خوب است به هوشیارى این مرد بزرگ ــ علاّمه اقبال ــ اشاره کنم که على‌رغم علاقه‌ى شدیدى که به «سر توماس آرنولد» دارد، رگه‌ى سیاسى را در کار علمى او مورد غفلت قرار نمیدهد. این نکته را آقاى «جاوید اقبال» در شرح حال پدرشان ــ که یک جلدش به فارسى ترجمه شده و من دیدم ــ نوشته‌اند که اقبال به دوست خود، سیّدنذیر نیازى که میگوید آرنولد یک اسلام‌شناس بود، نهیب میزند که چه اسلام‌شناسى؟ کتاب اَلدّعوة الى الاسلامِ او را میگویى؟ او براى دولت بریتانیا کار میکند. و بعد اقبال به آن دوست خود میگوید من وقتى در انگلیس بودم، آرنولد به من گفت که کتاب تاریخ ادبیات [ایران] ادوارد براون را ترجمه کنم و من نخواستم این کار را بکنم؛ چون دیدم که این آمیخته‌ى به اغراض سیاسى است. حالا شما ببینید این برداشت اقبال از کتاب ادوارد براون است و برداشت ادباى ما، دوستان ادوارد براون و آن کسانى که افتخار میکردند که رفیق و دوست ادوارد براون باشند چیست! حالا من نمیخواهم از آن شخصیّت‌ها اسم بیاورم؛ چون بالاخره شخصیّت ادبى هستند، شخصیّت فرهنگى هستند امّا بسیار بسیار ساده‌دل و ناآگاه و غافل از آن هدفهاى سیاسى. در حالى که اقبال ــ آن مرد هوشمندِ «اَلمُؤمِنُ کَیِّس»(1) ــ رگه‌هاى سیاست خبیث استعمارى را در لابه‌لاى کار سر توماس آرنولد و ادوارد براون مى‌بیند و مى‌شناسد. این عظمت اقبال را نشان میدهد.1364/12/19
1 )
المُؤمِنُ كَيِّسٌ فَطِنٌ حَذِرٌ
ترجمه:
مؤمن ، زيرك و باهوش و هشيار است.
لینک ثابت
بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج 67 ص 307
المُؤمِنُ كَيِّسٌ فَطِنٌ حَذِرٌ
ترجمه:
مؤمن ، زيرك و باهوش و هشيار است.
