یک شرط دیگر برای مفید بودن، احساس مسؤولیت است، که در باب مسائل دین و متدیّنین، این احساس مسؤولیت، تعبیر دیگری از تعهّد دینی و تدیّن است. بی‌تفاوت بودن و بی‌اعتنایی به کجرویها و انحرافها، با این احساس نمی‌سازد. آن طبیبی که می‌بیند در تیررس فعّالیت و قدرت او _جلوِ چشم و در نقطه‌ی دید او_ بیماری وجود دارد که رنج می‌برد و بر نمی‌خیزد به کمک آن بیمار برود، این طبیب، طبیب متعهّد و مسؤول و ملتزمی نیست. آن بینایی که می‌بیند نابینایی در شُرف سقوط است و به کمک او نمی‌شتابد، تعهّد اخلاقی و دینی ندارد. بی‌تفاوتی و حالت «به من چه»، دشمن بزرگ تعهد و رسالت عالمان دین و روشنفکران و آگاهان در جامعه است. اساس کار، این است. در دوران مبارزه‌ی این ملت با نظام طاغوت _نظام فاسد و مفسد و منحرفِ گذشته_ اگر این احساس تعهّد در آن مرد بزرگ _آن آتشفشان معنویت و مسؤولیت و تعهّد_ و در کسانی که در شعاع او جان و نیرو و خطّ و هدایت می‌گرفتند، نبود، این ملت همچنان در ذلّتِ عبودیّت و رِقیّت استکبار و عوامل استکبار، باقی می‌بود. آن مردی که ما فکر می‌کنیم امسال باید به یاد او باشیم، مظهر همین مسؤولیت بود و آرام نمی‌گرفت. در اوایل شروع مبارزه _اواخر سال چهل و یک و آغاز چهل و دو_ یکی از کسانی که داخل منزل امام بود، در قم به من گفت: «ایشان شبها دو ساعت می‌خوابند و بقیه، دائم مشغول نامه نگاری به علمای بلاد، به بزرگان و کسانی هستند که می‌توانند روی ذهن مردم اثر بگذارند». آری؛ اگر این احساس در آن مرکز نمی‌بود، در محیط دایره و بدنه‌ی بین محیط و مرکز، آن جوش و خروش پدید نمی‌آمد و این حادثه‌ی عظیم تاریخی، اتّفاق نمی‌افتاد. بعد هم دیدید که در سنین حدود هشتاد سالگی، این مرد با داشتن بیماری قلبی، سنگینترین بارها را بر دوش گرفتند و هیچ وقت نگفتند خسته هستم! گاهی بعضی از دوستان _ دوستانی که مسؤولیتهای گوناگونی داشتند و احیاناً یک ناروایی و دشواری دیده بودند و احساس خستگی می‌کردند_ خدمت ایشان می‌رفتند و می‌گفتند آقا، اجازه بدهید ما برویم. چند سالی _دو سال، پنج سال_ کار کردیم، حالا برویم مشغول کار خودمان شویم؛ آنهایی که روحانی بودند _علما_ می‌گفتند دنبال درس و بحث خودمان برویم. ایشان می‌گفتند: اگر بنای خسته شدن است، من از همه‌ی شما اولی به خسته شدن هستم. راست هم می‌گفتند؛ اینهایی که می‌آمدند، جای فرزندان ایشان بودند. پیرمرد هشتاد و چند ساله، با بیماری، این‌گونه بود! این احساس مسؤولیت است.
در دیدار روحانیون و امام جمعه نوشهر 1378/02/29