[ بازگشت ] | [ چـاپ ] مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی - 1402/11/19 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : تزکیه به معنای تعالی بخشیدن و رشد دادن از طریق رفع معایب و نقایص است؛ نقاط سیاه را از شیء مورد تزکیه دور کردن و آن ‌را جلوه‌دار و آماده‌ی رشد و نمو قرار دادن و به رشد و نمو رساندن؛ این معنای تزکیه است. خب آن چیزی که باید تزکیه بشود ‌چیست؟ مسئله صرفاً مسئله‌ی تزکیه‌ی اخلاقی فرد نیست؛ مهم این است‌. ‌تزکیه یعنی زدودن زشتی‌ها و بدی‌ها و زدودن باطل از ‌باطن انسان، از اخلاق درونی ما، از جامعه، از عقیده،‌ از عمل، از رفتار،‌ از سبک زندگی؛ این معنای تزکیه است؛ یعنی یک حرکت ‌فراگیر برای اصلاح امور فرد و جامعه در همه‌ی ابعاد که شامل سیاست میشود، شامل روابط اقتصادی میشود، شامل روابط اجتماعی ‌میشود، ناظر به بی‌عدالتی‌های در جامعه میشود، ناظر به بی‌عدالتی‌های در سطح جهان میشود، در سطح دولتها میشود، در سطح ‌آحاد مردم میشود، فاصله‌های طبقاتی را نفی میکند؛ تزکیه شامل همه‌ی اینها است؛ یُزَکّیهِم‌.‌ مربوط به :بیانات در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید مبعث - 1400/12/10 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اینکه اسلام به عقلانیّت و گسترش عقلانیّت دعوت میکند، چیز خیلی مهمّی است. در قرآن دهها مورد، و اگر کسی بشمرد شاید ‌نزدیک به صد مورد وجود دارد که خدای متعال، با تعابیر مختلف، با تعبیر «تَعقِلون»، با تعبیر «تَتَفَکَّرون»، با تعبیر «اُولِیالاَلباب»، ‌با تعبیر «یَتَدَبَّرون»، مخاطبان را و آحاد مردم را به تفکّر و اندیشه و عقل دعوت کرده‌.‌‌ در مورد گسترش مفاهیم اخلاقی و پرورش ‌اخلاقی هم همین بس که در چند جای قرآن در صدر اهداف بعثت، اخلاق و تزکیه را ذکر کرده: هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الاُمِّیّینَ رَسولاً ‌مِنهُم یَتلوا عَلَیهِم آیاتِهِ وَ یُزَکّیهِم؛‌ ‌اوّل، تزکیه است؛ هم چنین در آیات دیگر: لَقَد مَنَّ اللَهُ عَلَى المُؤمِنینَ اِذ بَعَثَ فیهِم رَسولاً مِن ‌اَنفُسِهِم یَتلوا عَلَیهِم آیاتِهِ وَ یُزَکّیهِم‌. ‌چند جای دیگر هم در قرآن هست که هدف بعثت را‌ «‌تزکیه‌» ‌معیّن کرده است؛ در رأس ‌اهداف [بعثت ]، تزکیه است‌. پس بنابراین اسلام این دو ارزش متعالی و بینظیر را هدیه کرده به بشریّت و تحریص‌ ‌بر آن کرده و مؤمنینِ به خود را و به تبعِ ‌آنها همهی آحاد بشر را دعوت به تعقّل و تفکّر و تزکیه و مانند اینها کرده که این بزرگترین هدیهای است که اسلام میتواند به ‌بشریّت اعطا کند و اعطا کرده‌.‌ مربوط به :بیانات در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی - 1400/02/21 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من اوّلین انتظاری که از تشکّلها دارم، این است که بنیه‌ی دینی و انقلابی‌تان را تقویت کنید؛ از این مسئله آسان عبور نکنید؛ این ‌خیلی مهم است؛ تقویت فکری، تقویت دینی... و از جمله تهذیب نفْس؛ من خواهش میکنم به مسئله‌ی خودسازی و تهذیب نفْس ‌توجّه کنید. از قول امام نقل کردند که ایشان فرموده بودند آنهایی که از آمریکا میترسند، به خاطر این است که تهذیب نفْس ‌نکرده‌اند؛ و به نظر من واقعش هم همین است. آن روز امام در یک قضیّه‌ای پرسیدند که از آمریکا میترسید؟ جواب داده شد که نه؛ ‌گفتند خیلی ‌خب، پس فلان کار را انجام بدهید؛ یک کار مهمّی را گفتند که حالا تفاصیلش زیاد است. غرض این است که تهذیب ‌نفْس تأثیر زیادی حتّی در مبارزات اجتماعی دارد؛ یعنی صرفاً این نیست که انسان آدم خوبی میشود؛ نه، این آدمِ خوب شدن در ‌عرصه‌های گوناگون مبارزاتیِ اجتماعی، بین‌المللی، و انقلابی تأثیر خودش را میگذارد‌.‌ مربوط به :بیانات در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی - 1399/02/28 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : توصیه‌ی‌ ‌من به شما جوانهای عزیز، چه دانشجو و چه بقیّه‌ی جوانها... مسئله‌ی خودسازی است؛ خودسازی خیلی مهم است؛ هم در ‌ابعاد فردی، هم در ابعاد جمعی. هم شخص خود شما باید خودسازی کنید، هم جمعتان باید به عنوان یک جمع خودسازی کند؛ ‌خودسازی خیلی مهم است. فرصت ماه رمضان فرصت خوبی است؛ اگرچه به اواخر ماه رسیدیم لکن همین چند روزی که باقی ‌مانده، فرصت خوبی است [برای] دعا، مناجات، اُنس با قرآن؛ و رها نکردن کار ارتباط معنوی با تمام شدن ماه رمضان؛ یعنی این ‌جور نباشد که ماه رمضان حالا چون روزه هستید و مثلاً شرایط دعا و مناجات و حال و حضور آماده است، کارهایی انجام بگیرد، ‌ماه رمضان که تمام شد بکلّی رها بشود؛ نه، اُنس با قرآن، ارتباط با قرآن، نماز با حضور، نماز در اوّل وقت، توجّه به ادعیه... مواردی ‌است که به نظر من برای خودسازی لازم است. این کمک میکند به شما که از لغزشگاه‌ها راحت عبور کنید، بسلامت عبور کنید. ‌لغزشگاه‌هایی وجود دارد؛ ترس، یک لغزشگاه است، تردید، یک لغزشگاه است، احساس ضعف، یک لغزشگاه است، انگیزه‌های ‌ناسالم، یک لغزشگاه است؛ لغزشگاه‌های زیادی سر راه ما وجود دارد، بخصوص برای فعّالان مسائل اجتماعی؛ لذا اینها بیشتر به ‌خودسازی احتیاج دارند و نیاز دارند که بُنیه‌ی روحی و معنوی خودشان را قوی کنند. به نظر من وقتی بُنیه‌ی روحی‌ و معنوی‌ شما ‌قوی شد، هم در زمینه‌ی فکر، هم در زمینه‌ی تصمیم‌گیری، هم در زمینه‌ی عمل، توانایی‌های بیشتری پیدا خواهید کرد و ما در ‌نسل جوان به اینها نیاز داریم؛ این توصیه‌ی اوّل ما و عرض اوّل ما به شما جوانان عزیز است؛ و شما به معنای واقعی کلمه مثل ‌فرزندان من هستید و همان چیزی را برای شماها دوست دارم که برای فرزندان نسلی خودم دوست دارم و آنچه را عرض میکنم، به ‌معنای واقعی کلمه برای شما مفید میدانم که عرض میکنم.‌ مربوط به :بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری - 1396/12/24 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : هم دولت اسلامی -یعنی مسئولین دولتی، قوّه‌ی مجریّه، قوّه‌ی قضائیّه، قوّه‌ی مقنّنه- هم علما، وظیفه‌شان این است که تربیت ‌ایمانی کنند این ملّت را؛ تربیت تقوائی کنند این ملّت را؛ تربیت صبر، تربیت احسان بین مردم و بین مؤمنین؛ ما باید مردم را ‌این‌جوری تربیت کنیم. از همه مهم‌تر دستگاه‌های دولتی هستند که با برنامه‌ریزی میتوانند این کار را انجام بدهند. ما یک دستگاه ‌عظیمی داریم به نام آموزش‌وپرورش، یک دستگاه عظیمی داریم به نام آموزش عالی، یک دستگاه عظیمی داریم به نام صداوسیما، ‌غیر از دستگاه‌های اختصاصیِ مجموعه‌ی ما. اینهایی که گفتم، در همه‌ی دنیا همه دارند؛ یک دستگاه‌هایی هم هست که ‌اختصاصی ما است، مثل ائمّه‌ی جمعه و جماعات، مثل منبرها؛ این منبرها و تماسهای با مردم خیلی مهم است. پس یک کار ‌عبارت است از برنامه‌ریزی‌های تربیتی و آموزشی در مدرسه، در دانشگاه، در مسجد، در مصلّای نماز جمعه، در منبرهای تبلیغی؛ ‌بخصوص، ... در جاهایی که دایره‌ی وسیع‌تری دارد، مثل صداوسیما؛ یکی از وظایف عمده‌ی صداوسیما این است. یا آن کسانی که ‌سخنانشان شنونده‌ی زیادی دارد، مثل خود این حقیر، مثل رئیس‌جمهور، مثل دیگران که مردم می‌شنوند سخنان اینها را -‌چهره‌های معروف دینی و علمی و سیاسی که می‌شنوند مردم حرفهای اینها را، اینها بایستی اهداف مهمّشان را متمرکز کنند روی ‌همین تربیتهای مذکور؛ برای اینکه اگر این تربیتها انجام گرفت، آن‌وقت «وَالَّذینَ هُم مُحسِنونَ» به وجود می‌آید، «الَّذینَ اتَّقَوا» به ‌وجود می‌آید و از این قبیل، و دنبالش «اِنَّ اللهَ مَعَنا» به وجود می‌آید؛ یعنی قطعاً معیّت الهی حاصل خواهد شد؛ دیگر هیچ جای ‌خوف و حزنی وجود ندارد‌. مربوط به :بیانات در مراسم جشن تکلیف دانش‌آموزان - 1395/09/23 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : عزیزان من! امروز شما از دوران کودکی و بچّه بودن خارج شدید؛ امروز شما نوجوانید، در آغاز جوانی هستید، در حال شکوفایی ‌هستید؛ استعداد شما امروز برای فراگیری و برای خودسازی خیلی زیاد است؛ از این فرصت استفاده کنید، خودسازی کنید؛ هم ‌خودسازی جسمی، هم خودسازی معنوی و روحی، هم خودسازی فکری، با همان ترتیبی که عرض کردم. بعد از آنکه شما نوجوانان ‌عزیز در این میدان باعظمت و در این بهار باطراوت نوجوانی، حرکت درست را انجام دادید، آن‌وقت انسان میتواند مطمئن باشد که ‌فردای این کشور، فردای بهتر از امروز است؛ شما مردان فردا، مدیران فردا، فعّالان فردا، و شخصیّت‌های فردا هستید. فردای این ‌کشور متعلّق به شما نوجوانان است؛ شماها هستید که این کشور و این ملّت را و این حرکت را و این تاریخ را اداره خواهید کرد؛ ‌خودتان را برای آن‌ روز آماده کنید‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان - 1395/02/01 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ‌[جمهوری اسلامی] میخواهد جوان تبدیل بشود به یک عنصر فعّال و اثرگذار‌. حالا اینجا مطالبه‌ی بنده از شما عزیزان من و فرزندان من‌:‌‌ ‌‌ ‌شما باید نقش ایفا کنید برای اینکه همسالان خودتان را -جوانان ‌دوران دبیرستان را که با شما همسال هستند- طبق این تعریف درست، بار بیاورید و کمک کنید آنها این‌جوری بشوند؛ وظیفه‌ی ‌انجمنهای اسلامی این است. طبعاً، [این‌] در صورتی امکان‌پذیر است که در ساخت خود و در خودسازی توفیقی به دست آورده ‌باشید... هم خودسازی کنید، هم دگرسازی کنید‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار بسیجیان استان خراسان شمالی - 1391/07/24 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ما باید خودمان را تربیت کنیم. منِ مسنِ پیرمرد هم احتیاج دارم خودم را تربیت کنم، خودم را مهار کنم، خودم را حفظ کنم. ‌حرکت در جوان سریعتر، تصمیمگیری سریعتر، اقدام سریعتر است؛ بنابراین مراقبت و محافظت و خودسازی هم بسیار حساستر ‌است. خودسازی، کار سهل و ممتنعی است؛ هم آسان است، هم سخت است. اگر در محیطی قرار بگیریم که مناسب باشد، مساعد ‌باشد، میشود آسان. شما مثلاً اهل توجهاید، اهل دعا و اهل تضرع و اهل گریه هستید. گاهی انسان در یک محیطی قرار میگیرد که ‌محیط، محیط تضرع و گریه و توجه است؛ همهی دلها به سوی خداست، همهی اشکها جاری است؛ اینجا حالت تضرع برای انسان ‌آسانتر دست میدهد. این، محیط مساعد است. محیط مساعد، خودسازی را آسان میکند. یکی از محیطهای مساعد، خود مجموعه‌ی حالات دفاع مقدس بود؛ اما محیط مساعد، خود بسیج است. شما که در این مجموعه هستید، در واقع در یک فضای مساعدی ‌برای خودسازی هستید. تقوا، خویشتنداری، دوری از گناه، انجام فرائض، نماز خواندن به صورت فرصتی برای انس با خدای متعال، ‌توجه به معانی نماز، حضور قلب، تمرکز در حال نماز؛ اینها ابزارهای خودسازی است. وقتی شما در محیط مساعد قرار میگیرید، ‌این ابزارهای خودسازی بهتر به شما کمک میکند، بیشتر به شما کمک میکند. وقتی اینجور شد، توانائی روحی شما بیشتر میشود؛ ‌هم استقامت شما، ایستادگی شما، صبر شما، توکل شما، هم ابتکار و جوشش درونی شما؛ اینها همه با هم است. ما وقتی وارد یک ‌میدانی نشدهایم، احساس خوف میکنیم، هراس داریم؛ استعدادی هم اگر در ما هست، سرپوشیده باقی میماند؛ اما وقتی این هراس ‌را شکستید، خطر کردید و وارد میدان شدید، این استعدادها هم شروع میکند به سر بر آوردن؛ اینجوری میشود که ناممکنها ‌ممکن میشود. همین طور که سردار نقدی الان اینجا گفتند، یک جوان دانشجوی کمسال با یک مجموعهی معدودی که خودش ‌اسم آن را گذاشته تیپ - صد نفر آدم یک تیپند؟! صد و پنجاه نفر آدم یک تیپند؟! او خودش میگوید تیپ! - میرود به غرب ‌کشور یا جنوب، با این تیپ مؤمن و مخلص، در مقابل جبههی دشمن با یک واحد رزمىِ مجهز و یک فرماندهىِ سابقهدار میجنگد. ‌این ابزاری ندارد، جز همین ابزارهای ابتدائی، اما او به برترین ابزارها مجهز است؛ این تجربهی فرماندهی ندارد، اما او به قدر عمر ‌این، فرماندهی کرده. اینها در مقابل هم قرار میگیرند، این بر او غلبه پیدا میکند؛ تانک او را مصادره میکند، امکانات او را مصادره ‌میکند، پیروز برمیگردد. این با خودسازی به وجود میآید. بدون خودسازی نمیشود وارد این میدانها شد‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در ششمین همایش ملی نخبگان جوان - 1391/07/12 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : از خودتان مراقبت کنید. مراد من مراقبت فیزیکی نیست. مراقبت کنید در معنویت، در تهذیب نفس؛ این به شما کمک خواهد ‌کرد. باید بتوانیم چهره‌ی مقبولی در پیشگاه الهی برای خودمان درست کنیم. شما جوانید؛ دلهاتان پاک است، روحهاتان شفاف ‌است. دست یافتن به رتبه‌ها و مقامات معنوی و روحی در سنینی که شما هستید، شاید بشود گفت ده برابر آسانتر است برای ‌کسی در سنین من. میتوانید توجه پیدا کنید، میتوانید توسل پیدا کنید، میتوانید با خدا انس پیدا کنید، میتوانید خودتان را از ‌گناهان دور نگه دارید؛ یکی از خصوصیات جوان همین است. شما مثلاً جسم یک ژیمناست جوان را در تحرکات گوناگونش نگاه ‌کنید، ببینید چقدر عضلات و بندهای بدن او قابل انعطافند؛ که یک آدم مسنّی مثل بنده، به‌هیچ‌وجه یک‌صدم آن را هم نمیتواند ‌برای خودش به وجود بیاورد. این قدرت انعطاف، یک توانائی است. عین همین، در روح وجود دارد؛ در جان انسان، در دل انسان ‌وجود دارد. شما میتوانید خودتان را متوجه به معانی مترقی و متعالی معنوی کنید؛ این را برای خودتان در نظر بگیرید. توجه به ‌نماز، اهتمام به نماز، خیلی تأثیر دارد. نماز را با توجه خواندن، اول وقت خواندن، با حضور قلب خواندن، با تمرکز خواندن، خیلی ‌خیلی اثر دارد. انس با قرآن، خیلی خوب است. هر روزی یک مقدار قرآن بخوانید، ولو نیم صفحه؛ مواظب باشید ترک نشود. قرآن ‌را باز کنید؛ نیم صفحه، دو آیه، با توجه بخوانید. اینها مستمرند. این، آن مراقبت از معنویت و تهذیب نفس است.‌ مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی - 1391/03/29 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بعثت دارای ابعاد و جهاتی است. رشته‌های نوری که از این حادثه بر بشریت تابیده است، یکی دو تا نیست؛ لیکن امروز بشریت به ‌دو جریان ناشی از بعثت نیاز تام دارد: یکی برانگیخته‌شدن فکر و اندیشه است، و یکی تهذیب اخلاق. اگر این دو تأمین شد، ‌خواسته‌های دیرین بشریت تأمین خواهد شد... فرمود: «بعثت لاتمّم مکارم الاخلاق» . یا در قرآن فرمود: «هو الّذی بعث فی ‌الامّیّین رسولا منهم یتلوا علیهم ءایاته و یزکّیهم». بعد از تزکیه است که میفرماید: «و یعلّمهم الکتاب و الحکمة». این یک هدف ‌والاست؛ تزکیه‌ی نفوس، تطهیر دلها، والاکردن اخلاق بشری، نجات دادن انسان از مزبله‌ی گرفتاریهای اخلاقی و ضعفهای اخلاقی و ‌شهوات نفسانی. این، یک مقصد و یک هدف.‌ مربوط به :بیانات پس از اقامه نماز در جمع برخی از شخصیتهای فرهنگی سیاسی - 1390/01/23 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : نوروز یک مقطع جدیدی است‌.‌جدید بودن مقطع این فایده را دارد که انسان این فرصت را پیدا میکند که به کارهای گذشته و ‌آینده‌ی خود فکر کند؛ یعنی بگوید خب، حالا این سالی که گذشت، ما این اشکالات را داشتیم؛ از این سال شروع کنیم درست ‌کردن، اصلاح کردن. در همه‌ی امور زندگی، این معنا می‌آید‌.‌به نظر من اولیترین نقطه‌ای که انسان خوب است به فکر بیفتد، ‌رابطه‌ی خودش با خداست. اول سال که میشود، آدم فکر کند که خب، سال گذشته و قبلش هر جور بود، گذشت؛ الان یک مقطع ‌جدیدی است؛ یک رابطه‌ی جدیدی با خدای متعال تعریف کنیم؛ هم در جنبه‌های ایجابی، هم در جنبه‌ی نفیای. جنبه‌ی نفیای ‌یعنی گناه. انسان به بعضی گناه‌ها عادت کرده؛ لذا اهمیت آنها را درک نمیکند. اگر انسان یک تأمل بکند، اینها را در رفتار ‌خودش، در عمل خودش متوجه میشود. البته انسان به خودش حسن‌ظن دارد. معمولاً انسان با خودش کمتر سوءظن پیدا میکند. ‌این گرفتاری بنی‌ ‌آدم است که کارهای خودش را توجیه میکند؛ لیکن اینجور هم نیست که نشود، خدای متعال با ما احتجاج کند. ‌بنابراین حجت بر ما تمام است. دقت بکنیم، پیدا میکنیم‌.‌‌ در قلب انسان و در روح و وجدان انسان یک باطنی وجود دارد که او ‌معمولاً با خود ما صادق است. ولو ظواهر قلب، ما را فریب میدهد، اما باطن قلب با ما صادق است. امام (رضوان اللَّه علیه) یک ‌وقتی فرمودند: من در فلان قضیه، در باطن قلبم هم ناراحت نمیشوم. واقعاً همین جور است؛ قلب یک باطنی دارد که ما کمتر به ‌آنجا سر میکشیم. اگر انسان به آنجا سر بکشد، خودش را در مقابل خود افشاءشده مشاهده میکند‌.‌خب، انسان به بعضی گناه‌ها ‌عادت کرده، بعضی گناه‌ها را کوچک شمرده و به آنها تن داده. سال نو یکی از کارهائی که میشود کرد، همین است؛ آدم ببیند ‌چطور میشود گناهان را کم کرد؛ یعنی بنویسند. ... انسان باید خود را محاسبه کند، بعد یکی یکی از انجام گناهان خود کم کند. ‌ما به بعضی از گناه‌ها عادت کرده‌ایم - گاهی انسان پنج تا، شش تا، ده تا گناه را عادت کرده - همت کنیم اینها را یکی یکی کنار ‌بگذاریم؛ این نقاط ضعف را یکی یکی کم کنیم‌.‌ مربوط به :بیانات پس از اقامه نماز در جمع برخی از شخصیتهای فرهنگی سیاسی - 1390/01/23 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من شرح حال شهید افشردی (باقری) را میخواندم - به نظرم شرح حال ایشان یا یکی دیگر از همین شهدا بود - در آنجا ذکر شده ‌بود که ایشان هر روز خطاهای خود را مینوشته؛ همین که در توصیه‌ی علمای اخلاق و در توصیه‌های بعضی از احادیث و اینها هم ‌هست که خطاهای خودتان را بنویسید، هر شب خودتان را محاسبه کنید. او این چیزها را روی کاغذ مینوشته. ماها رومان نمیشود ‌خودمان بنویسیم، روی کاغذ بیاوریم، علنی کنیم؛ ولو بین خودمان و کاغذ. او در یادداشتهای خود نوشته بود که مثلاً من شب ‌دیدم امروز این چند تا گناه را انجام دادم‌.‌این محاسبه‌ی نفس، خیلی چیز خوبی است. انسان باید خود را محاسبه کند، بعد یکی ‌یکی از انجام گناهان خود کم کند. ما به بعضی از گناه‌ها عادت کرده‌ایم - گاهی انسان پنج تا، شش تا، ده تا گناه را عادت کرده - ‌همت کنیم اینها را یکی یکی کنار بگذاریم؛ این نقاط ضعف را یکی یکی کم کنیم‌.‌ مربوط به :«شمس» - 1389/05/26 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در سوره‌ی «والشمس»، «قد افلح من زکاها و قد خاب من دساها» رستگار شده است آن کس که نفس را تزکیه کند، صفات و ‌خلقیات و استعدادهای والای انسانی را که در وجود همه‌ی انسانها نهفته و پنهان است رشد بدهد. «و قد خاب من دساها» اما آن ‌کسی که این خصلتهای نیک انسانی، این صفات والای الهی که در وجود انسان هست را ندیده بگیرد، یقیناً در میدانهای زندگی به ‌شکست، به نومیدی، به دلسردی مبتلا خواهد شد. البته در سوره‌ی «سبح اسم ربک الاعلی» که می‌فرماید: «قد افلح من تزکی» ‌در روایت داریم که در این‌جا تزکی مراد تزکیه‌ی مالی است، حقیقت هم همین است ما باید هم از لحاظ اخلاقیات نفسانی خودمان ‌را تزکیه کنیم، هم کسانی که مال دارند از لحاظ مالی خودشان را تزکیه کنند.‌ مربوط به :بیانات ‌در دیدار جمعی از قاریان - 1388/05/03 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : به کسی نباید بیهوده تهمت زد؛ کسی را نباید به خاطر یک امر، از همه‌ی آن چیزهائی که صلاحیت محسوب میشود، انسان او را ‌نفی بکند. با انصاف باید بود؛ با انصاف باید عمل کرد؛ با انصاف باید حرف زد. خدای متعال در مورد دشمنان میگوید: «و لا ‌یجرمنّکم شنآن قوم علی الّا تعدلوا اعدلوا هو اقرب للتّقوی»؛ اگر با کسی دشمنید، این دشمنی موجب نشود که نسبت به او ‌بی‌انصافی کنید، بی عدالتی کنید؛ حتّی نسبت به دشمن؛ حالا آن که دشمن هم نیست. بی عدالتیها را همه کنار بگذارند؛ ‌بی‌انصافیها را همه کنار بگذارند... هر جائی که ... اختلاف سلیقه‌ها و اختلاف برداشتها با هوای نفس انسان مخلوط شد، کار خراب ‌میشود. هوای نفس را باید خیلی ملاحظه کرد. به خودمان در فریب خوردن از هوای نفس سوءظن داشته باشیم. نگاه کنیم ببینیم ‌کجا نفس است و هویهای نفسانی ماست؛ کجا نه، واقعاً احساس تکلیف است؛ و در احساس تکلیف هم دقت بکنیم که قدم از ‌دایره‌ی تکلیف آنطرف‌تر نباید گذاشت؛ زیاده‌روی نباید کرد. آن وقت لطف خدا با ماست.‌ مربوط به :بیانات در سالروز عید سعید مبعث‌ - 1388/04/29 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بعثت در واقع دعوت مردم به عرصه‌ی تربیت عقلانی و تربیت اخلاقی و تربیت قانونی بود. اینها چیزهائی است که زندگىِ آسوده و ‌رو به تکامل انسان به آنها نیازمند است‌.‌‌ ... تربیت دوم، تربیت اخلاقی است که: «بعثت لأتمّم مکارم الاخلاق»؛ مکرمت‌های ‌اخلاقی، فضیلتهای اخلاقی را در میان مردم کامل کند. اخلاق آن هوای لطیفی است که در جامعه‌ی بشری اگر وجود داشت، انسانها ‌میتوانند با تنفس او زندگی سالمی داشته باشند. اخلاق که نبود، بی اخلاقی وقتی حاکم شد، حرصها، هوای نفسها، جهالتها، ‌دنیاطلبیها، بغضهای شخصی، حسادتها، بخلها، سوءظن به یکدیگر وارد شد - وقتی این رذائل اخلاقی به میان آمد - زندگی سخت ‌خواهد شد؛ فضا تنگ خواهد شد؛ قدرت تنفس سالم از انسان گرفته خواهد شد. لذا در قرآن کریم در چند جا - «یزکّیهم و ‌یعلّمهم الکتاب و الحکمة» - تزکیه که همان رشد اخلاقی دادن است، جلوتر از تعلیم آمده است. ... [در روایتی رسول اکرم(ص)] ‌میفرماید که... از عقل، حلم به وجود آمد؛ از حلم، علم به وجود آمد. ترتیب این مسائل را انسان توجه کند: عقل، اول حلم را به ‌وجود میآورد؛ حالت بردباری را، حالت تحمل را. این حالت بردباری وقتی بود، زمینه برای آموختن دانش، افزودن بر معلومات خود ‌‌- شخص و جامعه - فراهم خواهد آمد؛ یعنی علم در مرتبه‌ی بعد از حلم است. حلم، اخلاق است. در آیه‌ی قرآن هم «یزکّیهم و ‌یعلّمهم الکتاب و الحکمة»، تزکیه را جلوتر میآورد. این، تربیت اخلاقی است. امروز ما نهایت نیاز را به این تربیت اخلاقی داریم؛ هم ‌ما مردم ایران، جامعه‌ی اسلامی در این محدوده‌ی جغرافیائی، هم در همه‌ی دنیای اسلام؛ امت بزرگ اسلامی، جوامع ‌مسلمان.‌ مربوط به :بیانات در دیدار کارگزاران نظام در سالروز مبعث - 1386/05/20 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ‌[امروزه] به نظر ما بشریت در نهایت نیاز و احتیاج است به پیام بعثت و به پیروی از تعالیم انبیاء عظام الهی، که همه‌ی آنها به نحو ‌کامل در تعالیم اسلام و قرآن جمع شده است. در رأس برنامه‌های دعوت اسلامی، سه چیز از همه مهمتر است که در آیات ‌کریمه‌ی قرآن به آنها تصریح شده است: علم و حکمت، تزکیه و اخلاق، و عدالت و انصاف‌.‌ اگر درست نگاه کنیم، امروز هم بشر محتاج همین سه چیز است. علم بشر، امروز پیشرفتهای زیادی داشته است؛ منتها در یک بُعد ‌خاص. علوم مادی و طبیعی - علوم مربوط به زندگی مادی - در بین بشریت پیشرفت کرده است؛ اما بشر در علوم معنوی - ‌چیزهائی که ذهن بشر را نسبت به مبدأ آفرینش و به توحید الهی روشن میکند؛ دل او را هدایت میکند به آن سمتی که بشر برای ‌آن آفریده شده است - محتاج آموختن و فرا گرفتن است. دعوت اسلام به علم، یک دعوت همه‌جانبه است. مسئله‌ی اخلاق و ‌تزکیه‌ی معنوی و روحی، از این هم امروز مهمتر است. گرفتاریهای بشر، ناشی از دور افتادن از تزکیه‌ی اخلاقی است‌.‌ در درجه‌ی اول نخبگان ملتها، مسئولان امور کشورها و جوامع، مخاطب این سخنند. اگر در قله‌های جوامع بشری - که نخبگان ‌سیاسی و علمی و فرهنگی قرار دارند - اخلاق و معنویت و تزکیه وجود داشته باشد، این سرچشمه‌ی فیاض به دامنه‌ها خواهد ‌رسید و مردم هم از اخلاق نیک برخوردار خواهند شد. مسئولان کشور اسلامی در درجه‌ی اول مخاطب این سخنند... تزکیه‌ی ‌اخلاقی برای یک کشور، یک امر ضروری است؛ مهرورزی انسانها با یکدیگر، انصاف انسانها نسبت به یکدیگر، رعایت حال انسانهای ‌دیگر در برنامه‌ریزی زندگی انسان، رحم و مروت بین افراد بشر، چیزهائی است که زندگی بشر را آرامش میبخشد. اگر ملاحظه ‌میکنیم که دنیا امروز بیش از گذشته در آتش ناامنیها میسوزد... این ناامنی ناشی از سوء سیاستها، ناشی از قدرت‌طلبیها، ناشی از ‌بیاخلاقیها، ناشی از دوری انسانها از تزکیه است. و اسلام ما را به تزکیه دعوت میکند و این یک قلم بسیار عمده از تعالیم اسلام ‌است. «یتلوا علیکم ایاتنا و یزکیکم و یعلّمکم الکتاب و الحکمة»؛ آیات الهی را تلاوت میکند و آنها را تزکیه میکند؛ آنها را تعلیم ‌میدهد‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای بسیج دانشجویی دانشگاه‌ها - 1386/02/31 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یکی دیگر از نیازهای عمده‌ی شما [بسیجیان] مسأله‌ی اخلاق و معنویت است. شماها جوانهای خوبی هستید؛ این را بدون تعارف ‌میگویم؛ انصافاً جوانهای بسیجی ما، جوانهای خوبی هستند. اما خوبی مراتبی دارد. هیچ وقت در خوب بودن و خوب شدن حد ‌نشناسید؛ مرتب در حال بالاتر رفتن باشید. سعیتان این باشد که گناه نکنید. فرائض را با شوق و رغبت انجام بدهید. از یاد خدا ‌غفلت نکنید. با قرآن انس پیدا کنید. در محیطهای گوناگون که با همدیگر هستید، سعی کنید به دینداری و معنویتِ یکدیگر ‌کمک کنید. اگر رفیقی در جایی پایی کج میگذارد، او را برادرانه و مشفقانه باز بدارید. عزیزان من! از لحاظ اخلاق خودسازی کنید. ‌انسان با تمرین، همه‌ی کارها را، همه‌ی خلقیات و خویها را میتواند به خودش بدهد؛ بخصوص در فصل جوانی که شما هستید. در ‌فصل ما -فصل پیری- محال نیست، اما خیلی سخت است. در فصل شما نه، خیلی آسان است. اگر بینظمید و بخواهید به خودتان ‌نظم بدهید، آسان است. اگر بخیلید و بخواهید به خودتان سخاوت بدهید، آسان است. اگر بداخلاق و اخم‌رو و ترش‌رو و ‌بهانه‌گیرید و بخواهید به خودتان خوش‌اخلاقی بدهید، آسان است. اگر غیبت‌کننده و ایرادگیرنده‌ی از این و آنید و بخواهید ‌خودتان را نگه دارید، آسان است. با تمرین! با تمرین حقیقتاً میتوانید به سمت تعالی حرکت کنید؛ به این احتیاج دارید. این ‌جوانهایی که اول وارد دانشگاه میشوند، غالباً دلهای پاکی دارند و دلشان هم میخواهد که یک کانون معنویتی پیدا کنند و به او ‌بپیوندند؛ بسیج مورد نظر آنهاست و از بسیج توقع دارند. شما به یک معنا، شبیه ما طلبه‌ها هستید: مردم از طلبه‌ها انتظار بیشتری ‌دارند؛ از بسیج هم انتظار بیشتری دارند. پس اخلاق و معنویت هم از نیازهای عمده‌ی شماست! درسهای اخلاقی را در بین خودتان ‌رائج کنید. از اساتید اخلاق و موعظه‌گرها استفاده کنید. البته مواظب باشید در دام عنکبوتهای دنیادار و دکاندار گرفتار نشوید؛ این ‌روزها از این چیزها هم زیاد است: دکاندارهایی که به اسم معنویت، ادعا میکنند که امام دیدیم و ...! هیچ واقعیتی هم ندارد. ‌حواستان باشد که اسیر آنها نشوید‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد - 1386/02/25 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ‌[یک توصیه به دانشجویان] مسأله‌ی خودسازی اعتقادی و علمی؛ و اعتقادی و عملی است... «علیکم انفسکم»؛ آن نگاه اسلام به ‌انسان در خطاب فردی را همیشه در نظر داشته باشید. خودتان را حفظ کنید؛ «علیکم انفسکم». جاده‌ای که انسان را به خدا و ‌نورانیت میرساند، جاده‌ی ترک محرمات و بجا آوردن واجبات است. واجبات را اهمیت بدهید، گناهان را پرهیز کنید؛ تهذیب یعنی ‌این. چون دلهای شما جوان است، نورانی است، آلودگی بحمدالله در دلها و روحهای شما نیست، خدای متعال کمک خواهد کرد؛ ‌تفضل خواهد کرد‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان‌ - 1386/02/19 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من به جوانها میگویم: تحصیل، تهذیب، ورزش. تحصیل کنید؛ یعنی نیروی خرد، فکر، مغز، علم در شما تقویت شود... از لحاظ ‌علمی خودتان را تقویت کنید، پیش ببرید؛ نه فقط برای اینکه حرف شما در دیگری اثر کند، برای اینکه شما میخواهید یک ‌ستونی باشید که این بنای عظیم، این کاخ مجلل - کاخ مدنیت و پیشرفت ملت ایران - بر روی این ستونها بر سرِپا بایستد و بنا ‌شود‌. در کنار تحصیل، تهذیب باشد. دلهای شما جوانها نورانی است؛ فطرت الهی در شماها زنده و درخشان است. امروز شما خودتان را ‌به کارهای نیک، خلق‌نیک، رفتارنیک اگر وادار کنید و عادت بدهید، هویت انسانی شما همین‌جور شکل میگیرد و تا آخر عمر این ‌دستاورد با شما خواهد ماند. بخصوص در این مقطع سنی شماها، که یک مقطع زرین است؛ یک مقطع طلایی است‌. در این مقطع خیلی کارهای بزرگ میشود بر روی شخصیت خود انجام داد؛ خودسازی. ارتباطتان را با خدا قوی کنید. در مسائل ‌دینی بر نقاط عقلانی و ظریف بپردازید و آنها را از استادان ماهرش فرا بگیرید. دین، عواطف هم دارد؛ لکن این عواطف به معنویات ‌عمیق، به فکر عمیق تکیه دارد؛ این فکر را باید آموخت و با مبانی دینی آشنا شد و بر اساس آن، روی شخصیت خود، روی دل ‌خود اثر گذاشت. روی دل خودتان باید اثر بگذارید. ما باید دل خودمان را خیلی اوقات مخاطب قرار بدهیم‌.‌‌ یکی از اهلِ معنا گفته ‌بود من روزی چند هزار مرتبه فلان ذکر را بر این دل خفته‌ی غافل خودم خواندم؛ چه تعبیر خوبی است. نماز همان ذکری است، ‌همان آب حیاتی است که انسان به دل خود میبخشد؛ نمازِ با توجه؛ توجه به معنا، توجه به اینکه در مقابل خدا قرار داریم. نماز را ‌این‌طوری بخوانید. وقتی به نماز میایستید، به یاد بیاورید که در مقابل خداوند متعال ایستاده‌اید و دارید با او حرف میزنید. در ‌سرتاسر نماز سعی کنید این حالت حفظ بشود، آنوقت این نماز اثر میگذارد و دل انسان را مثل اکسیر عوض میکند. اکسیر ماده‌ی ‌کیمیایی است که میگویند مس را طلا میکند. دل ما از مس هم که باشد، اکسیر ذکر آن را به طلا تبدیل میکند. این، خیلی مهم ‌است‌. تهذیب شامل رفتارها هم میشود؛ رفتار با پدر و مادر. پدر و مادرهایتان را هم دوست بدارید و هم این دوستی را به آنها ابراز کنید؛ ‌هم احترامشان کنید. هم اطاعتشان کنید؛ در داخل محیط خانه، اخلاق شما، رفتار شما میتواند یک خانواده را بسازد. یک جوان ‌گاهی در یک خانواده، پدر، مادر، برادران، خواهران را تحت تأثیر قرار میدهد. من گاهی به خانواده‌ی شهدا که سر میزنم، پدرها، ‌مادرها - این را من شنیده‌ام - میگویند این جوان، جوان شهیدشان، در داخل خانه با رفتار خود، معلم ما بود؛ نماز خواندنش، نماز ‌خواندن را به ما یاد میداد؛ قرآن خواندنش، قرآن خواندن را به ما یاد میداد؛ وظیفه‌شناسی، نشاطش برای کار، نشاط و ‌وظیفه‌شناسی را به ماها تعلیم میداد. یک جوان مؤمن و مهذب در داخل خانواده، مثل یک چراغ محیط خانواده را روشن میکند و ‌برادرها، خواهرها از او فرامیگیرند؛ در داخل محله، در داخل محیط زندگی، در داخل محیط کار‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی - 1385/03/29 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : باید به خودمان و دلمان بپردازیم؛ دل ما بیش از جسم ما احتیاج به مراقبت دارد. اگر بخواهیم دل، نورانی و مهبط رحمت و ‌هدایت الهی باشد، باید به آن بپردازیم. رها کردن دل - که به جاذبه‌ها و مغناطیسهای مادی بسرعت و آسانی قابل جذب است - ‌خطرناک است؛ دچار خودشیفتگی، غرور و غفلت میشویم؛ احتیاج داریم که بدانیم... بایستی به خودمان، دلمان و جانمان و به ‌شستشوی روانی خودمان بپردازیم و وظایف سنگین، ما را غافل نکند. البته، راه باز است؛ همین نمازهای پنجگانه، همین امکان ‌دعا، همین نافله، همین نماز شب؛ همه از راههای به خود پرداختن است؛ این راهها را در مقابل ما باز گذاشته‌اند. اگر تنبلی نکنیم، ‌میشود؛ آن وقت انسان اعتلاء و نورانیت پیدا میکند و کارهایش برکت پیدا میکند.‌ مربوط به :بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت - 1384/06/08 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بار سنگین احتیاج به آمادگی روحی دارد؛ این آمادگی روحی هم همین‌طوری به دست نمی‌آید. این‌که ما بگوییم آقا برو دلت را ‌صاف کن، بله، اساس همان صاف کردن دل است؛ اما صاف کردن دل فقط از راه نماز، از راه توسل، از راه توجه و از راه ذکر به ‌دست می‌آید‌.‌ اگر کسی خیال کند که میتوان دل و روح را بدون اینها صاف کرد، سخت در اشتباه است. از راه گریه‌ی نیمه‌شب، از راه خواندن ‌قرآن با تدبر و با دقت، از راه خواندن ادعیه‌ی صحیفه‌ی سجادیه، دل انسان صاف میشود؛ والّا این‌طوری نیست که بگوییم آقا برو ‌دلت را صاف کن؛ هر کاری هم کردی، کردی.‌ مربوط به :بیانات در دیدار دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی - 1382/02/22 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : گاهی که گفته میشود جوانی را قدر بدانید، ذهن به راههای دیگر میرود. مهمترین مظهر قدردانی از جوانی همین است که از این ‌صفا و نورانیّت و از این ناآلودگی و پیراستگىِ طبیعىِ انسان جوان استفاده کنید و خود را در زمینه‌های تزکیه و اخلاق پیش ببرید. ‌این ان‌شاءاللَّه ذخیره همه زندگی شما خواهد شد. راهش هم رعایت دو نکته است: ذکر و توبه. ذکر یعنی یاد. یاد در مقابل غفلت ‌است؛ غفلت از خدا، غفلت از وظیفه و مسؤولیت، غفلت از هنگام حسّاسِ مواجهه با مأموران الهی در عالم ملکوت - عالم بعد از ‌عبور از جسمانیّت - و محاسبه بزرگ انسان در مقابل خدا در قیامت‌...‌‌ نکته دیگر توبه است... توبه یعنی برگشت به خدا، برگشت ‌از راه خطا، توجّه دادن دل به پروردگار و رو را به طور کامل به خدا کردن... عزیزان من؛ جوانان! قدر جوانی را بدانید و این دلهای ‌پاک، این نورانیّت و این صفا را که به‌هرحال در شما وجود دارد، حفظ کنید. حتّی گاهی اگر خطایی هم از جوانی سر میزند، ‌مادامی که گناه متراکم نشده باشد، آن نورانیت محفوظ است. البته هر یک گناه، بخشی از آن نورانیّت را کم میکند، که علاجش ‌توبه است.‌ مربوط به :بیانات در دیدار مسئولان سازمان صدا و سیما - 1381/11/15 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ‌[در] فرمان حکومتی امیرالمؤمنین به مالک اشتر. امام نامه‌ای نوشته که متضمّن فرمانِ حکومت است؛ یعنی حکم اوست... میگوید ‌مردم را از لحاظ اخلاقی و معنوی باید تربیت کنی. از نظر اسلام، حکومتها نسبت به تربیت معنوی مردم بیتفاوت نیستند که ‌بگویند خود مردم میدانند و هر کار که میخواهند بکنند، بکنند. همچنان‌که پدر در یک خانواده نسبت به تربیت فرزندان خود ‌بیتفاوت نیست که بگوید مثلاً هر کار خواستند بکنند، بکنند. پدر و مادر مسؤولیتهایی دارند که باید انجام دهند. حکومت هم در ‌جامعه در زمینه‌ی اخلاق و معنویت مردم و رشد فضیلتهای اخلاقی در آنها مسؤولیتهایی دارد.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم به مناسبت عید نیمه‌شعبان - 1381/07/30 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : درس اعتقاد به مهدویّت و جشنهای نیمه شعبان برای من و شما این است که هر چند اعتقاد به حضرت مهدی ارواحنافداه یک ‌آرمان والاست و در آن هیچ شکّی نیست؛ اما نباید مسأله را فقط به جنبه آرمانی آن ختم کرد - یعنی به عنوان یک آرزو در دل، ‌یا حدّاکثر در زبان، یا به صورت جشن - نه، این آرمانی است که باید به دنبال آن عمل بیاید. انتظاری که از آن سخن گفته‌اند، ‌فقط نشستن و اشک ریختن نیست؛ انتظار به معنای این است که ما باید خود را برای سربازىِ امام زمان آماده کنیم. سربازىِ امام ‌زمان، کار آسانی نیست. سربازىِ منجی بزرگی که میخواهد با تمام مراکز قدرت و فساد بین‌المللی مبارزه کند، احتیاج به ‌خودسازی و آگاهی و روشن‌بینی دارد. عدّه‌ای این اعتقاد را وسیله‌ای برای تخدیر خود یا دیگران قرار میدهند؛ این غلط است. ما ‌نباید فکر کنیم که چون امام زمان خواهد آمد و دنیا را پُر از عدل و داد خواهد کرد، امروز وظیفه‌ای نداریم؛ نه، بعکس، ما امروز ‌وظیفه داریم در آن جهت حرکت کنیم تا برای ظهور آن بزرگوار آماده شویم. شنیده‌اید، در گذشته کسانی که منتظر بودند، سلاح ‌خود را همیشه همراه داشتند. این یک عمل نمادین است و بدین معناست که انسان از لحاظ علمی و فکری و عملی باید خود را ‌بسازد و در میدانهای فعّالیت و مبارزه، آماده به کار باشد‌.‌‌ اعتقاد به امام زمان به معنای گوشه‌گیری نیست. جریانهای انحرافی قبل ‌از انقلاب تبلیغ میکردند، الان هم در گوشه و کنار تبلیغ میکنند که امام زمان می‌آید و اوضاع را درست میکند؛ ما امروز دیگر چه ‌کار کنیم! چه لزومی دارد ما حرکتی بکنیم! این مثل آن است که در شب تاریک، انسان چراغ روشن نکند؛ چون فردا بناست ‌خورشید عالمتاب بیاید و روز شود و همه دنیا را روشن کند. خورشیدِ فردا، ربطی به وضع کنونی من و شما ندارد. امروز اگر ما ‌میبینیم در هر نقطه دنیا ظلم و بیعدالتی و تبعیض و زورگویی وجود دارد، اینها همان چیزهایی است که امام زمان برای مبارزه با ‌آنها می‌آید. اگر ما سرباز امام زمانیم، باید خود را برای مبارزه با اینها آماده کنیم‌. بزرگترین وظیفه منتظران امام زمان این است که از لحاظ معنوی و اخلاقی و عملی و پیوندهای دینی و اعتقادی و عاطفی با ‌مؤمنین و همچنین برای پنجه درافکندن با زورگویان، خود را آماده کنند. کسانی که در دوران دفاع مقدّس، سر از پا نشناخته در ‌صفوف دفاع مقدّس شرکت میکردند، منتظران حقیقی بودند. کسی که وقتی کشور اسلامی مورد تهدید دشمن است، آماده دفاع از ‌ارزشها و میهن اسلامی و پرچم برافراشته اسلام است، میتواند ادّعا کند که اگر امام زمان بیاید، پشت سر آن حضرت در میدانهای ‌خطر قدم خواهد گذاشت. اما کسانی که در مقابل خطر، انحراف و چرب و شیرین دنیا خود را میبازند و زانوانشان سست میشود؛ ‌کسانی که برای مطامع شخصی خود حاضر نیستند حرکتی که مطامع آنها را به خطر می‌اندازد، انجام دهند؛ اینها چطور میتوانند ‌منتظر امام زمان به حساب آیند؟ کسی که در انتظار آن مُصلحِ بزرگ است، باید در خود زمینه‌های صلاح را آماده سازد و کاری ‌کند که بتواند برای تحقّق صلاح بایستد‌.‌ مربوط به :پیام به‌ نشست‌ سالیانه‌ انجمن‌های‌ اسلامی‌ دانشجویان‌ مستقل - 1381/05/22 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : اعضای‌ انجمن‌های [اسلامی دانشجویان]، تلاش‌ سیاسی‌ را باید با خودسازی‌ درونی‌ و معنوی‌ همراه‌ کنند و سد مستحکمی‌ در برابر ‌نفوذ شیطان‌ بسازند. در این‌ صورت‌ خلوص‌ و صفای‌ جوانی‌ و دل‌پاک‌ و آرمانگرای‌ دانشجویی‌ خود عهده‌دار همه‌ی‌ مسؤولیت‌های‌ ‌بزرگ‌ این‌ دوران‌ خواهد شد‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از مسئولان وزارت آموزش و پرورش‌ - 1381/04/26 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : حدّاقل نیمی از کار آموزش و پرورش، پرورش و تربیت است. لذا شما میبینید در قرآن وظیفه انبیا، تزکیه و تعلیم است. بعضیها از ‌جلو قرار گرفتن «یزکّیهم» در دو آیه قرآن بر «یعلّمهم»، استفاده کرده‌اند که تزکیه از تعلیم هم بالاتر است. میتواند این طور ‌باشد. حدّاقل این است که تزکیه در کنار تعلیم است؛ «یزکّیهم و یعلّمهم الکتاب و الحکمة»؛ آن هم تعلیم کتاب و حکمت، نه ‌تعلیم چیزهای پیش پا افتاده. این در کنار تزکیه است؛ بنابراین تزکیه خیلی والاست. تزکیه، یعنی تربیت‌. مربوط به :بیانات در خطبه‌های نماز عید سعید فطر - 1380/09/25 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بزرگترین درس ماه رمضان، خودسازی است. اوّلین و مهمترین قدمِ خودسازی هم این است که انسان به خود و به اخلاق و رفتار ‌خود با نظر انتقادی نگاه کند؛ عیوب خود را با روشنی و دقّت ببیند و سعی در برطرف کردن آنها داشته باشد. این از عهده خود ما ‌برمی‌آید و این تکلیفی بر دوش ماست‌.‌‌ به مردم عرض میکنم: به هم رحم کنید تا خدای متعال به شما رحم کند. کسانی که ‌دستشان باز است، دست تعدّی به سمت منافع و مصالح دیگران دراز نکنند. کسانی که زرنگی و هوش و امکانات و قدرت و ‌مسؤولیت و تواناییهای گوناگون فردی و اجتماعی دارند، از این تواناییها در راه تعدّی به دیگران استفاده نکنند. خود را بنده خدا ‌بدانیم؛ در مقابل بقیه بندگان خدا، خود را موظّف به همراهی، احسان، نیکی و رعایت انصاف بدانیم؛ آن‌گاه باران رحمت و فضل ‌خدا بر سر ما خواهد بارید؛ ما را شستشو خواهد داد و برکات خود را بر ما نازل خواهد کرد. البته این وظیفه همه است؛ ولی کسانی ‌که در جامعه تمکّن و قدرت و مقام و ثروت و نفوذ کلمه‌ای در میان مردم دارند، بیش از دیگران در مقابل این بار سنگین - بار ‌خودسازی و محدود کردن قوای خود از تجاوز به دیگران - مسؤولند‌.‌ تهذیب شامل رفتارها هم میشود؛ رفتار با پدر و مادر. پدر و مادرهایتان را هم دوست بدارید و هم این دوستی را به آنها ابراز کنید؛ ‌هم احترامشان کنید. هم اطاعتشان کنید؛ در داخل محیط خانه، اخلاق شما، رفتار شما میتواند یک خانواده را بسازد. یک جوان ‌گاهی در یک خانواده، پدر، مادر، برادران، خواهران را تحت تأثیر قرار میدهد. من گاهی به خانواده‌ی شهدا که سر میزنم، پدرها، ‌مادرها - این را من شنیده‌ام - میگویند این جوان، جوان شهیدشان، در داخل خانه با رفتار خود، معلم ما بود؛ نماز خواندنش، نماز ‌خواندن را به ما یاد میداد؛ قرآن خواندنش، قرآن خواندن را به ما یاد میداد؛ وظیفه‌شناسی، نشاطش برای کار، نشاط و ‌وظیفه‌شناسی را به ماها تعلیم میداد. یک جوان مؤمن و مهذب در داخل خانواده، مثل یک چراغ محیط خانواده را روشن میکند و ‌برادرها، خواهرها از او فرامیگیرند؛ در داخل محله، در داخل محیط زندگی، در داخل محیط کار‌.‌ مربوط به :پیام به دانشجویان ایرانی در اروپا - 1380/06/19 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : جوانان عزیز نخست شما را به خودسازی معنوی و روحی - در کنار تکاپوی علمی و تحصیلی - دعوت می‌کنم. محیطی که شما ‌اکنون در آن به سر می‌برید دچار خلاء ایمان و معنویت است و از آن بشدت زیان می‌بیند و این فقدان بزرگ، آینده‌ی آنرا تهدید ‌می‌کند. نگذارید تأثیرات آن محیط، شما را که از زمینه‌های ایمان دینی و طراوت رابطه با خدا و دین برخوردارید، به همان آسیبی ‌دچار کند که امروزه خردمندان و آینده‌نگران آن محیط را نگران و سراسیمه کرده است. یقیناً جوان مؤمن و پاک سرشت ایرانی، ‌در این مجاهدت درونی، به کمک خداوند متعال پیروز و سربلند خواهد بود ان‌شاءاللَّه‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار بسیجیان و پرسنل سپاه پاسداران استان گیلان - 1380/02/16 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : هر عنصر بسیجی روزبه‌روز مانعِ در مقابل دشمن را مستحکم‌تر کند. این مانع چگونه مستحکم‌تر میشود؟ استحکام مانع انسانی در ‌مقابل دشمن، با بالا رفتن بصیرت و ایمان و با خودسازی امکانپذیر است. عزیزان من! قبل از آن‌که دیگران بخواهند ما را بسازند، ‌خودمان باید خود را مستحکم کنیم و از درون بسازیم. هر انسانی مسؤول دل و فکر و احساسات و انگیزه‌های خود در مقابل ‌خداست. جوانان بهتر از قشرهای دیگر میتوانند خودسازی کنند؛ چون نیرومندند. بعضی کسان خیال میکنند جوانان در مقابل ‌گناه بیتابند؛ ولی من میگویم جوان همچنان که از قدرت جسمانی برخوردار است، از قدرت اراده هم بهره‌مند است. اراده، همان ‌چیزی است که انسان میتواند با اتّکای به آن، خود را به خدا نزدیک و از شیطان دور کند. اسلام برای انسان، تربیت و تهذیب نفس ‌و به دست آوردن بصیرت را لازم دانسته و در خلال برنامه‌های اسلامی، آنها را تأمین کرده است. بصیرت جوان، یعنی این‌که او ‌بداند با چه وسیله و انگیزه‌ای دنبال این هدف است؛ بداند کجا میرود و چه کار میکند. امروز ملت ایران و بخصوص جوانان از ‌بصیرت برخوردارند؛ این را همه میفهمند‌.‌ مربوط به :بیانات در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه صنعتی امیرکبیر - 1379/12/09 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : سنگربان این سنگر [دانشگاه] شما [دانشجویانید]. مواظب باشید خاکریزهایتان سست نشود. دائم خاکریزها را ترمیم کنید. ‌خاکریزها، خاکریزهای فرهنگی و فکری است؛ اینها را ترمیم کنید. خودسازی فکری و اخلاقی و انقلابىِ درونىِ دانشجویان یک ‌فریضه است - چه هر دانشجویی نسبت به خودش، چه به معنای درون دانشگاه و محیط دانشگاه - این خودسازی، همان ترمیم ‌خاکریزها و سنگرهاست‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اعضای اتحادیه‌‌های انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان‌ و مسئولان امور تربیتی سراسر کشور - 1379/12/08 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : چیزهایى هست که براى انسان تا آخر عمر مفید است، چیزهایى هست که براى انسان تا بعد از آخر عمر هم یعنى در دوران ‌نشئه‌ى زندگىِ بعد مفید است، چیزهایى هست که براى انسان در دورانهاى حوادث مهم، مفید واقع میشود... [یکی از آنها] که هم ‌براى دوران عمر شما مفید است، هم در دوران عمر شما اگر این خصوصیّت در شما باشد براى دیگران مفید واقع خواهد شد، هم ‌براى نشئه‌ى آخرت ــ دوران بى‌پایان زندگىِ بعد از مرگ ــ مفید است و آن تهذیب نفس است؛ خودتان را پاکیزه کنید. اینها ‌کارهایى است که جوانهاى عزیز ما میتوانند بکنند؛ با معارف دینى، با معارف الهى، با معارف بشرى، با عمل صحیح، عمل صحیح ‌دینى. امروز میدان مسائل اجتماعى هم میدان مسائل دینى است؛ حضور در این مراسم عظیمى که در جمهورى اسلامى به‌ طور ‌مکرّر وجود دارد؛ از نماز جمعه‌ها بگیرید تا راه‌پیمایى بیست و دوّم بهمن؛ اینها همه کارهاى دینى است. با این روشها، با این ‌اَعمال، نفس خودتان را، آن دل پاک و نورانى خودتان را هر چه بیشتر ثابت‌قدم کنید. مربوط به :دیدار جمعی از خانواده‌های شهدای استان مرکزی با رهبر انقلاب - 1379/08/24 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : هیچ‌ ملتی‌ بدون‌ سرمایه‌ و گوهر معنویت‌ به‌ کمال‌ نمی‌رسد و آن‌ حرکتی‌ که‌ بدون‌ پشتوانه‌ معنویت‌ و ایمان‌ به‌ خدا باشد، متوقف‌ ‌خواهد شد... باید مراقب‌ این‌ ذخیره‌ معنوی‌ گرانبها بود زیرا حفظ این‌ پشتوانه‌ معنوی‌، جهاد اکبر و بسیار سخت‌تر از جنگ‌ با ‌دشمن‌ و جهاد اصغر است‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار کارگزاران نظام - 1379/04/19 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در حریم قدس یاد الهی، دلِ آلوده را راه نمی‌دهند؛ باید شستشو کنیم. اگر دل توانست با یاد خدا خود را معطّر و مزیّن کند، بدون ‌تردید اجابت الهی برای او میسّر خواهد شد؛ «ادعونی استجب لکم». هیچ دعایی بی‌استجابت نیست. استجابت به معنای این ‌نیست که خواسته انسان حتماً برآورده خواهد شد - ممکن است برآورده بشود، ممکن است به علل و مصالح و موجباتی برآورده ‌هم نشود - اما استجابت الهی هست. استجابت الهی، پاسخ و توجه و التفات خداست؛ ولو آن خواسته‌ای که من و شما داریم - که ‌ای بسا خیال می‌کنیم این خواسته به نفع ماست، اما به زیان ماست - تحقق هم پیدا نکند؛ اما «یا اللَّه»ِ شما بی‌گمان لبّیکی به ‌دنبال خود دارد. سعی کنیم دلها را معطّر کنیم؛ امروز ما به این تطهیر دلها بسیار نیاز داریم. من بیش از همه شما به این علاج ‌الهی محتاجم؛... کار ما سنگین است. خدای متعال خودش آن عبادتهای سنگین، آن بیداریهای شبانه، آن گریه‌ها و آن تضرّعها را ‌در همه میدانها بر نبی‌اکرم لازم می‌کند و از او می‌خواهد؛ چون بار او سنگین است. هرکس به تناسب سنگینی بار خود، به تقویت ‌این رابطه با خدای متعال احتیاج دارد. اگر توانستیم این رابطه را تقویت کنیم، کارهامان اصلاح خواهد شد؛ راهمان باز خواهد شد؛ ‌ذهنمان روشن خواهد شد و افق در مقابل ما روشنی خواهد یافت؛ اما اگر این گره را باز نکردیم، کارهای ما به سامانِ لازم نخواهد ‌رسید. ممکن است انسان در چیزهایی موفّق شود، اما هدف در موفّقیتهای دنیایی متوقّف نمی‌شود. هدف انسان موحّد بسیار فراتر ‌از هر چیزی است که در چارچوب عالم مادّه است؛ اگرچه آنچه در چارچوب عالم مادّه است، همه به عنوان مقدّمه و راه و صراط به ‌سوی آن هدفها مطرح است. شما نمی‌توانید از این صراط عبور نکنید، اما در این صراط نباید متوقّف شوید‌. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از بسیجیان - 1378/06/10 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : جوانان عزیز! از تهذیب و تزکیه روحی و قلبی غافل نشوید. پایه همه بدبختیهای ملتها، مسؤولان، بزرگها و کوچکها، خودخواهی و ‌خودپرستی و خود را عمده کردن و خدا کردن و ایجاد فرعونیّت در درون دل است. گاهی انسان در بیرون قالب جسم خود - یعنی ‌در ظاهر خود - هیچ نشانه فرعونیّت ندارد؛ اما در دل، فرعون است. خودخواهیها، خود پرستیها، خود محوریها، عمده کردن خود و ‌خواستها و تمایلات و شهوات و سود و منفعت خود، اینهاست که منشأ اغلب مفاسد زندگی است؛ لذا به سمت تهذیب نفس حرکت ‌کنید. این حرکتهای عمده - چه حرکتهای در جهت سازندگی فضای کشور، سازندگی محیطهای گوناگون، سازندگی درون دل - ‌امروز فریضه‌ای است که بر دوش همه ماست‌ مربوط به :بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم - 1377/10/28 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در اسلام همه چیز مقدّمه خودسازی انسان است. همه فرائض، احکام، تکالیف، واجبات، اجتناب از گناهان و نوافل و مستحبّات و ‌احکام اجتماعی و فردی، همه و همه مقدّمه حیات طیّبه است؛ مقدمه زنده شدن انسان با روح انسانی است؛ مقدمه عروج انسان از ‌عالم بهیمیّت و حیوانیّت و توحّش است. اگر بشر تحتِ تربیت الهی - که با اراده خود او قابل تحقّق است - قرار گیرد، این حیات ‌طیّبه در نفس او به وجود خواهد آمد و محیط را هم طیّب و طاهر خواهد کرد و اگر این تربیت الهی نباشد و عزم و اراده‌ای را که ‌انسان برای پیمودن راه خدا با آن، احتیاج دارد از دست بدهد و خود را در دست هواها و هوسهای بشری رها کند، در حدّ حیوانیّت ‌باقی خواهد ماند و حیوانی خطرناکتر از حیوانهای دیگر خواهد شد. همان‌طور که در طول تاریخ انسانیّت ملاحظه کرده‌اید، چه ‌انسان صورتهایی با سیرت حیوانات پیدا شدند که افراد بشری را از سلوک در راه خدا باز داشتند. فرعونها، قارونها، نمرودها و ‌شیطانهای مجسّم هم استعداد تکامل و ترقّی داشتند. آنها هم اگر به خود میآمدند، فکر میکردند و به یاد جوهر انسانی خود ‌میافتادند، میتوانستند پیش بروند. خدای متعال به موسی در مواجهه با فرعون میفرماید: «فَقُولا لَهُ قَولاً لَیِّناً لَعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ ‌یَخْشی». فرعون هم این امکان را داشت که تذکّر پیدا کند، به خود آید، یاد خدا را و یاد گوهر انسانی خود را در درون خود زنده ‌کند؛ اما طغیان نگذاشت. طغیان هوای نفس، طغیان دنیا طلبی، طغیان خودخواهیها، کبرها، طغیان روح بهیمیّت در انسان، اینها ‌مانع است‌. ‌ عزیزان من! روزه برای خاضع کردن و مهار کردن همین روح بهیمیّت در آدمی است. نماز برای خاضع کردن انسان است. همه ‌حرکات و سکنات و عمل و سکون و اقدام و هر آنچه در اسلام است، برای این است که ما بر نفس خودمان تسلّط پیدا کنیم. ‌بتوانیم بر سر این فیل وحشی که در درون و در وجود ماست، چکّش نصیحت و موعظه و ذکر و تکالیف الهی را بکوبیم و آن را رام ‌کنیم. عید هم برای این است؛ روزه هم برای این است؛ نماز هم برای این است؛ جهاد هم برای این است؛ حکومت اسلام هم برای ‌این است که فضا را برای چنین موقعیتی فراهم کند؛ دلها را به خدا نزدیک کند؛ انسانها را در عین آباد کردن روی زمین - آباد ‌کردن دنیا - از این‌که دنیا را هدف غایی خود قرار دهند، فراتر ببرد. مربوط به :بیانات در دیدار تشکّلهای مختلف دانشجویی دانشگاههای تهران - 1377/10/24 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : این مهمّ است که جوان امروز، جوانىِ خودش را چگونه بگذراند و با چه حال و هوا و در چه جهتی حرکت کند. جوان امروز، اگر ‌اهل دین، اهل معنویت، معرفت، اندیشیدن و اهل تقوا به این معنا بود - یعنی با محاسبه، با دقّت، با اندیشه و با نظر فکر کردن و ‌تصمیم‌گرفتن و اقدام کردن - آینده‌ی مملکت از آن اوست. به‌عکس، اگر جوان مملکت، با ولنگاری، با بیاعتنایی به اصول و به ‌شعارهای حقیقی دین و انقلاب، با بیخبری، با نداشتن تحلیل نسبت به مسائل گوناگون کشور و مسائل جهانی، رشد کرد؛ اگر ‌درس هم بخواند، به نفع کشور، تمام نخواهد شد و آینده‌ی کشور، تضمین نخواهد گردید‌. ‌ ‌من به این جهت است که به قشر دانشجو و مجموعه‌ی دانشجویان، اهمیت میدهم. عزیزان من! هرچه میتوانید، خودسازی کنید. ‌برای شما خودسازی دینی و معنوی، آسانتر از کسانی است که سنّی از آنها گذشته است. تا آن‌جا که میتوانید، از گناه دوری کنید ‌و هرچه میتوانید، به کار خیر، به صدق، به صفا، به معنویت، به محبّت، به خیرخواهی، به کمک، به تعاون در امور خیر، به درس ‌خواندن و به تحقیق و مطالعه، اقبال و توجّه کنید و بپردازید - چه دختران، چه پسران - خودتان را برای آینده‌ی این کشور ‌بسازید‌.‌ مربوط به :بیانات در خطبه‌های نمازجمعه - 1376/10/12 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : خدای متعال بشر را طوری آفریده است که به تربیت احتیاج دارد. هم از بیرون باید او را تربیت کنند، هم از درون خودش باید ‌خودش را تربیت کند. در مقوله مسائل معنوی، این تربیت، یکی تربیت فکر و قوای عقلانی اوست که محلّ این تربیت، تعلیم است ‌و یکی تربیت نفس و قوای روحی و قوه غضبیّه و شهویّه اوست که نام این تربیت، تزکیه است‌.‌ اگر انسان تعلیم درست و تزکیه درست شود، همان مادّه مستعدّی است که در کارخانه مناسبی شکل مطلوب خود را پیدا کرده و ‌به کمال رسیده است. هم در این نشئه وجود او منشأ برکت و خیر و مایه آبادی جهان و آبادی دلهای انسانهاست، هم وقتی وارد ‌نشئه دیگر شد و به عالم آخرت قدم گذارد، سرنوشت او همان سرنوشتی است که همه انسانها از اوّل تا امروز مشتاق آن بوده‌اند؛ ‌یعنی نجات، زندگی ابدی سعادتمندانه و بهشت. لذا انبیا از اوّل تا نبّىِ‌مکرّم خاتم صلّیاللَّه‌علیه وآله سلّم، هدف خود را تعلیم و ‌تزکیه معیّن کرده‌اند: «یزکّیهم و یعلّمهم‌الکتاب والحکمة». انسانها را، هم تربیت عقلانی و فکری میکنند و هم تربیت روحی‌.‌ تمام عبادات و تکالیف شرعیای که من و شما را امر کرده‌اند تا انجام دهیم، درحقیقت ابزارهای همین تزکیه یا همین تربیت است؛ ‌برای این است که ما کامل شویم؛ ورزش است. همچنان که اگر ورزش نکنید، جسم شما ناتوان، بیقدرت و آسیب‌پذیر خواهد شد و ‌اگر بخواهید جسم را به قدرت، به زیبایی، به توانایی، به بروز قدرتها و استعدادهای گوناگون برسانید، باید ورزش کنید. نماز، ‌ورزش است؛ روزه، ورزش است؛ انفاق، ورزش است؛ اجتناب از گناهان، ورزش است؛ دروغ نگفتن، ورزش است؛ خیرخواهی برای ‌انسانها، ورزش است. با این ورزشها، روح زیبا و قوی و کامل میشود. اگر این ورزشها انجام نگیرد، ممکن است به ظاهر خیلی ‌پسندیده به نظر بیاییم؛ اما باطنمان یک باطن ناقص و نحیف و حقیر و آسیب‌پذیر خواهد بود‌ مربوط به :بیانات در دیدار کارگزاران نظام - 1376/09/07 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : پیام مبعث را میشود در قرآن، در بخشهای برجسته‌ای جستجو کرد... یک نقطه‌ی برجسته... مسأله اخلاقیّات و تزکیه نفوس است ‌که... در آیاتی از قرآن مورد تأکید قرار گرفته است و در حدیث نبوی معروف بین همه فِرَق اسلامی هم هست که «بُعِثتُ لِاُتَممّ ‌مکارم الاخلاق». ببینید؛ در آن جامعه‌ای که خُلقیّات - اخلاق حسنه و مکارم اخلاقی - رایج باشد، انسانها از اخلاق نیکو - از ‌گذشت، برادری، احسان، عدل، علم و حق‌طلبی - برخوردار باشند، انصاف بین آنها باشد، صفات رذیله در میان آنها حاکم و رایج ‌نباشد، در چه بهشتی زندگی خواهند کرد! مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان - 1376/08/14 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : من به شما جوانان عزیز عرض کنم که از منظر دینی، جوان یک نقطه‌ی امید و شکوفایی است. این نقطه‌ی امید و شکوفایی، در ‌همه چیز است؛ در مبارزات، در مجاهدات اجتماعی، در فعالیتهای گوناگون جامعه و در مجاهدتهای شخصی و روحی و درونی. ‌خطابِ به جوان از سوی دین، همیشه یک خطابِ ویژه است. با جوان، مخاطبه‌ی زیادی در مفاهیم اسلامی و فعّالیتهای دینی شده ‌است. علّت هم این است که در جوان، گوهر شور و عشق و صفا و معنویّت، فروزان است. هر انسانی از این گوهر بهره‌مند است، ‌لیکن در جوان و در دوران جوانی، این جوهره‌ی انسانی کاملاً نمایان و فروزان و تابناک است و از آن باید استفاده کرد. اوّلین ‌استفاده‌ای هم که هر انسانی باید از این روح شور و عشق و صفا و معنویّت و نورانیّت ببرد، این است که خود را - نفس خود را، ‌اندرون خود را، معنا و حقیقت خود را - تعالی ببخشد. این، قدم اوّل است. لذا ما همیشه برای خودسازی معنوی، به جوانان ‌سفارش مؤکّدی داریم‌. عزیزان من! خودتان را در این دوران جوانی که آمادگی هست، از لحاظ معنوی بسازید. این عشق و شوری را که در باطن و نهاد ‌شماست، درست به سمت آن مرکز و قطبی که شایسته‌ی این عشق و دلدادگی است - یعنی ذات مقدّس حق و وجود باری‌تعالی‌ ‌که زیبایی مطلق و حقیقت مطلق است - هدایت کنید. خود را به آن مرکز متّصل نمایید و تا آن‌جا که میتوانید، رابطه‌تان را با ‌خدا قوی کنید. در همه‌ی میدانهای زندگی، این برای شما یک مسأله‌ی اساسی است‌. ‌ این زندگی - که دوران کوتاه یا بلندی است - در نهایت کوتاه است؛ زندگی یک ساعت است. در دوران جوانی، انسان این را حس ‌نمیکند؛ لیکن وقتی زندگی را شناخت و سنین عمر قدری بالا رفت، میفهمد که زندگی ساعتی بیش نیست و گذراست. در این ‌ساعت، باید حداکثر استفاده را کرد، برای این‌که این حقیقتِ «منِ» انسانی که بناست بعد از این نشئه بماند و از حیات حقیقی ‌بهره‌مند شود - که «ان الدّار الاخرة لهیالحیوان» ؛ حیات حقیقی بعد از این نشئه است - بتواند خوب زندگی کند، بتواند به ‌لقاءالهی برسد، بتواند به آن حقیقتی که خدای متعال برای آن معیّن کرده است، نائل شود و ناقص و نیمه‌کاره و منحرف و معذّب ‌نگردد. این، به دستِ شماست. همه‌ی عمر هم هر چه شما تلاش میکنید، باید در این جهت باشد. غیر از این، خطا و انحراف و ‌اشتباه و کج‌فهمی است‌.‌ کسانی که دنیا و لذّات و زندگی روزمرّه را اصل میدانند، در اشتباهند. البته روزی به اشتباه خودشان پی خواهند برد؛ اما آن وقتی ‌که دیگر کار از کار گذشته است و کاری نمیشود کرد. اگر بخواهید این راه را خوب حرکت کنید، با شوق حرکت کنید، عاشقانه ‌حرکت کنید، باید از جوانیتان استفاده کنید و خود را به خدای متعال نزدیک نمایید‌.‌ .‌ مربوط به :دیدار جمع کثیری از روحانیون و ائمه جماعات مساجد با رهبر انقلاب - 1373/11/05 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : همیشه‌ و در همه‌ جا مردم‌ باید به‌ اخلاق‌ صحیح‌، گذشت‌، محبت‌ و مهربانی‌ با یکدیگر، صبر و استقامت‌ در کارها، اجتناب‌ از خیانت‌ ‌و پرهیز از بدخواهی‌ و بدگویی‌ دعوت‌ شوند زیرا اگر جامعه‌ای‌ تزکیه‌ و تهذیب‌ اخلاقی‌ نشده‌ باشد، حتی‌ اگر در اوج‌ ترقی‌ هم‌ قرار ‌بگیرد، قابل‌ تحمل‌ نخواهد بود.‌ مربوط به :بیانات در اوّلین روز ماه مبارک رمضان‌ - 1371/12/04 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ماه رمضان فرصت خوبی برای خودسازی است. ما همان ماده‌ی خام هستیم که اگر روی خودمان کار کردیم و توانستیم این ماده‌ی ‌خام را به شکلهای برتر تبدیل کنیم، آن کار لازم در زندگی را انجام داده‌ایم. هدف حیات همین است. وای به حال کسانی که روی ‌خودشان از لحاظ علم و عمل کاری نکنند و همان‌طور که وارد دنیا شدند، به اضافه‌ی پوسیدگیها و ضایعات و خرابیها و فسادها ‌که در طول زندگی برای انسان پیش می‌آید، از این دنیا بروند. مؤمن باید به‌طور دائم روی خودش کار کند؛ به‌طور دائم. نه این‌که ‌خیال کنید «به‌طور دائم» زیادی است یا نمیشود؛ نه. هم میشود، هم زیادی نیست. اگر کسی مراقب خود باشد؛ مواظب باشد ‌کارهای ممنوع و کارهایی را که خلاف است انجام ندهد و راه خدا را با جدیت بپیماید، موفق میشود. این، همان خودسازی دائمی ‌است و برنامه‌ی اسلام، متناسب با همین خودسازی به‌طور دائم است. این نماز پنجگانه - پنج وقت نماز خواندن - ذکر گفتن؛ ‌‌«ایاک نعبد و ایاک نستعین» را تکرار کردن؛ رکوع کردن؛ به خاک افتادن و خدای متعال را تسبیح و تحمید و تهلیل کردن برای ‌چیست؟ برای این است که انسان به‌طور دائم مشغول خودسازی باشد. منتها گرفتاریها زیاد است و همه گرفتاریم. گرفتاری ‌زندگی؛ گرفتاری معاش؛ گرفتاری امور شخصی؛ گرفتاری اهل و اولاد، و انواع گرفتاریها مانع میشود که ما به خودمان، آن چنان که ‌شایسته است، برسیم. لذا یک ماه رمضان را که خدای متعال قرار داده است، فرصت مغتنمی است. این ماه را از دست ندهید. ‌مقصودم این است که اگر نمیتوانیم به‌طور دائم در حال مراقبت و ساخت‌وساز خودمان باشیم، اقلاًّ ماه رمضان را مغتنم بشماریم ‌‌.شرایط هم در ماه رمضان آماده است. یکی از بزرگترین شرایط، همین روزه‌ای است که شما میگیرید. این، یکی از بزرگترین ‌توفیقات الهی است. توفیق یعنی چه؟ توفیق یعنی این‌که خدای متعال چیزی را برای انسان، مناسب بیاورد. با واجب کردن روزه، ‌خدای متعال زمینه‌ی مناسبی را برای من و شما به‌وجود آورده است که قدری در این ماه به خودمان برسیم. روزه، نعمت بزرگی ‌است. شکم خالی است و مبارزه با نفس، تا حدودی در اثنای روز، از جهات مختلف وجود دارد: هرچه را دوست دارید، نمیخورید و ‌نمیآشامید و بسیاری از مشتهیات نفسانی را برای خودتان به مدت چند ساعت ممنوع میکنید. این، یک مبارزه با نفس است؛ ‌مبارزه با هواست، و مبارزه با هوا، در رأس تمام کارهای نیک و خودسازیها قرار دارد‌.‌‌ ماه رمضان زمینه‌ی بسیار خوبی است و خدای ‌متعال این فرصت را به من و شما داده که در این ماه، چنین امکانی را برای خودسازی پیدا کنیم.‌ .‌ مربوط به :بیانات در اوّلین روز ماه مبارک رمضان‌ - 1371/12/04 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یکی از ویژگیها که بسیار مهم است تا برای خود سازی به آن توجه کنیم و شاید جنبه‌ی تقدمی هم داشته باشد، «اخلاص» است. ‌اخلاص عبارت است از کار را خالص انجام دادن و این‌که کاری را مغشوش انجام ندهیم. گاهی هست که کسی عبادت نمیکند و ‌گاهی عبادت‌کند؛ اما مغشوش و ناخالص. این هم مثل آن است .خالص بودن عبادت و خالص بودن عمل، این است که برای خدا ‌باشد.‌ .‌ مربوط به :بیانات در اوّلین روز ماه مبارک رمضان‌ - 1371/12/04 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ماه رمضان زمینه‌ی بسیار خوبی است و خدای متعال این فرصت را به من و شما داده که در این ماه، چنین امکانی را برای ‌خودسازی پیدا کنیم... مثل طبیبی که با فردی بیمار مواجه است و آن بیمار به امراض متعددی مبتلاست - مرض قند دارد، فشار ‌خون دارد، چربی خون دارد، استخوان درد دارد، رماتیسم دارد، زخم معده دارد و خلاصه انواع و اقسام مرض در او هست - طبیب ‌حاذق که امراض او را میشناسد و راه علاجش را بلد است، با این بیمار چه کار میکند؟ اول سعی میکند بیماریهای او را روی کاغذ ‌بیاورد و ببیند به چه امراضی مبتلاست... راهش این است اول آن مرضی را که از بقیه‌ی بیماریها تأثیر منفیاش بیشتر است و اگر ‌خوب بشود تأثیر مثبت شفایش بیشتر است، پیدا کنند.‌‌ ‌ شما طبیب خودتان بشوید، برادر عزیز! هیچ‌کس مثل خود انسان نمیتواند بیماریهای خودش را بشناسد. برخی بیماریها در انسان ‌هست که اگر مثلاً شما به من بگویید «تو دچار این بیماری هستی»، عصبانی میشوم و بدم می‌آید. بگویند: «آقا، شما مرد ‌حسودی هستید.» مگر کسی تحمل میکند که به او بگویند «حسود»؟ میگوید: «حسود خودت هستی! چرا اهانت میکنی؟ چرا ‌بیخود میگویی؟» از دیگری حاضر نیستیم قبول کنیم. اما به خودمان که مراجعه میکنیم، میبینیم بله؛ ما متأسفانه از این بیماریها ‌داریم. سر هرکس را انسان کلاه بگذارد؛ از هرکس که پنهان کند، با خودش که دیگر نمیتواند! پس بهترین کسی که میتواند ‌بیماری ما را تشخیص دهد، خودمان هستیم. بیاورید روی کاغذ! بنویسید: «حسد.» بنویسید: «بخل.» بنویسد: «بدخواهی برای ‌دیگران. وقتی کسی به خیری میرسد، ما ناراحت میشویم!» بنویسید: «تنبلی در کار.» بنویسد: «روح بدبینی به نیکان و ‌صالحان.» بنویسید: «بیاعتنایی به وظایف.» بنویسید: «علاقه به خود. شدیداً به خودمان علاقه داریم.»‌ اگر بیماریهای ما اینهاست، اینها را روی کاغذ بیاوریم. ماه رمضان فرصتی است که یکی یکی این بیماریها را، تا آن‌جایی که بشود، ‌برطرف کنیم. اگر برطرف نکنیم، این بیماریها مهلک خواهد شد؛ هلاک معنوی و واقعی. هلاک جسمی که چیزی نیست! اگر ‌بیماری مهلکی در ما باشد یا احتمالش را بدهند، چقدر دستپاچه میشویم؟ شب خوابمان نمی‌برد. بهترین دکترها را پیدا میکنیم، ‌میگوییم: «نکند این غده‌ای که در بدن من است، در دست من است، زیر پوست من است، سرطان باشد!» از تصورش کلی وحشت ‌میکنیم. آخرش چه؟ آخرش مردن است. حالا نشد، یک سال دیگر است، دو سال دیگر است، ده سال دیگر است. به قول نظامی ‌گنجوی: «اگر صد سال مانی ور یکی روز/ بباید رفت از این کاخ دل افروز.» ماندنی که نیستیم. چند صباحی، کمی این‌ور، کمی ‌آن‌ور، تمام خواهد شد. هلاکت جسمانی این است و این‌قدر از آن میترسیم. هلاکت معنوی، یعنی برای ابد دچار خذلان و عذاب ‌الهی شدن. یعنی در زندگی جاودان ابدی، از همه‌ی نعمتها و لذتها و چشم روشنیهایی که خداوند برای من و شما معین و مقرر ‌کرده محروم ماندن....اگر به خودمان نرسیم، بدبختی است؛ روسیاهی است؛ محرومیت است؛ از چشم خدا افتادن است؛ از مقامات ‌معنوی دور ماندن و از نعیم ابدی الهی، تهیدست ماندن است. پس باید به خودمان برسیم. ماه رمضان فرصت خوبی است. ‌کتابهای اخلاق هم خوشبختانه در اختیار هست. لکن آن چیزی که آدم از مجموع میفهمد و آنچه مهم است، این است که انسان ‌بتواند هوا و هوس خود را کنترل و مهار کند.‌ مربوط به :بیانات در اوّلین روز ماه مبارک رمضان‌ - 1371/12/04 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شما طبیب خودتان بشوید، برادر عزیز! هیچ‌کس مثل خود انسان نمیتواند بیماریهای خودش را بشناسد. برخی بیماریها در انسان ‌هست که اگر مثلاً شما به من بگویید «تو دچار این بیماری هستی»، عصبانی میشوم و بدم می‌آید. بگویند: «آقا، شما مرد ‌حسودی هستید.» مگر کسی تحمل میکند که به او بگویند «حسود»؟ میگوید: «حسود خودت هستی! چرا اهانت میکنی؟ چرا ‌بیخود میگویی؟» از دیگری حاضر نیستیم قبول کنیم. اما به خودمان که مراجعه میکنیم، میبینیم بله؛ ما متأسفانه از این بیماریها ‌داریم. سر هرکس را انسان کلاه بگذارد؛ از هرکس که پنهان کند، با خودش که دیگر نمیتواند! پس بهترین کسی که میتواند ‌بیماری ما را تشخیص دهد، خودمان هستیم. بیاورید روی کاغذ! بنویسید: «حسد.» بنویسید: «بخل.» بنویسد: «بدخواهی برای ‌دیگران. وقتی کسی به خیری میرسد، ما ناراحت میشویم!» بنویسید: «تنبلی در کار.» بنویسد: «روح بدبینی به نیکان و ‌صالحان.» بنویسید: «بیاعتنایی به وظایف.» بنویسید: «علاقه به خود. شدیداً به خودمان علاقه داریم.» اگر بیماریهای ما ‌اینهاست، اینها را روی کاغذ بیاوریم.‌ مربوط به :بیانات در دیدار کارگزاران نظام - 1371/11/01 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : بعثت نبىّ‌اکرم در قلمرو وجود فردی و تحوّل درونی انسان... هدفی را مشخّص و معیّن کرده‌است. در قلمرو وجود فرد - که اصل ‌هم همین است که تحوّلی در انسان به‌وجود آید - آیاتی در کلام اللَّه آمده است. مثل این آیه شریفه سوره آل‌عمران: «لقد من اللَّه ‌علی المؤمنین اذ بعث فیهم رسولاً من انفسهم یتلوا علیهم آیاته و یزکّیهم و یعلّمهم الکتاب و الحکمة.» این تزکیه و آموختن کتاب ‌و حکمت، همان تحوّل درونی انسان است. انسان برای این‌که به هدف خلقت خود برسد، باید به هدف بعثت انبیا درباره خود نائل ‌شود. یعنی متحوّل گردد؛ درست شود؛ خوب شود و از آلودگیها و پستیها و عیبها و آن چیزهایی که در درون انسان است و دنیا را ‌به فساد میکشاند، نجات پیدا کند. این، در قلمرو وجود فرد است. بعثت برای این است. در بیانی هم که فرمودند «بعثت لاتمم ‌مکارم الاخلاق»، باز برگشتش به این است. «برانگیخته شده‌ام که مکرمتهای انسانی را کامل کنم.» یعنی تهذیب انسان؛ تزکیه ‌انسان؛ انسان را به حکمت سوق‌دادن؛ او را از جهالت بساطت عامیانه به فهم و زندگی حکیمانه رساندن. این، در مقوله فرد و در ‌قلمرو حیات فردی است‌. مربوط به :بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم - 1371/07/29 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : نبی اکرم اسلام، صلی اللَّه‌علیه‌وآله‌وسلم، بعد از آن‌که از میدان جنگ سختی برگشتند، فرمودند: «این جهاد اصغر بود و بعد از این، ‌نوبت جهاد اکبر است». جهاد اکبر یعنی جهاد با نفس. جهاد با نفس را فقط در یک محدوده‌ی شخصی نباید محصور کرد. البته ‌مبارزه با شهوات و لذت‌طلبی و راحت‌طلبی و افزون‌طلبی و اخلاق ناشایسته در وجود آدمی، مبارزه با نفس است و مهم هم هست. ‌یعنی آدمی با آن شیطان درونی خود باید دائم مبارزه کند و او را مهار بزند تا نتواند انسان را به کارهای زشت وادار کند. لکن ‌جهاد با نفس، در محدوده‌ی عظیم اجتماعی هم معنا دارد. آن، این است که این روحیات پیروزیآفرین و احساسات و تفکراتی را که ‌توانست آن امتحان را به آن شکل افتخارآمیز به پایان برساند، در خودمان حفظ کنیم و خود را رها نکنیم.‌ مربوط به :بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجوبان نمونه شاهد - 1371/06/11 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شما [جوانان خانواده شهدا] عناصر اصلی انقلاب هستید و باید باشید. خودتان را مجهز و آماده کنید؛ هم از لحاظ علمی و درسی، ‌هم از لحاظ روحی. یعنی قلبتان و دلتان را با خدا مرتبط و آشنا کنید. دلهای شما پاک است و آماده‌ی ارتباط با خداست. با اندک ‌توجه و مجاهدتی که در راه خدا و پرهیزی که از گناه بکنید، دلهایتان نورانی خواهد شد. این، خاصیت جوانی و خاصیت وضع ‌خانوادگی شما و برکات شهید است. شاید راهی که جوانان معمولی در مسیر معنویت، با زحمت زیاد باید طی کنند، شما به برکت ‌خون شهید و عنایتی که خدای متعال به شهدا دارد و به برکت دعای پدرانتان که پیش خدای متعال زنده هستند، خیلی زودتر ‌طی کنید و قلب شما نورانی شود. به دنبال نورانیت قلبتان و جانتان باشید. خودسازی فکری و علمی، همچنین خودسازی روحی ‌و قلبی، برای شما لازم است تا ان‌شاءالله در آینده، از عناصر صددرصد کارآمد برای انقلاب باشید. شما متعلق به انقلابید و انقلاب ‌متعلق به شماست. شما صاحبان انقلابید و انقلاب و نظام اسلامی هم، همه چیز شماست؛ چون شما عزیزترین فردتان را در راه خدا ‌داده‌اید‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی - 1371/01/15 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : موانع درونی را باید با تضرّع به درگاه پروردگار، بادعا، با توجّه، با تربیت و تهذیب نفس، با تقویت اخلاق، با عبادت و با توسّل، از ‌پیش پا بردارید. اگردل ما سالم نباشد، نمی توانیم دنیای سالمی درست کنیم. اگر در درون خودمان معیوب باشیم، نمیتوانیم ‌عیب جامعه و جهان رابرطرف کنیم. ملت ایران بارسنگینی بردوش دارد و باید آن را به منزل برساند. باید دنیایی بسازد که هم ‌برای خودش شیرین باشد و هم برای جوامع دیگر. شما میتوانید چنین‌کاری بکنید؛ اما شرطش این است که هر یک از ما، درصدد ‌تهذیب نفس‌خودمان‌باشیم. نماز باتوجّه، انس‌باقرآن، دعاوتوسّل، تضرّع، روزه ماه رمضان و عبادات نیمه‌شب ،مخصوصاً برای جوانان، ‌که تأثیرپذیریشان زیاد است، میتواند مهذّبِ نفس باشد‌. مربوط به :بیانات در دیدار مردم استان بوشهر - 1370/10/11 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شما جوانان عزیز، بخصوص در مناطق مرزی و در همسایگی آبهای خلیج فارس، باید بدانید که امروز مسؤولیت سنگینی بر دوش ‌شماست و آن، مسؤولیت خودسازی است؛ خودسازی از لحاظ علمی و فکری، خودسازی از لحاظ نیروی جسمانی، خودسازی از ‌لحاظ صلاح اخلاقی، خودسازی از لحاظ معرفت دینی و عمل دینی، خودسازی از لحاظ کسب تجربه برای ساختن این کشور. این ‌کشور متعلق به شما جوانان است و شما جوانان باید این بارِ امانت سنگین را از نسل پیش از خود تحویل بگیرید و آن را به نسل ‌بعد برسانید؛ و این، صلاحیتهای علمی و اخلاقی و جسمانی و تربیتی میخواهد؛ و وظیفه‌ی همه - بخصوص جوانان - است که این ‌صلاحیتها را کسب کنند‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان - 1370/08/15 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : جوان دانشجو و دانش‌آموز باید خودسازی کند. خودتان را با تربیت دینی بسازید. امور تربیتی خوب است، معلم تربیتی خوب است، ‌گوینده‌ی تربیتی خوب است؛ اما آن کسی که از درون خود، موعظه کننده و تربیت کننده‌یی نداشته باشد - «واعظ من نفسه»- ‌این تربیتها به کارش نمی‌آید. خودتان را بسازید، با نفس مبارزه کنید، اجرای حکم الهی را در محدوده‌ی شخص خودتان بزرگ ‌بشمارید و به نماز، به توجه به خدا، به دعا و به توکل اهمیت بدهید؛ این شما را پولادین خواهد کرد‌. چیزی که امریکا از آن میترسد، حتّی لفاظیهای سیاسی هم نیست. البته شما باید قدرت تحلیل سیاسی پیدا کنید. اگر جوانانی و ‌ملتی بینش سیاسی نداشته باشند، فریب میخورند؛ آنها را از صحنه خارج میکنند و با ابزار دین، آنها را کنار میزنند؛ مثل خیلی از ‌کسانی که متظاهر به دین و مقدس‌مآب هستند و بینش سیاسی ندارند و خیلی راحت اینها را برمیدارند، کنار میگذارند. هنوز هم ‌در گوشه و کنار یک عده وجود دارند که خودشان را دیندار و متدین میدانند و با این انقلابی که براساس دین است، سر سازگاری ‌ندارند. پس، بینش سیاسی لازم است؛ اما همه چیز نیست؛ اصل قضیه، آن ایمان الهی معنوی است که باید در دلهای شما باشد؛ ‌خودتان را دینی بسازید‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم - 1370/08/01 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : مسأله‌ی اساسی که در انقلاب اسلامی هدف اعلی و والا به حساب میآمد و می‌آید، عبارت از تزکیه‌ی انسان است. همه چیز ‌مقدمه‌ی تزکیه و طهارت آدمی است. عدالت در جامعه و نیز حکومت اسلامی در میان اجتماعات بشری هم با این‌که هدف بزرگی ‌محسوب میشود، ولی خود آن یک مقدمه برای تعالی و رشد انسان است که در تزکیه‌ی آدمی نهفته است. هم زندگی در این عالم ‌‌- اگر بخواهد به سعادت برسد - محتاج تزکیه است، و هم درجات اخروی و معنوی، متوقف بر تزکیه است. فلاح انسان - یعنی ‌دست یافتن انسان به مقصد اعلی - وابسته‌ی به تزکیه است؛ «قد افلح من تزکّی. و ذکراسم ربّه فصلّی». آن کسی که تزکیه بکند، ‌فلاح و رستگاری را به دست آورده است‌.‌‌ ‌ مربوط به :بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم - 1370/08/01 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : شما روش نبىّ‌اکرم(صلّیاللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) را در تمام لحظات دعوت اسلامی خود ملاحظه بفرمایید؛ از روزهای اول که در غربت ‌محض بودند و با تنهایی خود با همه‌ی دنیای جاهلیت و کفر مبارزه میکردند، تا اوج قدرت اسلامی، یعنی آن روزی که پیامبر مکه ‌و طائف را فتح کرده بودند و حجاز را تماماً زیر سلطه‌ی خود درآورده بودند، در هر مناسبتی پیامبر اکرم مردم را دعوت میکردند ‌که نفس خود را تزکیه و تطهیر کنند‌.‌ برادران و خواهران! در وجود ما، هم سرچشمه‌ی همه‌ی شرارتها وجود دارد، که همان نفس ماست - که از همه‌ی بتها خطرناکتر، ‌بت نفس و خودخواهی ماست - و هم سرچشمه‌ی همه‌ی خیرات و زیباییها و کمالات. اگر ما بتوانیم و همت کنیم خودمان را از ‌چنگال نفس اماره‌ی به سوء و شهوات نفسانی نجات بدهیم، سرچشمه‌ی خیرات بر روی ما گشوده خواهد شد‌.‌ اگر دنیا پُر از ظلم و جور است، اگر قدرتهای استکباری به مردم دنیا زور میگویند و به آنها جفا میکنند، اگر بسیاری از ملتها با ‌سکوت خود، ذلت را به دست خود برای خود تدارک میبینند، اگر بسیاری از قدرتها و دولتها بر مردم خودشان ظلم روا میدارند، اگر ‌فقر و بیسوادی و بیفرهنگی هست، اگر جنگهای خانمانسوز هست، اگر بمبهای شیمیایی هست، اگر ظلم و تعدی و دروغ و فریب ‌هست، همه و همه ناشی از عدم تزکیه‌ی انسان است؛ انسانها خود را تزکیه نکرده و نساخته‌اند. انقلاب برای این است که جوانان و ‌مردم ما در هر قشر و هر طبقه، این فرصت را پیدا کنند که خودشان را بسازند؛ خودشان را از بدیها نجات بدهند و در مقابل آتش ‌دوزخ اخروی و دوزخهای دنیوی بیمه کنند‌.‌ جامعه‌یی که تزکیه شده باشد، مردمش نفس خود را اصلاح کرده باشند، به خودشان پرداخته باشند، رذایل اخلاقی را از خودشان ‌دور کرده باشند، دورویی و دروغ و فریب و حرص و طمع و بخل و بقیه‌ی رذایل انسانی را از خودشان جدا کرده و زدوده باشند، ‌این‌طور جامعه‌یی، هم به سعادت اخروی، و هم جلوتر از آن، به سعادت دنیوی دست خواهد یافت‌.‌ اگر بدبختیهای انسانیت را ریشه‌یابی کنید، به آلودگی نفسانی انسانها برمیگردد. آن‌جایی که ضعف و بدبختی هست، یا به خاطر ‌اختلافات است، یا به خاطر حرص و آز و دنیاطلبی است، یا به خاطر بددلی انسانها با یکدیگر است، یا به خاطر ترس و اظهار ‌ضعف و ترس از مرگ است، و یا به خاطر میل و رغبت به شهوات و خوشگذرانی است. اینها مایه‌ی اصلی بدبختیهای جوامع بشری ‌است. چگونه میشود اینها را برطرف کرد؟ با تهذیب و تزکیه‌ی اخلاقی‌.‌ البته تهذیب اخلاقی در حکومت طاغوت بسیار مشکل است. کمتر انسانی را میتوان پیدا کرد که در دوران حاکمیت طاغوتها بتواند ‌به رشد معنوی و اخلاقی دست پیدا کند، تا مثلاً به مقامی روحی و معنوی برسد و کسی مثل مقام بزرگان و شخصیتی مثل امام ‌امت به وجود بیاید؛ اما در دوران حاکمیت اسلام آسانتر است‌.‌ مربوط به :بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم - 1370/08/01 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : الان کشورهای بزرگ دنیا رشد مادّی دارند؛ محصول زیاد، علم پیشرفته، تکنولوژی پیچیده، مصنوعات فراوان؛ هر روز چیزی از ‌پیشرفتهای علمی در دنیا به بشریت نشان میدهند؛ اما آیا اینها خوشبختند؟ آیا زندگی آنها زندگی انسانی است؟ این‌طور نیست؛ ‌نه خودشان خوشبختی انسانی را حس میکنند، نه اجازه میدهند که ملتها خوشبختی انسانی را درک کنند. در میان خودشان، ‌اضطرابها، نگرانیها، قتلها، جنایتها، افسردگیها، وازدگی از زندگی مادّی و معنوی، دوری از معنویت و فضیلت، پاشیده شدن اساس ‌خانواده و از بین رفتن پیوند فرزندان با والدین وجود دارد. اینها گرفتاریهای آنهاست؛ برای دنیا هم که میبینید چه به ارمغان ‌آورده‌اند! برای ملتهای دیگر هم، جنگ و فقر و بیسوادی و اختلاف و بدبختی و تیره‌روزی را آورده‌اند. آنها رشد مادّی دارند، اما رشد ‌معنوی ندارند. وقتی رشد مادّی بدون رشد معنوی شد، نتیجه این است که مشاهده میکنید. باید رشد معنوی را در کنار رشد ‌مادّی گذاشت. ‌ مربوط به :بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم - 1370/08/01 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : همه‌ی دانشجویان در سرتاسر کشور، متوجه باشید که یکی از بزرگترین وظایف شما، خودسازی اخلاقی است. اخلاق خود را ‌تکمیل کنید؛ شما جوانان این فرصت را دارید. دوران، دوران شماست؛ شما در دوران خوبی زندگی میکنید؛ در سایه‌ی حکومت ‌قرآنی و فرهنگ اسلامی زندگی میکنید. بنابراین، از لحاظ روحی و معنوی، فرصت برای والا و شایسته شدن دارید؛ این فرصت را ‌مغتنم بشمارید. علم باید در کنار اخلاق، و پیشرفت صنعتی و علمی و مادّی در کنار رشد اخلاقی باشد. توجه به خدا هم مایه‌ی ‌اصلی رشد اخلاقی به حساب می‌آید‌ مربوط به :دیدار جمعی از ایثارگران و خانواده‌های شهدا - 1370/07/17 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : نبىّ‌اکرم اسلام(صلّیاللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) بعد از آن‌که از یکی از جنگهاشان برگشتند و در آن جنگ هم پیروز شده بودند و مسلمانان ‌خوشحال بودند که کار بزرگی انجام داده‌اند، به آنها فرمودند که شما از جهاد کوچک برگشته‌اید؛ حالا وقت جهاد بزرگ است. ‌مسلمانان تعجب کردند و گفتند: جهاد با این سختی، راه به این دوری، گرمای تابستان، دشمن با آن عظمت، ما برگشتیم؛ این تازه ‌جهاد کوچک است؟! پس جهاد بزرگ چیست یا رسول‌اللَّه!؟ فرمود: جهاد با نفس. این، جهاد بزرگ است‌.‌ ما ملت ایران باید به تهذیب نفس همت کنیم؛ خودمان را بسازیم، خودمان را تطهیر و پاکیزه کنیم و نفوسمان را با خدا آشنا ‌نماییم. این جهاد، بزرگتر از هر جهاد ظاهری، با هر دشمنی و با هر عظمتی است. همه‌ی انبیای الهی آمده‌اند تا انسان را بسازند، او ‌را از دست منیتهای خود نجات بدهند و از شر وسوسه‌های درونی خودش خلاص کنند. این شجاعت و این قدرت باید در ما به ‌وجود بیاید، تا بتوانیم بر وسوسه‌های درونی خودمان غلبه کنیم و با هوای نفس خودمان - با آن شیطانی که در وجود ماست و ‌اسم آن «من» است - مبارزه نماییم‌.‌ هر کدام از ما در درون خودمان و از وجود خودمان شیطانی داریم که همان «من» ماست، همان منیت ماست، همان خودخواهیها و ‌هوسها و هوسرانیهای ماست. چه چیزی ما را از دست این شیطان نجات خواهد داد؟ جز اراده‌ی دینی و ایمان قوی و دلی که با ‌تزکیه و اخلاق الهی آشنا شده باشد؟ این، خیلی قوّت و شجاعت لازم دارد. شجاعت این مبارزه، بیشتر از شجاعت مبارزه‌ی با هر ‌دشمن بیرونی است‌.‌ آنهایی که در مبارزه‌های با دشمنان بزرگ پیروز میشوند، کسانی را به خاک مینشانند و قدرتهایی را نابود میکنند، گرفتاری ‌بزرگشان در مبارزه با نفس خودشان است. این غروری که به ما دست میدهد، این هوس و شهوتی که به ما عارض میشود، این ‌غفلت و نسیان از یاد خدا که ما را فرا میگیرد، این شیطان‌صفتییی که در معامله‌ی با برادرانمان، با جامعه‌مان و با حوادث ‌دوروبرمان به ما عارض میشود، آن شیطان درونی است؛ این است که باید آن را علاج بکنیم‌...‌ هم دولتهایی که در مقابل قدرتهای استکباری حرف خود را نمیزنند و از ملتهای خود دفاع نمیکنند، اسیر نفس خود، اسیر دو روز ‌بیشتر سلطنت کردن و دو روز بیشتر در تخت قدرت باقی ماندن هستند، هم آن توده‌های مردمی که در مقابل قدرتهای استکباری ‌قیام نمیکنند؛ آنها هم اسیر همان یک لقمه غذایی هستند که میخواهند از راه راحتی به آنها برسد؛ هیچ چیز دیگر برایشان مطرح ‌نیست؛ این هم نفس است. پس ببینید، جهاد اکبر این است. اگر ملتی بخواهد راه عزت و شرف را، راه خدا را، راه زندگی بهتر را، راه ‌رسیدن به آرمانهای مادّی و معنوی را طی بکند، باید بر نفس خود مسلط باشد‌.‌ امروز ملت ما تجربه‌های بزرگی را گذرانده است؛ اما یکایک ما آحاد این ملت - و بیش از همه خود بنده، که از همه محتاجترم - ‌باید خودمان را اصلاح کنیم؛ باید با نفس خودمان مبارزه کنیم و با شیطان درونی خودمان بجنگیم، تا برای ادامه‌ی این راه ‌باعظمت و باعزت - یعنی راه پیامبران - آماده بشویم. این شجاعت، بالاترین شجاعتهاست.‌ مربوط به :بیانات در دیدار کارگزاران نظام - 1370/05/23 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : نظام[اسلامی]، جز با رعایت تقوا و طهارت و پاکی و محاسبه‌ی دقیق و صحیح و حسابرسىِ هرکدامِ ما[مسئولین] از خودش - ‌‌«حاسبوا انفسکم» - پیش نخواهد رفت. اشتباه است اگر کسی خیال کند همان کارهایی که دیگر حکومتها و دیگر کارگزاران ‌دولتها در دنیا میکنند، ما هم همانها را بکنیم. ما اصولی داریم، ما روشهای مخصوص به خودمان را داریم؛ اینها متعلق به اسلام ‌است. این اصول باید بر دنیا حاکم بشود؛ نه این که اصول غلط دنیای جاهلی و استکباری، خودش را بر ما تحمیل بکند‌.‌باید خدا ‌و مرگ و سؤال الهی و محاسبه‌ی الهی را از یاد نبریم. اگر سروکار ما به یک بازجوی بشرِ ضعیفِ کم‌اطلاع بیفتد، یا احتمال بدهیم ‌که خواهد افتاد، حواسمان را جمع میکنیم. آن وقتی که از کار خسته میشوید، آن وقتی که احساس میکنید چه لزومی دارد کار را ‌دنبال بکنم، آن وقتی که پای یک رفاقت در میان می‌آید، آن وقتی که پای یک افزون‌طلبی و خودخواهی و شخصیاندیشی در ‌میان می‌آید، آن وقتی که پای یک قضاوت باطل نسبت به برادر مسلمان در میان می‌آید، آن‌جا به یاد این آیه بیفتید: «مال هذا ‌الکتاب لایغادر صغیرة و لا کبیرة الّا احصیها»‌‌.‌دیگران اینها را ندارند. نظامهایی که به خدا و قیامت اعتقاد ندارند، بسته به ‌زرنگیشان، چگونه زیر و رو و لابلا کنند که چشمهای حسابگر و حسابرس دنیایی نبیند، قاضی نبیند، دادگاه نفهمد، بازرس نفهمد، ‌مافوق نفهمد، مسأله به همین‌جا خاتمه پیدا میکند. ما این‌طور نیستیم؛ ما آن‌جایی که دیگران نمیفهمند، آن‌جایی که دیگران ‌تشخیص نمیدهند، اول مشکل ماست که نفس ما بر ما غلبه نکند و وسوسه ننماید‌.‌ مربوط به :سخنرانی در دیدار با مسؤولان بنیاد شهید، جمعی از اساتید و دانشجویان دانشگاهها و اقشار مختلف مردم‌ - 1369/05/24 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : در اسلام، نقطه‌ی اصلی و محوری برای اصلاح عالم، اصلاح نفس انسانی است. همه چیز از این‌جا شروع میشود. قرآن به آن نسلی ‌که میخواست با دست قدرتمند خود، تاریخ را ورق بزند، فرمود: «قوا انفسکم»، «علیکم انفسکم». خودتان را مراقبت کنید، به ‌خودتان بپردازید و نفس خودتان را اصلاح و تزکیه کنید؛ «قد افلح من زکّیها». اگر جامعه‌ی اسلامی صدر اول اسلام، از تزکیه‌ی ‌انسانها شروع نشده بود و در آن به اندازه‌ی لازم، آدمهای مصفا و خالص و بی غش وجود نداشتند، اسلام پا نمیگرفت، گسترش پیدا ‌نمیکرد، بر مذاهب مشرکانه‌ی عالم پیروز نمیشد و تاریخ در خط اسلام به حرکت نمیافتاد. اگر انسانهای مزکا و مصفا نباشند، جهاد ‌نیست....‌ در درون وجود ما، بزرگترین دشمن ما کمین گرفته و آن، نفس امّاره و شهوات و خودخواهی و خودپرستیهای ماست. هر لحظه‌یی ‌که بتوانیم، این مار گزنده و این دشمن کشنده را سر جای خود بنشانیم - ولو به‌طور موقت - در آن لحظه، ما موفق و سعادتمند و ‌قادر بر عمل و مقاومت و ایستادگی و جهاد فی‌سبیل‌اللَّه هستیم. هر وقتی که این دشمن، سر بلند کند و عقل و نیروی معنوی و ‌نفس رحمانی در وجود ما را سرکوب کند و تحت تأثیر خود قرار بدهد، در آن لحظه، ما در حال سکون و رکود و یا عقبگردیم. ‌سکون، یعنی عقبگرد. این دو، یکی است‌.‌ ما به عنوان کسانی که بار سنگین هدایت بشر و نجات انسان را بر دوش گرفته‌ایم، باید به خودمان بپردازیم، باید نفسهای ‌خودمان را اصلاح کنیم، باید قدرت معنوی انسانی را - که خدا در ما به حد اعلی به ودیعه گذاشته است - از گل و لای شهوات و ‌اهوا و هوسها و خودخواهیها و خودپرستیها نجات بدهیم و آن را قوی کنیم‌...‌‌ ما اول باید خودمان را اصلاح کنیم. هر کسی که به ‌اسلام و انقلاب دلبسته‌تر است، باید برای اصلاح نفس خود، عازمتر و جدیتر باشد.‌ مربوط به :خطبه‌های نماز عید فطر - 1369/02/07 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : عظمت اسلام در طول تاریخ، به مسلمانان ساخته و پرداخته و حقیقتاً آماده‌ی برای بندگی خداست. اگر ملت ایران آماده‌ی بندگی ‌خدا نبود، نمیتوانست این حرکت عظیم را انجام بدهد و امروز به عنوان الگو و نمونه‌ی جامعه‌ی اسلامی در میان مسلمانان سرتاسر ‌عالم، بلکه نمونه‌ی مجاهدت و فداکاری و بیداری و آگاهی در میان همه‌ی ملتهای مستضعف، معرفی بشود. اگر امروز هم ملت ‌ایران بخواهد این بار سنگین امانت را بر دوش خود حمل کند و به سرمقصد مطلوب برساند، جز خودسازی هیچ راهی ندارد‌.‌ مربوط به :خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهرا‌ن - 1368/07/28 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : یک وقت کسی دستور میدهد یا توصیه میکند که مثلاً مردم حسن خلق و گذشت و صبر و استقامت در راه خدا داشته باشند و ‌ظلم نکنند و دنبال اقامه‌ی عدل و داد باشند؛ یعنی توصیه و دستور دادن و تعلیم دادن مطرح است - که البته کار لازمی است و ‌پیامبر اسلام هم تعلیم میداد یعلّمهم و درس معرفت و زندگی به مردم میآموخت - اما یک وقت مطلب از یاد دادن بالاتر است؛ ‌یعنی معلم کاری میکند و رفتاری در پیش میگیرد که این اخلاق و وظیفه‌ی اسلامی، در جامعه به شکل رنگ ثابت درمی‌آید، با ‌عقاید غلط مردم به مقابله برمیخیزد، با احساسات جاهلی و ته‌مانده‌های رسوب کرده‌ی اخلاق غیراسلامی مبارزه میکند و مقابل ‌میشود، به جامعه و مردم شوک وارد میکند و در مقاطع مناسب و با روشهای مناسب، کاری میکند که فضای جامعه و محیط ‌زندگی مردم، با این صفت و اخلاق و روش خوب کاملاً ممزوج میشود‌.‌‌ اگر یک جامعه بخواهد رشد کند و اخلاق صحیح اسلامی را ‌در خود به‌وجود آورد، محتاج همین روش است. شاید در چند آیه‌ی قرآن که «یزکّیهم» پس از «یعلّمهم» یا قبل از آن بیان شده ‌است، مراد از تزکیه در این آیات همین مطلب باشد؛ یعنی پاک کردن و طاهر کردن و پیراسته کردن مردم؛ مثل طبیبی که به ‌مریض خود فقط نمیگوید این کار را بکن و این کار را نکن، بلکه او را در محل مخصوصی قرار میدهد و آنچه را که او لازم دارد، به ‌او میدهد و میخوراند و آنچه که برای او مضر است، از او باز میگیرد. پیامبر اکرم(ص)، چنین وضعیت و روشی را در طول ‌بیست‌وسه سال نبوّت دنبال میکردند؛ مخصوصاً در ده سالی که در مدینه زندگی میکردند و دوران حاکمیت اسلام و تشکیل ‌حکومت اسلامی بود. مربوط به :خطبه‌های نماز جمعه‌ تهران - 1365/10/19 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : از نظر اسلام غیر از موانع بُرونی مثل همین محدودیتهای سیاسی و اقتصادی و موانع آزادی؛ حکومتها، دولتها، رژیمهای جبار، ‌نظامهای اقتصادی ظالمانه، علاوه‌ی بر اینها، یک سلسله موانع درونی هم وجود دارد که آزادی بشر را محدود میکند، بشر را اسیر و ‌زندانی و برده میسازد و موانع درونی از موانع برونی مهمتر، خطر آن بیشتر و رفعش مشکلتر است و تنها آن انسانهائی میتوانند ‌موانع بیرونىِ آزادی را برطرف بکنند و محدود کنندگان آزادی را به زانو در بیاورند که قبلاً توانسته باشند موانع درونی را یا بعضی ‌از آنها را از سر راه خودشان بردارند و در دل و جان خود آزاد بشوند... واژه‌ی مقدس تقوا و نیز واژه‌ی مقدس دیگر تزکیه که این ‌همه در اسلام بر روی آن تکیه شده است، در حقیقت همان فائق آمدن بر موانع درونی آزادی است... تزکیه عبارت است از اینکه ‌انسان خود را از آلایشها و فسادها و گرفتاریهای روحی و قلبی پاک کند، خود را پاکیزه از دنائتها و رذالتها و پستیها بکند. اگر تقوا ‌و تزکیه در کسی پیدا شد، او در حقیقت آزاد است و او میتواند بر قدرتهای بزرگ عالم هم پیروز بشود. و اگر در ملتی تقوا و تزکیه ‌پیدا شد، ولو به طور نسبی، به همان اندازه میتواند بر قدرتهای تهدید کننده‌ی آزادی او غلبه کند‌. مربوط به :بیانات در اجتماع دانش‌آموزان ممتاز شرکت‌کننده در اوّلین دوره‌ى مسابقات نهج‌البلاغه‌ - 1365/05/30 عنوان فیش : خودسازی کلیدواژه(ها) : خودسازی نوع(ها) : فیش موضوعی متن فیش : ‌[ما جامعهى ایرانى] اگر بخواهیم خودمان را بسازیم ــ اخلاقمان را، خصالمان را، عقایدمان را، نشاط و امیدمان را، آیندهنگرىمان ‌را، وظایف و تکالیفمان را ــ اگر بخواهیم خودسازى شخصى بکنیم و یا اگر بخواهیم جامعهاى را که شایستهى انسانیّت و شایسته‌ى انسان است بسازیم، جامعهاى سرتاپا عدل، سرتاپا حق، با امید، با جهاد، با تلاش، با پیروزى، با موفّقیّت و بر مبناى یک فلسفهى ‌عالمانه و درست، همهى این درسها در خودسازى و جامعهسازى از نهجالبلاغه به دست مىآید؛ نهجالبلاغه یک چنین کتاب کاملى ‌است. شما امروز با متن نهجالبلاغه اندکى آشنا شده‌‌اید و کمکم آشناتر میشوید امّا آن روزى که بتوانید به اعماق این اقیانوس ‌بی‌‌کران معارف و فضایل برسید، آن وقت تصدیق خواهید کرد این مطلبى را که من عرض کردم؛ خودسازى فردى و سازندگى ‌اجتماعى براى انسان‌. ‌