|
| [ بازگشت ]
|
[ چـاپ ]
مربوط به :بیانات در دیدار نخبگان جوان - 1389/07/14 عنوان فیش : حرکت علمی ایران, علم و دین, تحصیل علم و دانش, علم‌آموزی, پیشرفت, فضائل اخلاقی, معنویتگرایی کلیدواژه(ها) : حرکت علمی ایران, علم و دین, تحصیل علم و دانش, علم‌آموزی, پیشرفت, فضائل اخلاقی, معنویتگرایی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : علم را برای خدمت، برای معنویت، برای پیشرفت فضائل انسانی، برای دفاع حقیقی از حقوق انسان باید فرا بگیریم. مربوط به :بیانات در دیدار وزیر علوم و استادان دانشگاه تهران - 1388/11/13 عنوان فیش : عدالت, استقرار عدالت, رستگاری انسان, پیشرفت, اقتدار علمی, حرکت علمی ایران, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش کلیدواژه(ها) : عدالت, استقرار عدالت, رستگاری انسان, پیشرفت, اقتدار علمی, حرکت علمی ایران, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ما علم را برای سعادت بشر، برای رشد وشکوفائی بشر، برای استقرار عدالت و آرزوهای قدیمی بشر میخواهیم. مربوط به :بیانات در دیدار وزیر علوم و استادان دانشگاه تهران - 1388/11/13 عنوان فیش : سوء‌استفاده غرب از علم, تولید علم, جهاد علمی, حرکت علمی ایران, علم‌آموزی, پیشرفت علمی غربی, پرچمداران علم در اروپا کلیدواژه(ها) : سوء‌استفاده غرب از علم, تولید علم, جهاد علمی, حرکت علمی ایران, علم‌آموزی, پیشرفت علمی غربی, پرچمداران علم در اروپا نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : امروز علم در خدمت ظالم‌ترین انسانها و ظالم‌ترین جوامع است؛ باید از این حالت خارج شود. مربوط به :بیانات در دیدار نخبگان جوان دانشگاهی - 1387/06/05 عنوان فیش :توجه اسلام به یادگیری دانش از دیگران کلیدواژه(ها) : علم‌آموزی نوع(ها) : حدیث متن فیش : اینی که پیغمبر میفرماید: «اطلبوا العلم و لو بالصّین»(1) نمیخواهد بگوید بروید فلسفه یا فقه را از چین یاد بگیرید؛ بروید دانش را - هر دانشی؛ علم و آنچه که بر علم مترتب میشود یعنی فناوری و توانائیهای فراوان سرپنجه‌ی بشری - یاد بگیرید؛ اینها چیزهای لازمی است. 1 ) منية المريد، شهید ثانی، ص 103 ؛ مشكاة الأنوار فی غرر الأخبار، علی بن حسن طبرسی، ص 135؛ عوالی اللئالی ، ابن ابی جمهور احسائی، ج 4، ص 70 ؛ بحار الأنوار ، علامه مجلسی، ج 1، ص 177 ؛ اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّينِ. ترجمه : دانش را بجوئيد اگر چه در چين باشد. مربوط به :بیانات در دیدار نخبگان جوان - 1386/06/12 عنوان فیش : پیشرفت علمی ایران, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, نیازهای کشور کلیدواژه(ها) : پیشرفت علمی ایران, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, نیازهای کشور نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : علم، پیشرفت علمی و فراگیری، نیاز اول كشور ماست. مربوط به :بیانات در دیدار اساتید و اعضای هیأت علمی دانشگاهها - 1385/07/13 عنوان فیش : حرکت علمی ایران, علم‌آموزی, دانشگاهیان (مخاطب), اساتید دانشگاه‌های کشور کلیدواژه(ها) : حرکت علمی ایران, علم‌آموزی, دانشگاهیان (مخاطب), اساتید دانشگاه‌های کشور نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ما از شاگردی کردنِ پیش کسی که بلد است، ننگمان نمیآید؛ ولی میگوییم نباید فکر کنیم که ما همیشه باید شاگرد بمانیم. مربوط به :بیانات در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت - 1385/06/06 عنوان فیش : تحصیل علم و دانش, علم‌آموزی, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, آرمانخواهی, حرکت به سمت هدف کلیدواژه(ها) : تحصیل علم و دانش, علم‌آموزی, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, آرمانخواهی, حرکت به سمت هدف نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : جامعه، بدون علم نخواهد توانست آرمانهای خودش را بالا بیاورد. مربوط به :بیانات در مراسم هفدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) - 1385/03/14 عنوان فیش : اقتدار ملی, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, تحصیل علم و دانش, علم‌آموزی کلیدواژه(ها) : اقتدار ملی, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, تحصیل علم و دانش, علم‌آموزی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : علم را - که مایه‌ی اقتدار ملّی است - همه جدّی بگیرند و دنبال کنند. مربوط به :بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی - 1385/01/01 عنوان فیش : تولید علم, جهاد علمی, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران کلیدواژه(ها) : تولید علم, جهاد علمی, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : مجاهد فی سبیل‌اللَّه تولید کننده است؛ باید هم علم را بیاموزیم و هم علم را تولید کنیم. ما باید یک کشور عالم بشویم. مربوط به :بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق (علیه‌السّلام) - 1384/10/29 عنوان فیش : علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران کلیدواژه(ها) : علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, حرکت علمی ایران, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : علم را بایستی در حدّ اعلا دنبال کنید. مربوط به :بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق (علیه‌السّلام) - 1384/10/29 عنوان فیش : علم‌آموزی, تکریم علم, تحصیل علم و دانش کلیدواژه(ها) : علم‌آموزی, تکریم علم, تحصیل علم و دانش نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : علم یک امر مقدس است. مربوط به :بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق (علیه‌السّلام) - 1384/10/29 عنوان فیش : تحصیل علم و دانش, علم‌آموزی, تکریم علم کلیدواژه(ها) : تحصیل علم و دانش, علم‌آموزی, تکریم علم نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : دنبال علم رفتن دارای قدسیت است. مربوط به :بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق (علیه‌السّلام) - 1384/10/29 عنوان فیش : دانشگاه اسلامی, علم‌آموزی کلیدواژه(ها) : دانشگاه اسلامی, علم‌آموزی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : دانشگاه اسلامی از لحاظ ایمان، انگیزه، شور مقدس، رفتار اسلامی و علم‌آموزی مؤمنانه، اینها شرط دانشگاه اسلامی است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان استان کرمان - 1384/02/19 عنوان فیش : علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, تحصیل علم و دانش, حرکت علمی ایران کلیدواژه(ها) : علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, تحصیل علم و دانش, حرکت علمی ایران نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : ما علم را از همه کس می‌گیریم؛ حرفی نداریم. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از رؤسای دانشگاهها - 1383/10/17 عنوان فیش : اعتماد به نفس ملی, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران, علم‌آموزی, عزت ملی کلیدواژه(ها) : اعتماد به نفس ملی, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران, علم‌آموزی, عزت ملی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : امروز باید توجه كنیم كه علم همچنان‌كه در یك فرد عزت‌نفس و اعتماد به نفس می‌آفریند، در یك ملت هم عینا همین كار را میكند. مربوط به :بیانات در دانشگاه افسری امام علی(ع) - 1383/10/02 عنوان فیش : جوان, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, دانشجویان و فارغ‌التحصیلان نظامی (مخاطب) کلیدواژه(ها) : جوان, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش, دانشجویان و فارغ‌التحصیلان نظامی (مخاطب) نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : اولین کار شما جوانان، فراگیری آموزشها و بالا بردن سطح دانایی‌هاست. با دانایی است که یک انسان، یک جامعه و یک کشور توانایی به‌دست می‌آورد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از نخبگان علمی - 1383/07/05 عنوان فیش : تزکیه نفس, تربیت نیروی انسانی, علم‌آموزی, آموزش و پرورش کلیدواژه(ها) : تزکیه نفس, تربیت نیروی انسانی, علم‌آموزی, آموزش و پرورش نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : تعلیم و تزکیه با یکدیگر است؛ این دو را از هم جدا نکنید. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از مسئولان و نخبگان استان همدان - 1383/04/19 عنوان فیش :دستور به پیامبر صلی الله علیه و آله برای درخواست علم از خداوند کلیدواژه(ها) : اقتدار علمی, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران, علم‌آموزی, استقلال علمی, تحصیل علم و دانش نوع(ها) : قرآن متن فیش : امروز به برکت اسلام، به برکت قرآن و به برکت الهامی که به پیغمبر ما شد - که اوج قله‌ی دانشِ ممکنِ برای یک انسان است، و به او وحی شد: «وقل ربّ زدنی علما»(1)، و از او خواسته شد که علم را بیش از پیش از خدا طلب کند - امروز کشور ما در راه یک تحول بزرگ دارد حرکت میکند. ما چرا به آینده ناامید باشیم؟ چون دیگران توی سر جنس ما میزنند؟ بله، معلوم است که دشمن توی سر متاع ما میزند. برای اینکه بشود انسانی را زیر پنجه‌ی خود آورد و اسیر کرد، بهترین راه این است که به او تلقین بیپناهی شود؛ بگویند تو بیپناهی، فایده‌یی ندارد، چاره‌یی ندارد؛ تا مجبور شود بیاید زیر چتر این قدرت قرار بگیرد. در طول صدوپنجاه سالِ گذشته با ما این کار را کردند؛ اسلام و گذشته و میراث فرهنگی و ارزشهای دینی و ملی و ملیت و همه چیز ما را تحقیر کردند. غربیهایی که میخواستند بر دنیا تسلط پیدا کنند، همه‌ی تمدنها را تحقیر و بسیاری از آنها را نابود کردند. 1 ) سوره مبارکه طه آیه 114 فَتَعالَى اللَّهُ المَلِكُ الحَقُّ ۗ وَلا تَعجَل بِالقُرآنِ مِن قَبلِ أَن يُقضىٰ إِلَيكَ وَحيُهُ ۖ وَقُل رَبِّ زِدني عِلمًا ترجمه : پس بلندمرتبه است خداوندی که سلطان حقّ است! پس نسبت به (تلاوت) قرآن عجله مکن، پیش از آنکه وحی آن بر تو تمام شود؛ و بگو: «پروردگارا! علم مرا افزون کن!» مربوط به :بیانات در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های استان همدان - 1383/04/17 عنوان فیش : تقلیدگرایی, تقلید فرهنگی, عرصه علم, علم‌آموزی, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران, حرکت علمی ایران کلیدواژه(ها) : تقلیدگرایی, تقلید فرهنگی, عرصه علم, علم‌آموزی, پیشرفت علمی و فناوری, پیشرفت علمی ایران, حرکت علمی ایران نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : شاگردی كردن در علم، به معنای تقلید كردن در فرهنگ نیست؛ این نكته‌ی بسیار مهمی است. مربوط به :شرح حدیث در ابتدای جلسه درس خارج فقه - 1383/03/03 عنوان فیش :برترین حکمتها در کلام حضرت امیرالمومنین علیه السلام کلیدواژه(ها) : حکمت, اراده الهی, گناه, تقوا, علم‌آموزی, صبر, ایمان نوع(ها) : قرآن, حدیث متن فیش : عَن اَمیرِ المُؤمِنین (عَلَیهِ السَّلام) اَنَّهُ قالَ: خُذوا عَنّی کَلِماتٍ لَو رَکِبتُمُ المَطِیَّ فَاَنضَیتُموها لَم تُصیبوا مِثلَهُنَّ اَلا لا یَرجو اَحَدٌ اِلَّا رَبَّهُ وَ لا یَخافَنَّ اِلَّا ذَنبَهُ وَ لا یَستَحیِی العَالِمُ اِذا لَم یَعلَم اَن یَتَعَلَّمَ وَ لا یَستَحیی اِذا سُئِلَ عَمّا لا یَعلَمُ اَن یَقولَ اللهُ اَعلَمُ وَ اعلَموا اَنَّ الصَّبرَ مِنَ الایمانِ بِمَنزِلَةِ الرَّأسِ مِنَ الجَسَدِ وَ لا خَیرَ فی جَسَدٍ لا رَأسَ لَه.(۱) خُذوا عَنّی کَلِماتٍ لَو رَکِبتُمُ المَطِیَّ فَاَنضَیتُموها لَم تُصیبوا مِثلَهُنَّ امیرالمؤمنین (علیه السّلام) فرمود که این پنج کلمه را، این پنج مطلب را، از من فرا بگیرید؛ پنج کلمه‌ای که هر چه سِیر کنید در این دنیا، نخواهید توانست بهتر از این کلمات حکمت‌آمیز را پیدا کنید. تعبیر حضرت این است که «لَو رَکِبتُمُ المَطی»؛ «مطی» جمع «مطیّه» است؛ یعنی چهارپایان و مراکبِ آن روزِ دنیا؛ حالا شما بفرمایید هواپیما و اتومبیل. فَاَنضَیتُموها؛ یعنی فرسوده کنید؛ [یعنی اگر] آن قدر سواری بکشید از این شتر یا این اسب که از پا بیندازید او را؛ یعنی این قدر پیش بروید؛ راه بروید. خلاصه، کنایه از این معنا است که هر چه بگردید، نخواهید توانست مثل این کلمات را در حکمت پیدا کنید. این پنج کلمه [برای هر کس] این است: اَلا لا یَرجو اَحَدٌ اِلَّا رَبَّه [اوّل:] امیدی به غیر خدا نداشته باشد؛ پشت سر همه‌ی عوامل مادّی، اراده‌ی الهی را ببیند. گاهی همه‌ی وسایل مادّی هم فراهم است امّا نتیجه‌بخش نمیشود. همه‌ی این سلسله‌ی علل و معالیلی که در این عالَم طبیعت گذاشته شده است، قوامش و تأثیرش به اراده‌ی الهی است. این را آدم بفهمد و امید او به خدا باشد؛ امید او به این عوامل ظاهری، یعنی به این جسمهای بی‌روح و این کالبدهای بی‌جان نباشد. همه‌ی این علل و عوامل، بدون اراده‌ی الهی کالبدی هستند بی‌جان؛ جان آنها، روح آنها، حقیقت آنها عبارت است از اراده‌ی الهی. پس در همه چیز دنبال امید به خدا باشید؛ این، کار انسان را خیلی آسان و گوارا میکند. وَ لا یَخافَنَّ اِلَّا ذَنبَه [دوّم:] از هیچ چیز هم جز گناهِ خود نترسد. این گناه، آثار دنیوی و اخروی دارد. وَ ما اَصابَکُم مِن مُصیبَةٍ فَبِما کَسَبَت اَیدیکُم؛(۲) این همان گناهان ما است، خطاهای ما است؛ ما هستیم که با سوء تدبیر خودمان، با سوء عمل خودمان، با تنبلی خودمان، با دخالت دادن هواهای نفْسانی خودمان، کارها را خراب میکنیم و میوه‌ی تلخ آن، کام ما را تلخ میکند. پس آنچه باید واقعاً از آن بترسیم، خطای خود ما، گناه خود ما، تخلّف خود ما است. این دوّمی موجب میشود که انسان مراقب باشد که در همه‌ی امور زندگی خطا نکند، مواظب باشد که درست بیندیشد، درست فکر کند، درست عمل کند و خواستها و هواها را در تصمیم‌گیری‌های گوناگون در زندگی خودش اثر ندهد. همین جور هم هست؛ در زندگی‌تان [اگر] نگاه کنید، خواهید دید همه چیز همین جور است. وَ لا یَستَحیِی العَالِمُ اِذا لَم یَعلَم اَن یَتَعَلَّم [سوّم:] شخصی که عالم است، خجالت نکشد از اینکه بیاموزد آن چیزی را که نمیداند. مرحوم کیوان سمیعی -مرد بافرهنگِ فرهیخته‌ای بود به قول امروز؛ مرحوم کیوان سمیعی چند سال پیش فوت کرد- میگفت مرحوم حاج آقا حسین قمی در سفری که از عتبات آمده بود برای زیارت و برمیگشت، آمد کرمانشاه -مرحوم آقای حاج آقا حسین قمی مرجع تقلید بود آن وقت- یک مسئله‌ای در قبله محلّ اختلاف شد بین علما، مرحوم سردار کابلیِ معروف که اهل نجوم و این چیزها بود، آمد نشست برای حاج آقا حسین شرح داد؛ میگوید من در مجلس بودم، دیدم حاج آقا حسین وقتی فهمید که این مردِ واردی است، با اینکه سردار کابلی، هم سنّاً، هم رتبه‌ی علمی‌اش و رتبه‌ی حوزوی‌اش خیلی پایین‌تر از مرحوم حاج آقا حسین بود -البتّه او هم عالم بود، فاضل بود- حاج آقا حسین مثل یک شاگرد گفت شما فردا هم تشریف بیاورید؛ فردا هم آمد برایش شرح داد مسئله‌ای را در باب قبله و تبیین کرد برای او. شما عالم هستید، امّا این مطلب را وقتی نمیدانید، از اینکه بروید یاد بگیرید شرم نکنید. آنچه حالا انسان میخواهد یاد بگیرد و بنا دارد که یاد بگیرد، نگویید «من بروم یاد بگیرم با این شأن و با این مقام و با این شهرت؟» ببینید این دایره‌ی علم‌آموزی و گسترش علم تا کجاها همین طور گسترده میشود! تمام‌شدنی نیست یاد گرفتنِ انسان. وَ لا یَستَحیی اِذا سُئِلَ عَمّا لا یَعلَمُ اَن یَقولَ اللهُ اَعلَم [چهارم:] یک چیزی هم که از شما پرسیدند، وقتی نمیدانید، خجالت نکشید از اینکه بگویید: من نمیدانم، خدا میداند. حالا در این روایت دارد «اللهُ اَعلَمُ»؛ در یک روایت دیگر با یک سند دیگری همین مطلب نقل شده که دارد «اَن یَقولَ لا اَعلَم». آدم چیزی را که نمیداند، خجالت نکشد از اینکه بگوید من نمیدانم آن را؛ علم را با جهل مخلوط نکنید. الان خیلی‌ها از این کسانی که مدّعیانِ علم هستند در عرصه‌های مختلف ــ نه فقط عمامه‌ای‌ها؛ عمامه‌ای و غیر عمامه‌ای؛ دیگر حالا غیر عمامه‌ای‌ها شلوغ‌تر کرده‌اند تا عمامه‌ای‌ها ــ اینها وقتی یک چیزی را نمیدانند، ننگشان میکند که بگویند نمیدانیم، رشته‌ی ما نیست، کار ما نیست، بلد نیستیم، تحقیق نکرده‌ایم، درسش را نخوانده‌ایم؛ ننگشان میکند که این را بگویند؛ یک چیزی حتماً در جواب افاده میکنند، افاضه میکند، غلط؛ یعنی جهل را میریزند در عرصه و سفره‌ی علم، مخلوط میکنند، علم را خراب میکنند. وَ اعلَموا اَنَّ الصَّبرَ مِنَ الایمانِ بِمَنزِلَةِ الرَّأسِ مِنَ الجَسَدِ وَ لا خَیرَ فی جَسَدٍ لا رَأسَ لَه [پنجم:] همه چیزِ ایمان صبر است. صبر یعنی تحمّل کردن، استقامت کردن، پای فشردن در راه صحیح؛ به این میگویند صبر، که پشتوانه‌ی همه‌ی حرکتها و تلاشهای انسان هم صبر است. 1 ) الخصال، ج1، ص: 315؛ الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ج1، ص: 297؛ بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج2، ص: 114؛ َ قَالَ عَلِيٌّ ع خُذُوا عَنِّي كَلِمَاتٍ لَوْ رَكِبْتُمُ الْمَطِيَّ فَأَنْضَيْتُمُوهَا لَمْ تُصِيبُوا مِثْلَهُنَّ أَلَا لَا يَرْجُو أَحَدٌ إِلَّا رَبَّهُ وَ لَا يَخَافَنَّ إِلَّا ذَنْبَهُ وَ لَا يَسْتَحْيِي الْعَالِمُ إِذَا لَمْ يَعْلَمْ أَنْ يَتَعَلَّمَ وَ لَا يَسْتَحْيِي إِذَا سُئِلَ عَمَّا لَا يَعْلَمُ أَنْ يَقُولَ اللَّهُ أَعْلَمُ وَ اعْلَمُوا أَنَّ الصَّبْرَ مِنَ الْإِيمَانِ بِمَنْزِلَةِ الرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ وَ لَا خَيْرَ فِي جَسَدٍ لَا رَأْسَ لَهُ. ترجمه : على (علیه السّلام) فرمود: کلماتى از من فرا گیرید که اگر بر چهارپایان سوار شوید و در راه‌پیمایى آنها را از پاى درآورید، مانند آن کلمات را نخواهید یافت. هان که هیچ کس جز به پروردگارش امید نبندد و بجز از گناهِ خویش نهراسد و چون چیزى نداند از فرا گرفتنش خجالت نکشد و چون چیزى از او سؤال شد که نمیداند، خجالت نکشد و بگوید خدا بهتر میداند، و بدانید که شکیبایى براى پیکره‌ی ایمان همچون سر است براى بدن، و بدنى که سر ندارد خیرى در او نیست 2 ) سوره مبارکه الشورى آیه 30 وَما أَصابَكُم مِن مُصيبَةٍ فَبِما كَسَبَت أَيديكُم وَيَعفو عَن كَثيرٍ ترجمه : هر مصیبتی به شما رسد بخاطر اعمالی است که انجام داده‌اید، و بسیاری را نیز عفو میکند! مربوط به :بیانات در دیدار اساتید دانشگاه شهید بهشتی - 1382/02/22 عنوان فیش : تمدن, تمدن اسلامی, تمدن‌سازی نوین اسلامی, پیشرفت علمی و فناوری, تولید علم, حرکت علمی ایران, علم‌آموزی, عرصه علم کلیدواژه(ها) : تمدن, تمدن اسلامی, تمدن‌سازی نوین اسلامی, پیشرفت علمی و فناوری, تولید علم, حرکت علمی ایران, علم‌آموزی, عرصه علم نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : بدون شک علم پایه‌ی تمدّن است؛ اما شرط کافی برای یک مدنیّتِ درست نیست. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از مسئولان وزارت آموزش و پرورش - 1381/04/26 عنوان فیش : وزارت آموزش و پرورش, آموزش و پرورش, علم‌آموزی, معلمان کلیدواژه(ها) : وزارت آموزش و پرورش, آموزش و پرورش, علم‌آموزی, معلمان نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : تعلیم باید طوری باشد كه ذهن را بسازد، مغز را فعال كند و در درجه‌ی اول، شوق به دانستن را در دل متعلم ایجاد نماید. مربوط به :بیانات در شروع درس خارج فقه سال ۱۳۷۹ - 1379/06/20 عنوان فیش :اهداف خوب و بد تحصیل دانش کلیدواژه(ها) : علم‌آموزی, عرصه علم, تحصیل علم و دانش نوع(ها) : قرآن, حدیث متن فیش : بسم‌اللَّه‌الرّحمن‌الرّحیم الحمدللَّه ربّ العالمین و صلّى اللَّه على سیّدنا محمّد و آله الطّاهرین و لعنة اللَّه على اعدائهم اجمعین. قبل از شروع مباحث فقهى، طبق معمول حدیثى را از کتاب شریف تحف‌العقول عرض کنیم؛ بعد هم به عرایض خودمان بپردازیم. «من وصیت ابى‌عبداللَّه علیه‌السّلام لمحمّدبن‌نعمان الاحول - مؤمن‌الطّاق -(۱) یابن‌النعمان لا تطلب العلم لثلاث»؛ دانش را براى سه هدف تحصیل مکن: اوّل «لترائى به»؛ اینکه با آن ریا کنى؛ خود را به این و آن نشان بدهى که من عالمم. علم را براى خود نمایى تحصیل مکن. دوم «و لا لتباهى به»؛ براى مباهات هم آن را تحصیل مکن. على‌الظّاهر آن «ترائى به»، یعنى خودنمایى در بین مردم عادى که من عالمم؛ دومى - که مباهات باشد - براى خودنمایى در بین علماست؛ یعنى وقتى در مجمع علما قرار گرفتى، هدف از تحصیل علم این باشد که مباهات کنى بله، ما هم این مطلب یا این مطالب را بلدیم. براى این هم تحصیل علم مکن. سوم «و لا لتمارى»؛ براى مراء - جدل و بحث - هم تحصیل علم مکن. مراء، یعنى مجادله و سرسختى در بحث. «افتمارونه على ما یرى(۲)» که در قرآن شریف هست، یعنى با او درباره‌ى آن چیزى که با چشم خود دیده - که مراد، حوادث لیله‌ى معراج است - بحث و جدل مى‌کنید؟ بنابراین طبق این حدیث، حضرت فرموده است براى این سه مقصود علم را تحصیل نکن. در واقع علم را باید براى دانستن و عمل کردن تحصیل کرد؛ نه براى خودنمایى و سرى توى سرها درآوردن و بحث و جدل کردن. «و لا تدعه لثلاث»؛ به خاطر این سه انگیزه هم علم را رها نکن: «رغبة فى الجهل»؛ یکى به خاطر رغبت در جهل. بعضى مى‌خواهند ندانند؛ کأنّه با این دانستن و با این علم عناد دارند. تعجب نکنید؛ هستند در عالَم کسانى که گوش نمى‌کنند به یک حرفى؛ یا دیگران را نهى مى‌کنند از گوش کردن به یک حرفى؛ براى اینکه نگذارند این علم در آنها به وجود بیاید. بعضى خودشان گوش نمى‌کنند؛ بعضى دیگران را وادار مى‌کنند به گوش نکردن، تا اینکه این دانش را به خاطر عناد با آن دانش تحصیل نکنند. این‌جا یک جمله‌ى مطلقى را فرمودند؛ «رغبة فى الجهل». حال این «العلم» ى که گفته شده است، آیا مراد همین علم مصطلح در کلمات ائمّه است؟ یعنى علم دین، فقه دین؟ ممکن است. بنابراین «رغبة فى الجهل»، یعنى جهل در همین مقوله؛ جهل نسبت به همین علم. اما ممکن هم هست که کسى بگوید نه؛ این الف و لام «علم»، الف و لام عهد نیست که این علم را بفرماید؛ مطلق علم را مى‌فرماید. هیچ علمى را براى اینکه مى‌خواهى جاهل به آن باشى، ترک نکن. یک وقت انسان داعى ندارد، وقت ندارد؛ آن بحث دیگرى است؛ اما به خاطر عناد با خود علم نباید علم را ترک کرد. «و زهادة فى‌العلم»؛ دوم اینکه کسى علم را ترک کند، به خاطر اینکه در تحصیل علم، در داشتن علم، زهد و کم‌رغبتى دارد. «زهادة»، یعنى بى‌رغبتى، بى‌علاقگى. علم را به خاطر اینکه به آن رغبت ندارى، ترک نکن. یعنى این‌طور نباشد که برایت دانستن چیزى این قدر کم‌اهمیت باشد که در آن بى‌رغبتى نشان دهى. «و استحیاء من النّاس»؛ به خاطر حیا از مردم هم علم را ترک نکن. براى بعضى، تحصیل علم کأنّه خلاف شأن و مرتبه است؛ در حالى که اگر گوش کنند، بنشینند، فرا بگیرند، تحصیل کنند، براى آنها مراتبى را هدیه و اعطا خواهد کرد. درعین‌حال نمى‌خواهند؛ براى اینکه حیا مى‌کنند از تحصیل علم؛ کأنّه شأن خودشان را از تحصیل علم اجلّ مى‌دانند! به خاطر این سه چیز علم را ترک نکن. حالا یک وقت انسان مى‌خواهد علمى تحصیل کند که وقت ندارد، آن بحث دیگرى است؛ یا مى‌خواهد علمى تحصیل کند که پول تحصیل آن را ندارد، استاد آن را ندارد؛ این مانعى ندارد. اما ترک تحصیل علم به خاطر این نباشد که یا بى‌رغبت هستى، یا رغبت در جهالت دارى، یا به خاطر استحیاء از مردم. بعد فرمود: «والعلم المصون کالسّراج المطبق علیه»؛ علمى که انسان آن را پوشیده بدارد و در معرض تبلیغ و تعلیم و عمل در نیاورد، مثل چراغى است که روى آن را بپوشانند؛ یعنى بى‌فایده است و نور آن به کسى نخواهد رسید. این حدیثى است از حضرت ابى‌عبداللَّه علیه‌السّلام به مؤمن‌الطّاق که در نسخه‌ى تحف‌العقول ما، صفحه‌ى ۳۱۳ است. مربوط به :بیانات در جلسه پرسش و پاسخ دانشگاه تهران - 1377/02/22 عنوان فیش :ارزش حقیقی داشتن علم ، ویژگی دانشگاه اسلامی کلیدواژه(ها) : دانشگاه, علم‌آموزی نوع(ها) : حدیث متن فیش : لطفاً ویژگیهای دانشگاه اسلامی را که مدّ نظر حضرت‌عالی است، بیشتر تشریح فرمایید. من در این زمینه، چند سخنرانی کرده‌ام و این‌طور هم نیست که حالا بشود در دو کلمه گفت. من به طور خلاصه دانشگاه اسلامی را دانشگاهی می‌دانم که در آن، علم یک ارزش حقیقی است. آدم علم را برای گرده‌ی نانی که از آن طریق میشود به دست آورد، تحصیل نمی‌کند. ببینید، نبیّ‌اکرم می‌فرمایند: «اطلبوا العلم ولو بالصّین».(1) یعنی با شرایط آن روز، اگر لازم است از حجاز به چین بروید تا علم به دست بیاورید، بروید. آن روز برای چقدر پول و چقدر درآمد ممکن بود یک نفر سوار شتر یا سوار کشتی شود و به چین برود؟! مگر امکان دارد چنین تلاشی در مقابل درآمد مادّی باشد؟! این معنایش آن است که علم ارزش است. این در دانشگاه اسلامی باید باشد. شما باید علم را دوست بدارید، ارزش بدانید، آن را برای خدا و با نیّت خالص دنبال کنید. ضمناً عزیزان من! باید به تهذیب نفس بپردازید و بنیانهای اخلاقی را در خودتان تقویت کنید. برای یک کشور، عالم و محقّق و پژوهشگر و نابغه، ثروت خیلی بزرگی است؛ اما به شرط اینکه در او بنیانهای اخلاقی استوار باشد؛ وجدان اخلاقی زنده باشد، والّا آن علم به درد نمی‌خورد. 1 ) منية المريد، شهید ثانی، ص 103 ؛ مشكاة الأنوار فی غرر الأخبار، علی بن حسن طبرسی، ص 135؛ عوالی اللئالی ، ابن ابی جمهور احسائی، ج 4، ص 70 ؛ بحار الأنوار ، علامه مجلسی، ج 1، ص 177 ؛ اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّينِ. ترجمه : دانش را بجوئيد اگر چه در چين باشد. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از کارگران و معلمان - 1374/02/13 عنوان فیش : عبادت, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش کلیدواژه(ها) : عبادت, علم‌آموزی, تحصیل علم و دانش نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : پراکندن علم و فراهم کردن کار هم مثلِ نماز و خواندن قرآن، عبادت است. مربوط به :بیانات در دیدار جمعی از کارگران و معلمان - 1374/02/13 عنوان فیش :وابستگی دنیا و آخرت هر امتی به علم و کار کلیدواژه(ها) : کار, علم‌آموزی نوع(ها) : حدیث متن فیش : شاید در بین روزهایى که در جمهورى اسلامى نام و عنوانى پیدا کرده است، هیچ روزى مثل این روز [12 اردیبهشت]نباشد؛ چون دو عنوان خیلى مهم، حسّاس، کارآمد و خیلى عزیز، با هم در این روز مجتمع شده است. یکى عنوان علم و دیگرى عنوان کار است. هم روز علم است و هم روز کار. واقعاً هم اگر درست نگاه کنیم، دنیا و آخرتِ هر امّت، جمعیّت و همچنین هر فردى، به این دو چیز بستگى دارد. هر کدام بدون دیگرى، خاصیت کامل خود را ندارد. علم بى‌کار، همان علم بى‌عمل است. «العالم بلاعمل، کالشجّر بلا ثمر.»(1) درختى روییده است؛ مظهر قدرت الهى است؛ امّا میوه ندارد. از آن طرف هم «المتعبِّد بلا علم کحمار الطاحونة.»(2) وقتى کسى بدون علم کار کند، اگر چه آن کار عبادت خدا باشد، باز هم فایده‌اى ندارد. مثل حرکت دَوَرانى: کسى بدون پیشرفت، دور خودش چرخ مى‌خورد. 1 ) غررالحكم ،الآمدی ، ص 152 علم بلا عمل كشجر بلا ثمر ترجمه : علم بدون عمل مانند درخت بى ميوه است 2 ) غررالحكم ،الآمدی ، ص 41 المتعبد بغير علم كحمار الطاحونة يدور و لا يبرح من مكان ترجمه : عبادت کننده بدون علم چونان خر آسياب است كه همچنان به دور خود مي چرخد و راه به جايي نمي برد . مربوط به :بیانات در دیدار فرماندهان سپاه - 1369/06/29 عنوان فیش :تأثیر سیره پیامبر(ص) در مبارزه با بیسوادی در تمدن اسلامی کلیدواژه(ها) : تاریخ عصر بعثت و دوران حیات و حکومت پیامبر(صلی الل, علم‌آموزی نوع(ها) : روایت تاریخی متن فیش : آن وقتی که در دنیا خبری از علم و سواد و درس و مشق و نشانه‌های تعلیم و تعلم وجود نداشت، اسلام و قرآن ما با «اقرأ» شروع کرد و به قلم و نوشته سوگند خورد و اسیر جنگی را در مقابل یاد دادن چند کلمه آزاد کرد. این، متعلق به چهارده قرن پیش است. همان کارهای اسلام و نبیّ‌مکرم ما(صلّی‌اللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) موجب شد که جامعه‌ی امّیِ عرب (امّی، یعنی بی‌سواد؛ «هوالّذی بعث فی‌الامّیّین») در زمانی که اروپای امروز هیچ خبری از علم و دانش نداشتند، دارنده‌ی بزرگترین دانشگاهها و بزرگترین دانشمندان و فارابی‌ها و ابن‌سیناها و محمّدبن زکریاها و ابوریحان‌ها و دیگران و دیگران شود. یعنی در صدر اسلام، مبارزه‌ی با بیسوادی و تحریص و تحریض به علم و دانش، جامعه‌ی اسلامی را حدود هفت، هشت قرن از همه‌ی دنیای متمدنِ آن روز جلوتر برد. البته بعد ما رجعت کردیم، مسلمانان تنبلی کردند و کار ما به این‌جا رسید؛ ولی حالا می‌توانیم دوباره شروع کنیم. دوباره انقلاب شد، دوباره اسلام سر کار آمد و حالا دیگر بیسوادی معنی ندارد. مربوط به :پیام به‌مناسبت برگزاری سمینار هفته وحدت حوزه و دانشگاه - 1360/09/27 عنوان فیش : جهتگیری حرکت علمی, علم‌آموزی کلیدواژه(ها) : جهتگیری حرکت علمی, علم‌آموزی نوع(ها) : جمله‌های برگزیده متن فیش : نظریه «علم برای علم» افسانه‌ی كهنه‌ای است كه بخصوص در یك جامعه‌ی انقلابی پذیرفتنی نیست. علم اگر برای انسان، برای آرمانهای انسانی، برای بشریت كه غایت آن، رسیدن به خدا است باشد، معنی پیدا میكند. |