الگوی اسلامی زن / الگوهای اسلامی/الگوی غربی زن/زن در اسلام / الگوی زن مسلمان/زن مسلمان
اهمیت داشتن نیکی کردن به مادر
در یک روایتی [هست که] یک مردی می‌آید پیش پیغمبر و عرض میکند: مَن اَبَرّ؛ بیشتر به چه کسی نیکی کنم؟ حضرت میفرماید: اُمَّک؛ به مادرت. بعد میپرسد بعدش چه کسی؟ پیغمبر میفرماید بعدش هم مادرت؛ دفعه‌ی سوّم میپرسد خب حالا بعدش چه کسی؟ باز میگوید مادرت؛ یعنی سه بار پیغمبر مادر را میگوید. بعد آن پسر میپرسد بعدش چه کسی؟ میگوید بعد پدرت؛(1) یعنی مادر سه مرتبه جلوتر از پدر است. خب، این نشان‌دهنده‌ی جایگاه زن در خانواده است دیگر؛ این برای تأکید این معنا است.1402/10/06
1 )
الکافی، ثقةالاسلام کلینی، ج ۲، ص ۱۵۹
«الإمام الصّادق عليه السلام :جاءَ رجُلٌ إلَى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله فقالَ : يا رسولَ اللّه ِ ، مَن أبَرُّ ؟ قالَ : اُمَّكَ ، قالَ : ثُمّ مَن ؟ قالَ : اُمَّكَ ، قالَ : ثُمَّ مَن ؟ قالَ : اُمَّكَ ، قالَ : ثُمّ مَن ؟ قالَ : أباكَ »
ترجمه:
مردى خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت: اى پيامبر خدا! به چه كسى نيكى كنم؟ فرمود: «به مادرت». گفت: سپس به چه كسى؟ فرمود: «به مادرت». گفت: بعد از او به چه كسى؟ فرمود: «به مادرت». گفت: سپس به چه كسى؟ فرمود: «به پدرت».
معرفی زنان به عنوان الگوی بدان و نیکان در قرآن
ما این بزرگوار [حضرت فاطمه‌ی زهرا سلام الله علیها] را خواسته‌ایم به عنوان الگو میان خودمان مطرح کنیم. یک زن جوان، یک دختر جوان، که زندگی‌اش، زندگی معمولی؛ لباسش، لباس فقرا؛ کارش در خانه جمع و جور کردن بچه‌ها و مدیریت خانه و کدبانویی این خانه‌ی کوچک و دستاس کردن است و آن کوه معرفت و دریای عظیم علم و دانش در وجود اوست.
قرآن چهار زن را اسم آورده که این چهار زن الگویند؛ دو الگوی نیکان عالم، دو الگوی بدان عالم. «ضرب اللَّه مثلاً للّذین کفروا امرأة نوح و امرأة لوط» زن نوح و زن لوط. «کانتا تحت عبدین من عبادنا صالحین فخانتاهما»(1) این دو نمونه‌ی زنانه برای مردمان کافر در طول تاریخ هستند. وقتی خدای متعال در قرآن می‌خواهد کفار - نمونه‌ی وجود کفرآمیز و کفران‌کننده‌ی نعمت خدا - را معرفی کند، به جای فرعون و نمرود و افراد دیگر، دو زن را مثال می‌زند؛ زن نوح و زن لوط، که درهای رحمت الهی به روی اینها باز و همه‌ی امکانات برای عروج و رفعت اینها آماده بود و دو پیغمبر، آن هم پیغمبری مثل نوح و لوط، شوهران اینها بودند که در خانه‌ی آنها زندگی میکردند و حجت بر آنها تمام بود؛ اما این دو زن قدر این نعمت‌ها را ندانستند و «فخانتاهما»؛ به شوهرهایشان خیانت کردند. این خیانت، لزوماً خیانت جنسی نیست؛ خیانتِ اعتقادی است؛ خیانتِ مسلکی است؛ راه را کج کردند. شوهرها با این‌که پیغمبر بودند و مقام عالی داشتند، به درد این زنها نخوردند؛ «فلم یغنیا عنهما من اللَّه شیئا»(2) خدای متعال رودربایستی و رفاقت و خویشاوندی با کسی ندارد. اگر کسی را مورد محبت و لطف و رحمت قرار می‌دهد، با حساب و کتاب است؛ با تعاریف نیست؛ خدا قوم و خویش کسی نیست. اینها هم با این‌که شوهرهایشان پیغمبر بودند، این شوهرهای پیغمبر نتوانستند این دو زن را از شر غضب الهی نجات بدهند؛ اینها شدند نمونه‌ی کافران همه‌ی تاریخ.
در نقطه‌ی مقابل، باز خدای متعال دو زن را به عنوان نمونه‌ی مؤمنان ذکر میکند: «و ضرب اللَّه مثل للّذین امنوا امرأة فرعون اذ قالت ربّ ابن لی عندک بیتا فی الجنّة و نجّنی من فرعون و عمله»(3) یکی زن فرعون و دیگری، حضرت مریم: «و مریم ابنت عمران».(4) آن زن اول، قصر فرعونی او را مجذوب نکرد؛ زن پرورش‌یافته در بساط فرعونی، کسی که زن فرعون است و لابد پدر و مادر و خاندانش هم از همین طواغیت بودند، در نهایت راحت و نعمت و رفاه و عزت ظاهری بود و زندگی می‌کرد؛ اما ایمان موسی دل او را برد و تصرف کرد؛ به موسی ایمان آورد. وقتی ایمان آورد و راه را شناخت، همه‌ی آن راحت و رفاه را کنار گذاشت و دیگر آن قصر باعظمت در مقابل او جاذبه‌یی نداشت؛ گفت: «ربّ ابن لی عندک بیتا فی الجنّة»؛ من خانه‌ی بهشتی را ترجیح می‌دهم؛ زندگی دنیا ارزشی ندارد. حضرت مریم هم: «و مریم ابنت عمران الّتی احصنت فرجها فنفخنا فیها من روحنا»(5) دامن خود را پاک و پاکیزه نگهداشت؛ اینها ارزشهای انسانی است.
این چهار زن فقط نمونه و نماد برای زنها نیستند، بلکه نمونه و نماد برای همه‌ی زنها و مردها هستند. آن دو زن با این‌که باب رحمت جلوی آنها باز بود، به آن راه نرفتند و از آن استفاده نکردند؛ به معنویت به‌خاطر چیزهای پست و حقیر - عواملش را قرآن ذکر نکرده، حتماً چیزی است مانند اخلاق بد و یا یک خصلت بد - پشت کردند؛ یک چیز کوچک این دلهای ضعیف را به خودش جذب میکند و آنها را از راه حق منحرف میکند و می‌شوند نماد کفار و انسان ناسپاس در مقابل خدا. اما دو زن دیگر، نماد ارزشهایند. او برایش جاذبه‌ی معنویت و جاذبه‌ی سخن حق آن‌قدر زیاد است که به همه‌ی بساط و دستگاه فرعونی پشت‌پا می‌زند، این یکی هم پاکیزگی و پاکدامنی و وارستگی دارد.
فاطمه‌ی زهرا (سلام‌اللَّه‌علیها) همه‌ی این فضایل را با هم داراست. چون «و اصطفاک علی نساء العالمین» (6) درباره‌ی مریم در قرآن هست و سیده‌ی نساء عالمین، در روایت هم دارد که او سرور زنان عالم در زمان خودش بود، ولی فاطمه‌ی زهرا سرور زنان عالم در همه‌ی ادوار تاریخ است(7) این الگوست. برادران عزیز! ما امروز به این الگو احتیاج داریم.1383/05/17
1 )
سوره مبارکه التحريم آیه 10
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذينَ كَفَرُوا امرَأَتَ نوحٍ وَامرَأَتَ لوطٍ ۖ كانَتا تَحتَ عَبدَينِ مِن عِبادِنا صالِحَينِ فَخانَتاهُما فَلَم يُغنِيا عَنهُما مِنَ اللَّهِ شَيئًا وَقيلَ ادخُلَا النّارَ مَعَ الدّاخِلينَ
ترجمه:
خداوند برای کسانی که کافر شده‌اند به همسر نوح و همسر لوط مثَل زده است، آن دو تحت سرپرستی دو بنده از بندگان صالح ما بودند، ولی به آن دو خیانت کردند و ارتباط با این دو (پیامبر) سودی به حالشان (در برابر عذاب الهی) نداشت، و به آنها گفته شد: «وارد آتش شوید همراه کسانی که وارد می‌شوند!»
2 )
سوره مبارکه التحريم آیه 10
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذينَ كَفَرُوا امرَأَتَ نوحٍ وَامرَأَتَ لوطٍ ۖ كانَتا تَحتَ عَبدَينِ مِن عِبادِنا صالِحَينِ فَخانَتاهُما فَلَم يُغنِيا عَنهُما مِنَ اللَّهِ شَيئًا وَقيلَ ادخُلَا النّارَ مَعَ الدّاخِلينَ
ترجمه:
خداوند برای کسانی که کافر شده‌اند به همسر نوح و همسر لوط مثَل زده است، آن دو تحت سرپرستی دو بنده از بندگان صالح ما بودند، ولی به آن دو خیانت کردند و ارتباط با این دو (پیامبر) سودی به حالشان (در برابر عذاب الهی) نداشت، و به آنها گفته شد: «وارد آتش شوید همراه کسانی که وارد می‌شوند!»
3 )
سوره مبارکه التحريم آیه 11
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذينَ آمَنُوا امرَأَتَ فِرعَونَ إِذ قالَت رَبِّ ابنِ لي عِندَكَ بَيتًا فِي الجَنَّةِ وَنَجِّني مِن فِرعَونَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّني مِنَ القَومِ الظّالِمينَ
ترجمه:
و خداوند برای مؤمنان، به همسر فرعون مثَل زده است، در آن هنگام که گفت: «پروردگارا! خانه‌ای برای من نزد خودت در بهشت بساز، و مرا از فرعون و کار او نجات ده و مرا از گروه ستمگران رهایی بخش!»
4 )
سوره مبارکه التحريم آیه 12
وَمَريَمَ ابنَتَ عِمرانَ الَّتي أَحصَنَت فَرجَها فَنَفَخنا فيهِ مِن روحِنا وَصَدَّقَت بِكَلِماتِ رَبِّها وَكُتُبِهِ وَكانَت مِنَ القانِتينَ
ترجمه:
و همچنین به مریم دختر عمران که دامان خود را پاک نگه داشت، و ما را از روح خود در آن دمیدیم؛ او کلمات پروردگار و کتابهایش را تصدیق کرد و از مطیعان فرمان خدا بود!
5 )
سوره مبارکه التحريم آیه 12
وَمَريَمَ ابنَتَ عِمرانَ الَّتي أَحصَنَت فَرجَها فَنَفَخنا فيهِ مِن روحِنا وَصَدَّقَت بِكَلِماتِ رَبِّها وَكُتُبِهِ وَكانَت مِنَ القانِتينَ
ترجمه:
و همچنین به مریم دختر عمران که دامان خود را پاک نگه داشت، و ما را از روح خود در آن دمیدیم؛ او کلمات پروردگار و کتابهایش را تصدیق کرد و از مطیعان فرمان خدا بود!
6 )
سوره مبارکه آل عمران آیه 42
وَإِذ قالَتِ المَلائِكَةُ يا مَريَمُ إِنَّ اللَّهَ اصطَفاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصطَفاكِ عَلىٰ نِساءِ العالَمينَ
ترجمه:
و (به یاد آورید) هنگامی را که فرشتگان گفتند: «ای مریم! خدا تو را برگزیده و پاک ساخته؛ و بر تمام زنان جهان، برتری داده است.
7 )
الأمالی، شیخ صدوق ص 125 ؛
المناقب، ابن شهر آشوب ج 3 ص 323
بحارالأنوار علامه مجلسی ج43 ص 37؛
قلت لأبی عبد الله ع قول رسول الله فاطمة سيدة نساء أهل الجنة أ سيدة نساء عالمها قال ذاك مريم و فاطمة سيدة نساء أهل الجنة من الأولين و الآخرين فقلت فقول رسول الله ص الحسن و الحسين سيدا شباب أهل الجنة قال هما و الله سيدا شباب أهل الجنة من الأولين و الآخرين
ترجمه:
حسن بن زياد عطار گويد به امام صادق (ع) گفتار رسول خدا كه فاطمه سرور زنان بهشت است، گفتم كه آيا سرور زنان دوران خود است؟ فرمود آن مريم بود و فاطمه سرور زنان بهشت است از اولين تا آخرين [مخلوقات] ، گفتم گفتار رسول خدا «ص» كه حسن و حسين دو سيد جوانان اهل بهشتند؟ فرمود آنها هم سيد جوانان اهل بهشتند از اولين و آخرين [مخلوقات] »
فاطمه(س)، اسوه زنان عالم برای رسیدن به قله رفیع معنویت
فاطمه‌ی‌زهرا(س) به صورت، یک بشر و یک زن، آن هم زنی جوان است؛ اما در معنا، یک حقیقت عظیم و یک نور درخشان الهی و یک بنده‌ی صالح و یک انسان ممتاز و برگزیده است. کسی است که رسول اکرم به امیرالمؤمنین (علیهماالسّلام) فرمود: «یا علی ... انت قائد المؤمنین الی الجنّة ... و فاطمة قد اقبلت یوم القیامة ... تقود مؤمنات امّتی الی الجنّة» یعنی در روز قیامت، امیرالمؤمنین(ع) مردان مؤمن را و فاطمه‌ی‌زهرا(س) زنان مؤمن را به بهشت الهی راهنمایی میکنند. او، عِدل و همپایه و همسنگ امیرالمؤمنین است. آن کسی که وقتی در محراب عبادت می‌ایستاد، هزاران فرشته‌ی مقرّب خدا، به او خطاب و سلام میکردند و تهنیت میگفتند و همان سخنی را بیان میکردند که فرشتگان، قبلاً به مریم اطهر گفته بودند؛ عرض میکردند: «یا فاطمة انّ اللَّه اصطفاک و طهّرک و اصطفاک علی نساء العالمین».(1) این، مقام معنوی فاطمه‌ی زهراست.
زنی، آن هم در سنین جوانی، از لحاظ مقام معنوی به جایی میرسد که بنابر آنچه که در بعضی از روایات است، فرشتگان با او سخن میگویند و حقایق را به او ارایه میدهند. محدّثه است؛ یعنی کسی است که فرشتگان با او حدیث میکنند و حرف میزنند.(2) این مقام معنوی و میدان وسیع و قلّه‌ی رفیع، در مقابل همه‌ی زنهای آفرینش و عالم است. فاطمه‌ی‌زهرا(س) در قلّه‌ی این بلندای عظیم ایستاده و به همه‌ی زنان عالم خطاب میکند و آنها را به پیمودن این راه دعوت می‌نماید.
آنهایی که در طول تاریخ - چه در جاهلیت قدیم و چه در جاهلیت قرن بیستم - سعی کرده‌اند که زن را تحقیر و کوچک کنند و او را دلبسته به همین زخارف و زینتهای ظاهری معرفی نمایند و پایبند مُد و لباس و آرایش و طلا و زیور آلات کنند و وسیله و دست مایه‌یی برای خوشگذرانیهای زندگی وانمود نمایند و عملاً در این راه قدم بردارند، منطق آنها منطقی است که مثل برف و یخ، در مقابل گرمای خورشیدِ مقام معنوی فاطمه‌ی‌زهرا(علیهاالسّلام) ذوب میشود و از بین میرود.
اسلام، فاطمه - آن عنصر برجسته و ممتاز ملکوتی - را به عنوان نمونه و اسوه‌ی زن معرفی میکند. آن، زندگی ظاهری و جهاد و مبارزه و دانش و سخنوری و فداکاری و شوهرداری و مادری و همسری و مهاجرت و حضور در همه‌ی میدانهای سیاسی و نظامی و انقلابی و برجستگی همه جانبه‌ی او که مردهای بزرگ را در مقابلش به خضوع وادار می‌کرد، این هم مقام معنوی و رکوع و سجود و محراب عبادت و دعا و صحیفه و تضرّع و ذات ملکوتی و درخشندگی عنصر معنوی و همپایه و هموزن و همسنگ امیرالمؤمنین و پیامبر بودن اوست. زن، این است. الگوی زنی که اسلام می‌خواهد بسازد، این است.1368/10/26
1 )
امالی، شیخ صدوق ص 486 ح18 ؛
بشارة المصطفی، عماد الدین طبری، ص 177 ؛
بحار الانوار، علامه مجلسی، ج37 ص84 ح52 ؛
إن رسول الله ص كان جالسا ذات يوم و عنده علی و فاطمة و الحسن و الحسين ع فقال اللهم إنك تعلم أن هؤلاء أهل بيتی و أكرم الناس على فأحب من أحبهم و أبغض من أبغضهم و وال من والاهم و عاد من عاداهم و أعن من أعانهم و اجعلهم مطهرين من كل رجس معصومين من كل ذنب و أيدهم بروح القدس منك ثم قال ص يا علی أنت إمام أمتی و خليفتی عليها بعدی و أنت قائد المؤمنين إلى الجنة و كأنی أنظر إلى ابنتی فاطمة قد أقبلت يوم القيامة على نجيب من نور عن يمينها سبعون ألف ملك و عن يسارها سبعون ألف ملك و بين يديها سبعون ألف ملك و خلفها سبعون ألف ملك تقود مؤمنات أمتی إلى الجنة فأيما امرأة صلت فی اليوم و الليلة خمس صلوات و صامت شهر رمضان و حجت بيت الله الحرام و زكت مالها و أطاعت زوجها و والت عليا بعدی دخلت الجنة بشفاعة ابنتی فاطمة و إنها لسيدة نساء العالمين فقيل يا رسول الله ص أ هی سيدة لنساء عالمها فقال ص ذاك لمريم بنت عمران فأما ابنتی فاطمة فهی سيدة نساء العالمين من الأولين و الآخرين و إنها لتقوم فی محرابها فيسلم عليها سبعون ألف ملك من الملائكة المقربين و ينادونها بما نادت به الملائكة مريم فيقولون يا فاطمة إن الله اصطفاك و طهرك و اصطفاك على نساء العالمين ثم التفت إلى علی ع فقال يا علی إن فاطمة بضعة منی و هی نور عينی و ثمرة فؤادی يسوءنی ما ساءها و يسرنی ما سرها و إنها أول من يلحقنی من أهل بيتی فأحسن إليها بعدی و أما الحسن و الحسين فهما ابنای و ريحانتای و هما سيدا شباب أهل الجنة فليكرما عليك كسمعك و بصرك ثم رفع ص يده إلى السماء فقال اللهم إنی أشهدك أنی محب لمن أحبهم و مبغض لمن أبغضهم و سلم لمن سالمهم و حرب لمن حاربهم و عدو لمن عاداهم و ولی لمن والاهم ».
ترجمه:
ابن عباس گوید: رسول خدا (ص) روزی نشسته بودند در حالیكه امام علی(ع) و حضرت فاطمه(ص) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نزد ایشان بودند، پس گفت خداوندا تو آگاهی كه كه ایشان اهلبیت من و گرامی ترین مردم در نزد من هستند، پس كسی كه آنان را دوست بدارد دوست بدار و آنكس كه با ایشان دشمنی كند دشمن باش و هر كس كه به آنان مهر ورزید مهربان باش و كسی كه به ایشان بدخواه است بدخواه باشو و هر آنكس كه یاریشان كند یاریش كن و ایشان را از هر پلیدی پاك و از هر گناه نگاه دار و به وسیله [حضرت] جبرییل آنان را تایید گردان. سپس [پیامبر] (ص) فرمود: ای علی تو امام و جانشین من بر امتم بعد از من هستی و تو رهبر مومنان به سوی بهشت می باشی و همانا به دخترم فاطمه می نگرم كه در روز قیامت بر مركبی از نور پیش می آید در حالیكه هفتاد هزار فرشته در طرف راست او و هفتاد هزار فرشته در طرف چپ او و هفتاد هزار فرشته پیش روی او و هفتاد هزار فرشته پشت سر او است، زنان مومن امت من را به سوی بهشت رهبری می كند و هر زنی كه در روز و شب پنج نماز[صبح،ظهر،عصر،مغرب،عشاء] بخواند و ماه رمضان را روزه بگیرد و حج خانه خدا را به جا آورد و زكات مال خود را بدهد و شوهر خود را اطاعت كند و بعد از من علی (ع) را دوست بدارد، به شفاعت دخترم فاطمه وارد بهشت شود و بدرستی كه او بزرگ زنان جهان است. سپس گفته شد ای رسول خدا، آیا او بزرگ زنان زمانه خود است پس [پیامبر](ص)گفت این مربوط به مریم دختر عمران است ولی دخترم فاطمه بزرگ زنان جهان از اولین انسانها تا آخرینشان است و براستی كه او در محرابش بر می خیزد در حالیكه هفتاد هزار فرشته از فرشتگان مقرب بر او درود می فرستند و آن[حضرت] را ندا می دهند آنگونه كه فرشتگان مریم را ندا می دادند و می گوینند ای فاطمه براستی كه خداوند تو را انتخاب و پاك گردانیده است و تو را بر تمامی زنان جهان برگزیده است سپس [پیامبر] رو به امام علی (ع) كرد و گفت ای علی همانا كه فاطمه پاره تن من است و او نور دیدگان و میوه قلب من است آنچه او را ناراحت كند مرا ناراحت كرده است آنچه او را شاد گرداند مرا شاد كرده است و به تحقیق كه او اولین كسی است كه از اهلبیتم كه به من ملحق می شود پس بعد از من به او نیكی كن و اما حسن و حسین كه ایشان پسرانم و دو دسته گیاه خوشبوی من می باشند و ایشان سرور جوانان بهشتند پس باید مورد احترام باشند و آنان بای
2 )
علل الشرائع، شیخ صدوق، ج1ص182ح1 ؛
دلائل الامامه ، محمد بن جریر طبری، ص56 ؛
بحار الانوار ،علامه مجلسی،ج14ص206ح23 ؛
إنما سميت فاطمة ع محدثة لأن الملائكة كانت تهبط من السماء فتناديها كما تنادی مريم بنت عمران فتقول يا فاطمة الله اصطفاك و طهرك و اصطفاك على نساء العالمين يا فاطمة اقنتی لربك و اسجدی و اركعی مع الراكعين فتحدثهم و يحدثونها فقالت لهم ذات ليلة أ ليست المفضلة على نساء العالمين مريم بنت عمران فقالوا إن مريم كانت سيدة نساء عالمها و إن الله عز و جل جعلك سيدة نساء عالمك و عالمها و سيدة نساء الأولين و الآخرين ».
ترجمه:
زید بن علی نقل می كند كه از امام صادق(ع) شنیدم كه می گوید: براستی كه فاطمه(س)محدثه نامیده شد بخاطر آنكه فرشتگان از آسمان فرود می آمدند و آنگونه كه مریم دختر عمران را ندا می دادند او را ندا می دادند و می گفتند ای فاطمه خداوند تو را انتخاب نمود و پاكیزه گردانید و بر تمامی زنان جهان برگزید، ای فاطمه برای پروردگارت خضوع كن و سجده كن و همراه با ركوع كنندگان ركوع كن پس [فاطمه] با آنان سخن می گفت و آنان نیز با او سخن می گفتند سپس در شبی [فاطمه] به آنان گفت آیا مریم دختر عمران بر زنان عالم برتر نبود پس گفتند مریم سرور زنان زمانه خود بود و براستی كه خداوند بزرگ تو را سرور زنان زمان خود و زمانه او و همچنین سرور زنان از اولین تا آخرین قرار داده است.
مقام والای معنوی، جهادی و انقلابی حضرت زهرا سلام الله علیها
مقام معنوی این بزرگوار [حضرت فاطمه‌ی زهرا سلام الله علیها] نسبت به مقام جهادی و انقلابی و اجتماعی او، باز بمراتب بالاتر است. فاطمه‌ی زهرا به صورت، یک بشر و یک زن، آن هم زنی جوان است؛ امّا در معنا، یک حقیقت عظیم، یک نور درخشان الهی، یک بنده‌ی صالح، یک انسان ممتاز و برگزیده است؛ آن کسی است که رسول اکرم به امیرالمؤمنین (علیهما السّلام) فرمود: یا عَلِیُّ اَنتَ قائِدُ المُؤمِنینَ اِلَی الجَنَّةِ یَومَ القیامَةِ وَ فاطِمَةُ تَقودُ المُؤمِناتِ اِلَی الجَنَّة یَومَ القیامَة.(1) یعنی در روز قیامت، امیرالمؤمنین، مؤمنین و مردان مؤمن را به سوی بهشت هدایت میکند و فاطمه‌ی زهرا، زنان مؤمن را به بهشت الهی راهنمایی میکند؛ عِدل امیرالمؤمنین، همپایه و همسنگ امیرالمؤمنین. آن کسی است که وقتی در محراب عبادت می‌ایستاد، هزاران فرشته‌ی مقرّب خدا به او خطاب میکردند، به او سلام میکردند، به او تهنیت میگفتند و همان سخنی را میگفتند که فرشتگان قبلاً به مریم اطهر گفته بودند؛ عرض میکردند: یا فاطِمَةُ اِنَّ الله اصطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصطَفاکِ عَلیٰ نِساءِ العالَمین؛ این، مقام معنوی فاطمه‌ی زهرا است. زنی، آن هم در سنین جوانی، از لحاظ مقام معنوی به جایی میرسد که بنا بر آنچه در بعضی از روایات هست، فرشتگان با او سخن میگویند و حقایق را به او می‌آموزند و ارائه میدهند. محدّثه است؛ یعنی کسی است که فرشتگان با او حدیث میکنند و حرف میزنند. این مقام معنوی، این میدان وسیع، این قلّه‌ی رفیع، در مقابل همه‌ی زنهای آفرینش و عالم است. فاطمه‌ی زهرا در قلّه‌ی این بلندای عظیم ایستاده و به همه‌ی زنان عالم خطاب میکند و آنها را به پیمودن این راه دعوت میکند. آنهایی که در طول تاریخ -چه در جاهلیّت قدیم، چه در جاهلیّت قرن بیستم- سعی کرده‌اند که زن را تحقیر کنند، کوچک کنند، او را دلبسته‌ی به همین زخارف و زینتهای ظاهری معرّفی کنند، زن را پابند مد و لباس و آرایش و طلا و زیورآلات کنند، زن را وسیله و دست‌مایه‌ای برای خوشگذرانیهای زندگی وانمود کنند و عملاً در این راه قدم بردارند، منطق آنها منطقی است که مثل برف و مثل یخ، در مقابل گرمای خورشیدِ مقام معنوی فاطمه‌ی زهرا (علیها سلام) ذوب میشود و از بین میرود.1368/10/26
1 )
امالی صدوق ص486؛
بحارالانوار ج37، ص84؛
ِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ جَالِساً ذَاتَ يَوْمٍ وَ عِنْدَهُ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ع فَقَالَ اللَّهُمَّ إِنَّكَ تَعْلَمُ أَنَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَيْتِي وَ أَكْرَمُ النَّاسِ عَلَيَّ فَأَحِبَّ مَنْ أَحَبَّهُمْ وَ أَبْغِضْ مَنْ أَبْغَضَهُمْ وَ وَالِ مَنْ وَالاهُمْ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُمْ وَ أَعِنْ مَنْ أَعَانَهُمْ وَ اجْعَلْهُمْ مُطَهَّرِينَ مِنْ كُلِّ رِجْسٍ مَعْصُومِينَ مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ وَ أَيِّدْهُمْ بِرُوحِ الْقُدُسِ مِنْكَ ثُمَّ قَالَ ص يَا عَلِيُّ أَنْتَ إِمَامُ أُمَّتِي وَ خَلِيفَتِي عَلَيْهَا بَعْدِي وَ أَنْتَ قَائِدُ الْمُؤْمِنِينَ إِلَى الْجَنَّةِ وَ كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى ابْنَتِي فَاطِمَةَ قَدْ أَقْبَلَتْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى نَجِيبٍ مِنْ نُورٍ عَنْ يَمِينِهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ عَنْ يَسَارِهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ بَيْنَ يَدَيْهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ خَلْفَهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ تَقُودُ مُؤْمِنَاتِ أُمَّتِي إِلَى الْجَنَّةِ فَأَيُّمَا امْرَأَةٍ صَلَّتْ فِي الْيَوْمِ وَ اللَّيْلَةِ خَمْسَ صَلَوَاتٍ وَ صَامَتْ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ حَجَّتْ بَيْتَ اللَّهِ الْحَرَامَ وَ زَكَّتْ مَالَهَا وَ أَطَاعَتْ زَوْجَهَا وَ وَالَتْ عَلِيّاً بَعْدِي دَخَلَتِ الْجَنَّةَ بِشَفَاعَةِ ابْنَتِي فَاطِمَةَ وَ إِنَّهَا لَسَيِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ ص أَ هِيَ سَيِّدَةٌ لِنِسَاءِ عَالَمِهَا فَقَالَ ص ذَاكَ لِمَرْيَمَ بِنْتِ عِمْرَانَ فَأَمَّا ابْنَتِي فَاطِمَةُ فَهِيَ سَيِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ إِنَّهَا لَتَقُومُ فِي مِحْرَابِهَا فَيُسَلِّمُ عَلَيْهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ وَ يُنَادُونَهَا بِمَا نَادَتْ بِهِ الْمَلَائِكَةُ مَرْيَمَ فَيَقُولُونَ يَا فَاطِمَةُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اصْطَفاكِ عَلى نِساءِ الْعالَمِينَ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَى عَلِيٍّ ع فَقَالَ يَا عَلِيُّ إِنَّ فَاطِمَةَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَ هِيَ نُورُ عَيْنِي وَ ثَمَرَةُ فُؤَادِي يَسُوؤُنِي مَا سَاءَهَا وَ يَسُرُّنِي مَا سَرَّهَا وَ إِنَّهَا أَوَّلُ مَنْ يَلْحَقُنِي مِنْ أَ
ترجمه:
عبد اللّه بن عباس مى‌گويد:روزى پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله نشسته بود و على و فاطمه و حسن و حسين عليه السّلام نيز پيش حضرت بودند.پيامبر صلّى اللّه عليه و آله فرمود:خدايا!تو آگاهى كه اين كسان خاندان من هستند و نيز ارجمندترين مردمان در چشم من.خدايا!دوستان آنان را دوست بدار و دشمنان آنان را دشمن بدار.با كسانى‌كه به آنان مهر ورزند،مهربان باش و با كسانى كه بدخواه آنان هستند،نا مهربان باش.خدايا!مدد رسان به كمك‌رسان آنان و آنان را از پليدى پاك ساز و به عصمت از گناه آراسته گردان و آنان را به روح‌القدس تأييد فرما.آنگاه فرمود:اى على!تو پيشواى امت من هستى و پس از من جانشين من در ميان آنان هستى.اى على!تو پيشتاز بهشتيانى و انگار من مشاهده مى‌كنم فاطمه دخترم را كه در رستاخيز بر اسبى از نور سوار است.از سمت راست فاطمه عليها السّلام،هفتاد هزار فرشته و از سمت چپ او هفتادهزار فرشته و نيز در پيش‌رو هفتادهزار فرشته و در پشت سر هفتادهزار فرشته خواهند بود.فاطمه زنان امت مرا به بهشت رهنمون خواهد ساخت.
آنگاه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله چنين فرمود:هر زن مسلمان در شبانه‌روز نمازهاى پنج گانه‌اش را بگزارد و روزه رمضان را بگيرد و حج خدا را و زكات دارايى خودپردازد و از همسرش فرمان برد و پس از من از على پيروى كند،با شفاعت دخترم فاطمه عليها السّلام به بهشت درآيد.فاطمه سرور زنان جهان است.گفتند:اى پيامبر خدا!آيا فاطمه سرور زنان جهان در روزگار خويش است؟فرمود:مريم دختر عمران عليه السّلام چنين بود.اما فاطمه دخترم سرور زنان جهان است و از نخستين تا واپسين آن.آنگاه كه فاطمه در محراب خود بايستد،هفتادهزار فرشته مقرب بر او درود مى‌فرستند و همان ندايى بر فاطمه آيد كه بر مردم فرود آمد.به فاطمه خواهند گفت:اى فاطمه بى‌گمان خداوند تو را برگزيد و تطهير كرد و بر زنان جهان پيشوا قرار داد.آنگاه پيامبر خطاب به على عليه السّلام چنين فرمود: اى على!فاطمه پاره تن من است و نيز روشنايى چشم من و ميوه قلب من.ناخوشايند فاطمه،ناخوشايند من است و شادمانى او،شادمانى من است.فاطمه نخستين كس از خاندان من است كه به من مى‌پيوندد.پس از وفات من به او نيكى كن.حسن و حسين پسران من هستند و نيز ريحان من و همچنين سرور جوانان بهشتى.آنان نزد تو بايد مانند گوش و ديدگانت عزيز باشند.آنگاه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله دست سوى آسمان بلند ك
