استغفارکردن، شایسته‌ترین عمل در ماه رجب
شایسته‌ترین عملی که انسان در این ماه انجام میدهد، شاید استغفار است. واقعاً همه‌ی ما احتیاج داریم به اینکه استغفار کنیم و به خدای متعال پناه ببریم. مغفرت الهی بزرگ‌ترین نعمتی است که در دنیا و آخرت، خدای متعال به یک انسان عنایت میکند. حتّی اولیای الهی، حتّی پیغمبر خدا، از مغفرت الهی بی‌نیاز نیستند: لِیَغفِرَ لَکَ اللَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِکَ وَ ما تَأَخَّر.(1) این مغفرت به خاطر این است که حقّ اطاعت و عبادت پروردگار را احدی نمیتواند به جا بیاورد؛ استغفار به خاطر این است. ما عَبَدناکَ حَقَّ عِبادَتِک؛(2) هیچ کس نیست که بتواند حقّ عبادت پروردگار را، حقّ بندگی را، آن‌طور که شایسته‌ی او است، به جا بیاورد؛ هرچه مجاهدت هم بکند، نمیتواند؛ این استغفار به خاطر این است. 1402/10/26
1 )
سوره مبارکه الفتح آیه 2
لِيَغفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِكَ وَما تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعمَتَهُ عَلَيكَ وَيَهدِيَكَ صِراطًا مُستَقيمًا
ترجمه:
تا خداوند گناهان گذشته و آینده‌ای را که به تو نسبت می‌دادند ببخشد (و حقّانیت تو را ثابت نموده) و نعمتش را بر تو تمام کند و به راه راست هدایتت فرماید؛
2 )
صحیفه‌ی سجّادیّه، دعای ۳
لِیَغفِرَ لَکَ اللَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِکَ وَ ما تَأَخَّر
ترجمه:
« امام سجاد (علیه السلام) فرمودند: ما تو را چنان که سزاوار توست عبادت نکردیم...»
درجه اول آمادگی برای ماه رمضان خود را در محضر علم الهی دانستن است
بزرگان و اهل معنا و اهل سلوك، ماه رجب را مقدمه‌ی ماه رمضان دانسته‌اند. ماه رجب، ماه شعبان، یك آمادگاهی است برای اینكه انسان در ماه مبارك رمضان - كه ماه ضیافت الهی است - بتواند با آمادگی وارد شود. آمادگی به چیست؟ در درجه‌ی اول، آمادگی به توجه و حضور قلب است؛ خود را در محضر علم الهی دانستن، در محضر خدا دانستن - «سبحان من احصی كلّ شی‌ء علمه»(1) - همه‌ی حالات خود را، حركات خود را، نیّات خود را، خطورات قلبی خود را در معرض و محضر علم الهی دانستن؛ در درجه‌ی اول، این مهم است؛ و اگر این حاصل شد، آن وقت توجه ما به كارهایمان، به حرفهایمان، به رفت‌وآمدهایمان، به سكوتمان، به گفتنمان، بیشتر خواهد شد؛ توجه میكنیم كه چه میگوئیم، كجا میرویم، چه اقدامی میكنیم، علیه چه‌كسی حرف میزنیم، به نفع چه‌كسی حرف میزنیم. وقتی انسان خود را در محضر الهی دانست، بیشتر متوجه كارها و حركات و رفتار خود میشود. عمده‌ی اشكالات ما به خاطر غفلتی است كه از رفتار و اعمالِ خودمان میكنیم. وقتی انسان از حال غفلت خارج شود، توجه كند كه دارد دیده میشود، محاسبه میشود - «انّا كنّا نستنسخ ما كنتم تعملون»(2) - همه‌ی حركات او، كارهای او در محضر پروردگار است، طبعاً مراعات میكند. با این حالت، با یك طهارتی، با یك نزاهت و پاكیزگی‌ای، انسان وارد ماه رمضان شود - «شستشوئی كن و آنگه به خرابات خرام»؛ شستشوكرده وارد ماه رمضان شود - آن وقت در محضر ضیافت الهی حداكثر بهره را خواهد برد. ماه رجب را با این چشم نگاه كنید.1392/02/25
1 )
الكافی، ثقة الاسلام كلینی، ج 3، ص 467؛ كليات مفاتيح الجنان، شیخ عباس قمی، ص 46 (نماز حضرت جعفر عليه السلام).
أَ لَا أُعَلِّمُكَ شَيْئاً تَقُولُهُ فِی صَلَاةِ جَعْفَرٍ فَقُلْتُ بَلَى فَقَالَ إِذَا كُنْتَ فِی آخِرِ سَجْدَةٍ مِنَ الْأَرْبَعِ رَكَعَاتٍ فَقُلْ إِذَا فَرَغْتَ مِنْ تَسْبِيحِكَ- سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ الْوَقَارَ سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَكَرَّمَ بِهِ سُبْحَانَ مَنْ لَا يَنْبَغِی التَّسْبِيحُ إِلَّا لَهُ سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَى كُلَّ شَيْءٍ عِلْمُهُ ... .
ترجمه:
ابو سعيد مدائنی روايت كرده كه: حضرت صادق عليه السلام به من فرمود آيا چيزى به تو تعليم نكنم كه آن را در نماز جعفر بگويى گفتم بلى فرمود چون در سجده آخر ركعت چهارم رسیدی پس از تسبیحات بگو:
منزه است آن كس كه لباس عزت و وقار به بر دارد منزه است آن كه مجد و بزرگیش فراگرفته و بدان گرامى باشد منزه است آن كه جز براى او تسبیح سزاوار نیست منزه آن كه علمش همه چیز را احصا كرده.
2 )
سوره مبارکه الجاثية آیه 29
هٰذا كِتابُنا يَنطِقُ عَلَيكُم بِالحَقِّ ۚ إِنّا كُنّا نَستَنسِخُ ما كُنتُم تَعمَلونَ
ترجمه:
این کتاب ما است که بحق با شما سخن می‌گوید (و اعمال شما را بازگو میکند)؛ ما آنچه را انجام می‌دادید می‌نوشتیم!
