وحدت کلمه امریکایی‌ها بدانند دیر یا زود با ذلت و سرافکندگی از عراق خارج خواهند شد. برادران عراقی ما می‌توانند این دوره را کوتاه کنند؛ می‌توانند رفع این خطر بزرگ را نزدیک کنند؛ با چه چیزی؟ با وحدت کلمه، با تمسک به اسلام، با حفظ روحیه‌ی اسلامی و ایمانی خود و با به‌کارگیری عقل و حکمت و تدبیر. قدر علما را بدانند؛ قدر موقع و موضع مرجعیت را بدانند؛ قدر این محورهای جمع کننده و گردآوری کننده را بدانند؛ قدر ایمان خود را بدانند و در دام تفرقه‌افکنی دشمن نیفتند. امروز در عراق یکی از برنامه‌های حتمی دشمنان - یعنی امریکایی‌ها و انگلیسی‌ها و اتباع و انصارشان - تفرقه انداختن است؛ باید در این دام قرار نگیرند. ما ان‌شاءالله روزی را خواهیم دید که عراق مستقل و آزاد با اراده‌ی مردم خود و زیر پرچم اسلام زندگی کند.1383/01/26
پاسخگویی مسئولان این‌که ما عرض کردیم امسال سال پاسخگویی است، پاسخگویی یک مفهوم غربی نیست؛ یک مفهوم اسلامی است. بعضی‌ها از هر چیزی خوششان بیاید، سعی می‌کنند آن را به‌گونه‌یی به فراورده‌های افکار و مدنیت غربی منسوب کنند. نه، پاسخگویی یک حقیقت اسلامی است؛ این همان مسؤولیت است. مسؤولیت، یعنی هر انسانی در هر مرتبه‌یی که هست، در درجه‌ی اول از خود سؤال کند، ببیند رفتار و گفتار و تصمیم‌گیری او تحت‌تأثیر چه بود؛ عاقلانه و بر اساس پرهیزگاری بود، یا خودخواهانه و برای شهوات و اغراض شخصی بود. اگر انسان توانست وجدان خود را آرام کند و به ندای اندرون خود پاسخ گوید، خواهد توانست به دیگران هم پاسخگو باشد. «ان السمع والبصر و الفؤاد کل اولئک کان عنه مسؤولا». همین چشمی که شما دارید - که میتواند ببیند، بشناسد و تشخیص دهد - همین گوشی که دارید - که میتواند سخن حق را بشنود و به دل شما منتقل کند و جوارح شما را تحت تأثیر قرار دهد - همین قلبی که دارید - که میتواند احساس کند، تصمیم بگیرد و راه را انتخاب کند (که از هویت واقعی انسان به «قلب» تعبیر می‌شود) - وسیله‌یی است که خدای متعال شما را در مقابل اینها پاسخگو می‌داند. همه‌ی ما باید جواب دهیم با چشم خود چه دیدیم؛ آیا دیدیم؟ آیا دقت کردیم؟ آیا خواستیم ببینیم؟ خواستیم بشنویم؟ خواستیم تصمیم بگیریم و عمل کنیم؟ این همان پاسخگویی است. فرمود: «کلکم راع و کلکم مسؤول عن رعیته»؛ همه‌ی شما مسؤولید. البته کسی که حیطه‌ی وسیعی از زندگی انسانها با قلم و زبان و تصمیم او تحت تأثیر قرار می‌گیرد، مسؤولیتش به همان نسبت بیشتر است؛ لذا من گفتم مسؤولان بلند پایه‌ی کشور، قوای سه‌گانه، از خود رهبری تا آحاد مأموران و مدیران، همه باید پاسخگو باشند؛ پاسخگوی کار خود، پاسخگوی تصمیم خود، پاسخگوی سخنی که بر زبان آورده‌اند و تصمیمی که گرفته‌اند؛ این معنای پاسخگویی است؛ این یک حقیقت اسلامی است و همه باید به آن پایبند باشیم. هر انسان وقتی می‌خواهد حرفی بزند، اگر بداند در مقابل این حرف باید پاسخگو باشد، یک‌طور حرف خواهد زد؛ اما اگر بداند مطلق‌العنان است و پاسخگو نیست، طور دیگری حرف خواهد زد. انسان وقتی می‌خواهد تصمیم بگیرد و عمل کند، اگر بداند در مقابل اقدام خود پاسخگو خواهد بود، یک‌طور عمل می‌کند؛ اما اگر احساس کند نه، مطلق‌العنان است و از او سؤال نمی‌شود و او را به بازخواست نمی‌کشند، طور دیگری عمل می‌کند. ما مسؤولان خیلی باید مراقب حرف زدن و تصمیم‌گیری خود باشیم. مسؤولیت به همین علت محترم است و به همین جهت است که مردم برای مسؤول احترام قائلند؛ چون پشت سر کار و تصمیم‌گیری او دنیایی از مسؤولیت وجود دارد که او قبول می‌کند. اگر این شخص خود را مسؤول دانست، واقعا شایسته‌ی این تکریم و احترام هم هست؛ اما اگر مسؤول ندانست، همه چیز مشکل می‌شود.1383/01/26
افکار عمومی شما به صحنه‌ی عالم نگاه کنید. امروز اوضاع عراق ناشی از چیست؟ ناشی از این است که یک قدرت بی‌مهار و غیرپاسخگوی به افکار جهانی، در نقطه‌یی از دنیا احساس قدرتِ بی‌مسؤولیت می‌کند؛ یعنی دولت امریکا. امروز آنچه در عراق دارد اتفاق می‌افتد، یک جنایت سهمگین و وحشیانه و یک کارِ حقیقتاً حیرت‌انگیز است. قدرت بیگانه‌یی به‌خاطر اغراض سیاسی و اقتصادی خود و به‌خاطر پُر کردن شکم سردمداران کمپانی‌های نفتی و صهیونیستی و غیره از ثروت عراق، برنامه‌ریزی کرده و اسمی هم روی آن گذاشته است: مبارزه‌ی با تروریسم! آمدند وارد عراق شدند و کشوری با آن فرهنگ عریق و عمیق و دارای سابقه، و یک ملت تاریخی و غیور و دارای هویت را مقهور کردند و در پنجه‌ی خود گرفتند و انواع اهانتها را به او می‌کنند؛ توقع دارند این ملت علیه آنها برنگردد و وضعی که امروز مشاهده می‌کنید، پیش نیاید. ما این وضعیت را پیش‌بینی می‌کردیم و چند ماه قبل از این به افکار عمومی گفتیم امریکایی‌ها دارند قدم به قدم مردم عراق را به برخورد مسلحانه‌ی خشمگینانه‌یی نزدیک می‌کنند.1383/01/26
زندگی و شخصیت پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)،الگوی همیشگی تاریخ زندگی پیامبر اکرم - زندگی برای خدا، در راه خدا و وقف گسترش تعالیم الهی - و شخصیت یکتا و بی‌نظیر آن بزرگوار برای همه‌ی دوران تاریخ اسلام یک نمونه و درس و یک الگوی همیشگی است؛ «لکم فی رسول‌اللَّه اسوة حسنة».(1)1383/01/26
1 )
سوره مبارکه الأحزاب آیه 21 لَقَد كانَ لَكُم في رَسولِ اللَّهِ أُسوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن كانَ يَرجُو اللَّهَ وَاليَومَ الآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثيرًا ترجمه: مسلّماً برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود، برای آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند.
دموکراسی غربی اگر شما می‌بینید امروز جوان عراقی- از شیعه و سنی- در نجف و فلوجه و بغداد و سایر مناطق با خشم به امریکایی‌ها نگاه می‌کند و اگر دستش برسد، بی‌تردید ضربه وارد می‌کند، این کاری است که خود امریکایی‌ها کرده‌اند؛ تقصیر کسی نیست. مثل دیوانهای که هی به این و آن می‌پرد، بی‌جهت این و آن را متهم می‌کنند؛ «از فلان‌جا تحریک شدند، از فلان‌جا دخالت کردند»؛ نه، تحریک کسی نیست؛ این هویت ملت عراق است که دارد بروز می‌کند. وطن یک ملت را بگیرید، سربازتان را در کوچه و خیابانِ او راه بیندازید، به زن او بی‌حرمتی کنید، جوان او را جلوی چشم همه روی زمین دمرو بخوابانید و کف پوتینتان را روی سر او بگذارید؛ من که اینجا نشسته‌ام، طاقت نمی‌آورم این وضعیت را ببینم؛ چطور یک انسان باایمان و باغیرت عراقی این وضعیت را تحمل می‌کند؟ لازم نیست کسی تحریک کند؛ خود شما بزرگ‌ترین و پلیدترین تحریک‌کننده‌ی ملت عراق هستید. چرا وارد خانه‌ی او شدید؟ چرا دروغ گفتید؟ گفتید دنبال سلاح کشتار جمعی می‌گردید. کو سلاح کشتار جمعی؟ چرا پیدا نکردید؟! ما این حرفها را حالا می‌زنیم؟ در خود امریکا و اروپا شخصیتهای برجسته‌ی سیاسی و غیره فریادشان بلند شد؛ گفتند شما دروغ گفتید؛ به همین بوش و دارودستهاش گفتند دروغ گفتید. شما با دروغ وارد عراق شدید. قصد شما مبارزه با سلاح کشتار جمعی نبود؛ قصد شما تصرف عراق و نفت این کشور و نزدیک شدن به قلب دنیای اسلام بود؛ خواستید قلب دنیای اسلام را تصرف کنید. خود اینهایند که با دروغِ خود دارند در همه جای عراق جنایت و کشتار می‌کنند. برای آنها سنی و شیعه هم فرقی ندارد؛ با همه‌ی آحاد ملت عراق- اگر در مقابل آنها به خاک نیفتند- دشمن‌اند. می‌گویند باید در مقابل ما به خاک بیفتید؛ حرف هم نزنید، چشمهایتان را هم ببندید تا ما هر کار می‌خواهیم، با شما بکنیم؛ در غیر این صورت شما دشمن و تروریست هستید! این، منطق اشغالگران و منطق امریکا در عراق است. آنها اشتباه می‌کنند؛ خیال می‌کنند مردم دنیا نمی‌فهمند؛ خیال می‌کنند می‌شود این‌طوری ادامه داد. اسم دمکراسی می‌آورند: به عراق آمده‌ایم برای مردمسالاری! مردمسالاریِ بی‌مردم! مردمسالاری نیست، مردم کشتاری است. آمده‌اند دنبال دمکراسی و حقوق بشر! این است حقوق بشر؟! چهره‌ی تمدن و مدنیت غرب را از آنچه که بود، امروز سیاه‌تر کرده‌اند. اینها اشتباه می‌کنند، موفق هم نخواهند شد.1383/01/26
مسلمان, اسلام, امت بزرگ اسلامی, حبّ نفس, جاهلیت, تمسک به دین, امت بزرگ اسلامی امت اسلامی باتمسک به اسلام میتواند دنیای غرق درشهوت و خشم و جاهلیت و خودخواهی و خودپرستی رانجات دهد.1383/01/26
معارف اسلامی, عقل, تقوا روح همه‌ی معارف و تعالیم اسلامی این است که افسار رفتار و حرکت بشر در زندگی به دست شهوت و غضب داده نشود؛ انسان و جامعه‌ی انسانی را خودخواهی‌ها هدایت نکند؛ بلکه عقل و تقوا هدایت کند.1383/01/26
حقوق بشر شما به صحنه‌ی عالم نگاه کنید. امروز اوضاع عراق ناشی از چیست؟ ناشی از این است که یک قدرت بی‌مهار و غیرپاسخگوی به افکار جهانی، در نقطه‌یی از دنیا احساس قدرت بی‌مسؤولیت می‌کند؛ یعنی دولت امریکا. امروز آنچه در عراق دارد اتفاق می‌افتد، یک جنایت سهمگین و وحشیانه و یک کار حقیقتا حیرت‌انگیز است. قدرت بیگانه‌یی به‌خاطر اغراض سیاسی و اقتصادی خود و به‌خاطر پر کردن شکم سردمداران کمپانی‌های نفتی و صهیونیستی و غیره از ثروت عراق، برنامه‌ریزی کرده و اسمی هم روی آن گذاشته است: مبارزه‌ی با تروریسم! آمدند وارد عراق شدند و کشوری با آن فرهنگ عریق و عمیق و دارای سابقه، و یک ملت تاریخی و غیور و دارای هویت را مقهور کردند و در پنجه‌ی خود گرفتند و انواع اهانتها را به او می‌کنند؛ توقع دارند این ملت علیه آنها برنگردد و وضعی که امروز مشاهده می‌کنید، پیش نیاید. ما این وضعیت را پیش‌بینی می‌کردیم و چند ماه قبل از این به افکار عمومی گفتیم امریکایی‌ها دارند قدم به قدم مردم عراق را به برخورد مسلحانه‌ی خشمگینانه‌یی نزدیک می‌کنند. اگر شما می‌بینید امروز جوان عراقی - از شیعه و سنی - در نجف و فلوجه و بغداد و سایر مناطق با خشم به امریکایی‌ها نگاه می‌کند و اگر دستش برسد، بی‌تردید ضربه وارد می‌کند، این کاری است که خود امریکایی‌ها کرده‌اند؛ تقصیر کسی نیست. مثل دیوانه‌یی که هی به این و آن می‌پرد، بی‌جهت این و آن را متهم می‌کنند؛ «از فلان‌جا تحریک شدند، از فلان‌جا دخالت کردند»؛ نه، تحریک کسی نیست؛ این هویت ملت عراق است که دارد بروز می‌کند. وطن یک ملت را بگیرید، سربازتان را در کوچه و خیابان او راه بیندازید، به زن او بی‌حرمتی کنید، جوان او را جلوی چشم همه روی زمین دمرو بخوابانید و کف پوتینتان را روی سر او بگذارید؛ من که اینجا نشسته‌ام، طاقت نمی‌آورم این وضعیت را ببینم؛ چطور یک انسان با ایمان و با غیرت عراقی این وضعیت را تحمل می‌کند؟ لازم نیست کسی تحریک کند؛ خود شما بزرگ‌ترین و پلیدترین تحریک‌کننده‌ی ملت عراق هستید. چرا وارد خانه‌ی او شدید؟ چرا دروغ گفتید؟ گفتید دنبال سلاح کشتار جمعی می‌گردید. کو سلاح کشتار جمعی؟ چرا پیدا نکردید؟! ما این حرفها را حالا می‌زنیم؟ در خود امریکا و اروپا شخصیتهای برجسته‌ی سیاسی و غیره فریادشان بلند شد؛ گفتند شما دروغ گفتید؛ به همین بوش و دار و دسته‌اش گفتند دروغ گفتید. شما با دروغ وارد عراق شدید. قصد شما مبارزه با سلاح کشتار جمعی نبود؛ قصد شما تصرف عراق و نفت این کشور و نزدیک شدن به قلب دنیای اسلام بود؛ خواستید قلب دنیای اسلام را تصرف کنید. خود اینهایند که با دروغ خود دارند در همه جای عراق جنایت و کشتار می‌کنند. برای آنها سنی و شیعه هم فرقی ندارد؛ با همه‌ی آحاد ملت عراق - اگر در مقابل آنها به خاک نیفتند - دشمن‌اند. می‌گویند باید در مقابل ما به خاک بیفتید؛ حرف هم نزنید، چشمهایتان را هم ببندید تا ما هر کار می‌خواهیم، با شما بکنیم؛ در غیر این‌صورت شما دشمن و تروریست هستید! این، منطق اشغالگران و منطق امریکا در عراق است. آنها اشتباه می‌کنند؛ خیال می‌کنند مردم دنیا نمی‌فهمند؛ خیال می‌کنند می‌شود این‌طوری ادامه داد. اسم دمکراسی می‌آورند: به عراق آمده‌ایم برای مردمسالاری! مردمسالاری بی‌مردم! مردمسالاری نیست، مردم کشتاری است. آمده‌اند دنبال دمکراسی و حقوق بشر! این است حقوق بشر؟! چهره‌ی تمدن و مدنیت غرب را از آنچه که بود، امروز سیاه‌تر کرده‌اند. اینها اشتباه می‌کنند، موفق هم نخواهند شد.1383/01/26
مسئولیتپذیری, احساس مسئولیت مسوولیت، یعنی هر انسانی در هر مرتبه‌یی كه هست، در درجه‌ی اول از خود سوال كند، ببیند رفتار و گفتار و تصمیم‌گیری او تحت‌تاثیر چه بود؛ عاقلانه و بر اساس پرهیزگاری بود، یا خودخواهانه و برای شهوات و اغراض شخصی بود.1383/01/26
پیامبر اسلام الگویی برای همه‌ی دوران تاریخ ایام آخر صفر برای عالم شیعه و اسلام، ایام پُرخاطره یی است. به روزهای رحلت نبی اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) نزدیک میشویم. زندگی پیامبر اکرم - زندگی برای خدا، در راه خدا و وقف گسترش تعالیم الهی - و شخصیت یکتا و بی نظیر آن بزرگوار برای همه‌ی دوران تاریخ اسلام یک نمونه و درس و یک الگوی همیشگی است؛ «لکم فی رسول الله اسوة حسنة»(1). با این مجاهدت، تعالیم اسلام در تمام تاریخ پراکنده شد و گسترش پیدا کرد. این تعالیم فقط برای مسلمانها نیست؛ همه‌ی بشریت از گسترش تعالیم اسلام سود می برند. ما مسلمانها اگر قدر تعالیم اسلام را بدانیم و به عمق آنها پی ببریم، خواهیم توانست یک دنیای نو، منطبق بر خواستهای حقیقی و فطری انسان به وجود بیاوریم.1383/01/26
1 )
سوره مبارکه الأحزاب آیه 21 لَقَد كانَ لَكُم في رَسولِ اللَّهِ أُسوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن كانَ يَرجُو اللَّهَ وَاليَومَ الآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثيرًا ترجمه: مسلّماً برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود، برای آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند.
پاسخگویی، مفهومی اسلامی این که ما عرض کردیم امسال سال پاسخگویی است، پاسخگویی یک مفهوم غربی نیست؛ یک مفهوم اسلامی است. بعضی‌ها از هر چیزی خوششان بیاید، سعی می کنند آن را به گونه یی به فراورده های افکار و مدنیت غربی منسوب کنند. نه، پاسخگویی یک حقیقت اسلامی است؛ این همان مسؤولیت است. مسؤولیت، یعنی هر انسانی در هر مرتبه یی که هست، در درجه‌ی اول از خود سؤال کند، ببیند رفتار و گفتار و تصمیم گیری او تحت تأثیر چه بود؛ عاقلانه و بر اساس پرهیزگاری بود، یا خودخواهانه و برای شهوات و اغراض شخصی بود. اگر انسان توانست وجدان خود را آرام کند و به ندای اندرون خود پاسخ گوید، خواهد توانست به دیگران هم پاسخگو باشد. «انّ السّمع والبصر و الفؤاد کلّ اولئک کان عنه مسؤولا»(1). همین چشمی که شما دارید - که می تواند ببیند، بشناسد و تشخیص دهد - همین گوشی که دارید -که میتواند سخن حق را بشنود و به دل شما منتقل کند و جوارح شما را تحت تأثیر قرار دهد- همین قلبی که دارید -که می تواند احساس کند، تصمیم بگیرد و راه را انتخاب کند (که از هویت واقعی انسان به «قلب» تعبیر می شود)- وسیله‌ای است که خدای متعال شما را در مقابل اینها پاسخگو می داند. همه‌ی ما باید جواب دهیم با چشمِ خود چه دیدیم؛ آیا دیدیم؟ آیا دقت کردیم؟ آیا خواستیم ببینیم؟ خواستیم بشنویم؟ خواستیم تصمیم بگیریم و عمل کنیم؟ این همان پاسخگویی است. فرمود: «کلّکم راع و کلّکم مسؤول عن رعیته»(2)؛ همه‌ی شما مسؤولید. البته کسی که حیطه‌ی وسیعی از زندگی انسانها با قلم و زبان و تصمیم او تحت تأثیر قرار می گیرد، مسؤولیتش به همان نسبت بیشتر است؛ لذا من گفتم مسؤولان بلند پایه‌ی کشور، قوای سه گانه، از خود رهبری تا آحاد مأموران و مدیران، همه باید پاسخگو باشند؛ پاسخگوی کار خود، پاسخگوی تصمیم خود، پاسخگوی سخنی که بر زبان آورده اند و تصمیمی که گرفته اند؛ این معنای پاسخگویی است؛ این یک حقیقت اسلامی است و همه باید به آن پایبند باشیم. هر انسان وقتی می خواهد حرفی بزند، اگر بداند در مقابل این حرف باید پاسخگو باشد، یک طور حرف خواهد زد؛ اما اگر بداند مطلق العنان است و پاسخگو نیست، طور دیگری حرف خواهد زد. انسان وقتی می خواهد تصمیم بگیرد و عمل کند، اگر بداند در مقابل اقدام خود پاسخگو خواهد بود، یک طور عمل می کند؛ اما اگر احساس کند نه، مطلق العنان است و از او سؤال نمی شود و او را به بازخواست نمی کشند، طور دیگری عمل می کند. ما مسؤولان خیلی باید مراقب حرف زدن و تصمیم گیری خود باشیم. مسؤولیت به همین علت محترم است و به همین جهت است که مردم برای مسؤول احترام قائلند؛ چون پشت سرِ کار و تصمیم گیری او دنیایی از مسؤولیت وجود دارد که او قبول می کند. اگر این شخص خود را مسؤول دانست، واقعاً شایسته‌ی این تکریم و احترام هم هست؛ اما اگر مسؤول ندانست، همه چیز مشکل می شود.1383/01/26
1 )
سوره مبارکه الإسراء آیه 36 وَلا تَقفُ ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلمٌ ۚ إِنَّ السَّمعَ وَالبَصَرَ وَالفُؤادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كانَ عَنهُ مَسئولًا ترجمه: از آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسؤولند.
2 )
عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية , جلد 1 , صفحه 129
إرشاد القلوب , جلد 1 , صفحه 184
بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم السلام , ج 72 , ص 38
وَ قَالَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: كُلُّكُمْ رَاعٍ وَ كُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ ترجمه: به راستی كه همه شما حافظ و سرپرستید و همه شما جوابگوی مردم زیردست خود هستید.
سیره پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) زندگی پیامبر اکرم - زندگی برای خدا، در راه خدا و وقف گسترش تعالیم الهی - و شخصیت یکتا و بی نظیر آن بزرگوار برای همه‌ی دوران تاریخ اسلام یک نمونه و درس و یک الگوی همیشگی است؛ «لکم فی رسول الله اسوة حسنة». با این مجاهدت، تعالیم اسلام در تمام تاریخ پراکنده شد و گسترش پیدا کرد.1383/01/26
