثابت
کاغذی را که شما در هیأت روزنامه یا مجلّه به دست خواننده میدهید، برای او «لغتِ امام»؛ یعنی «زبان معیار» میشود. این را چگونه میخواهید تهیه کنید؟ آن وقت ناله سر میدهیم که زبان فارسی چنین و چنان شد! مگر نه اینکه از مطبوعات باید زبان فارسی را درست کرد؟ مطبوعات، از این جهت، از صدا و سیما مهمتر است. من البته راجع به زبان فارسی، سالهاست - شاید ده سال بیشتر است - که با صدا و سیما بحث و بگو مگو دارم؛ برای اینکه در آن زمینه پیشرفت کنند؛ کارهایی بکنند و اشکالات را بر طرف سازند. اما روزنامهها، از این جهت از صدا و سیما مهمترند. چون مخاطبین آن رسانه، در زمینه زبان فارسی و نکات و ظرایف زبانی و دستوری، فقط از طریق گوش ارتباط دارند و مواردی که عنوان میشود، لحظهای و گذراست. امّا مطبوعات در خانه و کاشانه ما، برای مدتها میمانند؛ افراد متعدّدی آن را میخوانند و در آن تعمّق میکنند.1375/02/13
لینک ثابت
یکی ... از ضعفهای مطبوعات ما، تقلید کورکورانه از کارهای غرب است. گفتیم که روزنامههای غرب، از ما قویتر و پختهترند؛ اما معنایش این نیست که ما شکل عنوان گزینی خود را هم مانند آنها کنیم. فرض بفرمایید کیفیّت دستور زبان انگلیسی، مثلاً در عقب و جلو بودن عناصر جمله، با زبان فارسی فرق میکند. آنها طبق دستور و قاعده زبان خودشان، شکلِ عنوان را مشخّص میکنند. چه لزومی دارد که ما در زبان فارسی عیناً همان را تقلید کنیم؟! در بعضی از روزنامهها میبینیم که عیناً از شکل عنوانگزینی روزنامههای امریکایی و انگلیسی تقلید میکنند؛ که البته از ما بدتر در این زمینه، عربها هستند! چه لزومی دارد این کار را بکنیم؟! فارسی، زبانی غنی و شیرین است. هزار شیوه در کار فارسی گویی و فارسی نویسی برای عنوان زدن وجود دارد. خوب؛ از این شیوهها استفاده کنیم. البته آنها بعضی از کارهای خوب هم میکنند که باید یاد گرفت. مثلاً خوش آهنگ کردن عناوین در بین مطبوعات انگلیسی، امر بسیار رایجی است. یعنی عنوانهای خوش آهنگ با سجعهای آغاز کلام میزنند. البته سجع ما، نه در آغاز که در پایان کلام و جمله است.آنها از این کارها میکنند، که خوب است. این کارها را اگر به طور محدود تقلید کنیم، منعی ندارد؛ گرچه تقلیدِ یکسره، جایز نیست.1375/02/13
لینک ثابت
تقسیم بندی مطبوعات کشور، در ارتباط با نظام است. این تقسیمبندی از جهت فضای کلّی مطبوعات و جهت کلی دادن به آنها، کاری لازم است. از این جهت بنده این تقسیمبندی را میکنم، والّا فعلاً بنای ایراد و اعتراض نسبت به کسی ندارم. از این جهت، مطبوعات کشور به سه قسم تقسیم میشوند: یک قسم مطبوعاتی هستند که نظام را قبول دارند و موافقین نظامند. البته منظور این نیست که دولت را با همه کارهایش قبول دارند. کسانی که نظام را قبول دارند، طیف وسیعی را تشکیل میدهند. بعضی منتقد به دولت یا طرفدار آن هستند. بعضاً معترض به فلان وزارتخانه و فلان تشکیلات و دستگاه، یا مدافع آنها هستند. ولی به هر حال، نظام جمهوری اسلامی را در ایران، قبول دارند. در بین آنها چپ هست، راست هست، سلایق مختلف هست، جناحبندیهایی با خط و خطوط مختلف در عرصه سیاسی هست. اینها همه در یک طرف قرار میگیرند و اکثریت هم اینهایند. قسم دوم، مطبوعاتی هستند که نسبت به نظام اسلامی بیتفاوتند. یعنی هیچ گونه طرفداری از نظام -حتّی به صورت درج یک خبر - نمیکنند؛ لکن کاری هم به کار نظام ندارند و از کنار آن رد میشوند. این هم یک قسم از مطبوعات است.(مثل مجلات علمی، مجلات فرهنگىِ محض، مجلّات شعری، مجلات تخصّصی و امثال اینها.)یک قسم هم مطبوعاتی هستند که بنده اسمشان را مجلات یا روزنامههای «معاند» میگذارم؛ «مطبوعات معاند!» که البته تعدادشان زیاد نیست و اسمی هم از مجلهای نمیآوریم ! از جمله اصطلاحات غلط و رایج در این قسم از مطبوعات، اصطلاح«دگراندیش» است. عناصر فعّال در این مطبوعات هم، خوششان میآید که به آنها«دگراندیش» اطلاق شود! در معنا میخواهند بگویند چون ما اندیشه دیگری داریم، مورد غضب دستگاه هستیم! البته خیلی هم مورد غضب نیستند. به هر حال، بحث اندیشه، اصلاً نیست. بحث«دگراندیش» نیست.1375/02/13
لینک ثابت
اگر به مجموعه روزنامههای دوره مشروطه و اندکی قبل از مشروطه نگاه کنید، در آنها مطالب بسیار خوبی به چشم میخورد. طنزهای پخته، ادبیات والا و مطالب حاکی از دلسوزی و علاقهمندی نسبت به سرنوشت کشور، از شاخصههای چنین روزنامههایی است. با گذشت حدود نود سال از تاریخ نشر این روزنامهها، در آنها بعضاً مطالب و نکاتی یافت میشود که برای امروز هم خیلی کهنه نیست. نشریهای را از همان روزگار در دست مطالعه داشتم که در آن طنز بسیار پختهای درباره «امینالسلطان» درج کرده بودند! طنزی قوی و دنبالهدار، که بعد از کشته شدن امینالسلطان مجال نشر یافته بود. تعجب کردم! طنزی در نود سال قبل، به این خوبی؛ آن هم به قلم نویسندهای که چندان هم معروف نیست! آیا طنز امروز مطبوعات کشور ما، از آن وقت به قدر نود سال پیشرفت کرده است؟ نمیشود قرص و محکم، جواب مثبت داد.
هوشمندی و زیرکی در ارائه مطالب، از دیگر ویژگیهای مطبوعات آن روزگار است. نمونه دیگری در ذهن من هست که در یکی از همان مطبوعات عهد مشروطیت دیدم. مربوط به زمانی است که «علی خان امینالدوله»، از صدارت بر کنار و به رشت رفته و خانه نشین شده بود. ظاهراً شایعاتی علیه امینالدوله بوده است. به هر حال، مخالفینش بر سر کار بودند. قضیه از این قرار بوده که امینالدوله برای - به گمانم - روزنامه «پرورش» نامهای مینویسد و از خودش دفاع میکند. البته پای آن نامه، امضای خودش را نمیگذارد و به عنوان فردی ناشناس، آن را ارسال میکند. اهل قلم میدانند که قلمِ امین الدوله، قلمی پخته و قوی و در عین حال قابل شناختن است. او شاید از این حیث، بهتر از همه رجال عهد قاجار باشد.
باری؛ سردبیر آن روزنامه، قلم امینالدوله را میشناسد و میفهمد که نوشتن نامه، کار خود امینالدوله است. لذا، پاسخی به تناسب این شناسایی به نامه مذکور میدهد. پاسخ سردبیر روزنامه، به نظر من به قدری جالب و هشیارانه و آمیخته با زیرکی است که انسان شگفتزده میشود. ببینید! سابقه روزنامهنگاری ما، اینهاست. البته هوچیگری، تهمت زدن و مطرح کردن برخی از آدمها هم، در مطبوعات آن عصر هست که این جزو بزرگترین نقاط ضعف آنهاست. لکن چنان نقاط مثبتی هم که ذکر شد، دارند.1375/02/13
لینک ثابت
کسانی بودهاند که در قالب نویسنده و شاعر و هنرمند و مطبوعاتچی به رژیم ستمشاهی وابسته بودهاند و در آن دوران از خفقان و مسائل دیگر دم نمیزدند اما اکنون که نظام جمهوری اسلامی آزادیهای معقول به همراه آورده است در مطبوعاتی که پولهایش از آن طرف مرز میآید و خط کلی آن هم احتمالا از خارج گرفته میشود، جمهوری اسلامی را با شعارها و ادعاهای پوچ متهم میکنند که باید به شدت از آنها پرهیز شود.1375/01/28
لینک ثابت
دست اندرکاران مطبوعات باید نسبت به عموم مسائل زندگی و تحولات اجتماعی دارای معرفت، روشنبینی و قدرت تشخیص و روشنفکری بیشتری در مقایسه با دیگران باشند و بر همین اساس وظیفه دارند به مردم کشور و جامعه آگاهیهای لازم را بدهند.همچنین ارتقاء سطح معلومات مردم در زمینههای مختلف از جمله مواردی است که مطبوعات کشور به آن متعهد هستند زیرا اساس پیدایش مطبوعات برای گستردن و منتشر کردن علوم و معارف بشری در رشتههای گوناگون است.1373/02/24
لینک ثابت
در جهان کنونی، جامعه مطبوعات باید در جهت سیاسی کردن مردم و ترویج روح سیاسیگری و اهتمام به سیاست در مردم، حرکت کند. زیرا در یک جامعه سیاسی آسیبپذیری مردم کمتر است. افزایش قدرت فهم و درک سیاسی و تحلیل و شناخت امواج و گرایشها و انگیزههای سیاسی در مردم لازمه مقابله با توطئهها و ترفندهای بنگاههای بزرگ خبری است و برای این منظور مطبوعات باید به وظایف خود عمل کنند.1373/02/24
لینک ثابت
مطبوعات باید با تفرقه و از هم گسیختگی و از دست رفتن اعتماد به نفس و تضعیف روحیه ملی مقابله کنند و به هر آنچه که مایه ارتباط و حلقه وصل آحاد یک ملت است وفادار باشند و در راه حفظ هویت ملی و آنچه که اساس و کیان این مجموعه متکی به اوست، تلاش کنند1373/02/24
لینک ثابت
کسانی که از آزادی مطبوعات برای ناراضی کردن مسئولین دلسوز، علاقمند و مخلص و پاکباخته کشور استفاده میکنند کار ناشایستی را مرتکب میشوند و این در حالی است که برخی چنین وانمود میکنند که آنها در زیر شمشیرهای آخته قلم میزنند. اما همه میدانند که هیچ شمشیر آختهای نویسندگان و مطبوعاتیها را تهدید نمیکند.1373/02/24
لینک ثابت
