یك نكته‌ی دیگری در اینجا وجود دارد كه آن هم باز جنبه‌ی ارزشی دارد. این را هم من عرض بكنم - این دیگر خطاب به شما معلمین است - كه از نظر اسلام همانطور كه معلم احترام دارد و باید تكریم شود، متعلم هم باید تكریم شود؛ شاگرد را هم باید تكریم كرد. به شاگرد اهانت نباید كرد. این یك جنبه‌ی پرورشی بسیار عمیقی دارد. اینجا هم یك روایتی است كه اینطور نقل شده: «تواضعوا لمن تعلّمون منه و تواضعوا لمن تعلّمونه»؛ از كسی كه فرامیگیرید، تواضع كنید و كسی هم كه از شما فرا میگیرد، تواضع كنید. «و لا تكونوا جبابرة العلماء». جبار دو نوع است: جبار سیاسی، جبار علمی. جبار علمی نباشید؛ جباران عالِم نباشید؛ مثل فرعون. بنده اینجور استادی را در یكی از دانشگاه‌های كشور، سالها پیش، شاید چهل سال، چهل و پنج سال قبل دیده بودم كه جوری با شاگردهایش حرف میزد و تعلیم میداد و برخورد میكرد، كه برخوردش فرعونی بود، نه برخورد پدر با فرزند. معلم ممكن است درشتی هم بكند، اما درشتی غیر از تحقیر است؛ غیر از اهانت است. شاگرد را باید تكریم كرد. شما هر كدامی یقیناً تجربه‌های زیادی دارید از شاگردانی كه شما تكریمشان كرده‌اید و این كار جواب داده است؛ تربیتِ او را آسانتر كرده است. دشنام دادن، تحقیر كردن، حتی زدن، خوب نیست - كه حالا «الضرب لتأدیب» جزو حرفهائی است كه از قدیم معروف و معمول هم بوده، بعدها نشان دادند كه نه، ضرب خوب نیست - بنده هم عقیده‌ام همین است. باید شاگرد را مثل مومی در دست چرخاند و شكل داد؛ منتها با ملایمت. هنر معلمی این است. این هم یك بخش دیگر از این قضیه‌ی ارزشی در باب معلم.1387/02/12
لینک ثابت
