others/content
نسخه قابل چاپ

|گزارش بازتاب‌های سخنرانی ۲۸ مهر|

«نقطه عطف»؛ واکنش‌های جهانی به بیانات اخیر رهبر انقلاب

 بیانات رهبر معظم انقلاب در روز ۲۸ مهرماه در جمع قهرمانان ورزشی و علمی، موجی از واکنش‌ها را در رسانه‌های جهان برانگیخت؛ روایت‌ها از «تأکید رسانه‌های روسیه و ترکیه بر استقلال ایران» تا «حرکت رسانه‌های عربی میان مقاومت و اعتدال» و از «تهدیدمحوری رسانه‌های صهیونیستی» تا «دیپلماسی‌گرایی غرب» گسترده بود. آنچه می‌خوانید گزارشی از این بازتاب است که بخش بین‌الملل رسانه KHAMENEI.IR تهیه و منتشر میکند.

https://farsi.khamenei.ir/themes/fa_def/images/home/rect-1-n.gif سخنرانی اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار قهرمانان ورزشی و مدال‌آوران المپیادهای علمی جهان، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت. این سخنان که در شرایط حساس پس از تحولات اخیر منطقه ایراد شد، پاسخی قاطع به ادعاهای «دونالد ترامپ» درباره «نابودی کامل» تأسیسات هسته‌ای ایران بود. رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی اخیر خود در پارلمان رژیم صهیونیستی (کنست) و مصاحبه با «فاکس نیوز»، مدعی شده بود که توانسته صنعت هسته‌ای ایران را از بین ببرد؛ ادعاهایی که پیشتر نیز از تریبون‌های مختلف مطرح شده‌بود.

رهبر انقلاب در واکنش به این ادعاها، با لحنی قاطع اما آرام فرمودند: افتخار می‌کند که صنعت هسته‌ای ایران را بمباران کردیم و از بین بردیم. خیلی خب، به همین خیال باش! اما اصلاً شما چه‌کاره هستید که اگر یک کشوری صنعت هسته‌ای دارد شما دخالت کنید بگویید «باید» و «نباید»؟ شما چه‌کاره‌ دنیایید؟ چه ربطی به آمریکا دارد که ایران امکانات هسته‌ای و صنعت هسته‌ای دارد یا ندارد؟ این دخالت‌ها، دخالت‌های ناباب، ناجور، غلط، و زورگویانه است.

این بیانات علاوه بر رد قاطع ادعاهای واشنگتن، بر چند محور اساسی تأکید داشت: استقلال و خودکفایی هسته‌ای ایران، محکومیت جنایات جنگی آمریکا و رژیم صهیونیستی در غزّه با اشاره به شهادت بیش از ۲۰ هزار کودک و نوزاد و برجسته‌سازی توانمندی‌های دفاعی بومی از جمله نفوذ موشک‌های ایرانی به عمق مراکز حساس رژیم در اراضی اشغالی. همچنین ایشان آمریکا را «دولت تروریستی» و شریک اصلی جنایات در غزّه خواندند و بقایای داعش را «ابزار ذخیره‌شده واشنگتن برای غرب آسیا» توصیف کردند.

* الگوهای متنوع پوشش رسانه‌ای جهانی
* رویکرد مدیریت‌شده رسانه‌های غربی؛ تأکید بر دیپلماسی، حذف پیام اقتدار ایران
وبسایت خبرگزاری رویترز (Reuters) با تیتر «رهبر ایران پیشنهاد ترامپ برای مذاکره را رد و نابودی توانمندی‌های هسته‌ای را انکار کرد» به پوشش خبر پرداخت. این رسانه انگلیسی ضمن برجسته‌سازی عبارت کلیدی «به همین خیال باش»، زمینه تاریخی مذاکرات غیرمستقیم عمان‌محور را که از آوریل ۲۰۲۵ با پنج دور جلسه آغاز شده بود، یادآوری کرد. رویترز بر تناقضات اطلاعاتی واشنگتن تأکید ورزید: در حالی که پنتاگون تأخیر یک تا دو ساله در برنامه هسته‌ای ایران را اعلام کرده، گزارش‌های اولیه فقط «چند ماه» را تخمین زده بودند.

البته باید به این نکته نیز توجه داشت که قاب خبر رویترز حول «مذاکره/انکار» می‌چرخد و مؤلفه بازدارندگی و حق حاکمیت ایران را کم‌رنگ جلوه می‌دهد.

وبسایت شبکه تلویزیونی هندی (NDTV) با تیتر «رؤیای خود را ادامه دهید: (آیت‌الله) خامنه‌ای ترامپ را به خاطر ادعای نابودی تأسیسات هسته‌ای سرزنش کرد»؛ رویکردی آسیایی-خنثی اتخاذ و بر جنبه‌های انسانی و حقوقی موضوع تمرکز کرد. این رسانه بخش جنگ نرم سخنان را برجسته ساخت و پرسید: «آیا آمریکا حق دارد دیکته کند که ایران انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشد؟» از نگاه ناظران، این رویکرد بازتاب‌دهنده موضع هند به عنوان کشوری با برنامه هسته‌ای مستقل است.

شبکه تلویزیونی کانادایی سی‌تی‌وی (CTV) با انتشار پستی در حساب «ایکس» (توئیتر سابق) خود با عنوان «(آیت‌الله) خامنه‌ای به ترامپ می‌گوید در مورد نابودی توانمندی‌های هسته‌ای ایران به رؤیاپردازی ادامه دهد» بر مسائل هسته‌ای تمرکز کرد.

بخش عربی وبسایت دویچه وله (DW) آلمان با تیتر «(آیت‌الله) خامنه‌ای: اعتقاد ترامپ به نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران توهم است» تحلیلی دیپلماتیک ارائه داد و بر این نکته تأکید کرد که درهای مذاکره هنوز باز است اما مشروط به «ضمانت عدم حمله.» این رسانه آلمانی در صفحه توئیت خود نیز به نقل از رهبر معظم انقلاب، تأکید کرد: «ترامپ آنچه را که تبلیغ می‌کند محقق نکرده است»

تارنمای یورونیوز عربی(Euronews)  بیانات رهبر انقلاب را با قاب چیدمان «ادعا/انکار» روایت کرده‌است. تیتر را بر «وهم بودن» ادعای ترامپ گذاشته و هم‌زمان سه محور را برجسته کرده است: در بعد داخلی، بر «جنگ نرم» و تقویت روحیه با خطاب به ورزشکاران و نخبگان تأکید دارد؛ در بعد بازدارندگی، به توان موشکی و اثر روانی «جنگ ۱۲روزه» بر رژیم اسرائیل اشاره می‌کند؛ در بعد دیپلماتیک/رسانه‌ای، سخنرانی ترامپ در کنست درباره صلح به اسرائیل و تردید رسانه‌هایی مانند «سی‌ان‌ان» نسبت به میزان موفقیت حملات ژوئن را یادآور می‌شود.

در مجموع با نگاهی به اخبار پوششی رسانه‌های غربی این نکته برجسته می‌شود که آنها بیشتر بر دیپلماسی و آتش‌بس متمرکز شده‌ و پیام اقتدار و بازدارندگی ایران را در حاشیه قرار داده‌اند.

* خط خبری رسانه‌های عربی: حرکت بین مقاومت و حد وسط
الجزیره قطر با تیتر «(آیت‌الله) خامنه‌ای: ترامپ در اعتقاد به نابودی تأسیسات هسته‌ای ما متوهم است» رویکردی همدلانه با محور مقاومت اتخاذ کرد و بخش محکومیت غزّه را مرکزیت بخشید. این رسانه نقل کرد: «بیش از ۲۰ هزار کودک و نوزاد شهید شدند؛ آیا این کودکان تروریست بودند؟ آمریکا شریک این جنایات است.» الجزیره سخنان را به حمایت از فلسطین پیوند داد و ترامپ را «شریک جنایتکار» خواند.

 العربیه سعودی با تیتر «(آیت‌الله) خامنه‌ای درباره ترامپ: لاف‌زنی او درباره نابودی تأسیسات هسته‌ای ما صرفاً یک توهم است» تعادلی انتقادی برقرار کرد. این رسانه بر ردّ مذاکره تحمیلی و توان موشکی بومی ایران تمرکز نمود اما برخلاف الجزیره، کمتر به مسئله غزّه پرداخت. گزارش العربیه تأخیر برنامه هسته‌ای را تأیید ولی نابودی کامل را رد کرد.

در مجموع، وزن روایت بر رقابت منطقه‌ای و خطر تشدید تنش قرار گرفته است. این رویکرد با سیاست عربستان در کاهش درگیری مستقیم با تهران هماهنگ است.

اسکای نیوز عربی با عنوان «پاسخ تند (آیت‌الله) خامنه‌ای به ترامپ درباره هسته‌ای ایران: به رؤیاپردازی ادامه دهید» بر جنگ نرم تأکید کرد و نوشت: آمریکا می‌خواهد ناامیدی ایجاد کند اما مدال‌آوران المپیادهای ورزشی و علمی نماد امید جوانان ایرانی هستند.

سایر رسانه‌های عربی از جمله سی‌ان‌ان عربی، آرتی عربی، مصراوی، ام‌تی‌وی لبنان، القاهره نیوز و بغداد تودی نیز با تیترهای مشابه به پوشش این خبر پرداختند و بر ابعاد مختلف سخنان از جمله رد مذاکره با آمریکا، انکار ادعاهای ترامپ و تأکید بر استقلال تمرکز کردند.

* رویکرد رسانه‌های صهیونیستی: امنیت‌محوری و تهدیدگرایی
روزنامه «تایمز آو اسرائیل» (Times of Israel) با تیتر «(آیت‌الله)خامنه‌ای به ترامپ می‌گوید درباره نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران به همین خیال باش» سخنان را به عنوان «تهدید مستقیم» به تل‌آویو تفسیر و بر عبارت «موشک‌های ایرانی به عمق مراکز صهیونیستی نفوذ کردند» تمرکز کرد.

 اسرائیل نشنال نیوز (Israel National News) نیز با تیتر مشابه، بر «نفوذ موشکی بومی» تأکید کرد و آن را «هشدار مستقیم به تل‌آویو» خواند و انکار آسیب‌های هسته‌ای را «پروپاگاندای کلاسیک تهران» نامید.

این رسانه صهیونیستی، خبر را در چارچوب امنیت داخلی و بازدارندگی متقابل قاب‌بندی می‌کند. انتخاب تیتر مشابه اما برجسته‌سازی «هشدار مستقیم» و «نفوذ موشکی بومی» برای تقویت ادراک تهدید در افکار عمومی اسرائیل به‌کار می‌رود. متن با حذف مؤلفه حق حاکمیت و تمرکز بر پیامد نظامی، روایت را از سطح «ادعا/انکار» به «ریسک فوری» منتقل می‌کند. هدف، مشروعیت‌بخشی به گزینه‌های پیش‌دستانه و مدیریت هزینه‌های سیاسی بازدارندگی در تل‌آویو ارزیابی می‌شود.

* خط خبری رسانه‌های روسی و ترکی: حمایت از استقلال ایران
خبرگزاری تاس (TASS) روسیه با تیتر «(آیت‌الله) خامنه‌ای: ترامپ می‌تواند رویاپردازی کند که صنعت هسته‌ای ایران نابود شده» روایت را بر بی‌اعتباری ادعای واشنگتن و تاب‌آوری ظرفیت هسته‌ای ایران سوار می‌کند و الگوی ضدآمریکایی خود را تقویت می‌کند.

قاب خبری تاس گزاره «به همین خیال باش» را برجسته می‌کند و نتیجه می‌گیرد که «نابودی کامل» با منطق فنی و تجربه میدانی سازگار نیست و تلقی ترامپ جنبه تبلیغاتی دارد. این چینش، دو پیام سیاسی تولید می‌کند: یک پیام بیرونی برای تضعیف اعتبار روایت آمریکا در افکار عمومیِ جنوب جهانی و اروپا شکل می‌گیرد و یک پیام درونی برای نمایش هم‌راستایی مسکو با تهران در مختصات نظم چندقطبی تقویت می‌شود.

تی‌آر‌تی آفریقا (TRT Afrika) ترکیه با عنوان «اظهارات ترامپ درباره نابودی سایت‌های هسته‌ای ایران رؤیا است» زاویه‌ای اسلامی-جهانی اتخاذ کرد و بر «استقلال هسته‌ای به عنوان حق حاکمیتی» تأکید ورزید.

* تحلیل استراتژیک: ابهام سنجیده، مذاکره مشروط و بازدارندگی بومی
* ابهام عمدی به‌مثابه راهبرد
محور اول بیانات رهبر انقلاب روشن است: «به همین خیال باش» در برابر ادعای «نابودی کامل» صنعت هسته‌ای. این گزاره، صرفاً تکذیب نیست؛ معادله روایت را عوض می‌کند. تأکید بر این‌که «شما چه‌کاره دنیایید» مسئله را از «آسیب‌شناسی فنی» به «حق حاکمیت» منتقل می‌کند. در این قاب، نه تأییدِ خسارت صورت می‌گیرد که تصویر ضعف بسازد و نه انکار مطلقی که طرف مقابل را به مطالبه بازرسی‌های فرساینده بکشاند.

همین حدّ کنترل‌شده از ابهام، هسته بازدارندگی روانی–سیاسی را می‌سازد؛ طرف مقابل نمی‌داند میزان اثر حملات ادعایی‌ آن چه بوده و در عین حال می‌فهمد ظرفیت بازیابی، متکی به دانش و نیروی انسانی داخلی است.

رسانه‌هایی که خط خبری حرفه‌ای دارند، مانند یورونیوز عربی، این چیدمان «ادعا/انکار» را عیناً گزارش کردند؛ برخی رسانه‌های غربی مثل رویترز هم ناگزیر شدند ادعای ترامپ را کنار پاسخ«keep dreaming»  به معنای «به همین خیال باش» بگذارند و با ذکر زمینه مذاکرات غیرمستقیمِ عمان‌محور، وزن سیاسی پاسخ ایران را نشان دهند. در سوی دیگر، برخی رسانه‌ها مانند العربیه، واژگان «توهم/آشکارسازی» را برجسته کردند تا منازعه را در سطح لفظی نگه دارند؛ اما همین انتخاب واژگان، به‌طور ناخواسته بار اثبات را روی دوش مدعی باقی گذاشت.

* نسبت «تأسیسات» و «ظرفیت»
بیانات رهبر معظم انقلاب به‌طور ضمنی نسبت «تأسیسات و ظرفیت» را بازتعریف می‌کند. وقتی مخاطب داخلیِ سخنرانی «قهرمانان ورزشی و مدال‌آوران علمی» هستند، پیام روشن است؛ سرمایه اصلی، نیروی انسانی و زنجیره دانش بومی است. این همان حلقه‌ای است که رسانه‌های امنیت‌محور عبری، مانند تایمز آو اسرائیل و اسرائیل نشنال نیوز سعی کردند با برجسته‌سازی «تهدید مستقیم» و «نفوذ موشکی بومی» به سمت «ریسک فوری» ببرند.

اما همین اذعان به بومی‌بودن و نفوذ موشکی، عملاً ظرفیت بازدارندگی را واقعی‌سازی کرد. اسکای‌نیوز عربی با تأکید بر «جنگ نرم» و نقش مدال‌آوران به‌مثابه نماد امید، پیام فرهنگی–روانیِ سخنرانی را به متن افکار عمومی بازگرداند؛ جایی که ادعای «نابودی کامل» حتی اگر پر سروصدا باشد، در برابر «توان بازیابی» کم‌اثر می‌شود.

* گفتمان غزّه
بیانات رهبر انقلاب، توصیف آمریکا به‌عنوان «دولت تروریستی» و شریک جنایات غزّه و نیز اشاره به آمار بالای شهدای کودک دو کارکرد داشت؛ یکی اخلاقی‌سازی میدان برای افکار عمومی منطقه و جنوب جهانی و دیگری خنثی‌سازی قاب غربیِ «فقط دیپلماسی» که به ندرت به بهای انسانی جنگ اشاره می‌کند.

الجزیره این پیوند را پررنگ کرد و آن را به «استقلال اسلامی» و مقاومت نسبت داد. در مقابل، العربیه با کم‌کردن سهم غزّه و تمرکز بر «متوهم» و «لاف‌زنی»، خط خبری محافظه‌کارانه‌تری گرفت. رسانه‌های غربی نیز چه به شکل گزارش تیترمحور مثل سی‌تی‌وی در ایکس و چه به شکل پوشش رویترز، ترجیح دادند بر «مذاکره/انکار» تمرکز کنند.

* مدیریت ادراک در محیط عبریآمریکایی
رسانه‌های عبری با تبدیل پاسخ رهبر معظم انقلاب به «تهدید مستقیم»، تلاش کردند افکار عمومی اسرائیل را آماده هزینه‌های بالاتر بازدارندگی کنند. نقل «نفوذ به عمق مراکز حساس» از سوی همین رسانه‌ها، با وجود نیت تهدیدنمایی، در واقع «بومی‌بودن توان» را تثبیت کرد. در محیط آمریکایی نیز تناقض روایت‌ها بین «چند ماه» تأخیر و «یک تا دو سال» تأخیر که در منابع رسمی و رسانه‌ای تکرار شد، ادراک یکپارچه‌ای از موفقیت عملیات ادعایی نمی‌سازد. در چنین فضایی، هر چه پیام ایران مستندتر، فنی‌تر و حقوق‌محورتر بیان شود، همان گونه که در کلام رهبر انقلاب اسلامی نمود یافت، هزینه «گزینه پیش‌دستانه» برای طرف مقابل بالاتر می‌رود.

* آنچه در مجموع می‌توان گفت
بازتاب گسترده جهانی سخنان رهبر معظم انقلاب نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این بیانات در شرایط کنونی منطقه و جهان است. در حالی که رسانه‌های غربی بر جنبه‌های دیپلماتیک، رسانه‌های صهیونستی بر ابعاد امنیتی، رسانه‌های عربی بر موضوع مقاومت و رسانه‌های شرقی بر استقلال تمرکز کردند، همه آنها بر یک نکته اتفاق نظر داشتند و آن اینکه، بیانات رهبر انقلاب «نقطه عطف» در روابط ایران با جهان و به ویژه با آمریکا است.

جمهوری اسلامی ایران با رویکردی مبتنی بر «ابهام استراتژیک»، «مذاکره از موضع قدرت» و «برجسته‌سازی توانمندی‌های بومی»، خود را از «هدف تهدیدات» به «قدرت بازدارنده منطقه‌ای» تبدیل کرده است. این تحول که ترامپ را «رؤیاپرداز» و ایران را «قدرت نوظهور» معرفی می‌کند، مسیر جدیدی را برای دیپلماسی هسته‌ای و تعادل منطقه‌ای رقم می‌زند؛ مسیری که در آن «استقلال»، «عزت» و «مقاومت» سه رکن اصلی را تشکیل می‌دهند.
....
لطفاً نظر خود را بنویسید:
نام :
پست الکترونیکی :
نظر شما :
ضمن تشکر ، نظر شما با موفقیت ثبت شد.
پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مد‌ظله‌العالی) - مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی