روایتی است در تحفالعقول، که وصیت امام صادق (علیهالسّلام) است به عبداللَّهبنجندب. همین طور قسمت قسمت است: یا ابن جندب، یا ابن جندب. این روایت، پر از حکمت است. واقعاً همهی چیزهائی که ما برای خلقیات شخصیمان، معاشرتهای اجتماعیمان، فعالیتهای عمومیمان و برای بنای تمدن اسلامی نیاز داریم، در این روایت و نظائرش پیدا میشود. اینی که عرض کردم، یک نمونه و مثال است؛ از این قبیل نمونهها زیاد است و میتوانید مراجعه کنید. بنابراین شعر آئینی را متکی و مستند کنید به این معارف حقهی الهیه، با این منابعی که عرض شد.1390/03/25
1 )
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ وصيته (علیه السلام) لعبد الله بن جندب *(1)رُوِيَ أَنَّهُ ع قَالَ يَا عَبْدَ اللَّهِ لَقَدْ نَصَبَ إِبْلِيسُ حَبَائِلَهُ فِی دَارِ الْغُرُورِ فَمَا يَقْصِدُ فِيهَا إِلَّا أَوْلِيَاءَنَا وَ لَقَدْ جَلَّتِ الْآخِرَةُ فِی أَعْيُنِهِمْ حَتَّى مَا يُرِيدُونَ بِهَا بَدَلًا ثُمَّ قَالَ آهِ آهِ عَلَى قُلُوبٍ حُشِيَتْ نُوراً وَ إِنَّمَا كَانَتِ الدُّنْيَا عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الشُّجَاعِ الْأَرْقَمِ وَ الْعَدُوِّ الْأَعْجَمِ أَنِسُوا بِاللَّهِ وَ اسْتَوْحَشُوا مِمَّا بِهِ اسْتَأْنَسَ الْمُتْرَفُونَ أُولَئِكَ أَوْلِيَائِی حَقّاً وَ بِهِمْ تُكْشَفُ كُلُّ فِتْنَةٍ وَ تُرْفَعُ كُلُّ بَلِيَّةٍ *(2) يَا ابْنَ جُنْدَبٍ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ يَعْرِفُنَا أَنْ يَعْرِضَ عَمَلَهُ فِی كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ عَلَى نَفْسِهِ فَيَكُونَ مُحَاسِبَ نَفْسِهِ فَإِنْ رَأَى حَسَنَةً اسْتَزَادَ مِنْهَا وَ إِنْ رَأَى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْهَا لِئَلَّا يَخْزَى يَوْمَ الْقِيَامَةِ طُوبَى لِعَبْدٍ لَمْ يَغْبِطِ الْخَاطِئِينَ عَلَى مَا أُوتُوا مِنْ نَعِيمِ الدُّنْيَا وَ زَهْرَتِهَا طُوبَى لِعَبْدٍ طَلَبَ الْآخِرَةَ وَ سَعَى لَهَا طُوبَى لِمَنْ لَمْ تُلْهِهِ الْأَمَانِيُّ الْكَاذِبَةُ ثُمَّ قَالَ ع رَحِمَ اللَّهُ قَوْماً كَانُوا سِرَاجاً وَ مَنَاراً كَانُوا دُعَاةً إِلَيْنَا بِأَعْمَالِهِمْ وَ مَجْهُودِ طَاقَتِهِمْ لَيْسَ كَمَنْ يُذِيعُ أَسْرَارَنَا *(3)يَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ يَخَافُونَ اللَّهَ وَ يُشْفِقُونَ أَنْ يُسْلَبُوا مَا أُعْطُوا مِنَ الْهُدَى فَإِذَا ذَكَرُوا اللَّهَ وَ نَعْمَاءَهُ وَجِلُوا وَ أَشْفَقُوا- وَ إِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ إِيماناً مِمَّا أَظْهَرَهُ مِنْ نَفَاذِ قُدْرَتِهِ- وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ *(4) يَا ابْنَ جُنْدَبٍ قَدِيماً عَمِرَ الْجَهْلُ وَ قَوِيَ أَسَاسُهُ وَ ذَلِكَ لِاتِّخَاذِهِمْ دِينَ اللَّهِ لَعِباً حَتَّى لَقَدْ كَانَ الْمُتَقَرِّبُ مِنْهُمْ إِلَى اللَّهِ بِعِلْمِهِ يُرِيدُ سِوَاهُ أُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ *(5)يَا ابْنَ جُنْدَبٍ لَوْ أَنَّ شِيعَتَنَا اسْتَقَامُوا لَصَافَحَتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ وَ لَأَظَلَّهُمُ الْغَمَامُ وَ لَأَشْرَقُوا نَهَاراً وَ لَأَكَل
ترجمه:
سفارش امام صادق (عليه السّلام) به عبد اللَّه بن جندب *(1) روايت شده است كه آن حضرت عليه السّلام فرمود: اى عبد اللَّه، به حقيقت، ابليس دامهايش را در اين سراى فريب گسترده و مقصودش از آن جز (به دام انداختن) دوستان ما نيست، (ولى) به راستى، آخرت به ديده آنان چندان شكوهمند (و گرامى) است كه هيچ چيزى را به جاى آن نخواهند. سپس فرمود: خوشا، خوشا بر دلهايى كه سرشار از نور تابان است و به راستى، دنيا نزدشان چون گرزه مارى ژيان و دشمنى بيزبان، به خدا انس دارند و از آنچه شادخواران بدان خو گرفتهاند گريزانند، آنان به راستى ياران منند كه از بركت ايشان هر فتنهاى بر طرف و هر بلايى دور شود. *(2) اى پسر جندب، بر هر مسلمانى كه ما را شناسد سزاست كه به هر روز و شب كردارش را فراروى آرد و به حساب خود برسد. اگر ديد نكو بوده بر آن بيفزايد و اگر ديد گناه بوده از آن آمرزش خواهد تا روز رستاخيز رسوا نشود. خوشا بر بندهاى كه بر خطاكارانى كه از نعمتها و زيورهاى دنيا بهرهمندند رشك نبرد. خوشا بر بندهاى كه آخرت جويد و براى آن بكوشد، خوشا بر آنكه آرزوهاى دروغين سرگرمش نكند. سپس (امام) عليه السّلام فرمود: خدا رحمت كناد گروهى را كه چراغ و نور افشان بودند، با كردارهاى (نيك) خويش و صرف منتهاى كوشش خود (مردم را) به سوى ما خواندند، اينان نه از آن كسانند كه راز ما را فاش كنند. *(3) اى پسر جندب، به راستى، مؤمنان آنانند كه از خدا بترسند و از اينكه هدايتى كه نصيبشان آمده از كفشان برود نگران باشند. هر گاه خدا و نعمتهايش را ياد كنند بترسند و نگران شوند و چون آيات خدا بر آنان خوانده شود از بيان نفوذ قدرت او ايمانشان در افزايد و بر پروردگارشان توكّل كنند. *(4) اى پسر جندب، ديرى است كه (خانه) نادانى آبادان و بنيانش پرتوان شده و اين از آن روست كه دين خدا را به بازى گرفتند تا بدان جا كه (حتّى) آن كس از آنان كه به نزديكى با خدا تظاهر مىكند به نظر خود (و در دل) جز آن را خواهد، و آنان ستمكارانند. *(5) اى پسر جندب، اگر شيعيان ما (شيعه) راستين بودند فرشتگان با آنان دست مىدادند و ابر (رحمت) بر سرشان سايه مىافكند و به درخشندگى روز مىدرخشيدند و از فراز سر و از زير گامهايشان روزى مىخوردند ؛ و هر آنچه از خدا مىخواستند مىدادشان. *(6) اى پسر جندب، در حقّ گنهكارانى كه اهل دعوت شمايند، جز نيك مگو. و (همه) براى توفی
لینک ثابت
تحف العقول ، ابن شعبه حرانی ص 301 ؛ بحار الأنوار ،علامه مجلسی، ج75، ص 279 ؛
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ وصيته (علیه السلام) لعبد الله بن جندب *(1)رُوِيَ أَنَّهُ ع قَالَ يَا عَبْدَ اللَّهِ لَقَدْ نَصَبَ إِبْلِيسُ حَبَائِلَهُ فِی دَارِ الْغُرُورِ فَمَا يَقْصِدُ فِيهَا إِلَّا أَوْلِيَاءَنَا وَ لَقَدْ جَلَّتِ الْآخِرَةُ فِی أَعْيُنِهِمْ حَتَّى مَا يُرِيدُونَ بِهَا بَدَلًا ثُمَّ قَالَ آهِ آهِ عَلَى قُلُوبٍ حُشِيَتْ نُوراً وَ إِنَّمَا كَانَتِ الدُّنْيَا عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الشُّجَاعِ الْأَرْقَمِ وَ الْعَدُوِّ الْأَعْجَمِ أَنِسُوا بِاللَّهِ وَ اسْتَوْحَشُوا مِمَّا بِهِ اسْتَأْنَسَ الْمُتْرَفُونَ أُولَئِكَ أَوْلِيَائِی حَقّاً وَ بِهِمْ تُكْشَفُ كُلُّ فِتْنَةٍ وَ تُرْفَعُ كُلُّ بَلِيَّةٍ *(2) يَا ابْنَ جُنْدَبٍ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ يَعْرِفُنَا أَنْ يَعْرِضَ عَمَلَهُ فِی كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ عَلَى نَفْسِهِ فَيَكُونَ مُحَاسِبَ نَفْسِهِ فَإِنْ رَأَى حَسَنَةً اسْتَزَادَ مِنْهَا وَ إِنْ رَأَى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْهَا لِئَلَّا يَخْزَى يَوْمَ الْقِيَامَةِ طُوبَى لِعَبْدٍ لَمْ يَغْبِطِ الْخَاطِئِينَ عَلَى مَا أُوتُوا مِنْ نَعِيمِ الدُّنْيَا وَ زَهْرَتِهَا طُوبَى لِعَبْدٍ طَلَبَ الْآخِرَةَ وَ سَعَى لَهَا طُوبَى لِمَنْ لَمْ تُلْهِهِ الْأَمَانِيُّ الْكَاذِبَةُ ثُمَّ قَالَ ع رَحِمَ اللَّهُ قَوْماً كَانُوا سِرَاجاً وَ مَنَاراً كَانُوا دُعَاةً إِلَيْنَا بِأَعْمَالِهِمْ وَ مَجْهُودِ طَاقَتِهِمْ لَيْسَ كَمَنْ يُذِيعُ أَسْرَارَنَا *(3)يَا ابْنَ جُنْدَبٍ إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ يَخَافُونَ اللَّهَ وَ يُشْفِقُونَ أَنْ يُسْلَبُوا مَا أُعْطُوا مِنَ الْهُدَى فَإِذَا ذَكَرُوا اللَّهَ وَ نَعْمَاءَهُ وَجِلُوا وَ أَشْفَقُوا- وَ إِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ إِيماناً مِمَّا أَظْهَرَهُ مِنْ نَفَاذِ قُدْرَتِهِ- وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ *(4) يَا ابْنَ جُنْدَبٍ قَدِيماً عَمِرَ الْجَهْلُ وَ قَوِيَ أَسَاسُهُ وَ ذَلِكَ لِاتِّخَاذِهِمْ دِينَ اللَّهِ لَعِباً حَتَّى لَقَدْ كَانَ الْمُتَقَرِّبُ مِنْهُمْ إِلَى اللَّهِ بِعِلْمِهِ يُرِيدُ سِوَاهُ أُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ *(5)يَا ابْنَ جُنْدَبٍ لَوْ أَنَّ شِيعَتَنَا اسْتَقَامُوا لَصَافَحَتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ وَ لَأَظَلَّهُمُ الْغَمَامُ وَ لَأَشْرَقُوا نَهَاراً وَ لَأَكَل
ترجمه:
سفارش امام صادق (عليه السّلام) به عبد اللَّه بن جندب *(1) روايت شده است كه آن حضرت عليه السّلام فرمود: اى عبد اللَّه، به حقيقت، ابليس دامهايش را در اين سراى فريب گسترده و مقصودش از آن جز (به دام انداختن) دوستان ما نيست، (ولى) به راستى، آخرت به ديده آنان چندان شكوهمند (و گرامى) است كه هيچ چيزى را به جاى آن نخواهند. سپس فرمود: خوشا، خوشا بر دلهايى كه سرشار از نور تابان است و به راستى، دنيا نزدشان چون گرزه مارى ژيان و دشمنى بيزبان، به خدا انس دارند و از آنچه شادخواران بدان خو گرفتهاند گريزانند، آنان به راستى ياران منند كه از بركت ايشان هر فتنهاى بر طرف و هر بلايى دور شود. *(2) اى پسر جندب، بر هر مسلمانى كه ما را شناسد سزاست كه به هر روز و شب كردارش را فراروى آرد و به حساب خود برسد. اگر ديد نكو بوده بر آن بيفزايد و اگر ديد گناه بوده از آن آمرزش خواهد تا روز رستاخيز رسوا نشود. خوشا بر بندهاى كه بر خطاكارانى كه از نعمتها و زيورهاى دنيا بهرهمندند رشك نبرد. خوشا بر بندهاى كه آخرت جويد و براى آن بكوشد، خوشا بر آنكه آرزوهاى دروغين سرگرمش نكند. سپس (امام) عليه السّلام فرمود: خدا رحمت كناد گروهى را كه چراغ و نور افشان بودند، با كردارهاى (نيك) خويش و صرف منتهاى كوشش خود (مردم را) به سوى ما خواندند، اينان نه از آن كسانند كه راز ما را فاش كنند. *(3) اى پسر جندب، به راستى، مؤمنان آنانند كه از خدا بترسند و از اينكه هدايتى كه نصيبشان آمده از كفشان برود نگران باشند. هر گاه خدا و نعمتهايش را ياد كنند بترسند و نگران شوند و چون آيات خدا بر آنان خوانده شود از بيان نفوذ قدرت او ايمانشان در افزايد و بر پروردگارشان توكّل كنند. *(4) اى پسر جندب، ديرى است كه (خانه) نادانى آبادان و بنيانش پرتوان شده و اين از آن روست كه دين خدا را به بازى گرفتند تا بدان جا كه (حتّى) آن كس از آنان كه به نزديكى با خدا تظاهر مىكند به نظر خود (و در دل) جز آن را خواهد، و آنان ستمكارانند. *(5) اى پسر جندب، اگر شيعيان ما (شيعه) راستين بودند فرشتگان با آنان دست مىدادند و ابر (رحمت) بر سرشان سايه مىافكند و به درخشندگى روز مىدرخشيدند و از فراز سر و از زير گامهايشان روزى مىخوردند ؛ و هر آنچه از خدا مىخواستند مىدادشان. *(6) اى پسر جندب، در حقّ گنهكارانى كه اهل دعوت شمايند، جز نيك مگو. و (همه) براى توفی