جامعه اسلامی / جامعه/زندگی اجتماعی
مفهوم پیشرفت، برای ما مفهوم روشنی است. ما «پیشرفت» را به كار میبریم و تعریف میكنیم كه مقصود ما از پیشرفت چیست. در خصوص ایرانی بودن الگو، علاوه بر آنچه كه دوستان گفتند؛ كه خوب، شرائط تاریخی، شرائط جغرافیائی، شرائط فرهنگی، شرائط اقلیمی، شرائط جغرافیای سیاسی در تشكیل این الگو تأثیر میگذارد - كه قطعاً اینها درست است - این نكته هم مطرح است كه طراحان آن، متفكران ایرانی هستند؛ این كاملاً وجه مناسبی است برای عنوان ایرانی؛ یعنی ما نمیخواهیم این را از دیگران بگیریم؛ ما میخواهیم آنچه را كه خودمان لازم میدانیم، مصلحت كشورمان میدانیم، آینده‌مان را میتوانیم با آن تصویر و ترسیم كنیم، این را در یك قالبی بریزیم. بنابراین، این الگو ایرانی است. از طرف دیگر، اسلامی است؛ به خاطر اینكه غایات، اهداف، ارزشها و شیوه‌های كار، همه از اسلام مایه خواهد گرفت؛ یعنی تكیه‌ی ما به مفاهیم اسلامی و معارف اسلامی است. ما یك جامعه‌ی اسلامی هستیم، یك حكومت اسلامی هستیم و افتخار ما به این است كه میتوانیم از منبع اسلام استفاده كنیم. خوشبختانه منابع اسلامی هم در اختیار ما وجود دارد؛ قرآن هست، سنت هست و مفاهیم بسیار غنی و ممتازی كه در فلسفه‌ی ما و در كلام ما و در فقه ما و در حقوق ما وجود دارد. بنابراین «اسلامی» هم به این مناسبت است.1389/09/10
لینک ثابت
نگاه اسلام به انسان، محور بودن انسان. این موضوع در اسلام خیلی معنای وسیعی دارد. خوب، پیداست انسان اسلامی با انسانی كه در فلسفه‌های مادی غرب و پوزیتیویسم قرن نوزده و اینها مطرح است، بكلی متفاوت است؛ این یك انسان است، آن یك انسان دیگر است؛ اصلاً تعریف این دو انسان یكی نیست. لذا محور بودن انسان هم در اسلام با محور بودن انسان در آن مكاتب مادی بكلی متفاوت است. انسان، محور است. همه‌ی این مسائلی كه ما داریم بحث میكنیم: مسئله‌ی عدالت، مسئله‌ی امنیت، مسئله‌ی رفاه، مسئله‌ی عبادت، برای این است كه فرد انسان سعادتمند شود. اینجا مسئله‌ی سعادت و مسئله‌ی عقبی متعلق به فرد است؛ نه به این معنا كه انسان از حال دیگران غافل باشد، برای آنها كار نكند؛ نه، «من احیاها فكأنّما احیا النّاس جمیعا». در روایت هست كه معنای این جمله را از امام پرسیدند، فرمود: تأویل اعظم آن این است كه تو كسی را هدایت كنی. معلوم است كه هدایت وظیفه‌ی همه است؛ لیكن در نهایت آن چیزی كه از نگاه اسلام برای انسان مطرح است و اهم است، نجات خودش است. ما باید خودمان را نجات دهیم. نجات ما به این است كه به وظائفمان عمل كنیم؛ كه البته آن وقت وظائف اجتماعی، استقرار عدالت، ایجاد حكومت حق، مبارزه‌ی با ظلم، مبارزه‌ی با فساد، اینها همه جزو مقدمات همان نجات است. بنابراین اصل این است. همه چیز مقدمه است؛ جامعه‌ی اسلامی هم مقدمه است؛ عدالت هم مقدمه است. اینكه در قرآن كریم هست كه «لیقوم النّاس بالقسط» - كه به عنوان هدف انبیاء ذكر شده - قطعاً عدل هدف است، منتها این هدف میانی است؛ هدف نهائی عبارت است از رستگاری انسان؛ این بایستی مورد توجه باشد. انسان موجودی است مكلف، مختار و مواجه با هدایت الهی - «أ لم نجعل له عینین. و لسانا و شفتین. و هدیناه النّجدین» - میتواند هدایت را انتخاب كند، میتواند ضلالت را انتخاب كند. انسان موجودی است متعهد، برای خود، برای جامعه، برای اهل. آن وقت با این نگاه، مردم‌سالاری علاوه بر اینكه برای مردم یك حق است، یك تكلیف هم میشود؛ یعنی همه‌ی مردم در امر حكومت جامعه مسئولند. نمیشود گفت كه آقا به من مربوط نیست؛ نه، صلاح و فساد كشور، حكومت، اینها به یكایك انسانها مرتبط است؛ یعنی انسان در مقابل آن متعهد است. این هم یكی از آن عناصر اصلی است كه بایستی در دیدگاه اسلام مورد ملاحظه قرار بگیرد و در این الگو رعایت شود.1389/09/10
لینک ثابت
