انفاق ترحم شخصی نیست

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همه ساله در جشن نیکوکاری مشارکت می‌کنند. به همین مناسبت پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR همزمان با فرارسیدن ۱۴ اسفند، روز «احسان و نیکوکاری» کلیپ صوتی «انفاق ترحم شخصی نیست» را با موضوع اهمیت انفاق در روابط اجتماعی و انسانی در بیانات رهبر انقلاب اسلامی، منتشر می‌کند.


سخنان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای که در این صوت می‌شنوید:
همه مخاطب کلام امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاة والسلام هستیم. میفرماید: «همه شما را وصیت میکنم.» به چه چیز؟ باز «بتقوی اللَّه.» مجدداً «تقوا». اولین وآخرین کلمه امیرالمؤمنین، علیه‌السّلام تقواست. به‌دنبال آن: «و نظم امرکم.» نظم امرتان. به نظر من میرسد که «نظم امرکم» عبارت از اقامه نظام و حکومت و ولایت اسلامی باشد. معنایش این است که با قضیه حکومت و نظام، منطبق با نظم و انضباط رفتار کنید و بلبشو نباشد.

«صلاح ذات بین»؛ با هم خوب باشید. دلها باهم صاف باشد. اتّفاق کلمه داشته باشید و اختلاف و جدایی میانتان نباشد. اگر دیدید جایی، در بین امّت اسلامی، اختلاف و شکافی وجود دارد، بروید آن شکاف را پرکنید.

بعد که این چند جمله را بیان فرمود، کلمات کوتاه، پرمغز و جانسوزی بیان کرد: «واللَّه اللَّه فی الایتام.» یعنی «ای مخاطبین من! اللَّه اللَّه دریتیمان.» «اللَّه اللَّه» ترجمه فارسی ندارد. ما در زبان فارسی، برایش معادل نداریم. اگر بخواهیم ترجمه کنیم، باید بگوییم «جان تو وجان خدا، در یتیمان.» یعنی «هر چه میتوانید، به یتیمان برسید. مبادا فراموششان کنید!» خیلی مهم است. ببینید چقدر این انسان شناسِ خداشناسِ روانشناسِ دلسوز، نکته‌های ریز را میبیند! بله! رسیدگی به وضع یتیمان، فقط یک ترحم شخصی و عاطفه‌ای معمولی نیست. کودکی که پدرش را ازدست داده، انسانی است که یکی از اساسی ترین نیازهایش را از دست داده است و آن، نیاز به پدر است. باید به گونه‌ای جبران کنید. گرچه نمیشود جبران کرد، اما باید مواظب باشید که جوان، نوجوان یا کودکِ پدر از دست داده، ضایع نشود. «واللَّه اللَّه فیالایتام. فلا تغّبوا افواههم.» مبادا بگذارید اینها گرسنگی بکشند! این طور نباشد که گاهی چیزی به اینها برسد و گاهی نرسد! «لاتغّبوا» معنایش این است. از لحاظ وضع زندگی، به اینها برسید. «ولایضیعوا بحضرتکم.» مبادا اینها ضایع بمانند و با بودن شما، مورد بیاعتنایی قرار گیرند! اگر حضور نداشته باشید، بی‌اطّلاعید؛ اما مبادا حضور داشته باشید و یتیمی - هر یتیمی - مورد بیاعتنایی و اهمال قرار گیرد! نباید هرکسی فقط دنبال کار خودش باشد و کودک یتیم، تنها بماند. جمله بعد: «واللَّه اللَّه فی جیرانکم.» یعنی «اللَّه اللَّه درهمسایگانتان!» موضوع همسایگی را کوچک نگیرید. امرِ بسیار مهمی است. یک پیوند عظیم اجتماعی است که اسلام به آن توجّه دارد و طبق فطرت انسانهاست. منتها در پیچ وخم تمدّنهای دور ازفطرت انسانی، این ارزشها گم شده است. بهمان فرد، چند سال در خانه‌ای زندگی میکند و نمیداند در همسایگیاش چه کسی ساکن است و چگونه زندگی رامیگذراند! به نیازها و ضرورتها و اضطرارها و بیچارگیهای افراد درهنگام بلاها ومشکلات، چه کسی باید رسیدگی کند؟

باید همسایگانتان را رعایت کنید. نه فقط از لحاظ بُعد اقتصادی و مالی - که آن هم البته مهم است - بلکه ازهمه جهات انسانی. آن وقت ببینید چه الفتی درجامعه به‌وجود می‌آید و چطور دردهای لاعلاج، دوا پیدامیکند. «فانهم وصیّة نبیّکم.» این، وصیت پیغمبر است، که: «ما زال یوصی بهم حتی ظنّنا انه سیورّثهم.» پیغمبر آن‌قدر سفارش همسایه را کرد که ما خیال میکردیم برایشان ارث معیّن خواهدشد! «واللَّه اللَّه فیالقرآن.» اللَّه‌اللَّه در قرآن. «لایسبقکم بالعمل به غیرکم.» مبادا دیگران مفاهیم قرآن را که اعتقاد به آن ندارند، عمل کنند و جلو بیفتند و شما که اعتقاد دارید، عمل نکنید و عقب بیفتید! یعنی همین امری که اتّفاق افتاد! آنهایی که دردنیا جلو افتادند، با پشتکار، با دنبال‌گیری کار، باخوب انجام دادن کار، باصفاتی که خدای متعال آن صفات را دوست میدارد جلو افتادند، نه با فسادشان، با شرب خمرشان و یا با ظلمهایی که میکنند.
خطبه‌های نماز جمعه ۱۳۷۲/۱۲/۱۳