برائت از مشرکین / حج / برائت از دشمنان اسلام
حج، برترین جایگاه برائت از مشرکین
حج و اجتماع عظیم بر گرد خانه‌ی توحید، باید آن مظاهر شرک را نفی کند و مسلمانان را از آن برحذر دارد. حج با این مفهوم روشن و جلی است که برترین جایگاه برائت از مشرکین شناخته شده و خدای متعال از زبان خود و نبیّ مکرمش(ص)، اعلام برائت از مشرکین را به روز حج اکبر موکول ساخته است؛ «و اذان من‌اللَّه و رسوله الی النّاس یوم الحجّ الاکبر انّ اللَّه برئ من المشرکین و رسوله فان تبتم فهو خیرلکم و ان تولّیتم فاعلموا انّکم غیر معجزی اللَّه و بشّر الّذین کفروا بعذاب الیم»(1).1370/03/26
1 )
سوره مبارکه التوبة آیه 3
وَأَذانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسولِهِ إِلَى النّاسِ يَومَ الحَجِّ الأَكبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَريءٌ مِنَ المُشرِكينَ ۙ وَرَسولُهُ ۚ فَإِن تُبتُم فَهُوَ خَيرٌ لَكُم ۖ وَإِن تَوَلَّيتُم فَاعلَموا أَنَّكُم غَيرُ مُعجِزِي اللَّهِ ۗ وَبَشِّرِ الَّذينَ كَفَروا بِعَذابٍ أَليمٍ
ترجمه:
و این، اعلامی است از ناحیه خدا و پیامبرش به (عموم) مردم در روز حج اکبر [= روز عید قربان] که: خداوند و پیامبرش از مشرکان بیزارند! با این حال، اگر توبه کنید، برای شما بهتر است! و اگر سرپیچی نمایید، بدانید شما نمی‌توانید خدا را ناتوان سازید (و از قلمرو قدرتش خارج شوید)! و کافران را به مجازات دردناک بشارت ده!
اولین مطلب، قدرشناسى واجب بزرگ و پُر رمز و راز حج بیت‌اللّه است. حج مظهر توحید، و کعبه خانه‌ى توحید است. اینکه در آیات کریمه‌ى مربوط به حج، بارها از ذکر اللّه سخن رفته، نشانه‌ى آن است که در این خانه و به برکت آن، باید هر عامل غیر خدا از صحنه‌ى ذهن و عمل مسلمین زدوده شود و بساط انواع شرک از زندگى آنان برچیده شود. در این محیط، محور و مرکز هر حرکتى خداست و طواف و سعى و رمى و وقوف و دیگر شعائر اللّه حج، هریک به نحوى نمایش انجذاب به «الله» و طرد و نفى و برائت از «أنداد اللّه» است. این است آن «ملت حنیف» ابراهیم (علیه‌السّلام)؛ بت‌شکن بزرگ و منادى توحید بر فراز قله‌ى تاریخ.شرک همواره به یک‌گونه نیست، و بت همیشه به شکل هیاکل چوب و سنگ و فلز ظاهر نمى‌شود. خانه‌ى خدا و حج باید در همه‌ى زمانها شرک را در لباس خاص آن زمان، و بت شریک خدا را با جلوه‌ى مخصوص آن بشناساند و نفى و طرد کند. امروز البته از «لات» و «منات» و «عزّى» خبرى نیست، اما به جاى آن و خطرناک‌تر از آن، بتهاى زر و زور استکبار و نظامهاى جاهلى و استکبارى است که همه‌ى فضاى زندگى مسلمین را در کشورهاى اسلامى فراگرفته است.
بتى که بسیارى از مردم جهان و از جمله بسیارى از مسلمین، امروز به جبر و تحمیل، به عبادت و اطاعت از آن وادار مى‌شوند، بت قدرت امریکا است که همه‌ى شئون فرهنگى و سیاسى و اقتصادى مسلمین را در قبضه گرفته و ملتها را خواه و ناخواه در جهت منافع و اغراض خود که نقطه‌ى مقابل مصالح مسلمین است حرکت مى‌دهد. عبادت، همین اطاعت بى‌چون و چراست که امروز در برابر خواست استکبار و در رأس آن امریکا، بر ملتها تحمیل مى‌شود و آنان با شیوه‌هاى گوناگون، به سمت آن سوق داده مى‌شوند.
فرهنگ فساد و فحشا که به وسیله‌ى دستهاى استعمارى در میان ملتها ترویج مى‌شود، فرهنگ مصرف‌زدگى که روز به روز زندگى ملتهاى ما را بیشتر در لجنزار خود فرومى‌برد، تا کمپانیهاى غربى که مغز و قلب اردوگاه استکبارند بیشتر سود ببرند، سلطه‌ى سیاسى غرب استکبارى که پایه‌هاى آن به وسیله‌ى حکومتهاى دست‌نشانده و ضد مردمى کار گذاشته شده است، حضور نظامى که با هر بهانه‌اى شکل آشکارترى به خود مى‌گیرد، این‌ها و امثال آن، همه مظاهر همان شرک و بت‌پرستى است که در ضدیت کامل با نظام توحیدى و حیات توحیدى است که اسلام براى مسلمانان مقرر داشته است. حج و اجتماع عظیم بر گرد خانه‌ى توحید، باید آن مظاهر شرک را نفى کند و مسلمانان را از آن برحذر دارد. حج با این مفهوم روشن و جلى است که برترین جایگاه برائت از مشرکین شناخته شده و خداى متعال از زبان خود و نبىّ مکرمش (ص)، اعلام برائت از مشرکین را به روز حج اکبر موکول ساخته است؛ «و اذان من اللّه و رسوله الى النّاس یوم الحجّ الاکبر انّ الله برئ من المشرکین و رسوله فإن تبتم فهو خیر لکم و ان تولّیتم فاعلموا انّکم غیر معجزى الله و بشّر الّذین کفروا بعذاب الیم».
فریاد برائت که امروز مسلمان در حج سر مى‌دهد، فریاد برائت از استکبار و ایادى آن است که مع‌الاسف در کشورهاى اسلامى قدرت‌مندانه اعمال نفوذ مى‌کنند و با تحمیل فرهنگ و سیاست و نظام زندگى شرک‌آلود بر جوامع اسلامى، پایه‌هاى توحید عملى را در زندگى مسلمانان منهدم ساخته و آنان را دچار عبادت غیر خدا کرده‌اند، و توحید آنان فقط لقلقه‌ى زبان و نام توحید است و از معناى توحید در زندگى آنان اثرى باقى نمانده است.
حج همچنین مظهر وحدت و اتحاد مسلمانان است. اینکه خداوند متعال همه‌ى مسلمانان و هرکه از ایشان را که بتواند، به نقطه‌یى خاص و در زمانى خاص فرامى‌خواند و در اعمال و حرکاتى که مظهر همزیستى و نظم و هماهنگى است، آنان را روزها و شبهایى در کنار یکدیگر مجتمع مى‌سازد، نخستین اثر نمایانش، تزریق احساس وحدت و جماعت در یکایک آنان و نشان دادن شکوه و شوکت اجتماع مسلمین به آنان و سیراب کردن ذهن هریک یک‌تن آنان از احساس عظمت است. با احساس این عظمت است که مسلمان اگر تنها در شکاف کوهى هم زندگى کند، خود را تنها حس نمى‌کند. با احساس این حقیقت است که مسلمین در هریک از کشورهاى اسلامى، شجاعت برخورد با اردوگاه ضدیت با اسلام، یعنى همین سلطه‌ى سیاسى، اقتصادى دنیاى سرمایه‌سالارى و عوامل و ایادى آن و نیرنگ و فتنه‌گرى آن را مى‌یابند و افسون تحقیر که اولین سلاح استعمارگران غربى در برابر ملل مورد تهاجمشان بوده و هست در آنان نمى‌گیرد. با احساس این عظمت است که دولتهاى مسلمان با تکیه به مردم خود، از تکیه به قدرتهاى بیگانه خود را بى‌نیاز حس مى‌کنند و این فاصله‌ى مصیبت‌بار میان ملتهاى مسلمان با دستگاه‌هاى حاکم بر آنان پدید نمى‌آید. با احساس این وحدت و جماعت است که نیرنگ استعمارى دیروز و امروز یعنى احیاى احساسات افراطآمیز ملى‌گرایى این فاصله‌ى وسیع و عمیق میان ملتهاى مسلمان را پدید نمى‌آورد و قومیت عربى و فارسى و ترکى و آفریقایى و آسیایى، به‌جاى آنکه رقیب و معارض هویت واحده‌ى اسلامى آن‌ها باشد، بخشى از آن و حاکى از سعه‌ى وجودى آن مى‌گردد؛ و به جاى آنکه هر قومیتى، وسیله و بهانه‌ى نفى و تحقیر قومیتهاى دیگر شود، وسیله‌اى براى نقل و انتقال خصوصیات مثبت تاریخى و نژادى و جغرافیایى هر قوم به سایر اقوام اسلامى مى‌گردد.
حج با مشاهد و مناسک و شعایر خود، باید این روح وحدت و ملائمت و جماعت و عظمت را در مسلمانان همه‌ى اقطار عالم زنده کند و از شعوب و قبایل مختلفه، امت واحده پدید آورد و آن امت واحده را به وادى امن عبودیت مطلق خداوند هدایت نماید و مقدمات تحقق گفته‌ى خداى بزرگ را که: «انّ هذه امّتکم أمّة واحدة و انا ربّکم فاعبدون» فراهم آورد.
تشکیل امت واحده‌یى که ناصیه‌ى عبودیت بر درگاه ربوبیت و وحدانیت مى‌ساید، همان آرزوى بزرگ اسلام است و همان است که در سایه‌ى آن، نیل به همه‌ى کمالات فردى و جمعى مسلمین میسر مى‌گردد و همان هدفى است که جهاد اسلامى براى تحقق آن تشریع شده و هریک از عبادات و فرایض اسلامى، بخشى از آن را زمینه‌سازى و تأمین مى‌کند.
حج ابراهیمى و محمّدى (صلّى الله علیهما و آلهما)، بى‌گمان یکى از بزرگترین مقدمات و ارکان این دو هدف بزرگ است. بدین جهت در این عرصه‌ى عظیم، در همان حال که ذکر خدا: «فاذکروا الله کذکرکم ءابائکم او اشدّ ذکرا» و اعلام برائت از مشرکان:
«و اذان من اللّه و رسوله إلى النّاس یوم الحجّ الاکبر أنّ اللّه برئ من المشرکین و رسوله» رکن حج محسوب مى‌شود، حساسیت در برابر هر حرکتى که میان برادران یعنى اجزاى این امت واحده جدایى و دشمنى بیافریند، نیز در حد اعلاست؛ تا آنجا که حتّى بگومگوى دو برادر مسلمان نیز که در زندگى عادى چندان مهم نمى‌نماید، در حج ممنوع و حرام است؛ «فلا رفث و لا فسوق و لا جدال فی الحجّ». آرى، همان صحنه که در آن برائت از مشرکان یعنى دشمنان بنیانى امت واحده‌ى توحیدى لازم مى‌شود، جدال با برادران مسلمان یعنى اجزاى بنیانى امت واحده‌ى توحیدى ممنوع و حرام مى‌گردد، و بدین‌گونه پیام وحدت و جماعت در حج، صراحت بیشترى مى‌یابد.1370/03/26
لینک ثابت
