البتّه این تحول معانى دیگرى هم دارد. ملّتى که این اراده را دارد، این قدرت را دارد که یک چنین نظام سیاسى‌اى را متحول کند به یک نظام مطلوب و مردمى، این در کار اقتصاد خود، در کار عمق دادن و گسترش دادن به فرهنگ خود، در راه اخلاق انسانى خود، در راه پیاده کردن عقاید قلبى خود، موفّقیّتهاى ناگزیر و حتمى‌‌ای خواهد داشت، و داشت. این آن تحول عظیم بود؛ عدّه‌اى آن را نفهمیدند، عدّه‌اى هنوز هم نمیفهمند. قدرتهاى بزرگ ــ که هدفشان جز قهر و سیطره‌ى بر ملّتها نیست ــ حاضر نیستند بفهمند که وقتى یک ملّت بیدار شد، وقتى یک ملّت ارزش عزم و اراده‌ى خودش را فهمید، وقتى یک ملّت دانست که اگر بخواهد و تصمیم بگیرد و عمل بکند، هیچ قدرتى در مقابل او نمیتواند بِایستد، با یک چنین ملّتى دیگر نمیشود درافتاد. ممکن است هزینه‌هایى را تحمیل کنند بر آن ملّت، امّا تسلّط بر آن ملّت دیگر ممکن نیست، به بردگى کشیدن آن ملّت دیگر ممکن نیست، تحمیل کردن عقاید خود و خواست خود بر آن ملّت دیگر ممکن نیست؛ این را هنوز هم قدرتهاى بزرگ نمیتوانند بفهمند.1387/11/19
لینک ثابت
